OPIS PRZEDMIOTU. Pomoc psychologiczna. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Psychologia. studia magisterskie stacjonarne,

Transkrypt

1 OPIS PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Pomoc psychologiczna Wydział Instytut/Katedra Kierunek Specjalizacja/specjalność Poziom organizacyjny studiów System studiów Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Psychologia studia magisterskie stacjonarne, Rok/semestr III 5 Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzących przedmiot Dr Joanna Lessing-Pernak Mgr Ewa Wyrzykowska Liczba godzin dydaktycznych Liczba punktów ECTS Wyk 45, Kon 30 liczba punktów zgodna z planem studiów; punkty są przypisane wszystkim przedmiotom zgodnie z zasadą, że nakład pracy przeciętnego studenta przypadający na semestr odpowiada 27-33, a na rok akademicki 60 punktom ECTS. Opisywana forma zajęć Wykład Rygor Egzamin Typ przedmiotu przedmioty podstawowe, kierunkowe, kształcenia ogólnego, specjalnościowe (specjalizacyjne)/blok przedmiotów do wyboru Język wykładowy polski Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne Założenia i cele przedmiotu (w formie efektów kształcenia) Treści programowe przedmiotu brak Absolwent zna podstawowe zagadnienia z zakresu pomocy psychologicznej. Absolwent zdobędzie praktyczne umiejętności w zakresie różnorodnych teoretycznie technik i form pomocy psychologicznej. Wykłady i konwersatoria kształtować będą postawę kompetentnego, profesjonalnego udzielania pomocy psychologicznej ze szczególnym uwzględnieniem aspektów etycznych. Pomoc psychologiczna jako zachowanie prospołeczne. Uwarunkowania profesjonalnych i nieprofesjonalnych zachowa_ pomocnych motywy psychologa a oczekiwania osoby potrzebującej pomocy w kontekście pomagania. Relacje pomaganie zaufanie interpersonalne. Wartości i postawy pomagającego.

2 Wymiary relacji pomagania. Etapy pomagania: nawiązanie kontaktu, ustalanie problemów i oczekiwań, kontrakt pomocy psychologicznej, rozwój relacji pomagania, zakończenie relacji. Psychologiczna pomoc a wsparcie społeczne. Spostrzeganie przekazów werbalnych i niewerbalnych, słuchanie, parafrazowanie, klaryfikowanie i sprawdzanie percepcji. Odzwierciedlanie uczuć i treści komunikowanych. Przeszkody w słuchaniu i budowaniu kontaktu. Cele pomocy psychologicznej wspomaganie rozwoju w różnych sferach życia, psychoedukacja, pomoc dla celów zdrowotnych. Pomoc indywidualna, grupowe formy pomocy. Grupy samopomocy, profesjonalna pomoc psychologiczna. Ogólna charakterystyka różnych rodzajów pomocy psychologicznej porada, promocja zdrowia, prewencja zaburzeń, interwencja w sytuacjach kryzysowych, psychoterapia, rehabilitacja. Etyczne problemy pomocy psychologicznej. Uwewnętrznione normy i standardy pomagania świadomość i wrażliwość etyczna psychologa. Znaczenie kodeksu etyczno-zawodowego psychologa. Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z różnymi formami pomocy psychologicznej stosowanymi wobec różnych pacjentów/klientów w określonych sytuacjach życiowych lub/i z określonymi zaburzeniami psychicznymi. W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien umieć scharakteryzować różne formy pomocy psychologicznej, wskazać i umieć dobierać najlepsze formy pomocy dla pacjentów/klientów znajdujących się w określonych sytuacjach życiowych, w tym w różnych sytuacjach kryzysowych, umieć zaproponować i opracowywać adekwatny do sytuacji pacjenta/klienta plan pomocy, w tym plan interdyscyplinarny, z wykorzystaniem środków prawnych, socjalnych itp. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu wymagania i system oceniania np. wykład, dyskusja, prezentacja multimedialna, film Egzamin Literatura podstawowa Grzesiuk, L. (2006). (red.). Psychoterapia. t.1, t.2, t.3. Warszawa: Eneteia Drat-Ruszczak, K., Drążkowska Zielińska, E. (2005). Podręcznik pomagania. Podstawy pomocy psychologicznej. Szkoły i kierunki psychoterapii. Warszawa Wydawnictwo SWPS James, R. K., Gilliland, B. E. (2005). Strategie interwencji kryzysowej. Pomoc psychologiczna poprzedzająca terapię. Warszawa: Wyd. PARPA Aleksandrowicz, J. (2010). Superwizja w kształceniu psychoterapeutów. Psychoterapia, 3(154), Bomba, J. (2010). Superwizja psychoterapii z perspektywy

3 psychodynamicznej. Psychoterapia, 3(154), Cozolino, L. J. (2002). Neuronauka w psychoterapii. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo. Czabała, Cz., Rakowska, J. (2010). Czynniki leczące (1) wspólne oraz (2) specyficzne i niespecyficzne w psychoterapii. W: L. Grzesiuk, H. Suszek (red.), Psychoterapia. Integracja. Podręcznik akademicki (s ). Warszawa: Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury. Golczyńska, M. (2004). Cierpienie psychiczne chorego. Psychoterapia, 2(129), Wprowadzenie. Naukowe podstawy psychoterapii. W: W: L. Grzesiuk, H. Suszek (red.), Psychoterapia. Integracja. Podręcznik akademicki (s ). Warszawa: Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury. Hędzelek, M. (2006). Grupy samopomocy anonimowych narkomanów. W: L. Cierpiałkowska (red.), Oblicza współczesnych uzależnień (s ). Poznań: Wyd. UAM. Józefik, B. (2010). Superwizja perspektywa systemowa. Psychoterapia, 3(154), Kobus, A. (2006). Substytucyjna terapia metadonowa. W: L. Cierpiałkowska (red.), Oblicza współczesnych uzależnień (s ). Poznań: Wyd. UAM. Murawiec, S. (2011). Symboliczna funkcja leku opis przypadku. Psychoterapia, 2(157), Murawiec, S. (2007). Zmiana psychiczna związana z wprowadzeniem leku przeciwdepresyjnego w trakcie trwania psychoterapii opis przypadku. Psychoterapia, 3(142), Schore, A. N. (2009). Zaburzenia regulacji prawej półkuli mózgowej: podstawowy mechanizm traumatycznego przywiązania i psychopatogenezy stresowego zaburzenia pourazowego. W: S. Murawiec, C. Żechowski (red.), Od neurobiologii do psychoterapii (71-121). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.

4 Shedler, J. (2010). The Efficacy of Psychodynamic Psychotherapy. American Psychologist, 65, 2, Staniaszek, M. (2002). Opieka psychiatryczna w Polsce i najważniejsze regulacje prawne. W: B. Hołyst, M. Staniaszek, M. Binczycka-Anholcer (red.), Samobójstwo (s ). Warszawa: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej. Talarczyk, M. (2010). Ustawienia rodzin metodą Berta Hellingera kontrowersje. Psychoterapia, 4(155), Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe) Bielańska,I. (red.) (2009). Psychodrama. Elementy teorii i praktyki. Warszawa: Eneteia Way, B. (1997). Drama. Warszawa: WSIP Olechnowicz, H. (1997). Opowieści terapeutów. Warszawa: WSiP Olechnowicz, H. (2006). Dziecko własnym terapeutą. Warszawa: PWN Bogdanowicz, M., Kisiel, B., Przasnyka, M. (1996). Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Warszawa: WSiP Murawiec, S. (2009). Spostrzeżenia na temat zależności pomiędzy psychoterapią a postępami w neurobiologii i farmakoterapii. Psychoterapia, 1(148), Murawiec, S. (2009). Psychodynamiczna interpretacja działania leków psychotropowych. W: S. Murawiec, C. Żechowski (red.), Od neurobiologii do psychoterapii ( ). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. Rok-Bujko, P. (2009). Neurobiologiczne podstawy psychoterapii. W: S. Murawiec, C. Żechowski (red.), Od neurobiologii do psychoterapii ( ). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. Schore, A. (2010). The Right Brain Implicit Self: A Central Mechanism of the Psychotherapy Change Process. W: J. Petrucelli (Ed.), Knowing, not-knowing and sort of knowing: Psychoanalysis and the experience of uncertainty (pp ). London: Karnac. (wersja PDF). I inne artykuły A. Schore a dostępne na stronie: Wallin, D. (2011). Przywiązanie w psychoterapii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego (s ).

5 Filmy: Film dokumentalny: Dzieci Kotana Reż. Mirosław Dembiński. Filmy dokumentalne: data podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu* Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Rektora UKW Nr 48/2009/2010 z dnia 14 czerwca 2010 r. PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu POMOC PSYCHOLOGICZNA Opisywana forma zajęć Wykład Liczba godzin 45 dydaktycznych Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzącego dana formę zajęć Dr Joanna Lessing-Pernak Szczegółowa tematyka zajęć 1. Podstawowe informacje na temat pomocy psychologicznej: wykład wstępny 2. Podstawowe formy pomocy psychologicznej - pośredniej. Prewencja - promocja zdrowia; psychoedukacja; psychoprofilaktyka. 3. Pomoc psychologiczna bezpośrednia: diagnoza, konsultacja, psychoterapia indywidualna / grupowa / rodzinna, interwencja kryzysowa, grupy samopomocowe. 4. Poradnictwo: forma pomocy oferowana osobom zdrowym przeżywającym kryzys rozwojowy lub trudności przystosowawcze 5. Sytuacje kryzysowe Czekając na Joe 6. Interwencja kryzysowa. Pojęcie kryzysu. Podstawowe umiejętności interwencji kryzysowej modele pracy.

6 7. Interwencja kryzysowa. PTSD, kryzys zagrożenia życia, napaść seksualna, przemoc, uzależnienie - kryzys nałogu, strata osobista żałoba. 8. Nurty pomocy psychologicznej podejście psychoanalityczne 9. Nurty pomocy psychologicznej podejście behawioralno-poznawcze 10. Nurty pomocy psychologicznej podejście egzystencjalno-humanistyczne 11. Nurty pomocy psychologicznej podejście systemowe 12. Wybrane techniki pomocy psychologicznej. Techniki oddechowe 13. Techniki lunerowskie : wizualizacje, 14. Drama 15. Psychologia pozytywna i salutogeneza: techniki odkrywania zasobów 16. Wypalenie zawodowe : jak pomóc sobie przetrwać w zawodzie pomagacza? 17. Etyczne aspekty pomocy psychologicznej. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu wymagania i system oceniania Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe) Egzamin Grzesiuk, L. (2006). (red.). Psychoterapia. t.1, t.2, t.3. Warszawa: Eneteia Drat-Ruszczak, K., Drążkowska Zielińska, E. (2005). Podręcznik pomagania. Podstawy pomocy psychologicznej. Szkoły i kierunki psychoterapii. Warszawa Wydawnictwo SWPS James, R. K., Gilliland, B. E. (2005). Strategie interwencji kryzysowej. Pomoc psychologiczna poprzedzająca terapię. Warszawa: Wyd. PARPA Bielańska,I. (red.) (2009). Psychodrama. Elementy teorii i praktyki. Warszawa: Eneteia Way, B. (1997). Drama. Warszawa: WSIP Oster, G.; Gould,P. (1999). Rysunek w psychoterapii. Gdańsk : GWP Olechnowicz, H. (1997). Opowieści terapeutów. Warszawa: WSiP Olechnowicz, H. (2006). Dziecko własnym terapeutą. Warszawa: PWN Bogdanowicz, M., Kisiel, B., Przasnyka, M. (1996). Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Warszawa: WSiP Schier, K. (2000). Terapia psychoanalityczna dzieci i młodzieży: przeniesienie. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Schier, K., Zalewska, M. (2006). Krewni i znajomi Edypa. Kliniczne studia dzieci i ich rodziców. Warszawa: Wyd. Nauk. Scholar data podpis prowadzącego daną formę zajęć data podpis koordynatora przedmiotu

7 PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Pomoc psychologiczna Opisywana forma zajęć Laboratoria Liczba godzin 30 dydaktycznych Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzącego dana formę zajęć mgr Ewa Wyrzykowska Szczegółowa tematyka zajęć 1. Możliwości kształcenia i dalszego rozwoju zawodowego psychologów. Ścieżka trenerska, ścieżka psychoterapeutyczna. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Psychologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Psycholog a psychoterapeuta. Doskonalenie umiejętności i warsztatu we własnym zakresie: superwizja indywidualna, superwizja grupowa, grupy Balinta. 2. Czym jest zdrowie psychiczne, czym choroba, czym cierpienie. Pomoc psychologiczna a rozwój osobowości i doskonalenie umiejętności. 3. Czym jest profesjonalna pomoc psychologiczna. Skuteczność psychoterapii. 4. Pomoc psychologiczna a neronauka. 5. Kontrowersje wokół wybranych szkół/podejść psychoterapeutycznych (m.in. NLP, Hellinger, psychologia pozytywna, psychoanaliza, podejście poznawczo-behawioralne, terapia prowokatywna). 6. Pomoc osobom uzależnionym od narkotyków. 7. Pomoc osobom z uzależnieniem od alkoholu 8. Pomoc osobom z zaburzeniami psychicznymi w oparciu o Ustawę o Ochronie Zdrowia Psychicznego oraz kodeksy etyczne. Dylematy i kontrowersje. 9. Farmakoterapia. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu wymagania i system oceniania aktywność na ćwiczeniach + kolokwium Literatura podstawowa 1) Aleksandrowicz, J. (2010). Superwizja w kształceniu

8 psychoterapeutów. Psychoterapia, 3(154), ) Bomba, J. (2010). Superwizja psychoterapii z perspektywy psychodynamicznej. Psychoterapia, 3(154), ) Cozolino, L. J. (2002). Neuronauka w psychoterapii. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo. 4) Czabała, Cz., Rakowska, J. (2010). Czynniki leczące (1) wspólne oraz (2) specyficzne i niespecyficzne w psychoterapii. W: L. Grzesiuk, H. Suszek (red.), Psychoterapia. Integracja. Podręcznik akademicki (s ). Warszawa: Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury. 5) Golczyńska, M. (2004). Cierpienie psychiczne chorego. Psychoterapia, 2(129), ) Wprowadzenie. Naukowe podstawy psychoterapii. W: W: L. Grzesiuk, H. Suszek (red.), Psychoterapia. Integracja. Podręcznik akademicki (s ). Warszawa: Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury. 7) Hędzelek, M. (2006). Grupy samopomocy anonimowych narkomanów. W: L. Cierpiałkowska (red.), Oblicza współczesnych uzależnień (s ). Poznań: Wyd. UAM. 8) Józefik, B. (2010). Superwizja perspektywa systemowa. Psychoterapia, 3(154), ) Kobus, A. (2006). Substytucyjna terapia metadonowa. W: L. Cierpiałkowska (red.), Oblicza współczesnych uzależnień (s ). Poznań: Wyd. UAM. 10) Murawiec, S. (2011). Symboliczna funkcja leku opis przypadku. Psychoterapia, 2(157), ) Murawiec, S. (2007). Zmiana psychiczna związana z wprowadzeniem leku przeciwdepresyjnego w trakcie trwania psychoterapii opis przypadku. Psychoterapia, 3(142), ) Schore, A. N. (2009). Zaburzenia regulacji prawej półkuli mózgowej: podstawowy mechanizm traumatycznego przywiązania i psychopatogenezy stresowego zaburzenia pourazowego. W: S. Murawiec, C. Żechowski (red.), Od

9 neurobiologii do psychoterapii (71-121). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. 13) Shedler, J. (2010). The Efficacy of Psychodynamic Psychotherapy. American Psychologist, 65, 2, ) Staniaszek, M. (2002). Opieka psychiatryczna w Polsce i najważniejsze regulacje prawne. W: B. Hołyst, M. Staniaszek, M. Binczycka-Anholcer (red.), Samobójstwo (s ). Warszawa: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej. 15) Talarczyk, M. (2010). Ustawienia rodzin metodą Berta Hellingera kontrowersje. Psychoterapia, 4(155), Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe) 16) Murawiec, S. (2009). Spostrzeżenia na temat zależności pomiędzy psychoterapią a postępami w neurobiologii i farmakoterapii. Psychoterapia, 1(148), ) Murawiec, S. (2009). Psychodynamiczna interpretacja działania leków psychotropowych. W: S. Murawiec, C. Żechowski (red.), Od neurobiologii do psychoterapii ( ). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. 18) Rok-Bujo, P. (2009). Neurobiologiczne podstawy psychoterapii. W: S. Murawiec, C. Żechowski (red.), Od neurobiologii do psychoterapii ( ). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. 19) Schore, A. (2010). The Right Brain Implicit Self: A Central Mechanism of the Psychotherapy Change Process. W: J. Petrucelli (Ed.), Knowing, not-knowing and sort of knowing: Psychoanalysis and the experience of uncertainty (pp ). London: Karnac. (wersja PDF). I inne artykuły A. Schore a dostępne na stronie: 20) Wallin, D. (2011). Przywiązanie w psychoterapii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego (s ). Filmy:

10 Film dokumentalny: Dzieci Kotana Reż. Mirosław Dembiński. Filmy dokumentalne: data podpis prowadzącego daną formę zajęć data podpis koordynatora przedmiotu