SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 8 Szkoła Podstawowa nr 3 w Sosnowcu rok szkolny 2016/2017
Podstawa prawna - Konstytucja RP, -Ustawa o systemie oświaty z 7 września 1991 z późniejszymi zmianami(dz.u.z 2015r.poz.2156 oraz z2016r.poz.35 i 64) - Rozporządzeniu MEN z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z dnia 7 maja 2013., poz. 532), -Rozporządzenia MEN z dnia 18.08.2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Cele programu profilaktyki - zapobieganie wszelkim zagrożeniom niesprzyjającym prawidłowemu rozwojowi psychicznemu, fizycznemu i społecznemu ucznia - reagowanie na pojawiające się zagrożenia - kształtowanie umiejętności dokonywania właściwych wyborów oraz rozwiązywania problemów - wspieranie ucznia w rozwiązywaniu problemów, w tym w walce z wszelkimi uzależnieniami, - rozwijanie zdolności do samokontroli, samoobserwacji i pielęgnacji zdrowia oraz wspierania innych ludzi w tych zachowaniach - kształtowanie umiejętności różnorodnego rozwiązywania własnych problemów oraz problemów grupowych - wyrabianie postaw odpowiedzialności za swoje postępowanie i umiejętności przewidywania skutków tych zachowań, - współpraca z rodzicami przy realizacji programu profilaktyki.
Zachowania ryzykowne Zachowania ryzykowne to działania zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji psychologicznych, społecznych i zdrowotnych. Wyróżniamy następujące zachowania ryzykowne: - wulgaryzmy ( brak kultury osobistej) - wagary, ucieczki z domu - brak zainteresowań nauką - palenie papierosów, picie alkoholu, zażywanie leków i innych środków psychoaktywnych ( dopalaczy..) -Internet, gry komputerowe, telefon(portale społecznościowe) - zachowania agresywne, przemoc - wczesna inicjacja seksualna Profilaktyka kierowana jest do trzech grup zachowań ryzykownych: - profilaktyka uniwersalna- kierowana do grup niskiego ryzyka- czyli do szerokiej populacji, które nie podejmują jeszcze zachowań ryzykownych. - profilaktyka selektywna podwyższonego ryzyka, należą do tej grupy osoby, które mają już za sobą pierwsze próby zachowań ryzykownych. - profilaktyka wskazująca- wysokiego ryzyka, należą osoby o utrwalonych zachowaniach ryzykownych. Zadania profilaktyki szkolnej - dostarczanie informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie racjonalnego wyboru, - pomoc w opanowaniu ważnych umiejętności społecznych i psychologicznych, - rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych poprzez zaangażowanie uczniów w działalność pozytywną, - reagowanie w sytuacjach pierwszych prób podejmowania zachowań poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy,
- pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu z rodzicami - motywowanie do podjęcia leczenia, terapii, - ścisła współpraca z rodzicami przy realizowaniu programu profilaktyki. Program powstał w oparciu o: - rozmowy indywidualne, wywiady prowadzone z rodzicami przez dyrekcję, nauczycieli, wychowawców i pedagoga szkolnego, - obserwacje zachowań uczniów na przerwach, lekcjach, podczas zajęć świetlicowych oraz pozalekcyjnych, a także na wycieczkach i imprezach pozaszkolnych prowadzona na bieżąco przez wychowawców i nauczycieli, - analizę dokumentacji dotyczącej diagnozowania, monitorowania oraz podejmowania interwencji wychowawczej: dokumentacji pedagoga szkolnego, psychologa, dzienniki lekcyjne, klasowe zeszyty uwag. -ewaluację programu KLASY I. Obszar działania: Promocja zdrowia i bezpieczeństwa, profilaktyka uzależnień Zadania i sposób realizacji Odpowiedzialni Klasa Uwagi Zadanie: 1. Dostarczenie uczniom i rodzicom wiedzy na temat różnych aspektów zdrowia - Zapoznanie uczniów z zasadami higieny Wychowawcy, Pielęgniarka szkolna osobistej i jej znaczenia -Promowanie zdrowego trybu życia na podstawie piramidy zdrowego żywienia Wychowawcy, Rodzice, Nauczyciele wychowania do życia w rodzinie -Zapoznanie z czynnikami chorobotwórczymi (bakterie, wirusy) i substancjami szkodliwymi dla zdrowia (nikotyna, alkohol, leki, narkotyki, dopalacze).realizacja programu Nie pal przy mnie proszę --Przygotowanie przez uczniów referatów i Wychowawcy, Pielęgniarka szkolna,psycholog, Pedagog, Nauczyciele przyrody
plansz poświęconych tematyce chorób zakaźnych - Organizowanie wśród uczniów konkursów Wychowawcy, Wychowawcy świetlicy wiedzy i konkursów plastycznych o tematyce zdrowego stylu życia -Zaznajomienie z wpływem substancji Wychowawcy, Pedagog, Psycholog, Nauczyciele zajęć komputerowych szkodliwych (nazwanie tych substancji i określenie jakie szkody powodują) filmy edukacyjne Zadanie: 2. Zaznajomienie z zasadami bezpieczeństwa i odpowiedniego reagowania I-III -Kształtowanie postawy ograniczonego zaufania do osób trzecich Wychowawcy, Rodzice I-III -Uświadomienie rodzicom zagrożeń związanych z formami spędzania wolnego czasu (komputer, telewizja, brak opieki ) - Przeprowadzenie zajęć edukacyjnych Jak się bronić, gdy ktoś mi dokucza? Wychowawcy, Pedagog, Psycholog I-III Szkoła dla Rodziców, Wychowawcy świetlicy I-III -Zaznajomienie z zasadami bezpiecznego korzystania z Internetu ze szczególnym uwzględnieniem cyberprzemocy Wychowawcy, Nauczyciele zajęć komputerowych Zadanie: 3. Promowanie właściwego odżywiania -Zapewnienie uczniom możliwości korzystania z posiłków w stołówce Dyrektor szkoły -Pozyskanie środków na dofinansowanie obiadów dla dzieci z rodzin najuboższych Dyrektor szkoły, Wychowawcy, Pedagog -Zorganizowanie, zajęć i konkursów dotyczących właściwego odżywiania Wychowawcy I- III -Umożliwienie właściwej konsumpcji posiłków -Zajęcia edukacyjne i warsztatowe dla rodziców - Zaznajamianie rodziców z zasadami zdrowej diety (odpowiedniej dla wieku, z ograniczeniem pokarmów typu: słodycze, fast-foody, napoje energetyczne) Dyrektor szkoły Wychowawcy, Pedagog, Psycholog, Nauczyciele przyrody Zainter esowan i rodzice Szkoła dla Rodziców Podnoszenie świadomości wychowawczej rodziców podczas zebrań
-Zwiększenie samopoznania i ekspresji emocji poprzez opracowywanie "mapy uczuć"- dopasowanie uczuć do sytuacji -Przeprowadzenie zajęć dotyczących wzmacniania poczucia własnej wartości i kształtowania prawidłowego obrazu własnej osoby". -Przeprowadzenie zajęć edukacyjnych dotyczących problemów wieku dojrzewania pt. Rosnę- myślę dbam. -Ćwiczenia warsztatowe dotyczące akceptacji i tolerancji (komunikacji werbalnej i niewerbalnej) Zadanie : 4. Kształtowanie zdrowej osobowości pod względem psychicznym i społecznym, Katecheci, Nauczyciele wychowania do I-III życie w rodzinie, Nauczyciele przyrody Wychowawcy, Wychowawcy świetlicy, Psycholog Zadanie: 5. Działania mające na celu dbałość o właściwy rozwój fizyczny, kondycję i poprawę postawy ucznia. -Organizowanie imprez sportowych(dzień Wychowawcy, nauczyciele w-f Sportu, Dzień Dziecka) -Zorganizowanie wycieczek pieszych, autokarowych, wyjazdów śródrocznych, lekcji w terenie -Uświadomienie znaczenia wpływu aktywności fizycznej na stan zdrowia Wychowawcy, nauczyciele przedmiotu Wychowawcy, nauczyciele w-f II. Obszar działania: Przeciwdziałanie i eliminowanie agresji oraz objęcie opieką uczniów potrzebujących Zadania i sposób realizacji Odpowiedzialni Klasa Uwagi Zadanie: 1. Poznanie środowisk rodzinnych uczniów oraz pomoc rodzinom dysfunkcyjnym -Zdiagnozowanie sytuacji uczniów poprzez ankiety diagnostyczne Wychowawcy, Pedagog,Psycholog -Wizyty w domach dysfunkcyjnych celem rozpoznania sytuacji i podjęcia właściwych działań Wychowawcy Dyrektor szkoły, Pedagog, Psycholog, -Współpraca z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej -Współpraca szkoły z ośrodkiem pomocy społecznej w celu objęcia pomocą materialną uczniów z rodzin najuboższych Dyrektor szkoły, Pedagog -Współpraca szkoły z ośrodkiem pomocy społecznej w celu objęcia pomocą materialną uczniów z rodzin najuboższych
-Konsultacje z rodzicami mającymi trudności wychowawcze z dziećmi Wychowawcy, Pedagog, Psycholog Zadanie: 2. Przeciwdziałanie i eliminowanie zachowań agresywnych i autoagresywnych - Spotkania z przedstawicielami Policji, Strażą Miejską w celu podniesienia świadomości konsekwencji destruktywnych zachowań -Zajęcia obejmujące konstruktywne rozwiązywanie konfliktów przy pomocy negocjacji -Zajęcia kształtujące umiejętność radzenia sobie ze złością i frustracją (możliwości konstruktywnego rozładowania złości) -Zajęcia warsztatowe dot. sposobów radzenia sobie ze stresem i lękiem (poznanie niektórych technik relaksacyjnych) -Zajęcia dot. przyczyn powstawania złości/wrogości i sposobów jej wyrażania (ze szczególnym uwzględnieniem złości kierowanej na siebie) i konsekwencjach różnych sposobów wyrażania złości Zajęcia / rozmowy dot. form autoagresji (w tym samookaleczeń, prób samobójczych) oraz alternatywnych form radzenia sobie z sytuacjami trudnymi (w przypadku uczniów z grupy ryzyka) Dyrektor szkoły, Pedagog Współpraca z Dzielnicowym, Wydziałem ds. Nieletnich Wychowawcy,, Wychowawcy świetlicy, Psycholog, Pedagog, Nauczyciele, pracownicy szkoły Psycholog, Pedagog Psycholog, Pedagog, Pracownicy Poradni Psycholog.-Pedagog. Psycholog, Pedagog, Pracownicy Poradni Psych-Pedag.,Instytucje realizujące programy prof. Psycholog, Pedagog, Pracownicy Poradni Psych-Pedag., Instytucje realizujące programy prof. IV- VI VI III. Profilaktyka uzależnień Zadania i sposób realizacji Odpowiedzialni Klasa Uwagi Zadanie: 1. Rozwijanie u uczniów asertywności - Omówienie i ćwiczenie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych - Uświadomienie uczniom trzech rodzajów postaw wobec innych ludzi (uległej, asertywnej i agresywnej), zapoznanie z definicją asertywności - Uświadomienie uczniom konieczności kształtowania w sobie postaw asertywnych - prezentowanie postaw asertywnych poprzez II
ćwiczenia, scenki sytuacji - Zajęcia warsztatowe kształtujące umiejętność asertywnej komunikacji Zadanie: 2. Zapoznanie uczniów ze skutkami wszelkich uzależnień od substancji psychoaktywnych i omówienie sposobów ich zapobiegania zajęcia dot. specyfiki różnych substancji uzależniających (narkotyków, dopalaczy, alkoholu, nikotyny, leków) Zajęcia dot. przyczyn oraz konsekwencji zażywania środków psychoaktywnych oraz form pomocy dla osób uzależnionych Zajęcia dot. nowych form uzależnień w tym cyberuzależnień Zadanie: 3. Zapoznanie rodziców z podstawowymi wiadomościami dotyczącymi uzależnień grożących ich dzieciom. - Przygotowanie pogadanki z rodzicami w czasie zebrań z wychowawcą na temat zagrożeń - Uświadomienie konieczności wczesnego zapobiegania trudnym sytuacjom na płaszczyźnie dziecko rodzic Wychowawcy, Pedagog, Psycholog Podnoszenie świadomości wychowawczej rodziców podczas zebrań, Szkoła dla Rodziców - Zwrócenie uwagi na pierwsze sygnały ostrzegawcze - Organizowanie prelekcji na temat zapobiegania uzależnieniom - Zorganizowanie warsztatów na temat: Jak wspomagać dziecko w rozwiązywaniu problemów? - Omówienie aspektów prawnych związanych z uzależnieniami -Wskazywanie miejsc, w których rodzice mogliby szukać fachowej pomocy REALIZATORZY: Dyrektor Szkoły Nauczyciele poszczególnych przedmiotów Wychowawcy klas I VI Pedagog Psycholog Bibliotekarz Wychowawcy świetlicy Zadanie: 4. Zapoznanie rodziców i nauczycieli z pierwszymi sygnałami wpływu uzależnień na młodego człowieka. Dyrektor szkoły, Wychowawcy, Pedagog, Psycholog, VI Rodzice uczniów Udział nauczycieli w doskonaleniu, Szkoła dla Rodziców, Poradnik dla rodziców, ulotki informacyjne
Pielęgniarka szkolna. Specjaliści ( m.in. z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej) TERMINY REALIZACJI: Cykl sześcioletni szkoły podstawowej. Zgodnie z planem pracy nauczycieli dostosowanym do potrzeb zespołu klasowego METODY OCENY SKUTECZNOŚCI PROGRAMU W KLASACH : Wyniki konkursów Sprawozdania wychowawców z realizacji programu profilaktyki kierowane do pedagoga Ewaluacja (ankiety, obserwacja, wywiad) autorzy: mgr Adriana Jakóbczyk, mgr Magdalena Sobczyk, mgr Małgorzata Kaczmarska