PROGRAM WYCHOWAWCZY GIMNAZJUM IM. JANA PAWŁA II W BOGUSZYCACH ROK SZKOLNY 2016/2017
Musicie od siebie wymagać choćby inni nie wymagali Jan Paweł II I. Wstęp Program wychowawczy zakłada podmiotowe traktowanie ucznia, poszanowanie godności osobistej, stwarzanie sytuacji wyzwalającej aktywność młodzieży. Został opracowany w oparciu o diagnozę sytuacji wychowawczej w szkole oraz wyniki ewaluacji wewnętrznej na roku szkolny 2016/2017. Z przeprowadzonych badań wynika, że w szkole występują niewłaściwe postawy, takie jak: brak szacunku dla dorosłych; brak poszanowania własności; agresja słowna i fizyczna; brak opiekuńczości starszych uczniów w stosunku do młodszych. Program wychowawczy stanowi wytyczne do pracy wychowawczej dla dyrektora szkoły, wychowawców klas, nauczycieli przedmiotów, pedagoga szkolnego, samorządu uczniowskiego, pracowników niepedagogicznych, rodziców oraz organizacji i instytucji wspomagających pracę szkoły. Realizacja założeń programowych wpłynie na spójność i wielokierunkowość oddziaływań wychowawczych skierowanych do uczniów szkoły. II. Program Wychowawczy Gimnazjum im. Jana Pawła II Boguszycach opracowano zgodnie z: Podstawowe ukierunkowania szkolnego programu wychowawczego zostały określone w ustawach oświatowych, rozporządzeniach oraz innych aktach prawnych, takich jak: Konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 nr 78, poz. 483 ze zm.). Ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. 2004 nr 256, poz. 2572 ze zm.). Ustawę z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. 2006 nr 97, poz. 674 ze zm.). Powszechną Deklarację Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r. Konwencję o Prawach Dziecka przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. 2
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z dnia 30 sierpnia 2012 r. Poz. 977 ). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. 2007 nr 83, poz. 562 ze zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii 9 na podstawie art. 22 ust.3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz.124 oraz z 2015 r. poz. 28 i 875). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 2015 r. w sprawie realizacji Rządowego programu wspomagania w latach 2015 2018 organów prowadzących szkoły w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach Bezpieczna +. Rządowy Program Bezpieczna i przyjazna szkoła. Rozporządzenie MEN w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego (załącznik do rozporządzenia: Podstawa programowa kształcenia ogólnego). Rozporządzenie MEN w sprawie ramowego statutu gimnazjum. Statut Gimnazjum im. Jana Pawła II w Boguszycach. III. Działalność edukacyjna szkoły na wszystkich etapach edukacyjnych jest określona przez: 1. Szkolny zestaw programów nauczania, który uwzględniając wymiar wychowawczy, obejmuje całą działalność szkoły. 2. Program wychowawczy szkoły, obejmuje wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym. 3. Szkolny Program Profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych ucznia oraz potrzeb danego środowiska, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym. 3
Szkolny zestaw programów nauczania, Program Wychowawczy Szkoły oraz Szkolny Program Profilaktyki tworzą spójną całość i uwzględniają wszystkie wymagania opisane w podstawie programowej. Przygotowanie i realizacja ww. dokumentów są zadaniem całej szkoły, każdego nauczyciela i ucznia. IV. Ogólne cele Szkolnego Programu Wychowawczego: 1. Kształtowanie postawy moralnej ucznia. 2. Kształtowanie pozytywnych postaw społecznych. 3. Kształtowanie szacunku do tradycji i historii. 4. Kształtowanie więzi z krajem ojczystym oraz poszanowania dla dziedzictwa narodowego. V. Z celów Programu Wychowawczego Szkoły wynikają ogólne zadania do realizacji: 1. Kształtowanie postawy moralnej ucznia. 2. Kształtowanie pozytywnych postaw społecznych. 3. Kształtowanie szacunku dla tradycji i historii. 4. Wspieranie młodzieży w rozwoju poprzez korzystanie z dóbr kultury i własnych talentów. 5. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. 6. Promocja zdrowia. 7. Współpraca z domem rodzinnymi instytucjami wspierającymi wychowanie i opiekę. 8. Przygotowanie uczniów do wyboru dalszej ścieżki edukacyjnej i przyszłego zawodu. 9. Stworzenie uczniom warunków do wykonania projektów edukacyjnych. VI. Pożądane efekty oddziaływań wychowawczych. Model absolwenta. Uczeń w czasie pobytu w szkole i po zakończeniu nauki reprezentuje następujące postawy: 1. Jest uczciwy nie kłamie, nie oszukuje, w czasie sprawdzianów i odpowiedzi ustnych nie korzysta ze ściąg i podpowiedzi innych uczniów, sam również nie podpowiada i nie pomaga innym uczniom oszukiwać w czasie sprawdzianu; samodzielnie wykonuje prace domowe. 2. Jest wiarygodny i odpowiedzialny zawsze postępuje zgodnie z głoszonymi zasadami, można powierzyć mu ważne zadania do wykonania, dotrzymuje 4
zobowiązań i obietnic, wartościuje zachowania złe i dobre, stara się przewidzieć skutki swoich działań oraz ponosić konsekwencje swoich czynów; 3. Jest wytrwały, systematycznie wykonuje zadania i obowiązki, realizuje swoje plany i marzenia. 4. Ma poczucie własnej wartości, reaguje na poniżające zachowania dorosłych i rówieśników. 5. Szanuje innych ludzi, wie jak należy okazywać szacunek osobom dorosłym oraz kolegom i koleżankom. 6. Jest ciekawy świata, zna najbliższe środowisko, poznaje złożoność świata, analizuje istniejące w nim zależności i związki przyczynowo-skutkowe. 7. Jest kreatywny, przedsiębiorczy, potrafi w sposób twórczy rozwiązywać problemy, realizuje swoje pomysły, wyznacza sobie cele i dąży do ich zrealizowania, umiejętnie podejmuje ryzyko, radzi sobie w sytuacjach trudnych, potrafi podejmować szybkie decyzje. 8. Prezentuje kulturę osobistą: przestrzega zasad bezpiecznego i kulturalnego zachowania się w szkole, okazuje szacunek i życzliwość wobec rówieśników i osób dorosłych, dba o kulturę języka, nie stosuje wulgaryzmów, dba o wygląd. 9. Ma świadomość swojej przynależności narodowej, szanuje tradycje i kulturę własnego narodu. 10. Zna specyfikę swojej małej ojczyzny, pozytywnie patrzy na otaczający go świat, siebie i innych ludzi. 11. Dba o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne, przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny. 12. Jest otwarty na europejskie i światowe wartości kultury. 13. Jest tolerancyjny: akceptuje odmienność innych ludzi, nie wyśmiewa i nie prześladuje innych ludzi ze względu na ich narodowość, religię, przekonania polityczne, 5
przeciwstawia się dyskryminacji, staje w obronie prześladowanych, czy wyśmiewanych, angażuje się w działania lokalnego środowiska, reprezentuje postawę opartą na zasadach miłości do ojczyzny, jedności i solidarności z własnym narodem, poczuciem więzi społecznej i wspólnoty kulturowej z innymi członkami narodu. VII. Ogólne uwagi dotyczące realizacji Szkolnego Programu Wychowawczego Gimnazjum im. Jana Pawła II w Boguszycach. 1. Treści programu wychowawczego są realizowane przez wszystkich nauczycieli, wychowawców, nauczycieli zajęć edukacyjnych i specjalistów szkoły. 2. W zależności od wyników diagnozy sytuacji wychowawczej szkoły i ewaluacji wewnętrznej szkoły rada pedagogiczna z udziałem uczniów i rodziców ustala priorytety w pracy wychowawczej na okres jednego roku. 3. Na podstawie programu wychowawczego szkoły wychowawca z udziałem uczniów planuje zadania wychowawcze dla danego oddziału na dany rok szkolny. Podstawą do planowania działań wychowawczych są przede wszystkim potrzeby wychowanków oraz diagnoza sytuacji wychowawczej danego oddziału. Plan wychowawczy klasy jest przedstawiany rodzicom do zaopiniowania wraz z zaproszeniem do włączenia się w realizację zadań. 4. Wychowawca klasy może zwrócić się o pomoc w diagnozie, planowaniu pracy oraz realizacji zadań wychowawczych do specjalistów szkoły lub poza nią. 5. Zadania wychowawcze w klasie realizują wszyscy nauczyciele uczący w danej klasie, uwzględniając specyfikę swoich zajęć edukacyjnych, różnorodność form aktywności uczniów, ich potrzeby i oczekiwania. VIII. Zadania ogólne i szczegółowe: 1. Kształtowanie postaw. Wychowanie do wartości. wskazywanie prawidłowych postaw moralnych, które sprzyjają ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu ( uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej 6
kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji (Dzień Języków Obcych). uczenie odróżniania dobra od zła, reagowanie na przejawy wulgaryzmów, wandalizmu, agresji i przemocy, przeciwdziałanie uzależnieniom (zdrowy styl życia bez nałogów), ( Dzień Zdrowia, Dzień Sportu) uczenie poszanowania godności osobistej swojej i innych, przeciwdziałanie ucieczkom z lekcji (wagarom) bieżące telefoniczne informowanie rodziców, pomoc i wsparcie rodziców i uczniów w realizacji obowiązku szkolnego wyrabianie odpowiedzialności (samodzielna praca podczas egzaminów, sprawdzianów i klasówek), uczenie panowania nad emocjami, uwrażliwienie na los zwierząt, jasne definiowanie pojęć (kradzież, kłamstwo), włączanie w akcje charytatywne na rzecz osób pokrzywdzonych przez los, potrzebujących wsparcia (Góra Grosza, Szlachetna paczka, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Pogotowie Świętego Mikołaja, akcja nakrętkowa dla Fundacji Podaj Dalej z Konina, pomoc w najbliższym środowisku), rozbudzanie tolerancji, walka z uprzedzeniami, uświadomienie odpowiedzialności o tym, że komuś dzieje się krzywda, dawanie dobrego przykładu poprzez swoje zachowanie i postawę. 2. Kształtowanie pozytywnych postaw społecznych: działania na rzecz integracji klas pierwszych ( zajęcia integracyjne, wycieczki, klasowy Dzień Chłopaka, Mikołajki, Wigilia, Dzień Kobiet, Noc filmowa), wdrażanie do pracy w zespole, przygotowanie do życia w rodzinie, wskazywanie ważnej roli rodziny w życiu człowieka, okazywanie szacunku wobec innych, rozwijanie szacunku dla życia, prawa, instytucji publicznych, rozwijanie empatii ( współpraca z Hospicjum im. Bł. St. Papczyńskiego w Licheniu, fundacją Podaj Dalej), 7
kształtowanie poczucia odpowiedzialności za innych ( w klasie i społeczności szkolnej), kształtowanie samorządności uczniów ( samorząd klasowy, samorząd uczniowski). 3. Kształtowanie szacunku dla tradycji i historii: zapoznanie klas pierwszych z patronem szkoły, historią, oraz hymnem, organizowanie Dnia Patrona szkoły, udział uczniów w obchodach tego święta, organizowanie akademii z okazji rocznic ważnych wydarzeń związanych z historią naszego kraju i regionu, wyjścia na wystawy, wyjazdy do muzeów, miejsc pamięci narodowej, uczenie szacunku i odpowiedniej postawy wobec hymnu państwa, flagi, godła, budzenie szacunku do odmienności regionalnej i narodowej, rozwijanie zainteresowań regionem. 4. Wspieranie młodzieży w rozwoju własnej osobowości poprzez korzystanie z dóbr kultury i wykorzystanie własnych talentów: organizowanie kół zainteresowań, spotkania z ciekawymi ludźmi Człowiek z pasją, organizowanie uroczystości szkolnych, zajęcia z języków obcych (dostosowanie zajęć do poziomu przygotowania uczniów na wcześniejszych etapach nauczania), popularyzacja szeroko pojętej kultury ( wyjazdy do muzeów, kina, teatru, na wystawy, spotkania z pisarzami), popularyzacja czytelnictwa, wyrabianie nawyku korzystania ze słowników, atlasów, encyklopedii, rozwijanie kompetencji informatycznych, nabywanie umiejętności posługiwania się technologią informacyjno komunikacyjną w wyszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji z różnych źródeł, np. Internetu, praca z uczniem zdolnym, organizacja pomocy psychologiczno pedagogicznej (przygotowanie do konkursów, olimpiad), kształcenie i promowanie uczniów szczególnie uzdolnionych. 8
5. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa: uczenie bezpiecznego poruszania się po drogach oraz zachowania się na drodze do i ze szkoły oraz w zabawach i sporcie) zapoznanie uczniów z zasadami bezpieczeństwa na terenie szkoły( próbna ewakuacja), kształtowanie umiejętności skutecznej odmowy wobec osób nakłaniających do spożywania substancji psychoaktywnych i uzależniających ( narkotyki, dopalacze, alkohol, leki, papierosy),realizacja projektu edukacyjnego Wiem nie biorę! Jestem bezpieczny, uczenie zasad udzielania pierwszej pomocy, wpajanie zasad bezpiecznego zachowania się na terenie różnych obiektów, wpajanie zasad bezpiecznego korzystania z Internetu ( zapobieganie cyberprzemocy). 6. Promocja zdrowia: uczenie zasad prawidłowego odżywiania, choroby charakterystyczne dla wieku dojrzewania bulimia, anoreksja ( realizacja programów Trzymaj Formę, Znajdź właściwe rozwiązanie, program profilaktyczny Smak życia, czyli debata o dopalaczach ), rozwijanie wśród uczniów, rodziców oraz nauczycieli postawy dbałości o zdrowie własne i innych (spotkania z dietetykiem, Światowy Dzień Zdrowia, Dzień Walki z AIDS), przeciwdziałanie uzależnieniom ( dostarczenie rodzicom, uczniom i nauczycielom informacji na temat szkodliwości stosowanie używek w tym również dopalaczy, akcja Witaminy zamiast nikotyny. Dzień Rzucania Papierosów, Światowy Dzień bez Papierosa), rozwijanie umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu, przeciwdziałanie agresji i patologii wśród młodzieży poprzez sport, akcje, filmy profilaktyczne (imprezy rekreacyjno sportowe, rozgrywki sportowe). 7. Współpraca z domem rodzinnym, instytucjami wspomagającymi wychowanie i opiekę: współpraca z rodzicami, sugerowanie przeprowadzenia badań psychologiczno - pedagogicznych, udzielanie porad i wsparcia, organizowanie pomocy psychologiczno pedagogicznej dla uczniów i rodziców, 9
organizowanie indywidualnego i specjalnego nauczania dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, indywidualizowanie pracy z uczniem wg zaleceń opinii i orzeczeń z poradni psychologiczno pedagogicznych, kierowanie uczniów i rodziców do instytucji zewnętrznych udzielających pomocy: terapeutycznej, wychowawczej, diagnostycznej, motywowanie do korzystania z ich pomocy, organizowanie prelekcji, spotkań z rodzicami ( pedagogizacja rodziców), współpraca z pedagogiem, zainteresowanie sytuacją rodzinną, materialną uczniów, pomoc ( dofinansowanie do obiadów, podręczników, paczki żywnościowe), udzielanie informacji uczniom, dotyczących rozwiązań prawnych i sposobów radzenia sobie w sytuacjach rodzinnych zagrażających zdrowiu, życiu i zakłócających prawidłowy rozwój ( przemoc domowa, nałogi, zaniedbania opiekuńcze ze strony rodziców), rozmowy indywidualne, spotkania z rodzicami, gazetki i ulotki z informacjami dotyczącymi wymienionej tematyki, informowanie rodziców na wywiadówkach szkolnych i klasowych o zachowaniu ucznia i jego postępach w nauce, uczestniczenie w szkoleniach i kursach dla nauczycieli, ścisła współpraca z Radą Rodziców, aby pomóc uczniom i otoczyć ich opieką, otoczenie opieką dziecka z trudnościami w nauce i zachowaniu ( zajęcia wyrównawcze, zajęcia korekcyjno kompensacyjne, pomoc indywidualna, organizowanie pomocy psychologiczno pedagogicznej), współpraca z zespołem wychowawczym. 8. Przygotowanie uczniów do wyboru dalszej ścieżki edukacyjnej i przyszłego zawodu: współpraca z doradcą zawodowym (organizowanie warsztatów i spotkań grupowych i indywidualnych dla uczniów i rodziców), zachęcanie do śledzenia sytuacji na rynku pracy, organizowanie wyjazdów na drzwi otwarte w szkołach ponadgimnazjalnych, spotkania z przedstawicielami szkół ponadgimnazjalnych, pomoc pedagoga i doradcy zawodowego w wyborze szkoły, 10
współpraca z rodzicami w aspekcie wyboru ścieżki edukacyjnej ( informowanie rodziców o zainteresowaniach i predyspozycjach, mocnych i słabych stronach ucznia w kontekście wyboru szkoły ponadgimanzjalnej), udostępnianie uczniom i rodzicom pełnej informacji na temat sieci szkół ponadgimanzjalnych, 9. Stworzenie uczniom warunków do wykonania projektów edukacyjnych: poinformowanie uczniów i rodziców na początku roku szkolnego o warunkach realizacji projektu edukacyjnego, przedstawienie uczniom zasad i form realizacji projektu edukacyjnego. IX. Uroczystości i imprezy wynikające z tradycji szkoły o charakterze wychowawczo kulturalnym w roku szkolnym 2016/2017: historyczne: Narodowe Święto Niepodległości, Konstytucja 3 Maja, kalendarzowe: uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego, Dzień Edukacji Narodowej, Nowy Rok, Dzień Dziecka i Sportu, Dzień Języków Obcych, pożegnanie klas III i uroczyste zakończenie roku szkolnego, religijne: Akademia z okazji Świąt Bożego Narodzenia, rodzinne: Dzień Chłopaka, Dzień Kobiet, Mikołajki, Wigilia klasowa lokalne/regionalne: Dzień Patrona Szkoły, Dni Wierzbinka, Konkurs piosenki obcojęzycznej X. Ewaluacja programu wychowawczego. Ewaluacja będzie prowadzona na konie roku szkolnego z wykorzystaniem: obserwacji zachowań uczniów, ankiet dla rodziców, uczniów i nauczycieli, 11
analizy dokumentacji wychowawców klas oraz pedagoga szkolnego, analizy frekwencji uczniów za I i II półrocze. Uzyskane w wyniku ewaluacji informacje będą służyć doskonaleniu programu wychowawczego, który będzie modyfikowany. Na podstawie analizy ankiet przeprowadzonych wśród rodziców, uczniów i nauczycieli powołany zespół dokonał ewaluacji Programu Wychowawczego Szkoły. Program Wychowawczy Szkoły na rok szkolny 2016/2017 został uchwalony przez Radę Rodziców w dniu 15 września 2016 r. w porozumieniu z Radą Pedagogiczną Gimnazjum w Boguszycach. 12