Algorytmy graficzne. Metody detekcji krawędzi w obrazach
|
|
- Patrycja Markowska
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Algorytmy grficne Metody detekci krwędi w orch
2 Zgdnienie detekci krwędi w orie Detekc krwędi w orie ncęście sprowd się do posukiwni w orie loklnych nieciągłości funkci sności lu koloru. Wystąpienie tkich nieciągłości stnowi kryterium występowni krwędi ko grnicy orownych oiektów. c Rys. 1. Prycyny nieciągłości funkci sności oru. Krwędie w orie repreentuą grnice i kontury oiektów. Inne niepożądne wisk prowdące do nieciągłości funkci oru to: cień, refleksy świetlne, miny koloru (sności) w rmch ednego oiektu, tekstur Rys. 1. Niscący wpływ kwntyci n proces detekci krwędi. Prykłd pokue, że skutkiem kwntyci est wprowdenie dodtkowych nieciągłości funkci oru prowdących do powstni fłsywych krwędi. Wniosek: ory poddne kompresi (kwntyci) prowdą do powżnych prekłmń krwędi. () or oryginlny; () or po kwntyci do 4 poiomów; (c) mp krwędi.
3 Dlcego detekc krwędi? Dl kogo/cego? Metody detekci krwędi do pewnego stopni korystą nrędi nnych wyostrni oru. Cele tych dwóch procesów są ednk inne. Celem wyostreni oru est poprw kości wiulne: więksenie ostrości, wyristości, kontrstu, teoretycnego punktu wideni również więksenie entropii cyli ilości informci prenosone pre or. Odiorcą oru wyostronego est ncęście cłowiek. Celem detekci krwędi est ntomist ekstrkc krwędi or usunięcie poostłych frgmentów oru. Or po detekci est cęsto etpem procesu utomtycne nliy oru.
4 Metody grdientowe Metody grdientowe stnowią grupę nprostsych metod wykrywni krwędi w orie. Podstwą metod grdientowych est wyncnie pierwse pochodne w dwóch ortogonlnych kierunkch (niekoniecnie w pionie i poiomie). Grdient est wektorem, którego kierunek wskue n kierunek nwięksego wrostu wrtości funkci (oru) w punkcie (x,y). W prypdku oru kierunek grdientu est prostopdły do krwędi. Grdient or ego kierunek α(x,y) w punkcie (x,y) dne są pre równni: Wrtość (moduł) grdientu est proporconln do sykości wrostu funkci oru w dnym punkcie i est równowżn wyristości, mocy krwędi. Mł wrtość grdientu odpowid krwędiom słym i mło wyristym (powoln min wrtości sności). Duż wrtość grdientu repreentue krwędie silne i wyriste. Piksele dl których wrtość modułu prekrc określoną wrtość progową są interpretowne ko piksele krwędi. Moduł grdientu wyncny est ncęście n podstwie równni Rys. 1. Prykłdowy frgment oru wierący krwędź. Krwędź tworą piksele leżące n odcinku nconym kolorem cerwonym. Kierunek grdientu, równowżny kierunkowy nwiękse miny est do krwędi prostopdły. Moduł M or kierunek grdientu α dl określonego oru są ormi o romire odpowidącym romirowi oru dl którego ostły wyncone. Pochodne oru reliowne są popre filtrcę oru mskmi określonego romiru. Wyncenie grdientu wymg nieleżne filtrci w dwóch różnych kierunkch ( dwom różnymi mskmi). Rowiąnie tkie est mnie efektywne od metod wykorystuących ekierunkowy lplsn (edn msk). or opertor grdientu moduł grdientu progownie mp krwędi Rys. 2. Schemt metod grdientowych detekci krwędi. W prostych metodch detekci krwędi informce o kierunku krwędi są pomine, uwględnin est edynie wrtość grdientu. N pierwsym nconych etpów kżdemu pikselowi oru pryporądkowny oste wektor!
5 Opertory Roerts Zproponown wiele pryliżonych metod wyncni grdientu dyskretne funkci dwuwymirowe (oru). Więksość nich wykorystue uogólnieni pochodne ednowymirowe: Nprostse ądr (mski) prekstłceni odpowidącego wynceniu grdientu w kierunkch poiomym i pionowym mą postć uogólnieni dwóch powyżsych równń i są postci, odpowiednio: gdie elementy pogruione odpowidą centrum okn (mski. Prolem: preście pre ero pomiędy elementmi -1 or 1 msek x or y wypd w innym punkcie. Może to powodowć niedoscownie pikseli w których ndue się krwędź poiom i pionow. Powyżse wdy powione są opertory Roerts (1965) postci: Podstwową wdą grdientu wyncnego n podstwie powyżsych msek est rdo duż wrżliwość n kłóceni, co est spowodowne młą licą pikseli n podstwie których ustln est wrtość pochodnych. Do let nleży mł łożoność oliceniow.
6 Opertory Roerts - ilustrc or weściowy pochodn w kierunku 1 i y k { pochodn w kierunku 2 i y k { i y k { wrtość grdientu i y k { progownie progiem T>=5 progownie progiem T>=3 Rys. 1. Ilustrc filtrci oru pomocą digonlnych opertorów Roerts. Wdą opertorów Roerts est generownie stosunkowo podonych odpowiedi dl krwędi k i dl kłóceń. i y k { i y k {
7 Opertory Roerts - ilustrc c d Rys. 1. Mp krwędi oru oryginlnego () uyskn pry stosowniu prekstłceni mskmi Roerts. (), (c) i (d) ostły uyskne pry stosowniu progów równych odpowiednio: T=10, T=20 or T=30. Mksymln wrtość w orie po filtrci (pred progowniem) est równ 325. Widocnym efektem est mniesnie licy fłsywych krwędi wynikących oecności sumu wr e więksniem wrtości progu. Niestety ednoceśnie usuwne są słse piksele prwdiwych krwędi (efekt niepożądny).
8 Opertory Prewitt (1) Prolemu opertorów 2x2 powione są opertory reliuące opercę wyncni pochodnych wględem punktu centrlnego. Nmniese opertory tego typu mą są repreentowne mskmi 3x3. Zmniesenie wrżliwości n sum możn uyskć w drode uśrednini (wygłdni) oru w kierunku ortogonlnym do kierunku w którym wyncn est pochodn. i y k { i y k { c i y k { d i y k { Rys. 1. () or oryginlny 11x11 pikseli. Zncone są dw piksele o kłóconych wrtościch, Or wier pionową krwędź repreentowną pre preście 4->9; () or 11x9 po filtrci ądrem ednowymirowym postci [-1 0 1], co odpowid wynceniu pochodne wględem punktu centrlnego w kierunku osi x. W tym prypdku wkłd od kłóceni wynosi 2/5 or 7/5 w stosunku do wyści osru krwędi. N rysunku () wyście filtru w osre kłóceni (7) prekrc wrtość odpowiedi w osre recywiste krwędi (5)!. Filtrc Roerts de wyniki rdo podone. (c) or () po filtrci wygłdące w kierunku pionowym ądrem prekstłceni [1 1 1] T. Efektem est or 9x11 pikseli; (d) wynik filtrci oru (c) mską [-1 0 1] (identycną k w prypdku ()). Odpowiedź filtru n kłóceni est wyrźnie mnies niż w prypdku ().
9 Opertory Prewitt (2) Dwuetpowy proces filtrci predstwiony n poprednie stronie możn reliowć ko prekstłcenie poedyncym ądrem w postci ilocynu tensorowego ąder dwóch stosownych prekstłceń. W tym prypdku otrymuemy: Powyżse równnie stnowi postć opertor grdientu w kierunku osi x. Opertor grdientu w kierunku osi y uyskue się pre orót o π/2: Powyżse opertory stnowią prę tw. opertorów Prewitt. Opertory te ednoceśnie reliuą proces różnickowni w określonym kierunku or odsumini w kierunku ortogonlnym popre loklne uśredninie. Sum wg opertor est równ 0 dięki cemu filtr w osrch o stłe wrtości funkci oru generue wyście równe 0. Opertory Prewitt są prykłdem opertorów seprowlnych: możn e predstwić ko ilocyn tensorowy dwóch wektorów. W ogólności, seprowlne są filtry dl których rąd mcier est równy 1 (rąd mciery est równy licie liniowo nieleżnych wiersy lu kolumn). Ocywiście opertory Prewitt mą rąd równy 1. Cech seprowlności est istotn punktu wideni łożoności oliceniowe (i csowe). Dl prekstłceni ądrem 2n+1 wymirowym koniecnych est (2n+1) 2 mnożeń or (2n+1) 2-1 dodwń dl kżdego piksel oru. W prypdku, gdy filtr est seprowlny łożoność możn oniżyć do: 2(2n+1) mnożeń or 2(2n+1)-2 dodwń prypdących n eden piksel oru. Opertory Prewitt 3x3 są mnie wrżliwe n kłóceni niż opertory Roerts 2x2. Opertory Prewitt wykorystuą ednowymirowy prosty filtr uśredniący o identycnych wgch równych 1. W ogólności wykorystć możn filtr uśredniący inne postci. Wykorystnie filtru postci [1 2 1] generue tw. opertory Soel.
10 Opertory Soel i Frei -Chen Filtry Soel reliowne są ko prekstłceni ądrem postci: odpowiednio dl grdientu w kierunku osi x or y. Współcynniki +-2 wmcnią nliżse otocenie piksel centrlnego. W ogólności filtry Soel posidą lepse włsności odsumini w stosunku do filtrów Prewitt (wygłdnie więksą wgą dl elementu centrlnego) or opertorów Roerts. Ze wględu n współcynniki +-2 opertor Soel generue wykle więkse wrtości n wyściu niż opertory Roerts or Prewitt. Opertory Roerts, Prewitt or Soel są opertormi kierunkowymi: sygnł generowny w odpowiedi n krwędie poiomie i pionowe est różny od sygnłu generownego dl krwędi digonlnych. W prypdku filtrów Prewitt sygnł dl krwędi digonlnych est mniesy od sygnłu dl krwędi pionowych i poiomych. W prypdku filtrów Soel sytuc est odwrotn. Sytuc tk est niepożądn, poniewż wkłd sygnłu od krwędi powinien yć nieleżny od ich kierunku (prykłdem est lplsn). Prolem kierunkowości opertorów grdientu próue niwelowć podeście Frei or Chen, który proponowli mski 3x3 postci:
11 Opertory Soel i Frei -Chen i y k { i y k { i y k { i y k { c i y k { i y k { Rys. 1. () prykłd krwędi pionowe or digonlne w orie. Rysunki () i (c) predstwią wyniki filtrci pry użyciu msek odpowiednio Soel i Frei -Chen dl odpowiednich orów.
12 Opertory Soel - ilustrc c d Rys. 1. Mp krwędi oru oryginlnego () uyskn pry stosowniu prekstłceni mskmi Soel. (), (c) i (d) ostły uyskne pry stosowniu progów równych odpowiednio: T=60, T=100 or T=140. Mksymln wrtość w orie po filtrci (pred progowniem) est równ 748. Prykłd pokue, że wyście filtru Soel est więkse niż filtru Roerts lu Prewitt.
13 Opertory Soel - kierunkowość c Rys. 1. Filtrc oru oryginlnego () pomocą poiomego filtru Soel x () or filtru pionowego y (). Filtr poiomy generue sygnł erowy dl krwędi poiome or sygnł nieerowy w poostłych prypdkch (mksymlny dl krwędi pionowe). Filtr pionowy chowue się w sposó odwrotny.
14 Opertory grdientowe - porównnie i y k { Rys. 1. Porównnie metod grdientowych detekci krwędi. () or oryginlny poddwny detekci; (), (c) i (d) odpowiednio wyniki filtrci mskmi Roerts, Prewitt or Soel. Widć, że stosunek sygnłu do sumu pooste nmniesy dl wyniku filtrci Roerts, nwięksy dl filtrci Soel. Osttnim etpem detekci krwędi pry wykorystniu metod grdientowych est progownie tu ostło pominięte. c d i y k { i y k { i y k {
15 Metody grdientowe - podsumownie Metody grdientowe - wdy Koniecność filtrci w dwóch ortogonlnych kierunkch Duż wrżliwość n kłóceni i sumy w orie Generownie gruych krwędi (w prypdku idelnym pierws pochodn prymue wrtość nieerową w prwie cłym osre krwędi) Rowiąni dotychcs predstwione nie wykorystuą informci n temt kierunku krwędi Metody grdientowe - lety Koncepcyn prostot Łtwo implementowć mski wykrywące nrożniki (lu inne struktury geometrycne) Młe mski prekstłceni; w więksości filtry seprowlne - rdo mł łożoność oliceniow i csow
16 Metody detekci wykorystuące lplsn Detektory krwędi wykorystuące drugą pochodną korystą włsności polegące n minie nku drugie pochodne dl punktu środkowego krwędi. Wystąpienie preści pre ero (preści pre ero, nie pryęci pre funkcę wrtości erowe!) de kryterium wystąpieni krwędi w orie. or lplsn preście pre ero progownie (opconlnie) mp krwędi Rys. 1. Schemt detektor krwędi wykorystuącego opertor drugie pochodne oru (lplsn) Prolemem detekci krwędi w tkim prypdku est rdo siln wrżliwość drugie pochodne n sum oecny w orie: recywiste kłócenie lu fluktuce wrtości funkci oru. W prktyce okło się, że rdo efektywnym sposoem rdeni soie tym prolemem est wceśniese wygłdenie oru (filtrc dolnoprepustow). Dvid Mrr or Eleen Hildreth wykli, że rdo dore reultty osiąg się dl filtrci pry pomocy opertor Guss. W ogólności propoycę Mrr i Hildreth detekci krwędi możn sformułowć w nstępuący sposó: 1. wygłdenie oru oryginlnego pry pomocy opertor Guss odpowiedniego romiru (odchylenie stndrdowe) 2. wyncenie drugie pochodne dl oru wygłdonego, np. pry użyciu lplsnu elementem centrlnym -8 (korystn włsność: ekierunkowość), 3. identyfikc preść pre ero w orie uysknym w punkcie (2) Powyżse try etpy możn redukowć do dwóch korystąc pewnych włsności gussinu or lplsnu (ptr nstępn stron).
17 Opertor LoG Procedurę wygłdni oru filtrem gussowskim or nstępnie wyncni drugie pochodne możn formlnie pisć w postci równni: c i y k { -5 Rys. 1. () wykres funkci LoG; () wykres funkci LoG; (c) msk 2D stnowiąc dyskretną proksymcę funkci +LoG (minimum w elemencie centrlnym) gdie symol onc dyskretny splot oru or funkci Guss. Korystąc włsności liniowości splotu or lplsnu równnie to możn prepisć w nowe postci: Powyżs równość wskue, że wstępne wygłdenie gussowskie oru weściowego, nstępnie wyncenie dl tk powstłego oru drugie pochodne (są to etpy 1 or 2 wymienione n poprednie stronie) możn stąpić poedyncym etpem filtrci oru weściowego pomocą opertor 2 G(x,y,σ) nywnego opertorem LoG lplsnem funkci gussowskie (lplcin of gussin). Jest to rdo istotn cech redukuącą łożoność oliceniową lgorytmu: pochodn funkci Guss G(x,y,σ) est nieleżn od oru, tem może yć wyncon nieleżnie w fie pretwrni wstępnego (stlicown). Dl celów pretwrni orów koniecne est dysponownie dyskretną wersą funkci LoG (równnie powyże). Mski proksymuące tę funkcę możn otrymć pre epośrednie prókownie lu popre prókownie funkci Guss G(x,y), nstępnie filtrcę lplsnem. Drugie rowiąnie est korystniese e wględu n to, że gwrntue sumownie współcynników tk uysknego filtru do er (dlcego est to istotne?). Filtrc opertorem LoG reliue ednoceśnie dw dni: 1. loklne wygłdnie w dużym otoceniu piksel centrlnego (prewg n metodmi grdientowymi) or 2. wyncnie drugie pochodne.
18 Algorytm Mrr -Hildreth Wykorystuąc włsności wygłdni gussowskiego or filtrci lplsnem lgorytm Mrr i Hildreth możn reliowć w dwóch etpch: 1. Filtrc oru pomocą opertor LoG, 2. Identyfikc preść pre ero w orie uysknym w punkcie (1) (orie LoG) Istniee wiele podeść relici drugiego etpy powyżsego lgorytmu. Dl prykłdu: 1. Preglądnie oru LoG oknem 2x2. W tkim prypdku wyrny punkt centrlny oęty oknem (w tym prypdku nie est to ednoncne może to yć dowolny 4 punktów) est klsyfikowny ko punkt krwędi eśli w otoceniu wynconym pre okno wykryte ostną wrtości równo dodtnie k i uemne. 2. Inne podeść roser proces identyfikci preści pre ero o nlię wrtości pierwse pochodne w nliownym punkcie. Piksel est klsyfikowny ko repreentuący krwędź, gdy odpowid preściu pre ero drugie pochodne or ednoceśnie pierws pochodn wyncon w tym punkcie prymue wrtość prekrcącą ustlony próg. Zdniem progowni est mniesenie licy fłsywych krwędi identyfikownych w orie. 3. Identyfikc preść pre ero est łtwe do relici w prypdku preglądni oru LoG oknem 3x3. Anliowny piksel pokrywący się centrum okn klsyfikue się ko piksel krwędi eśli w dowolnym ośmiu kierunków prechodących pre ten piksel wykryt ostnie min nku funkci oru LoG. Proces ten możn dodtkowo roseryć o etp progowni.
19 Algorytm Mrr -Hildreth filtrc LoG mską 17x17 Rys. 1. Ilustrc lgorytmu Mrr -Hildreth. () or oryginlny; () or uyskny po filtrci pry użyciu opertor LoG romiru 17x17 or po presklowniu do kresu [0,255]. Osry ciemne odpowidą wrtościom uemnym w orie LoG, osry sne wrtościom dodtnim. Widocny est efekt hlo łożony osrów sny/ciemny wdłuż recywistych krwędi oru. Ciąg dlsy n nstępne stronie
20 Algorytm Mrr -Hildreth filtrc LoG mską 17x17 c e d f c.d. Rys.1. Wynik identyfikci preść pre ero oru LoG or progowni. Próg stosowny do uyskni orów (c), (d), (e) i (f) wyniósł odpowiednio: T=0 (e progowni), T=5% wrtości mksymlne, T=10% wrtości mksymlne or T=20% wrtości mksymlne w orie LoG. N rysunku (c) wyrźnie widocny est chrkterystycny efekt tw. tler spghetti: punkty preści pre ero tworą mknięte pętle. Jkie est źródło tego efektu?
21 Algorytm Mrr -Hildreth filtrc LoG mską 29x29 Rys. 2. () or oryginlny; () presklowny or LoG uyskny po filtrci oru () pry użyciu opertor LoG o romire 29x29. Ciąg dlsy n nstępne stronie
22 Algorytm Mrr -Hildreth filtrc LoG mską 29x29 c d c.d. Rys.2. Wynik identyfikci preść pre ero oru LoG or progowni. Próg stosowny do uyskni orów (c), (d), (e) i (f) wyniósł odpowiednio: T=0 (e progowni), T=5% wrtości mksymlne, T=10% wrtości mksymlne or T=20% wrtości mksymlne w orie LoG. e f
23 Algorytm Mrr -Hildreth filtrc LoG mską 35x35 Rys. 3. () or oryginlny; () presklowny or LoG uyskny po filtrci oru () pry użyciu opertor LoG o romire 35x35. Ciąg dlsy n nstępne stronie
24 Algorytm Mrr -Hildreth filtrc LoG mską 35x35 c d c.d. Rys.3. Wynik identyfikci preść pre ero oru LoG or progowni. Próg stosowny do uyskni orów (c), (d) wyniósł odpowiednio: T=0 (e progowni), T=5% wrtości mksymlne. Zstosownie więkse wrtości progi prowdi w tym prypdku do ndmiernego usunięci istotnych krwędi w orie.
25 Algorytm Mrr -Hildreth - podsumownie Zlety: Algorytm de dore reultty w postci ciągłych, mkniętych i cienkich krwędi (do pewnego stopni) Możliwość nliy oru dl n różnych sklch prmetryownych pre wrtość odchyleni stndrdowego σ. Wrtość σ dl prykłdów predstwionych n poprednich rysunkch wynosi odpowiednio: 2.2, 4.3 or 5.2. Zwięksenie wrtości odchyleni stndrdowego prowdi do silniesego wygłdeni oru, tym smym eliminowni cor to silniesych krwędi w orie. Algorytm może yć roserony do postci w które detekc prowdon est dl różnych wrtości prmetru σ, kceptowne są edynie te krwędie występuące w orch dl kżde wrtości prmetru. Proces filtrci LoG est do pewnego stopni podony do wisk neurofiologicnych chodących w ludkim oku (let?) Wdy Zmiękcenie (okrąglenie) krwędi. Efekt ten est scególnie widocny n krwędi nrożnych. c Rys. 1. (), (), (c) mpy krwędi dl filtrci odpowiednio: Roerts, Soel, Mrr -Hildreth.
26 Algorytm Cnny ego (1986) Metod detekci krwędi proponown pre John Cnny ego w 1986 powstł ko metod mąc spełnić try podstwowe cele: 1. minimliowć licę łędnych detekci, pry cym łędem detekci est równo detekc krwędi fłsywych (łędn odpowiedź poytywn, flse-positive detection), k i pominie recywistych krwędi w orie (łędn odpowiedź negtywn, flse-negtive detection), 2. pewnić dokłdną loklicę krwędi punkt sklsyfikowny ko punkt krwędi powinien yć k nliżsy środkowemu punktowi recywiste krwędi, 3. generowć poedyncą odpowiedź dl kżde recywiste krwędi w orie est to równowżne generowniu krwędi o gruości ednego piksel. Algorytm reliuący powyżse cele (nie est to lgorytm optymlny) skłd się kilku etpów: 1. Filtrc oru oryginlnego pomocą seprowlnego filtru Guss G(x,y,σ) prmetryownego pre odchylenie stndrdowe σ. Odchylenie stndrdowe odpowid romir mski użyte do filtrci i sterue stopniem eliminci sumów (niestety, również i krwędi) w orie. Istotne est dornie odpowiedniego romiru filtru. 2. Wyncenie grdientu dl kżdego piksel oru wygłdonego w poprednim etpie. Olicenie grdientu możn reliowć popre filtrcę dowolnym filtrów grdientowych: Soel, Roerts, Prewitt, etc. N tym etpie kżdemu pikselowi oru pryporądkowny oste wektor: 3. Wyncenie w kżdym punkcie oru wrtości or kierunku grdientu (kąt nchyleni) 4. Tłumienie niemksymlne (non-mximl suppression). 5. Progownie oru histereą. Zdniem tego etpu est usunięcie oru słych krwędi (o wrtościch pikseli poniże dolnego progu), le ednoceśnie generownie krwędi powionych luk i prerw.
27 Kierunek grdientu (1) i y k { c Rys. 1. (), () frgment oru, (c) or predstwiony ko pole wektorowe. Rysunek (c) wskue k w osre krwędi mieni się kierunek or długość grdientu.
28 Kierunek grdientu (2) c d Rys. 1. () or oryginlny, () or którego wrtościmi est kąt nchyleni wektor grdientu do osi x. Osry ednorodne tego oru odpowidą osrom oru oryginlnego w którym kierunek grdientu mieni się w sposó niencny (fluktuce). (c) i (d) predstwią osr ncony n rysunku () odpowiednio górnym i dolnym prostokątem.
29 Tłumienie niemksymlne c Rys. 1. Ilustrc procesu tłumieni niemksymlnego. () or oryginlny wierący poiomą krwędź serokości kilku pikseli; () grdient oru (), osry sne repreentuą osry o nieerowe wrtości grdientu; (c) wynik progowni glolnego oru (); (d) or () po wykonniu procesu tłumieni niemksymlnego. Cechą krwędi wykryte pre progownie glolne est e duż gruość. Krwędź wykryt po wykonniu tłumieni m gruość ednego piksel. d Zdniem etpu tłumieni niemksymlnego est relic treciego celów stwinych pred lgorytmem detekci generowniu pre detektor poedynce odpowiedi dl kżde recywiste krwędi w orie. Tłumienie niemksymlne pewni, że pikselem krwędi est piksel, dl którego wrtość grdientu est mksymln w kierunku wynconym pre grdient. Zchownie pikseli o niemksymlne wrtości grdientu powodue pogruinie krwędi. Piksele tkie mogą yć stopniowo eliminowne pre progownie e więksącą się wrtością progu. Algorytm tłumieni niemksymlnego est nstępuący: 1. Pregląd or grdientu M(x,y) piksel po pikselu. Dl kżdego piksel o nieerowe wrtości wync kierunek grdientu, 2. Dl piksel ktulnie preglądnego sprwdź dwóch nliżsych sąsidów leżących w kierunku godnym kierunkiem grdientu, 3. W prypdku, gdy wrtość piksel ktulnego est więks od ou sąsidów chow ą, w preciwnym prypdku prypis pikselowi wrtość erową (lu inną, któr repreentue rk krwędi) i predź do nstępnego piksel. W oknie 3x3 repreentowć możn edynie 4 różne kierunki krwędi: poiomy, pionowy or dw kierunki digonlne. Poniewż olicony kierunek grdientu w poscególnych pikselch oru repreentowny pre kąt nchyleni wektor do osi ukłdu może prymowć dowolną wrtość prediłu 0, 2π] to koniecn est kwntyc tkiego kierunku do ednego możliwych kierunków w loku.
30 Algorytm Cnny ego ilustrc 1 c d Rys. 1. Detekc krwędi wykonn lgorytmem Cnny ego. () or oryginlny, () grdient oru (); (c) wynik tłumieni niemksymlnego wykonnego n orie (); (d) końcowy efekt diłni lgorytmu. W tym prypdku or wynikowy wier dużą licę fłsywych krwędi n ścinie udynku. Efekt ten est spowodowny użyciem yt młego filtru gussowskiego (3x3) n etpie wygłdni oru.
31 Algorytm Cnny ego ilustrc 2 c d Rys. 1. Detekc krwędi godnie lgorytmem Cnny ego dl różnych wrtości odchyleni stndrdowego σ filtru gussowskiego wykorystnego do wstępnego odsumieni oru. Wrtość σ dl orów (), (), (c) i (d) wynosi odpowiednio: 0.5, 1.0, 1.5 or 2.0 co odpowid mskom romiru 3x3, 5x5, 9x9 or 11x11. We wsystkich prypdkch wrtości progu górnego i dolnego dl progowni histereą wynosą odpowiednio 10% i 5% wrtości mksymlne oru grdientu M.
32 Algorytm Cnny ego ilustrc 3 c d Rys. 1. Etp progowni histereą lgorytmu Cnny ego. () wynik progowni progiem górnym równym 20% wrtości mksymlne w orie pred progowniem; () wynik progowni progiem równym 5% wspomnine wrtości mksymlne. Progi te stnowią odpowiednio próg górny i dolny progowni histereą. N rysunku (c) predstwion est różnic orów () i (); (d) osttecny wynik progowni histereą.
33 Detekc krwędi w orch rwnych Metody detekci krwędi w orch rwnych możn podielić n dwie podstwowe klsy: klsę metod sklrnych or klsę metod wektorowych. Metody sklrne. W nprostsym prypdku krwędź w orie rwnym możn definiowć ko minę wrtości funkci sności. Podeście to wymg konwersi oru rwnego do oru w odcienich srości (pomi się miny odcieni or nsyceni rwy). Metody wektorowe. Rys. 1. () or rwny RGB; () monochromtycn wers oru ().
Metody detekcji krawędzi w obrazach
Metody detekcji krwędzi w orzch Zgdnienie detekcji krwędzi w orzie Detekcj krwędzi w orzie njczęściej sprowdz się do poszukiwni w orzie loklnych nieciągłości funkcji jsności lu koloru. Wystąpienie tkich
Bardziej szczegółowoAlgorytmy graficzne. Metody detekcji krawędzi w obrazach
Algorytmy graficne Metody detekci krawędi w oraach Zagadnienie detekci krawędi w oraie Detekca krawędi w oraie nacęście sprowada się do posukiwania w oraie lokalnych nieciągłości funkci asności lu koloru.
Bardziej szczegółowoAlgorytmy graficzne. Filtry wektorowe. Filtracja obrazów kolorowych
Algorytmy grficzne Filtry wektorowe. Filtrcj orzów kolorowych Filtrcj orzów kolorowych Metody filtrcji orzów kolorowych możn podzielić n dwie podstwowe klsy: Metody komponentowe (component-wise). Cechą
Bardziej szczegółowoMatematyka I. WYKŁAD 8. UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH II Macierzowa Postać Eliminacji Gaussa. gdzie
Mtemtk I /9 WYKŁD 8. UKŁDY RÓWNŃ LINIOWYCH II Mcierow ostć limincji Guss B gdie nn n n n B n Metod elimincji: () Odejmownie od pewnego równni wielokrotności (nieerowej) wrnego innego równni, nie mienijąc
Bardziej szczegółowoRealizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych,
Klsyczn Metod Njmniejszych Kwdrtów (KMNK) Postć ć modelu jest liniow względem prmetrów (lbo nleży dokonć doprowdzeni postci modelu do liniowości względem prmetrów), Zmienne objśnijące są wielkościmi nielosowymi,
Bardziej szczegółowoRozwiązania maj 2017r. Zadania zamknięte
Rozwiązni mj 2017r. Zdni zmknięte Zd 1. 5 16 5 2 5 2 Zd 2. 5 2 27 2 23 2 2 2 2 Zd 3. 2log 3 2log 5log 3 log 5 log 9 log 25log Zd. 120% 8910 1,2 8910 2,2 8910 $%, 050 Zd 5. Njłtwiej jest zuwżyć że dl 1
Bardziej szczegółowoKlucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych
Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętc i scemt ocenini zdń otwrtc Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętc 4 7 9 0 4 7 9 0 D D D Scemt ocenini zdń otwrtc Zdnie (pkt) Rozwiąż nierówność x x 0 Oliczm wróżnik i miejsc
Bardziej szczegółowoWYKRESY PARĆ HYDROSTATYCZNYCH
dm Pweł Koioł WYKESY PĆ HYOSTTYNYH Prykłdy Wersj 1.d PK (2006-2013) Od utor Skrypt (eook) Wykresy prć hydrosttycnych jest prencony dl studentów studiów diennych, wiecorowych i ocnych wydiłów o kierunkch
Bardziej szczegółowoWspomaganie obliczeń za pomocą programu MathCad
Wprowdzenie do Mthcd' Oprcowł:M. Detk P. Stąpór Wspomgnie oliczeń z pomocą progrmu MthCd Definicj zmiennych e f g h 8 Przykłd dowolnego wyrŝeni Ay zdefinowc znienną e wyierz z klwitury kolejno: e: e f
Bardziej szczegółowo2.3.1. Iloczyn skalarny
2.3.1. Ilon sklrn Ilonem sklrnm (sklrowm) dwóh wektorów i nwm sklr równ ilonowi modułów ou wektorów pre kosinus kąt wrtego międ nimi. α O Rs. 2.8. Ilustrj do definiji ilonu sklrnego Jeżeli kąt międ wektormi
Bardziej szczegółowoMACIERZE I WYZNACZNIKI
MCIERZE I WYZNCZNIKI Defiicj Mcierą o współcyikch recywistych (espoloych) i wymire m x ywmy pryporądkowie kżdej pre licb turlych (i,k), i,,, m, k,,,, dokłdie jedej licby recywistej ik [ ik ] mx (espoloej)
Bardziej szczegółowoPRÓBNA MATURA Z MATEMATYKI Z OPERONEM LISTOPAD ,0. 3x 6 6 3x 6 6,
Zdnie PRÓBNA MATURA Z MATEMATYKI Z OPERONEM LISTOPAD 04 Zbiorem wszystkich rozwiązń nierówności x 6 6 jest: A, 4 0, B 4,0 C,0 4, D 0,4 Odpowiedź: C Rozwiąznie Sposób I Nierówność A 6 jest równowżn lterntywie
Bardziej szczegółowoWymagania na ocenę dopuszczającą z matematyki klasa II Matematyka - Babiański, Chańko-Nowa Era nr prog. DKOS 4015-99/02
Wymgni n ocenę dopuszczjącą z mtemtyki kls II Mtemtyk - Bbiński, Chńko-Now Er nr prog. DKOS 4015-99/02 Temt lekcji Zkres treści Osiągnięci uczni WIELOMIANY 1. Stopień i współczynniki wielominu 2. Dodwnie
Bardziej szczegółowoOznaczenia: K wymagania konieczne; P wymagania podstawowe; R wymagania rozszerzające; D wymagania dopełniające; W wymagania wykraczające
Wymgni edukcyjne z mtemtyki ls 2 b lo Zkres podstwowy Oznczeni: wymgni konieczne; wymgni podstwowe; R wymgni rozszerzjące; D wymgni dopełnijące; W wymgni wykrczjące Temt lekcji Zkres treści Osiągnięci
Bardziej szczegółowoMacierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych
Temt wykłdu: Mcierz. Wyzncznik mcierzy. Ukłd równń liniowych Kody kolorów: żółty nowe pojęcie pomrńczowy uwg kursyw komentrz * mterił ndobowiązkowy Ann Rjfur, Mtemtyk Zgdnieni. Pojęci. Dziłni n mcierzch.
Bardziej szczegółowoGrażyna Nowicka, Waldemar Nowicki BADANIE RÓWNOWAG KWASOWO-ZASADOWYCH W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW AMFOTERYCZNYCH
Ćwiczenie Grżyn Nowick, Wldemr Nowicki BDNIE RÓWNOWG WSOWO-ZSDOWYC W ROZTWORC ELETROLITÓW MFOTERYCZNYC Zgdnieni: ktywność i współczynnik ktywności skłdnik roztworu. ktywność jonów i ktywność elektrolitu.
Bardziej szczegółowoKlucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych
Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętych i schemt ocenini zdń otwrtych Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętych 4 5 6 7 8 9 0 4 5 6 7 8 9 0 D D D Schemt ocenini zdń otwrtych Zdnie (pkt) Rozwiąż nierówność x + x+ 0
Bardziej szczegółowoWektor kolumnowy m wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze n=1 Wektor wierszowy n wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze m=1
Rchunek mcierzowy Mcierzą A nzywmy funkcję 2-zmiennych, któr prze liczb nturlnych (i,j) gdzie i = 1,2,3,4.,m; j = 1,2,3,4,n przyporządkowuje dokłdnie jeden element ij. 11 21 A = m1 12 22 m2 1n 2n mn Wymirem
Bardziej szczegółowoWEKTORY skalary wektory W ogólnym przypadku, aby określić wektor, należy znać:
WEKTORY Wśród wielkości fizycznych występujących w fizyce możn wyróżnić sklry i wektory. Aby określić wielkość sklrną, wystrczy podć tylko jedną liczbę. Wielkościmi tkimi są ms, czs, tempertur, objętość
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne matematyka klasa 2 zakres podstawowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE
Wymgni edukcyjne mtemtyk kls 2 zkres podstwowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne matematyka klasa 2b, 2c, 2e zakres podstawowy rok szkolny 2015/2016. 1.Sumy algebraiczne
Wymgni edukcyjne mtemtyk kls 2b, 2c, 2e zkres podstwowy rok szkolny 2015/2016 1.Sumy lgebriczne N ocenę dopuszczjącą: 1. rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne 2. oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych
Bardziej szczegółowoTemat lekcji Zakres treści Osiągnięcia ucznia
ln wynikowy kls 2c i 2e - Jolnt jąk Mtemtyk 2. dl liceum ogólnoksztłcącego, liceum profilownego i technikum. sztłcenie ogólne w zkresie podstwowym rok szkolny 2015/2016 Wymgni edukcyjne określjące oceny:
Bardziej szczegółowoMaciej Grzesiak. Iloczyn skalarny. 1. Iloczyn skalarny wektorów na płaszczyźnie i w przestrzeni. a b = a b cos ϕ. j) (b x. i + b y
Mciej Grzesik Iloczyn sklrny. Iloczyn sklrny wektorów n płszczyźnie i w przestrzeni Iloczyn sklrny wektorów i b określmy jko b = b cos ϕ. Bezpośrednio z definicji iloczynu sklrnego mmy, że i i = j j =
Bardziej szczegółowo3. Rozkład macierzy według wartości szczególnych
Rozkłd mcierzy wedłg wrtości szczególnych Wprowdzenie Przypomnimy podstwowe zleżności związne z zstosowniem metody nmnieszych kwdrtów do proksymci fnkci dyskretne Podstwowe równnie m nstępącą postć: +
Bardziej szczegółowoWymagania kl. 2. Uczeń:
Wymgni kl. 2 Zkres podstwowy Temt lekcji Zkres treści Osiągnięci uczni. SUMY ALGEBRAICZNE. Sumy lgebriczne definicj jednominu pojęcie współczynnik jednominu porządkuje jednominy pojęcie sumy lgebricznej
Bardziej szczegółowoSposób opisu symetrii figur lub brył skończonych
Wkłd drugi - smetri Smetri (gr. συμμετρια podobn mir) dl figur lub brł - istnienie nietrwilnego prekstłceni, które odworowuje obiekt w smego siebie minie mogą ulegć współrędne prestrenne, cs, kolor itp.
Bardziej szczegółowo2. PODSTAWY STATYKI NA PŁASZCZYŹNIE
M. DSTY STTYKI N ŁSZZYŹNIE. DSTY STTYKI N ŁSZZYŹNIE.. Zsdy dynmiki Newton Siłą nzywmy wektorową wielkość, któr jest mirą mechnicznego oddziływni n ciło ze strony innych cił. dlszej części ędziemy rozptrywć
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE IIc ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE IIc ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY. JĘZYK MATEMATYKI oblicz wrtość bezwzględną liczby rzeczywistej stosuje interpretcję geometryczną wrtości bezwzględnej liczby
Bardziej szczegółowoZadania do rozdziału 7.
Zdni do ozdziłu 7. Zd.7.. wiezchołkch kwdtu o okch umieszczono ednkowe łdunku. Jki łdunek o znku pzeciwnym tze umieścić w śodku kwdtu y sił wypdkow dziłąc n kżdy łdunek ył ówn zeu? ozwiąznie: ozptzmy siły
Bardziej szczegółowoMATeMAtyka 3 inf. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony. Dorota Ponczek, Karolina Wej
Dorot Ponczek, Krolin Wej MATeMAtyk 3 inf Przedmiotowy system ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych Zkres podstwowy i rozszerzony Wyróżnione zostły nstępujące wymgni progrmowe: konieczne (K), podstwowe
Bardziej szczegółowoKONKURS MATEMATYCZNY dla uczniów gimnazjów w roku szkolnym 2012/13. Propozycja punktowania rozwiązań zadań
KONKURS MATEMATYCZNY dl uczniów gimnzjów w roku szkolnym 0/ II etp zwodów (rejonowy) 0 listopd 0 r. Propozycj punktowni rozwiązń zdń Uwg: Z kżde poprwne rozwiąznie inne niż przewidzine w propozycji punktowni
Bardziej szczegółowoModelowanie i obliczenia techniczne. Metody numeryczne w modelowaniu: Różniczkowanie i całkowanie numeryczne
Modelownie i obliczeni techniczne Metody numeryczne w modelowniu: Różniczkownie i cłkownie numeryczne Pochodn unkcji Pochodn unkcji w punkcie jest deiniown jko grnic ilorzu różnicowego (jeżeli istnieje):
Bardziej szczegółowoŚcianki szczelne. Marek Cała Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki
Ścinki scelne W preentcji tej obsernie korystłem mteriłów dokumentcyjnych ebrnych pre mgr inż. Sebstin Olesik, co mu jesce r tą drogą skłdm podiękownie. Ścinki scelne Ścinki scelne to lekkie konstrukcje
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM
WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM Kls drug A, B, C, D, E, G, H zkres podstwowy 1. FUNKCJA LINIOWA rozpoznje funkcję liniową n podstwie wzoru lub wykresu rysuje
Bardziej szczegółowoZmiany w wydaniu drugim skryptu Konstrukcje stalowe. Przykłady obliczeń według PN-EN
Zminy w wydniu drugim skryptu Konstrukcje stlowe. Prykłdy obliceń według PN-EN 99- Rodił. Dodno nowy punkt.. Inormcje o minch (str. 0.) obecnym wydniu uwględniono miny: wynikjące wprowdeni pre PKN w cerwcu
Bardziej szczegółowoAnaliza matematyczna i algebra liniowa
Anliz mtemtyczn i lgebr liniow Mteriły pomocnicze dl studentów do wykłdów Mcierze liczbowe i wyznczniki. Ukłdy równń liniowych. Mcierze. Wyznczniki. Mcierz odwrotn. Równni mcierzowe. Rząd mcierzy. Ukłdy
Bardziej szczegółowoWyk lad 1 Podstawowe wiadomości o macierzach
Wyk ld 1 Podstwowe widomości o mcierzch Oznczeni: N {1 2 3 } - zbiór liczb nturlnych N 0 {0 1 2 } R - ci lo liczb rzeczywistych n i 1 + 2 + + n i1 1 Określenie mcierzy Niech m i n bed dowolnymi liczbmi
Bardziej szczegółowoSprawdzian całoroczny kl. III
Sprwdzin cłoroczny kl. III Gr. A 1. Podne liczby zpisz w kolejności rosnącej: 7 ; b,5 ; c 6 ; d,5(). Oblicz i zpisz wynik w notcji wykłdniczej 0 8 6, 10 5 10. Wskż równość nieprwdziwą: A) 5 9 B) 6 C) 0
Bardziej szczegółowoDowolną niezerową macierz A o wymiarach m na n za pomocą ciągu przekształceń elementarnych można sprowadzić do postaci C 01
WYKŁD / RZĄD MCIERZY POSTĆ BZOW MCIERZY Dowolą ieerową mcier o wymirch m pomocą ciągu prekłceń elemerych moż prowdić do poci I r C m wej bową (koicą) W cególości mcier bow może mieć poć: r I dl r m I r
Bardziej szczegółowoProjektowanie i bezpieczeństwo
Projektownie i ezpieczeństwo Systemtyk Z Z-70.3-74 Możliwości Z Z-70.3-74 jest rdzo zróżnicowny. Zwier informcje zrówno n temt szkł jk i mocowń punktowych. Mocowni punktowe mogą yć montowne powyżej lu
Bardziej szczegółowoω a, ω - prędkości kątowe członów czynnego a i biernego b przy
Prekłne Mechncne PRZEKŁADNIE MECHANICZNE Prekłne mechncne są wykle mechnmm kołowym prenconym o prenesen npęu o włu slnk wykonuącego ruch orotowy o cłonu npęowego msyny rooce, mechnmu wykonwcego lu wprost
Bardziej szczegółowoProgramy współbieżne
Specyfikownie i weryfikownie Progrmy współieżne Mrek A. Bednrczyk, www.ipipn.gd.pl Litertur wiele prc dostępnych w Sieci np.: http://www.wikipedi.org/ Specyfikownie i weryfikcj progrmy współieżne PJP Prosty
Bardziej szczegółowowersja podstawowa (gradient)
księg znku wersj podstwow (grdient) Logo RAKU FILM w wersji podstwowej może występowć w dwóch wrintch, n jsnym (domyślnie - biłe tło) orz n ciemnym (domyślnie - czrne tło). Nleży unikć stosowni logo n
Bardziej szczegółowoZADANIA Z ZAKRESU SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY ŚREDNIEJ
ZADANIA Z ZAKRESU SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY ŚREDNIEJ Nrsowć wkres funkji: f() = + Nrsowć wkres funkji: f() = + Nrsowć wkres funkji: f() = + + Dl jkih wrtośi A, B zhodzi równość: + +5+6 = A
Bardziej szczegółowoZadania. I. Podzielność liczb całkowitych
Zdni I. Podzielność liczb cłkowitych. Pewn liczb sześciocyfrow kończy się cyfrą 5. Jeśli tę cyfrę przestwimy n miejsce pierwsze ze strony lewej to otrzymmy nową liczbę cztery rzy większą od poprzedniej.
Bardziej szczegółowoWEKTORY skalary wektory W ogólnym przypadku, aby określić wektor, należy znać:
WEKTORY Wśród wielkości fizycznych występujących w fizyce możn wyróżnić sklry i wektory. Aby określić wielkość sklrną, wystrczy podć tylko jedną liczbę. Wielkościmi tkimi są ms, czs, tempertur, objętość
Bardziej szczegółowoCyfrowe przetwarzanie obrazów i sygnałów Wykład 8 AiR III
1 Niniejszy dokument zawiera materiały do wykładu z przedmiotu Cyfrowe Przetwarzanie Obrazów i Sygnałów. Jest on udostępniony pod warunkiem wykorzystania wyłącznie do własnych, prywatnych potrzeb i może
Bardziej szczegółowoRozwiązywanie zadań z dynamicznego ruchu płaskiego część I 9
ozwiązywnie zdń z dyniczneo ruchu płskieo część I 9 Wprowdzenie ozwiązywnie zdń w oprciu o dyniczne równni ruchu (D pole n uwolnieniu z więzów kżdeo z cił w sposób znny ze sttyki. Wrunki równowi są zbliżone
Bardziej szczegółowo2. FUNKCJE WYMIERNE Poziom (K) lub (P)
Kls drug poziom podstwowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych redukuje wyrzy
Bardziej szczegółowoAnaliza matematyczna v.1.6 egzamin mgr inf niestacj 1. x p. , przy założeniu, że istnieją lim
Anliz mtemtyczn v..6 egzmin mgr inf niestcj Oznczeni: f, g, h : J R funkcje rzeczywiste określone n J R J przedził, b),, b], [, b), [, b], półprost, b),, b],, ), [, ) lub prost R α, β [min{α, β}, m{α,
Bardziej szczegółowoG i m n a z j a l i s t ó w
Ko³o Mtemtyzne G i m n z j l i s t ó w 1. Lizy,, spełniją wrunki: (1) ++ = 0, 1 () + + 1 + + 1 + = 1 4. Olizyć wrtość wyrżeni w = + + Rozwiąznie Stowrzyszenie n rzez Edukji Mtemtyznej Zestw 7 szkie rozwizń
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA DO EGZAMINU POPRAWKOWEGO MATEMATYKA. Zakresie podstawowym i rozszerzonym. Klasa II rok szkolny 2011/2012
mgr Jolnt Chlebd mgr Mri Mślnk mgr Leszek Mślnk mgr inż. Rent itl mgr inż. Henryk Stępniowski Zespół Szkół ondgimnzjlnych Młopolsk Szkoł Gościnności w Myślenicch WYMAGANIA I RYTERIA OCENIANIA DO EGZAMINU
Bardziej szczegółowoModelowanie i obliczenia techniczne. Model matematyczny w postaci transmitancji
Modelownie i obliceni technicne Model mtemtycny w potci trnmitncji Model mtemtycny w potci trnmitncji Zkłdjąc, że leżność międy y i u możn opić linowym równniem różnickowym lub różnicowym, możliwe jet
Bardziej szczegółowo2.1. Określenie i rodzaje wektorów. Mnożenie wektora przez skalar
2.1. kreślenie i rodje wektorów. Mnożenie wektor pre sklr Wielkości ficne wstępujące w mechnice i innch diłch fiki możn podielić n sklr i wektor. A określić wielkość sklrną, wstrc podć tlko jedną licę.
Bardziej szczegółowoWYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI STOSOWANEJ I ZARZĄDZANIA
Mteriły do wykłdu MATEMATYKA DYSKRETNA dl studiów zocznych cz. Progrm wykłdu: KOMBINATORYKA:. Notcj i podstwowe pojęci. Zlicznie funkcji. Permutcje. Podziory zioru. Podziory k-elementowe. Ziory z powtórzenimi
Bardziej szczegółowo4. RACHUNEK WEKTOROWY
4. RACHUNEK WEKTOROWY 4.1. Wektor zczepiony i wektor swoodny Uporządkowną prę punktów (A B) wyznczjącą skierowny odcinek o początku w punkcie A i końcu w punkcie B nzywmy wektorem zczepionym w punkcie
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Obliczanie pierwiastków wielomianów. Własności wielomianów. Własności wielomianów. Schemat Hornera. Własności wielomianów. p z. p c r.
Pl wyłdu Olicie pierwistów wielomiów Włsości wielomiów Schemt Horer olicie wrtości dieleie wielomiów deflcj omplety schemt Horer metod Newto eśli, to p m stopień. p p /3 3/3 Włsości wielomiów Włsości wielomiów
Bardziej szczegółowoSzczegółowe wymagania edukacyjne z matematyki, klasa 2C, poziom podstawowy
Szczegółowe wymgni edukcyjne z mtemtyki, kls 2C, poziom podstwowy Wymgni konieczne () dotyczą zgdnieo elementrnych, stnowiących swego rodzju podstwę, ztem powinny byd opnowne przez kżdego uczni. Wymgni
Bardziej szczegółowousuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu
Wymgni edukcyjne n poszczególne oceny z mtemtyki Kls pierwsz zkres podstwowy. LICZBY RZECZYWISTE podje przykłdy liczb: nturlnych, cłkowitych, wymiernych, niewymiernych, pierwszych i złożonych orz przyporządkowuje
Bardziej szczegółowoMetoda sił jest sposobem rozwiązywania układów statycznie niewyznaczalnych, czyli układów o nadliczbowych więzach (zewnętrznych i wewnętrznych).
Metod sił jest sposoem rozwiązywni ukłdów sttycznie niewyznczlnych, czyli ukłdów o ndliczowych więzch (zewnętrznych i wewnętrznych). Sprowdz się on do rozwiązni ukłdu sttycznie wyznczlnego (ukłd potwowy
Bardziej szczegółowoPropozycja przedmiotowego systemu oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy)
Propozycj przedmiotowego systemu ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Proponujemy, by omwijąc dne zgdnienie progrmowe lub rozwiązując zdnie, nuczyciel określł do jkiego zkresu
Bardziej szczegółowoWyrównanie sieci niwelacyjnej
1. Wstęp Co to jest sieć niwelcyjn Po co ją się wyrównje Co chcemy osiągnąć 2. Metod pośrednicząc Wyrównnie sieci niwelcyjnej Metod pośrednicząc i metod grpow Mmy sieć skłdjącą się z szereg pnktów. Niektóre
Bardziej szczegółowoMacierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych
Temt wykłdu: Mcierz. Wyzncznik mcierzy. Ukłd równń liniowych Kody kolorów: Ŝółty nowe pojęcie pomrńczowy uwg kursyw komentrz * mterił ndobowiązkowy Ann Rjfur, Mtemtyk n kierunku Biologi w SGGW Zgdnieni.
Bardziej szczegółowoDorota Ponczek, Karolina Wej. MATeMAtyka 2. Plan wynikowy. Zakres podstawowy
Dorot Ponczek, rolin Wej MATeMAtyk Pln wynikowy Zkres podstwowy MATeMAtyk. Pln wynikowy. ZP Oznczeni: wymgni konieczne, P wymgni podstwowe, R wymgni rozszerzjące, D wymgni dopełnijące, W wymgni wykrczjące
Bardziej szczegółowoRównania liniowe. gdzie. Automatyka i Robotyka Algebra -Wykład 8- dr Adam Ćmiel,
utomtyk Robotyk lgebr -Wykłd - dr dm Ćmel cmel@ghedupl Równn lnowe Nech V W będą przestrzenm lnowym nd tym smym cłem K T: V W przeksztłcenem lnowym Rozwżmy równne lnowe T(v)w Powyższe równne nzywmy równnem
Bardziej szczegółowoPochodne i całki, macierze i wyznaczniki
Cłk oznczon Cłk niewłściw Wzór Tylor Mcierze Pochodne i cłki, mcierze i wyznczniki Stnisłw Jworski Ktedr Ekonometrii i Sttystyki Zkłd Sttystyki Stnisłw Jworski Pochodne i cłki, mcierze i wyznczniki Cłk
Bardziej szczegółowoSumy algebraiczne i funkcje wymierne
Sumy lgebriczne i funkcje wymierne Moduł - dził -temt Zkres treści Sumy lgebriczne 1 definicj jednominu, sumy lgebricznej, wyrzów podobnych pojęcie współczynnik jednominu Dodwnie i odejmownie sum lgebricznych
Bardziej szczegółowoWYZNACZNIKI. . Gdybyśmy rozważali układ dwóch równań liniowych, powiedzmy: Takie układy w matematyce nazywa się macierzami. Przyjmijmy definicję:
YZNACZNIKI Do opisu pewnh oiektów nie wstrz użć liz. ie n przkłd, że do opisni sił nleż użć wektor. Sił to przeież nie tlko wielkość le i jej punkt przłożeni, zwrot orz kierunek dziłni. Zte jedną lizą
Bardziej szczegółowoWyznacznik macierzy. - wyznacznik macierzy A
Wzncznik mcierz Uwg Wzncznik definiujem tlko dl mcierz kwdrtowch:,,,,,, =,,,,,, n n n n nn n,,, det = n,,, n n nn - mcierz - wzncznik mcierz Wzncznik mcierz to wzncznik n wektorów, które stnowią kolumn
Bardziej szczegółowoPODSTAWY BAZ DANYCH Wykład 3 2. Pojęcie Relacyjnej Bazy Danych
PODSTAWY BAZ DANYCH Wykłd 3 2. Pojęcie Relcyjnej Bzy Dnych 2005/2006 Wykłd "Podstwy z dnych" 1 Rozkłdlno dlność schemtów w relcyjnych Przykłd. Relcj EGZ(U), U := { I, N, P, O }, gdzie I 10 10 11 N f f
Bardziej szczegółowoKONKURS MATEMATYCZNY. Model odpowiedzi i schematy punktowania
KONKURS MATEMATYCZNY dl uczniów gimnzjów orz oddziłów gimnzjlnych województw mzowieckiego w roku szkolnym 2018/2019 Model odpowiedzi i schemty punktowni Z kżde poprwne i pełne rozwiąznie, inne niż przewidzine
Bardziej szczegółowoPrawo Coulomba i pole elektryczne
Prwo Coulomb i pole elektryczne Mciej J. Mrowiński 4 pździernik 2010 Zdnie PE1 2R R Dwie młe kulki o msie m, posidjące ten sm łdunek, umieszczono w drewninym nczyniu, którego przekrój wygląd tk jk n rysunku
Bardziej szczegółowoWyznacznikiem macierzy kwadratowej A stopnia n nazywamy liczbę det A określoną następująco:
Def.8. Wyzncznikiem mcierzy kwdrtowej stopni n nzywmy liczbę det określoną nstępująco:.det.det dl n n det det n det n, gdzie i j ozncz mcierz, którą otrzymujemy z mcierzy przez skreślenie i- tego wiersz
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Etapy rozwiązania zadania , 3 5, 7
Próbn egzmin mturln z mtemtki Numer zdni ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Etp rozwiązni zdni Liczb punktów Podnie wrtości b: b = Sporządzenie wkresu funkcji g Uwgi dl egzmintorów 4 Krzw
Bardziej szczegółowoAlgebra Boola i podstawy systemów liczbowych. Ćwiczenia z Teorii Układów Logicznych, dr inż. Ernest Jamro. 1. System dwójkowy reprezentacja binarna
lger Bool i podstwy systemów liczowych. Ćwiczeni z Teorii Ukłdów Logicznych, dr inż. Ernest Jmro. System dwójkowy reprezentcj inrn Ukłdy logiczne operują tylko n dwóch stnch ozncznymi jko zero (stn npięci
Bardziej szczegółowoPodstawy układów logicznych
Podstwy ukłdów logicznych Prw logiki /9 Alger Boole Prw logiki WyrŜeni i funkcje logiczne Brmki logiczne Alger Boole /9 Alger Boole' Powszechnie stosowne ukłdy cyfrowe (logiczne) prcują w oprciu o tzw.
Bardziej szczegółowoAlgorytmy graficzne. Kwantyzacja wektorowa obrazów cyfrowych
Algorytmy graficne Kwantyaca wektorowa obraów cyfrowych Kwantyaca wektorowa Kwantyaca wektorowa est uogólnieniem kwantyaci skalarne. W takim prypadku wielowymiarowe prestrenie (np. trówymiarowa prestreń
Bardziej szczegółowoWykład 2. Granice, ciągłość, pochodna funkcji i jej interpretacja geometryczna
1 Wykłd Grnice, ciągłość, pocodn unkcji i jej interpretcj geometryczn.1 Grnic unkcji. Grnic lewostronn i grnic prwostronn unkcji Deinicj.1 Mówimy, że liczb g jest grnicą lewostronną unkcji w punkcie =,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VIII w roku szkolnym 2015/2016
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VIII w roku szkolnym 015/016 oprcowł: Dnut Wojcieszek n ocenę dopuszczjącą rysuje wykres funkcji f ( ) i podje jej włsności sprwdz lgebricznie, czy dny punkt
Bardziej szczegółowoAlgorytmy graficzne. Przestrzenna filtracja obrazów. Metody wygładzania i wyostrzania obrazu.
Algorytmy grfizne Przestrzenn filtrj orzów. Metody wygłdzni i wyostrzni orzu. Kontekstow filtrj orzu. Filtry liniowe Filtrj orzu jest operją kontekstową w której wrtość piksel orzu wynikowego wyznzn jest
Bardziej szczegółowoH. Dąbrowski, W. Rożek Próbna matura, grudzień 2014 r. CKE poziom rozszerzony 1. Zadanie 15 różne sposoby jego rozwiązania
H ąrowski, W Rożek Prón mtur, grudzień 014 r K poziom rozszerzony 1 Zdnie 15 różne sposoy jego rozwiązni Henryk ąrowski, Wldemr Rożek Zdnie 15 Punkt jest środkiem oku prostokąt, w którym Punkt leży n oku
Bardziej szczegółowoZadanie 5. Kratownica statycznie wyznaczalna.
dnie 5. Krtownic sttycznie wyznczln. Wyznczyć wrtości sił w prętch krtownicy sttycznie wyznczlnej przedstwionej n Rys.1: ). metodą nlitycznego równowżeni węzłów, ). metodą gricznego równowżeni węzłów;
Bardziej szczegółowo2. Tensometria mechaniczna
. Tensometri mechniczn Wstęp Tensometr jk wskzywłby jego nzw to urządzenie służące do pomiru nprężeń. Jk jednk widomo, nprężeni nie są wielkościmi mierzlnymi i stnowią jedynie brdzo wygodne pojęcie mechniki
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z matematyki FUNKCJE dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą
Wymgni edukcyjne z mtemtyki Kls IIC. Rok szkolny 013/014 Poziom podstwowy FUNKCJE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje przyporządkowni będące funkcjmi określ funkcję różnymi
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 MATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1, A2, A3, A4, A6, A7)
EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 01/015 MATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1, A, A, A, A6, A7) GRUDZIEŃ 01 Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętych Nr zdni 1 5 Odpowiedź
Bardziej szczegółowo1 Definicja całki oznaczonej
Definicj cłki oznczonej Niech dn będzie funkcj y = g(x) ciągł w przedzile [, b]. Przedził [, b] podzielimy n n podprzedziłów punktmi = x < x < x
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA. - Jak rozwiązywać zadania wysoko punktowane?
INSTRUKCJA - Jk rozwiązywć zdni wysoko punktowne? Mturzysto! Zdni wysoko punktowne to tkie, z które możesz zdobyć 4 lub więcej punktów. Zdni z dużą ilość punktów nie zwsze są trudniejsze, często ich punktcj
Bardziej szczegółowosystem identyfikacji wizualnej forma podstawowa karta A03 część A znak marki
krt A03 część A znk mrki form podstwow Znk mrki Portu Lotniczego Olsztyn-Mzury stnowi połączenie znku grficznego (tzw. logo) z zpisem grficznym (tzw. logotypem). Służy do projektowni elementów symboliki
Bardziej szczegółowoAby opisać strukturę krystaliczną, konieczne jest określenie jej części składowych: sieci przestrzennej oraz bazy atomowej.
2. Struktury i pierwistki N zjęcich zjmiemy się pierwistkmi i strukturmi krystlicznymi. O ile w przypdku tych pierwszych, temt poruszny był w trkcie wykłdu, to drugie zgdnienie może wymgć krótkiego przybliżeni/przypomnieni.
Bardziej szczegółowoKomisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LII Egzamin dla Aktuariuszy z 15 marca 2010 r. Część I Matematyka finansowa
Mtemtyk finnsow 15.0.010 r. Komisj Egzmincyjn dl Akturiuszy LII Egzmin dl Akturiuszy z 15 mrc 010 r. Część I Mtemtyk finnsow WERSJA TESTU A Imię i nzwisko osoy egzminownej:... Czs egzminu: 100 minut 1
Bardziej szczegółowo1 klasyfikacja trójkątów twierdzenie o sumie miar kątów w trójkącie
Funkcj kwdrtow - powtórzenie z klsy pierwszej (5godzin) PLANIMETRIA Moduł - dził - temt Miry kątów w trójkącie Lp Zkres treści 1 klsyfikcj trójkątów twierdzenie o sumie mir kątów w trójkącie Trójkąty przystjące
Bardziej szczegółowoNotatki do tematu Metody poszukiwania rozwiązań jednokryterialnych problemów decyzyjnych metody dla zagadnień liniowego programowania matematycznego
Komputerowe wspomgnie decyzi 008/009 Liniowe zgdnieni decyzyne Nottki do temtu Metody poszukiwni rozwiązń ednokryterilnych problemów decyzynych metody dl zgdnień liniowego progrmowni mtemtycznego Liniowe
Bardziej szczegółowoModelowanie układów kombinacyjnych w VHDL (cz.1)
Modelownie ukłdów kombincyjnych w VHDL (c.1) jednostki (entity) i rchitektury (rchitecture) modele prostych brmek w VHDL typ bit i opertory logicne identyfiktory, spcje, komentre listy połąceń prypisni
Bardziej szczegółowoDodawanie i mnożenie liczb zespolonych są działaniami wewnętrznymi tzn., że ich wynikiem jest liczba zespolona.
Wykład - LICZBY ZESPOLONE Algebra licb espolonych, repreentacja algebraicna i geometrycna, geometria licb espolonych. Moduł, argument, postać trygonometrycna, wór de Moivre a.' Zbiór Licb Zespolonych Niech
Bardziej szczegółowo( ) Lista 2 / Granica i ciągłość funkcji ( z przykładowymi rozwiązaniami)
List / Grnic i ciągłość funkcji ( z przykłdowymi rozwiąznimi) Korzystjąc z definicji grnicy (ciągowej) funkcji uzsdnić podne równości: sin ) ( + ) ; b) ; c) + 5 Obliczyć grnice funkcji przy orz : + ) f
Bardziej szczegółowo14. Krzywe stożkowe i formy kwadratowe
. Krwe stożkowe i form kwdrtowe.. Kwdrki Powierchnią stopni drugiego, lub krótko kwdrką, nwm biór punktów P(,,), którch współrędne spełniją równnie: 33 3 3 kwdrt wr miesne 3 wr liniowe wr woln gdie. 33
Bardziej szczegółowoZastosowanie multimetrów cyfrowych do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych
Zstosownie multimetrów cyfrowych do pomiru podstwowych wielkości elektrycznych Cel ćwiczeni Celem ćwiczeni jest zpoznnie się z możliwościmi pomirowymi współczesnych multimetrów cyfrowych orz sposobmi wykorzystni
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Matematyka. Poziom rozszerzony. Listopad Wskazówki do rozwiązania zadania =
Vdemecum GIELDAMATURALNA.PL ODBIERZ KOD DOSTĘPU* Mtemtyk - Twój indywidulny klucz do wiedzy! *Kod n końcu klucz odpowiedzi KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Prón Mtur z OPERONEM Operon 00% MATURA 07 VA D EMECUM
Bardziej szczegółowoBadanie regularności w słowach
Przypdek sekwencyjny Mrcin Piątkowski Wydził Mtemtyki i Informtyki Uniwersytet Mikołj Kopernik Edsger Wybe Dijkstr (1930 2002) Computer science is no more bout computers thn stronomy is bout telescopes,
Bardziej szczegółowof(x) = ax 2, gdzie a 0 sności funkcji: f ( x) wyróżnik trójmianu kw.
FUNKCJA KWADRATOWA Moduł - dził - Lp Lp temt z.p. z.r. Zkres treści Wykres f() = 1 1 wykres i włsności f() =, gdzie 0 Przesunięcie wykresu f() = wzdłuż osi OX i OY /o wektor/ Postć knoniczn i postć ogóln
Bardziej szczegółowo