PROGRAM PROFILAKTYKI Program zintegrowanych działań: Nasza szkoła jest bezpieczna (stan na 13.11.2012 r.)
Wstęp Jedną z zasadniczych funkcji współczesnej szkoły jest jej profilaktyczna funkcja w zakresie zapobiegania różnorodnym zaburzeniom i patologicznym zachowaniom dzieci oraz edukacja uczniów, rodziców i nauczycieli w zakresie radzenia sobie z zagrożeniami współczesnego świata i własnego środowiska. Dlatego każdy dobrze zorganizowany system profilaktyczny powinien odpowiadać na podstawowe pytania: co robić w jakim celu i kiedy aby skutecznie i jak najwcześniej zapobiegać pojawieniu się niekorzystnych zjawisk w szkole i niepożądanych zachowań uczniów. Program kompleksowych działań profilaktycznych Nasza bezpieczna szkoła jest adresowany do uczniów, rodziców, wychowawców i nauczycieli. Podstawa prawna: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz. U. 1997r. Nr 78, poz. 483. Zmiana: Dz. U. z 2006r. nr 200, poz. 1471); 2. Konwencja o Prawach Dziecka ratyfikowana przez Polskę dnia 30 września 1991r. (Dz. U. z 1991r. Nr 120, poz. 526, z późn. zm.); 3. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.); 4. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 i Nr 170, poz. 1218); 5. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 1982 r. Nr 35 poz.228 z późn. zm. tekst jednolity Dz. z 2002r. Nr 11 poz.109 z późn. zm.); 6. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi z dnia 29 października 1982 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473, Nr 115, poz. 793, Nr 176, poz. 1238, z 2008 r. Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 144, poz. 1175); 7. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996r., Nr 10, poz. 55, z 1997r. Nr 121, poz. 770, Nr 88, poz. 554, z 1999r. Nr 96, poz. 1107, z 2003r. Nr 229, poz. 2274); 8. Ustawa z dnia 8 kwietnia 2010r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2010 r. Nr 81, poz. 529); 1
9. Ustawa z dnia 2009 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z dnia 19 września 2005r.); 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009r. Nr 4, poz.17); 11. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001r. Nr 61, poz. 624, z późn. zm.); 12. Rozporządzenie MENiS z dnia 12 sierpnia 1999r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenie ogólnego (Dz. U. z 1999r. Nr 67, poz. 756 z późn. zm.: z dnia 19 lipca 2002 r. z dnia 10 sierpnia 2009r., z dnia 22 marca 2012r.); 13. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.); 14. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. 2003 nr 26 poz. 226); 15. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy iczno icznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487); 16. Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.); 17. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; 18. Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii; 19. Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV; 20. Narodowy Program Zdrowia na lata 2007 2015; 21. Statut Szkoły Podstawowej nr 84 w Warszawie. 2
Cel główny Celem głównym jest rozpoznanie, diagnozowanie i eliminowanie zagrożeń występujących wewnątrz szkoły, w jej otoczeniu oraz środowisku lokalnym. Cele szczegółowe: Program profilaktyki obejmuje następujące obszary działań: 1. Przeciwdziałanie agresji i przemocy. 2. Profilaktyka uzależnień. 3. Przeciwdziałanie patologiom poprzez pomoc dzieciom z rodzin ubogich 4. Zapobieganie demoralizacji uczniów. 5. Zapewnienie optymalnego rozwoju uczniów, poprzez pomoc uczniom słabym, z deficytami i niedostosowaniem społecznym oraz umożliwienie wszechstronnego rozwoju uczniom zdolnym. 6. Zapewnienie bezpiecznych warunków nauki, pracy i zabawy. 7. Wspieranie rodziny ucznia w sprawowaniu funkcji opiekuńczo- wychowawczej. 8. Promowanie zdrowego stylu życia. Szkolny program profilaktyki uwzględnia: Diagnozę zagrożeń uczniów występujących w środowisku szkolnym Pomoc iczno- iczną dla uczniów Współdziałanie z rodzicami w rozwiązywaniu problemów dzieci i młodzieży Zapewnienie obiegu informacji pomiędzy pracownikami szkoły i rodzicami Informowanie o możliwościach uzyskania pomocy specjalistycznej Wewnątrzszkolne doskonalenia nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień Podejmowanie działań przez Zespół Reagowania Kryzysowego w sytuacjach trudnych według opracowanych procedur Współdziałanie z placówkami specjalistycznymi zajmującymi się pomocą icznoiczną 3
Strategie działań profilaktycznych oraz interwencyjnych obejmują: Systematyczne prowadzenie w środowisku szkolnym edukacji prozdrowotnej Promocje zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia wśród uczniów, rodziców i nauczycieli Rzetelne informowanie uczniów, rodziców i nauczycieli o szkodliwości środków i substancji uzależniających Upowszechnienie informacji o dostępnych formach pomocy osobom zagrożonym uzależnieniem Aktywny udział w zajęciach profilaktycznych Współpracę z rodzicami w zakresie działań wychowawczych, profilaktycznych, interwencyjnych oraz prozdrowotnych Dokonywanie oceny efektów podejmowanych działań wychowawczo-profilaktycznych Wspieranie uczniów zagrożonych uzależnieniem, rozwijanie ich poczucia własnej wartości oraz motywowanie do podejmowania różnych form aktywności, w tym aktywności pozaszkolnej, rozwijającej zainteresowania i umiejętności psychospołeczne Odpowiedzialni: Realizacja programu wymaga współdziałania wielu podmiotów w szkole jak i instytucji wspierających. Osoby odpowiedzialne w szkole to: dyrekcja szkoły, klas 0 VI, świetlicy szkolnej, specjaliści (, szkolny, nauczyciel terapii icznej, logopeda), pielęgniarka szkolna,, pracownicy administracji i obsługi,, 4
Instytucje współdziałające to np.: władze terytorialne, poradnie iczno- iczne, Straż Miejska, Policja, instytucje opiekuńczo wychowawcze, placówki służby zdrowia. Monitoring i ewaluacja programu: Metody i narzędzia diagnozowania i monitorowania realizacji programu: obserwacja zachowań uczniów, analiza dokumentacji szkolnej, wywiad, rozmowa kierowana, badania ankietowe, badania socjometryczne, analiza wytworów prac uczniów, sprawowanie nadzoru icznego przez dyrektora szkoły. 5
Zadanie Sposób realizacji Kogo dotyczy Prowadzenie Treningu Zastępowania Agresji ART - terapia Prowadzenie działań opiekuńczych przez szkołę: rozpoznawanie zagrożeń reagowanie na przejawy zachowań agresywnych prowadzenie akcji plakatowej zajęcia integracyjne dla uczniów prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych w klasie Osoby odpowiedzialne - trenerzy ART, pracownicy, administracji i obsługi, n-le specjaliści, Instytucje współdziałające Fundacja Dzieci Niczyje Szkolenie nauczycieli i rodziców w problematyce zapobiegania agresji i przemocy specjaliści Samorząd terytorialny placówki doskonalące Zapobieganie agresji i przemocy Współpraca z odpowiednimi instytucjami we wszystkich tych przypadkach, w których potrzebna jest interwencja zewnętrzna Policja, Straż Miejska, Patrol szkolny Wykorzystanie systemu narzędzi oddziaływania na uczniów- nagrody, kary Współpraca z rodzicami w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych PPP oraz inne instytucje Przedstawienie propozycji zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych służących rozładowaniu agresji i nadmiaru energii organizacje, stowarzyszenia 6
Nawiązanie współpracy z koordynatorami profilaktyki różnych instytucji ( prowadzenie zajęć profilaktycznych w klasach 0-VI) Straż Miejska, Policja, PPP, Schola- Med., Kierowanie osób potrzebujących pomocy do odpowiednich instytucji, Sąd- Wydział Nieletnich i Rodzinny, kuratorzy, placówki opiekuńczo- wychowawcze, świetlice socjoterapeutyczne, poradnie specjalistyczne Współpraca ze służbami pionu prewencji- patrolowanie terenu wokół szkoły Patrol Szkolny, Policja, Straż Miejska Zapobieganie uzależnieniom Szkolenie nauczycieli, wychowawców i ów w rozwiązywaniu problemów z uczniami zagrożonymi uzależnieniem dyrekcja placówki doskonalące Udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych Rada rodziców Wspieranie rodziców i wychowawców w rozwiązywaniu problemów z uczniami zagrożonymi uzależnieniem PPP, instytucje zajmujące się uzależnieniami Poruszanie odpowiedniej tematyki na godzinach wychowawczych ( nikotynizm, alkohol, narkomania, dopalacze, uzależnienie od komputera/internetu/ portali społecznościowych) różne organizacje np. Fundacja Dzieci Niczyje, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii 7
Pomoc w dożywianiu: kwalifikowanie dzieci szukanie źródeł finansowania realizacja zwolnień z opłat za korzystanie z posiłków w stołówce szkolnej pracownicy, administracyjni CPS, Rada Rodziców, sponsorzy, Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy Zapobieganie patologii wynikającej z biedy Pomoc materialna: stypendia socjalne ( I- VI) zasiłki szkolne dofinansowanie podręczników szkolnych ( I-IV) dofinansowanie wycieczek pomoc rzeczowa działania Szkolnego Koła Caritas opiekun Szkolnego Koła Caritas CPS, Urząd Dzielnicy Targówek, Rada Rodziców, sponsorzy Wspieranie rodzin dotkniętych problemem bezrobocia, alkoholizmu: kierowanie do odpowiednich instytucji rozmowy wspierające organizowanie wypoczynku dzieciom w formie akcji Lato w mieście ; Zima w mieście Uczniowie, Dom Samotnej Matki, instytucje wspomagające bezrobotnych, AA, świetlice socjoterapeutyczne Zapobieganie demoralizacji uczniów Uwrażliwienie na problemy społeczne i potrzeby innych ludzi nawiązanie współpracy z Hospicjum, Domem Kultury Zacisze, udział w akcjach charytatywnych poruszanie odpowiedniej problematyki na godzinach wychowawczych wolontariat na igrzyska dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, instytucje charytatywne, OSiR Targówek, DK Zacisze 8
Kształtowanie u dzieci: właściwych zachowań w stosunku do innych ludzi i zwierząt tolerancji postawy asertywnej empatii poszanowania godności i odmienności drugiego człowieka potrzeby właściwego spędzania czasu wolnego potrzeby stosowania systemu wzmocnień pozytywnych, samorząd terytorialny, organizatorzy imprez masowych Kształtowanie uczniów poprzez wzmacnianie pozytywnej samooceny szacunku do siebie samego wiary w możliwości osiągania celów życiowych zainteresowania nauką szkolną silnej więzi z rodziną, Eliminowanie zagrożeń występujących w otoczeniu szkoły i środowisku lokalnym poprzez współpracę z Policją i Strażą Miejską: interwencja w przypadku wagarujących uczniów kontrola grup nieformalnych eliminowanie niepożądanych zachowań uczniów w szkole według procedur kryzysowych, Policja, Straż Miejska, Patrol Szkolny Zapewnienie optymalnego rozwoju ucznia. Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych Objęcie systemem działań uczniów o obniżonych możliwościach intelektualnych zgodnie z opiniami i orzeczeniami PPP: zajęcia wyrównawcze pomoc w odrabianiu lekcji i nadrabianiu zaległości szkolnych indywidualizacja nauczania w klasie wskazówki do pracy dla rodziców uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się,,, logopeda, n-l terapii icznej, PPP, świetlice socjoterapeutyczne, placówki opiekuńczo- wychowawcze, placówki służby zdrowia, Urząd m.st Warszawy, samorząd terytorialny, Biuro Edukacji m.st. Warszawy 9
zajęcia terapii icznej terapia logopedyczna zajęcia wyrównawcze indywidualizacja nauczania w klasie wskazówki do pracy dla rodziców logopedyczne badania przesiewowe z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej stworzenie w klasie właściwych warunków do pracy z dzieckiem z ADHD terapia iczna współpraca z poradniami zdrowia psychicznego praca z rodzicami z innymi deficytami terapia czytania terapia logopedyczna zajęcia wyrównawcze zajęcia wyciszające kierowanie do właściwych poradni w celu dokładnego zdiagnozowania problemu PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 84 Praca z uczniem zdolnym indywidualizacja nauczania na zajęciach edukacyjnych udział w zajęciach pozalekcyjnych ( koła zainteresowań) udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych udział w zajęciach rozwijających poza szkoła Realizacja projektu Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów kl. I-III. ( ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w tym dzieci szczególnie uzdolnione i z trudnościami w uczeniu się) Tworzenie warunków dla rozwoju aktywności i uczestnictwa w życiu szkoły poprzez: włączenie samorządu uczniowskiego do procesów podejmowania decyzji w sprawach ważnych dla uczniów usprawnianie przepływu informacji w szkole ( tablice informacyjne, strona www szkoły, gabloty) 10
Wywieszanie w widocznych miejscach ważnych numerów telefonów Traktowanie uczniów z życzliwością, stwarzanie możliwości wyrażania własnych opinii, nie obrażającej godności innych osób Dowartościowanie uczniów za osiągnięcia w nauce i zachowaniu oraz różne formy działalności (nagrody, stypendium za wyniki w nauce, ocena z zachowania) Zapewnienie bezpiecznych warunków nauki i zabawy w szkole Utrzymanie obiektu w odpowiednim stanie technicznym Przestrzeganie regulaminów dotyczących korzystania z różnych pomieszczeń na terenie szkoły i na boisku szkolnym. Prowadzenie pogadanek na temat bezpieczeństwa ( klasy 0- VI) w szkole i w domu. Prowadzenie zajęć edukacyjnych Wychowanie komunikacyjne : przeprowadzenie egzaminu na kartę rowerową Straż Miejska, Komenda Policji, Straż Miejska Udział w konkursach dotyczących bezpieczeństwa Przestrzeganie przepisów BHP w organizacji zajęć Wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa poprzez kształtowanie więzi społecznych ( przynależność do klasy, przynależność do szkoły, kultywowanie tradycji szkoły) Uczniowie, Policja, Straż Miejska, 11
Wspieranie rodziny ucznia w sprawowaniu funkcji opiekuńczowychowawczej Rozmowy diagnozujące z rodzicami i uczniami Rozmowy wspierające z uczniami i rodzicami Kierowanie na terapię rodzinną i indywidualną Współpraca z sądem oraz kuratorami sadowymi i społecznymi Uczniowie i ich rodziny Uczniowie i ich rodziny PPP, inne placówki terapeutyczne Sąd- wydział nieletni i rodzinny Umieszczenie dzieci w placówkach opiekuńczowychowawczych Sąd, placówki opiekuńczo- wychowawcze, policja Wprowadzenie dodatkowych zajęć ruchowych dla klas I-III Od zabawy do sportu Nauczyciele w-f Samorząd terytorialny Prowadzanie zajęć sportowych w ramach programu Otwarte obiekty sportowe Nauczyciele w-f Samorząd terytorialny Promowanie zdrowego stylu życia Realizacja nauki pływania w klasach II, doskonalenia nauki pływania w klasach III, Udział w zawodach sportowych szkolnych i pozaszkolnych Nauczyciele w-f Uczestniczenie w akcji Wiem, co jem organizacja przerwy śniadaniowej aktywizacja rodziców odpowiedni asortyment sklepiku szkolnego organizowanie dni Zdrowego jedzenia pogadanki nt. napojów energetycznych Urząd Miasta Stołecznego Warszawy 12
Uczestniczenie w europejskim programie Szklanka mleka oraz Owoce w szkole dla uczniów klas I-III Pedagog Agencja Rynku Rolnego Uczestniczenie w akcji Lekki tornister ; Pierwszy dzwonek : Czyste powietrze wokół nas Państwowa Agencja Sanitarna Prowadzenie akcji ekologicznych np. zbiórka makulatury, zużytych baterii, ochrona kasztanowców nauczyciel przyrody organizacje ekologiczne Pogadanki na temat higieny: higiena okresu dojrzewania, higiena osobista. Udzielanie porad ambulatoryjnych pielęgniarka nauczyciel wychowania do życia w rodzinie pielęgniarka szkolna, Realizowanie programów zdrowotnych m.in. Profilaktyki zdrowotnej w zakresie poprawy stanu zdrowia jamy ustnej kl. II Programy Zdrowy uczeń ( uzależnienia, odżywianie, higiena) W zakresie profilaktyki i korekcji postawy klasy IV Przesiewowe badanie słuchu klasy I i VI Wczesne wykrywanie wad wzroku i zeza klasy II fluoryzacja klasy I-VI. Pielęgniarka szkolna, Schola- Med., SZPZLO Warszawa-Targówek Zatwierdzono uchwałą Rady Pedagogicznej Nr 13/12/13 na zebraniu w dniu 13 listopada 2012r. (protokół nr IV/12/13). 13