SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI na lata 2014/2016

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI na lata 2014/2016 Opracował zespół nauczycieli: mgr Jolanta Danel mgr Dorota Hutek

Spis treści I. Wstęp...1 II. Podstawa prawna...1 III. Diagnoza problemów występujących w społeczności szkolnej...2 IV. Potencjalne zagrożenia...3 V. Założenia programu...4 VI. Cele programu...5 VII. Obszary objęte profilaktyką...5 VIII. Działania profilaktyczne szkoły w poszczególnych klasach...6 IX. Działania profilaktyczne szkoły wobec rodziców i nauczycieli...14 X. Współpraca z podmiotami i instytucjami wspomagającymi szkołę w jej działaniach profilaktycznych...15 XI. Ewaluacja programu...16

I. Wstęp Od dawna wiadomym jest, że dzieci bardziej od dorosłych narażone są na wszelkiego rodzaju zagrożenia. Często same wręcz proszą się o to, by stało się im coś złego, gdyż są zbyt beztroskie, zaangażowane w zabawę; brak im doświadczenia lub powoduje nimi zwykła i bardzo silna w tym okresie ciekawość. Nieuwaga, nierozważność przynosi dzieciom cierpienie, trwałe okaleczenia a nawet śmierć. Dziecko często nie potrafi samodzielnie zaradzić skutkom wypadku. Jego reakcje są bardzo impulsywne. Brak mu doświadczenia i opanowania, które są niezbędne w sytuacjach zagrożenia. Celem szkolnej profilaktyki jest m.in. pokazanie dziecku jak zachować się w takiej sytuacji i jak powiadomić dorosłych a przede wszystkim jak jej unikać. II. Podstawa prawna Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23.12.2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Ustawa o systemie oświaty (zapis postulujący wprowadzenie programów profilaktycznych), Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 24.04.1997 r. - nowelizacja z dnia 26.10.2002r. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31.01.2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem, Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19.08.1994 r. 1

Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu z dnia 09.11.1995 r. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.10.1982 r. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z 26.10.1982r. - nowelizacja z dnia 15.09.2000r. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 stycznia 2001r. w sprawie zasad i organizacji udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach, placówkach. Program polityki prorodzinnej państwa z dnia 3.11.1999r przygotowany przez Międzyresortowy Zespół do Spraw Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa. Uchwała nr 130/2014 z Dnia 8 lipca 2014: Program rządowy Bezpieczna i przyjazna szkoła Profilaktyka agresji i przemocy. III. Diagnoza problemów występujących w społeczności szkolnej. Diagnozę zachowań problemowych przeprowadzono na podstawie rozmów z uczniami i rodzicami, oraz na podstawie obserwacji uczniów. Największymi problemami w szkole są: niska kultura osobista uczniów: agresja słowna, wulgaryzm trudności w uczeniu się, przypadki stosowania przemocy drobne bójki, brak umiejętności racjonalnego wykorzystywania wolnego czasu, drobne kradzieże, 2

IV. Potencjalne zagrożenia. IVa. Realne zagrożenia a) drobne bójki, b) niszczenie mienia, c) drobne kradzieże, d) agresja słowna, wulgaryzm. IVb. Potencjalne zagrożenia a) w budynku szkolnym: Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Siekierczynie wszelkiego rodzaju urazy: złamania, zwichnięcia, potłuczenia, skaleczenia, upadki itp. agresja czynna: rozboje wymuszenia, zjawisko fali uczniowskiej, kradzieże, zastraszanie, niszczenie mienia proponowanie używek przez starszych kolegów i dorosłych, którzy mogą dostać się na teren szkoły i rozprowadzać używki, b) w drodze do szkoły: urazy mechaniczne, wypadki komunikacyjne, agresja starszych kolegów i dorosłych 3

V. Założenia programu Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Siekierczynie Profilaktyka rozumiana jako zapobieganie występowania niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejaw patologii życia społecznego, jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów w roku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły, tj. w ramach godzin wychowawczych i w postaci różnych odrębnych zajęć profilaktyczno edukacyjnych. Profilaktyka w naszej szkole powinna koncentrować się na wzmocnieniu czynników chroniących: - rozwijanie zainteresowań uczniów, - pomoc w pokonywaniu trudności szkolnych poprzez udział w zaproponowanych przez szkołę formach pomocy, - zaangażowanie rodziców w pomoc psychologiczno-pedagogiczną proponowana przez szkołę, - rozwijanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, uwrażliwienie na dokonywanie przez uczniów w trudnych sytuacjach dobrego wyboru, - wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości, autorytetów, szacunek do osoby własnej), - stworzenie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych: kół zainteresowań, udziału w konkursach i zawodach sportowych, - wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych (silna więź emocjonalna z rodzicami). Realizacja programów profilaktycznych zaproponowanych przez Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Limanowej, Kuratorium Oświaty i Ministerstwo Edukacji Narodowej 4

VI. Cele programu Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Siekierczynie stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły, stworzenie warunków powstania szkoły wolnej od zagrożeń, promocja zdrowego trybu życia, kształtowanie właściwego zachowania uczniów, zapobieganie poprzez odpowiednią działalność profilaktyczną takim uzależnieniom jak: alkoholizm, nikotynizm, narkomania poprawa komunikacji w relacjach nauczyciel uczeń, uczeń rodzic, uczeń-uczeń. VII. Obszary objęte profilaktyką A. Profilaktyka w zakresie uzależnień i zdrowego trybu życia. B. Profilaktyka niedostosowania społecznego. C. Profilaktyka w zakresie bezpieczeństwa. 5

VIII. Działania profilaktyczne szkoły w poszczególnych klasach ODDZIAŁ PRZEDSZKOLNY I EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA Zagadnienia objęte działaniami profilaktycznymi Zadania Uczniowie: Osiągnięcia Osoby odpowiedzialne Wdrażanie do życia w szkole, w klasie i społeczeństwie. zapoznanie z wybranymi treściami Statutu Szkoły dbałość o estetykę klasy i znajdujące się w niej sprzęty kształtowanie umiejętności zachowania się wobec pracowników szkoły kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami uczniowie przestrzegają zasady i normy przyjęte w klasie i szkole kulturalnie zachowują się wobec rówieśników i pracowników szkoły potrafią rozwiązywać konflikty w klasie, a w razie potrzeby udzielają sobie pomocy prawidłowo współdziałają w grupie nauczyciele uczący Bezpieczeństwo w szkole, drodze do szkoły i w domu. zapoznanie ze sposobami bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas zabaw w domu, szkole i miejscu publicznym zapoznanie z zasadami udzielania uczniowie znają zasady poruszania się po drodze znają podstawowe przepisy ruchu drogowego znają i przestrzegają regulaminy dotyczące bezpieczeństwa na terenie szkoły i w jej otoczeniu nauczyciele uczący 6

pierwszej pomocy w sytuacjach zagrożenia uświadomienie uczniom jak należy zachować się w sytuacji zagrożenia wynikającego z kontaktu z niebezpiecznym zwierzęciem dbają o swoje bezpieczeństwo podczas zabaw wiedzą w jaki sposób udzielać pierwszej pomocy i znają pozytywne skutki tej pomocy Bezpieczeństwo w relacjach z innymi uczenie reagowania na zjawisko przemocy uczenie rozwiązywania kwestii spornych bez użycia przemocy zachęcanie do szukania pomocy u osób dorosłych przestrzeganie przed niebezpieczeństwami mogącymi grozić ze strony nieznanych osób wyrabianie umiejętności mówienia nie w sytuacjach grożących zdrowiu dziecka uwrażliwienie dzieci na kontakty z osobami poznanymi na podwórku, na ulicy i poprzez internet zwrócenie uwagi dzieci na aspekt przemocy w rodzinie wpajanie postawy tolerancji wśród dzieci celem zapobiegania wykluczeniu ze społeczności klasowej, szkolnej pogadanka na temat znają numery alarmowe chętnie szukają pomocy u osób dorosłych prezentują postawę ograniczonego zaufania potrafią dostrzec sytuację zagrażające ich zdrowiu znają zagrożenia płynące z zawierania znajomości poprzez internet potrafią odróżnić niewłaściwe zachowania dorosłych wobec dzieci i wiedzą gdzie szukać pomocy właściwie zachowują się w stosunku do siebie i innych ludzi nauczyciel zajęć komputerowych nauczyciele uczący 7

niepełnosprawności Zdrowy styl życia kształtowanie i utrwalanie wśród dzieci nawyków higienicznych, zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej dbanie o właściwą postawę i wzrok podczas pracy w domu i szkole zapobieganie stosowania przez uczniów używek (alkohol, tytoń, narkotyki) uświadomienie skutków uzależnienia od gier komputerowych i hazardu znają zasady higieny osobistej znają zasady zdrowego odżywiania oraz wiedzą jakie znaczenie ma higiena i właściwe odżywianie na zdrowie i życie człowieka wiedzą jaką rolę odgrywa aktywność fizyczna w życiu człowieka przyjmują właściwą postawę przy odrabianiu lekcji, oglądaniu telewizji, pracy przy komputerze i siedzeniu w ławce szkolnej znają skutki uzależnień nauczyciele uczący higienistka Choroby zagrożeniem dla życia człowieka. uświadomienie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im zapobiegać znają sposoby zapobiegania chorobom (szczepienia ochronne, właściwe odżywianie się, aktywność fizyczna, przestrzeganie higieny) potrafią odpowiednio zachować się w czasie choroby wiedzą, że nie można samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych, nauczyciele uczący, higienistk Niepowodzenia szkolne. diagnozowanie problemów uczniów, oraz udzielanie pomocy psychologiczno - pedagogicznej wyrabianie umiejętności radzenia sobie ze stresem i niepowodzeniami korzystają z zajęć zaproponowanych przez szkołę w ramach pomocy psychologiczno pedagogicznej: zajęcia logopedyczne, rewalidacyjne, korekcyjno kompensacyjne, dydaktyczno - nauczyciele uczący logopeda 8

szkolnymi, wyrównawcze, potrafią radzić sobie w sytuacjach związanych z niepowodzeniami szkolnym: rozmawiają o swoich problemach z rodzicami i nauczycielami, starają się zapobiegać niepowodzeniom Bezpieczeństwo w sieci zapoznanie z zagrożeniami płynącymi z korzystania z Internetu - cyberprzemoc wiedzą co to jest cyberprzemoc wiedzą jakie zagrożenia płyną podczas korzystania z Internetu wiedzą u kogo szukać pomocy w sytuacji cyberprzemocy potrafią bezpieczenie korzystać z sieci nauczyciel zajęć komputerowych 9

KLASY IV VI Zagadnienia objęte działaniami profilaktycznymi Zadania Uczniowie: Osiągnięcia Osoby odpowiedzialne Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc. zapoznanie ze sposobami bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym realizacja programu wychowania komunikacyjnego zapoznanie z zasadami udzielania pierwszej pomocy spotkanie z ratownikiem medycznym znają zasady poruszania się po drodze pieszo i na rowerze znają podstawowe przepisy ruchu drogowego znają i przestrzegają regulaminy dotyczące bezpieczeństwa na terenie szkoły potrafią udzielać pierwszej pomocy i znają wpływ szybkiego udzielenia pierwszej pomocy na życie człowieka nauczyciel techniki nauczyciel przyrody nauczyciel wychowania fizycznego Bezpieczeństwo w relacjach z innymi. uczenie reagowania na zjawisko przemocy uczenie rozwiązywania kwestii spornych bez użycia przemocy zachęcanie do szukania pomocy u osób dorosłych przestrzeganie przed niebezpieczeństwami mogącymi grozić ze strony nieznanych osób wyrabianie umiejętności mówienia znają numery alarmowe chętnie szukają pomocy u osób dorosłych prezentują postawę ograniczonego zaufania potrafią dostrzec sytuację zagrażające ich zdrowiu znają zagrożenia płynące z zawierania znajomości na podwórku, ulicy i poprzez internet nauczyciel informatyki nauczyciel zajęć komputerowych 10

nie w sytuacjach grożących zdrowiu dziecka uwrażliwienie dzieci na kontakty z osobami poznanymi na podwórku, na ulicy i poprzez internet zwrócenie uwagi dzieci na aspekt przemocy w rodzinie zapobieganie zachowaniom negatywnym: używanie wulgaryzmów, przezywanie, obrażanie, popychanie, szturchanie, bicie, zapobieganie zachowaniom izolacji i odrzucenia uczniów przez grupę wpajanie postawy tolerancji wśród dzieci celem zapobiegania wykluczeniu ze społeczności klasowej, szkolnej kształtowanie postawy tolerancji i równego traktowania wobec odmienności innych osób: mniejszość narodowa, osoby niepełnosprawne, pochodzenie, status majątkowy potrafią wskazać niewłaściwe zachowania dorosłych wobec dzieci i wiedzą gdzie szukać pomocy nawiązują prawidłowe relacje między sobą, nie stosują agresji słownej tolerują się wzajemnie i eliminują ze swojego zachowania zjawiska izolacji i odrzucenia właściwie zachowują się w stosunku do siebie i innych ludzi Zdrowy styl życia. rozwijanie zainteresowań, podkreślanie roli sportu i właściwego wypoczynku poznanie i przestrzeganie zasad higieny dotyczących higieny osobistej, zdrowego żywienia i higieny pracy znają zasady higieny osobistej znają wpływ właściwego odżywiania na zdrowie człowieka wiedzą jaką rolę odgrywa aktywność fizyczna w życiu człowieka nauczyciel przyrody higienistka 11

ucznia z uwzględnieniem właściwej postawy ciała higiena pracy z komputerem promowanie wśród uczniów zdrowego stylu życia poznanie zagrożeń cywilizacyjnych w kontekście zdrowia uświadomienie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im zapobiegać, promowanie badań przesiewowych mających na celu wczesne wykrywanie chorób zapobieganie stosowania przez uczniów używek (alkohol, tytoń, narkotyki) uświadomienie skutków uzależnienia od gier komputerowych i hazardu znają zagrożenia cywilizacyjne dotyczące zdrowia: otyłość, stres, próchnica znają sposoby zapobiegania chorobom (szczepienia ochronne, właściwe odżywianie się, aktywność fizyczna, przestrzeganie higieny) potrafią odpowiednio zachować się w czasie choroby wiedzą, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych wiedzą czemu służą badania przesiewowe znają skutki stosowania używek Zapobieganie zachowaniom agresywnym wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie i samooceny kształtowanie umiejętności dbania o bezpieczeństwo własne i innych wdrażanie do współpracy jako formy zapobiegania zachowaniom agresywnym kształtowanie postawy otwartości wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły wyrabianie umiejętności dobrego uczniowie mają pozytywny obraz samych siebie, potrafią polubownie załatwić swoje sprawy, potrafią odróżnić rzeczy dobre od złych, szanują się wzajemnie, właściwie zachowują się w stosunku do osób niepełnosprawnych i mniejszości narodowych nauczyciele uczący 12

kontaktu pomiędzy uczniami i nauczycielami, kształtowanie prawidłowych relacji nauczyciel-uczeń i uczeń-nauczyciel prowadzenie rozmów na temat poszanowania godności ludzkiej i koleżeństwa uczenie sztuki odmawiania Niepowodzenia szkolne diagnozowanie uczniów, oraz udzielanie pomocy psychologiczno - pedagogicznej wyrabianie umiejętności radzenia sobie ze stresem i niepowodzeniami szkolnymi korzystają z zajęć zaproponowanych przez szkołę w ramach pomocy psychologicno pedagogicznej: zajęcia logopedyczne, rewalidacyjne, korekcyjno kompensacyjne, dydaktyczno - wyrównawcze potrafią radzić sobie w sytuacjach związanych z niepowodzeniami szkolnym: rozmawiają o problemach z rodzicami i nauczycielami nauczyciele uczący logopeda Bezpieczeństwo w sieci zapoznanie z zagrożeniami płynącymi z korzystania z Internetu - cyberprzemoc wiedzą co to jest cyberprzemoc wiedzą jakie zagrożenia płyną podczas korzystania z Internetu wiedzą u kogo szukać pomocy w sytuacji cyberprzemocy potrafią bezpiecznie korzystać z sieci. nauczyciel informatyki nauczyciel zajęć komputerowych 13

IX. Działania profilaktyczne szkoły wobec rodziców i nauczycieli CEL : Wychowujemy chroniąc dzieciństwo i młodość. ZADANIA: Uświadomienie zagrożeń z jakimi mogą mieć kontakt dzieci we współczesnym świecie. Zapoznanie ze sposobami rozwiązywania zaistniałych problemów. Dostarczenie informacji dotyczącej uzyskania fachowej pomocy w instytucjach zajmujących się rozwiązywaniem problemów: rodzinnych, wychowawczych, opiekuńczych. RODZICE: 1. Pedagogizacja rodziców :Procedury nakładania niebieskiej karty, Procedury reagowania na zjawisko cyberprzemocy oraz inne zgodnie z zaproponowaną tematyką. 2. Organizacja spotkań z pracownikiem Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Limanowej pedagog, psycholog. 3. Organizacja spotkań z przedstawicielem policji 4. Prowadzenie doraźnych rozmów indywidualnych z rodzicami według potrzeb (dyżury nauczycieli zgodnie z harmonogramem spotkań, kontakt z rodzicem na żądanie, kontakty telefoniczne). 14

NAUCZYCIELE: 1. Udział nauczycieli w różnych formach doskonalenia zawodowego w zakresie profilaktyki: kursy, warsztaty. 2. Przeprowadzenie rad samokształceniowych zgodnie z problematyką zaproponowaną przez nauczycieli i rodziców. 3. Udział w spotkaniach z pracownikiem Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej w Limanowej pedagog, psycholog. 4. Udział w spotkaniach z przedstawicielem policji na temat: Narkotyki, środki odurzające sposoby rozpoznawania. X. Współpraca z podmiotami i instytucjami wspomagającymi szkołę w jej działaniach profilaktycznych 1. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Limanowej, 2. Policja, 3. Gminny Ośrodek Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 4. Służba Zdrowia, pielęgniarka, 5. Straż Pożarna, 6. Kuratorium Oświaty w Krakowie, 7. Urząd Gminy w Limanowej, 8. Rada Rodziców. 15

XI. Ewaluacja programu. ankieta ewaluacyjna skierowana do uczniów i rodziców obserwacja, wywiad środowiskowy, rozmowy wychowawcze, opinie uczniów i rodziców, analiza dokumentów szkoły. 16