Szkolny Program Profilaktyki

Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy w Nowym Mieście nad Pilicą Szkolny Program Profilaktyki Przygotowała: Anna Piwnik rok szkolny 2011\2012 1

Spis treści Wstęp 3 I. Podstawa prawna.4 II. Ogólne cele profilaktyki..5 III. Obszar działań.6 1. Obszar działań ogólnych 2. Obszar działań wewnętrznych 3. Obszar działań indywidualnych 4. Obszar działań pozaszkolnych IV. Strategie i metody realizacji 7 1. Strategie informacyjne (metody): 2. Strategie edukacyjne (metody): 3. Strategie alternatywne (metody): 4. Strategie interwencyjne (metody): V. Diagnoza środowiska...8 VI. 1. Czynniki: 1.1 Czynniki ryzyka: 1.2 Czynniki korzystnie wpływające na realizację zadań z zakresu profilaktyki 2. Analizując pracę w latach ubiegłych można wyłonić trzy grupy uczniów: 2.1 Uczniowie wymagający profilaktyki pierwszorzędowej (grupa niskiego ryzyka) 2.2 Uczniowie wymagający profilaktyki drugorzędowej (grupa podwyższonego ryzyka) 2.3 Uczniowie wymagający profilaktyki trzeciorzędowej (grupa najwyższego ryzyka) Osoby odpowiedzialne za realizację..10 VII. Szczegółowy plan realizacji..11 VIII. 1. Uczniowie Szkoły Podstawowej 2. Uczniowie Gimnazjum 3. Uczniowie Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Szkoły Przysposabiającej do Pracy 4. Uczniowie Liceum Uzupełniającego Ewaluacja programu...25 2

Wstęp Zadaniem profilaktyki jest wspieranie zdrowia psychicznego a także fizycznego, jej celem jest niesienie pomocy i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia. Działalność profilaktyczna ma na celu umożliwienie uczniowi zdobycia wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz nabyciu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom. Działalność profilaktyczna umożliwia uczniom Szkolny Program Profilaktyki został opracowany na podstawie informacji zebranych przez działające w placówce zespoły zadaniowe: zespół ds. profilaktyki i zespół ds. wychowawczych. Dodatkowych informacji dostarczyli wychowawcy poszczególnych klas i wychowawcy poszczególnych grup w internacie. Szkolny Program Profilaktyki dostosowano do potrzeb rozwojowych, stopnia upośledzenia intelektualnego, możliwości i umiejętności wychowanków Ośrodka Szkolno Wychowawczego w Nowym Mieście nad Pilicą. Bardzo ważnym elementem mającym duży wpływ na treść programu profilaktyki miała diagnoza potrzeb środowiska naszych wychowanków. Zadaniem programu jest ujednolicenie działań profilaktycznych a także wychowawczych. Ważnym zadaniem jest pozyskani do współpracy w tym zakresie prawnych opiekunów poszczególnych uczniów (szczególnie tych zagrożonych patologia i demoralizacją) w celu wzmocnienia profilaktyki domowej. Szkolny Program Profilaktyki został oparty na szkolnych programach nauczania pozostaje również w zgodzie z programem wychowawczym. Program profilaktyki przygotowany dla Ośrodka Szkolno Wychowawczego obejmuje swoimi działaniami nie tylko uczniów, ale także rodziców, prawnych opiekunów, wychowawców, nauczycieli i kadrę kierowniczą placówki. Zadaniem programu jest ochrona ucznia przed zagrożeniami, a przede wszystkim reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Celem programu jest ochrona uczniów naszej placówki przed zagrożeniami, które mogą hamować rozwój lub nie dopuszczać do prawidłowego rozwoju, jest to ochrona przed podejmowaniem zachowań zwanymi ryzykownymi. Wszystkie zadania podejmowane w ramach profilaktyki mają na celu wyposażenie ucznia w umiejętności budowania dobrych relacji i pozytywnych więzi opartych na skutecznej komunikacji. Nieodzownym elementem działań profilaktycznych jest poznanie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych, z którymi młody człowiek będzie spotykał się przez całe swoje życie. Bardzo ważne jest uzyskanie umiejętności wyrażania swoich potrzeb, emocji, uczuć i opinii. Działania profilaktyczne umożliwiają harmonijny rozwój osobowości, rozwój w zgodzie ze zdrowym stylem życia. 3

I. Podstawa prawna 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół 3. Rozporządzenie z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem 4. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 5. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych 6. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego 7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii 8. Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV 9. Krajowy Program Profilaktyki Problemów Alkoholowych 10. Program Ochrony Zdrowia Psychicznego 11. Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii 12. Statut Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego w Nowym Mieście nad Pilicą 4

II. Ogólne cele profilaktyki 3. Stworzenie wychowankom warunków bezpiecznego funkcjonowania w placówce. 4. Rozpoznawanie niepożądanych zjawisk na terenie Ośrodka. 5. Ochrona uczniów przed zagrożeniami związanymi z przemocą i agresja. 6. Utrwalanie zachowań społecznych będących podstawą prawidłowego rozwoju. 7. Rozwijanie umiejętności współżycia społecznego. 8. Podejmowanie działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju. 9. Podnoszenie poziomu kultury wśród uczniów. 10. Rozszerzanie działań na rzecz propagowania zdrowego trybu życia. 11. Poprawa higieny wśród podopiecznych. 12. Wdrażanie metod radzenia sobie w sytuacjach trudnych. 13. Zmiana obiegowej opinii na temat stosowania środków odurzających. 14. Rozszerzenie działań na rzecz profilaktyki uzależnień. Opracowanie systemów chroniących młodzież przed uzależnieniami takimi jak: alkoholizm, narkomania, nikotynizm, lekomania itp. 5

III. Obszar działań 5. Obszar działań ogólnych Zapoznanie uczniów, rodziców z programem profilaktyki Szkolenia dla poszczególnych klas Szkolenia rodziców podczas spotkań z wychowawcą, pedagogiem, psychologiem Doskonalenie nauczycieli w ramach WDN-u Kontrola zachowań uczniów podczas przerw Zacielenie współpracy między placówką, a prawnymi opiekunami podopiecznych 6. Obszar działań wewnętrznych Realizacja programu profilaktyki Udział w uroczystościach szkolnych Udział w konkursach realizowanych na terenie placówki Praca podczas godzin wychowawczych Zajęcia (spotkania) z pedagogiem Zajęcia (spotkania) z psychologiem 7. Obszar działań indywidualnych Rozmowy indywidualne Profesjonalna pomoc Rozmowy z prawnymi opiekunami 8. Obszar działań pozaszkolnych Współpraca z policją Współpraca z poradniami specjalistycznymi Kontakt z ośrodkami profilaktycznymi 6

IV. Strategie i metody realizacji 1. Strategie informacyjne (metody): pogadanka, spotkania ze specjalistą, prezentacje filmów, wycieczki tematyczne, praca ze źródłem, przedstawienia teatralne itp. Przekazywanie informacji na temat zachowań ryzykownych. Informacje powinny być przekazywane w sposób profesjonalny, rzeczowy, bez zbędnych emocji. Nie należy obarczać ich własnymi poglądami czy przekonaniami. Powinny zawierać jedynie prawdziwe (oparte na powszechnie aprobowanym źródle) informacje. W przypadku sytuacji spornych przekazywane informacje powinny pochodzić z kilku źródeł Informacje powinny być dostosowane do wieku, poziomu intelektualnego, dojrzałości emocjonalnej i stopnia upośledzenia ucznia. Informacje nie mogą być zbyt szczegółowe, w przeciwnym razie mogą posłużyć za instruktarz do nieprawidłowych zachowań. 2. Strategie edukacyjne (metody): realizacja przyjętych programów, krąg uczuć, zajęcia plastyczne, drama, przedstawienia, uroczystości szkolne, burza mózgów, dyskusja, symulacja zachowań, technika uzupełniania zdań, gry i zabawy dydaktyczne, praca w grupach, Ich zadaniem jest udzielenie pomocy przy rozwoju ważnych umiejętności życiowych Strategie edukacyjne powinny kształtować i rozwijać umiejętności społeczne uczniów Strategie edukacyjne winny wspierać uczniów w zdobywaniu umiejętności z zakresu odmawiania nie ulegania manipulacji 3. Strategie alternatywne (metody): Powinny stwarzać możliwości realizowania ważnych potrzeb społecznych poprzez pozytywną działalność związaną ze sportem, rozwojem artystycznym itp. Strategie alternatywne umożliwiają zaspokajanie własnych potrzeb, osiąganie uznania, poczucia przynależność 4. Strategie interwencyjne (metody): Umożliwiają identyfikację problemu, a następnie zapewniają pomoc przy rozwiązaniu sytuacji problemowej Do ich zadań należy wsparcie w sytuacjach kryzysowych. 7

V. Diagnoza środowiska 1. Czynniki: Na podstawie informacji zebranych przez zespół ds. profilaktyki, zespół ds. wychowawczych, a także z informacji uzyskanych od wychowawców, pedagoga i psychologa szkolnego wyłoniono następujące czynniki zachowań ryzykownych i czynniki sprzyjające pracy profilaktycznej: 1.3 Czynniki ryzyka: Upośledzenie umysłowe Niedojrzałość emocjonalna Niskie poczucie własnej wartości Niewłaściwe relacje rodzinne Poczucie odrzucenia Brak wyraźnego konsekwentnego systemu wychowawczego Tolerancja dla zachowań negatywnych Konflikty w rodzinie Zachowania destrukcyjne Lekceważący stosunek do obowiązku szkolnego Brak dobrych wzorców, autorytetów godnych naśladowania 1.4 Czynniki korzystnie wpływające na realizację zadań z zakresu profilaktyki Silna więź emocjonalna z rodziną Sukcesy szkolne Religijność Odpowiedni dobór koleżanek i kolegów Szacunek dla norm społecznych powszechnie akceptowanych Obecność autorytetów godnych naśladowania Zamieszkiwanie szkolnego internatu Akceptacja grupy Prawidłowa współpraca dom szkoła 8

2. Analizując pracę w latach ubiegłych można wyłonić trzy grupy uczniów: 2.4 Uczniowie wymagający profilaktyki pierwszorzędowej (grupa niskiego ryzyka) Uczniowie wymagający stosunkowo niewielkiego nakładu pracy profilaktycznej. Jest to stosunkowo szeroka grupa wychowanków, należą do niej głównie uczniowie najmłodszych klas. Celem pracy w tej grupie jest przede wszystkim promocja zdrowego stylu życia. Zaleca się używanie w pracy z tą grupą strategii informujących, edukacyjnych i alternatywnych. Młodzież tej grupy powinna uzyskiwać informacje adekwatnego swojego wieku, stopnia upośledzenia, posiadanej wiedzy, nabytych pozytywnych i negatywnych doświadczeń. W pracy z tą grupą należy duży nacisk postawić na pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności społecznych. Młodzież powinna mieć możliwość zaspokajania własnych potrzeb, pomoc w samorealizacji na gruncie sportu, sztuki artystycznej. 2.5 Uczniowie wymagający profilaktyki drugorzędowej (grupa podwyższonego ryzyka) Uczniowie, którzy ze względu na swój wiek, lub miejsce zamieszkania mogą być zagrożeni ryzykownymi zachowaniami. Do grupy podwyższonego ryzyka można również zaliczyć młodzież, która doświadczyła już pierwszych prób ryzykownego zachowania. Głównym zadaniem podczas pracy z tą grupą jest pomoc przy wycofywaniu się z zachowań ryzykownych. Uczniowie powinni otrzymywać informacje na temat możliwości wychodzenia z zachowań ryzykownych, młodzież powinna zostać objęta strategiami edukacyjnymi, a także interwencyjnymi. Strategie interwencyjne powinny pomóc osobom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu pojawiających się problemów, bardzo istotne jest wsparcie w pojawiających się sytuacjach kryzysowych. 2.6 Uczniowie wymagający profilaktyki trzeciorzędowej (grupa najwyższego ryzyka) Do tej trzeciej grupy zaliczamy uczniów tzw. wysokiego ryzyka. Praca z młodzieżą tej grupy jest niewątpliwie najtrudniejsza i wymaga dużego zaangażowania nie tylko ze strony pracowników placówki, ale również ze strony młodzieży. Do tej grupy należą głównie uczniowie klas starszych. Obejmuje ona przede wszystkim działania o charakterze leczniczym, rehabilitacyjnym oraz resocjalizacyjnym. Celem planowanych działań jest przeciwdziałanie rozszerzaniu się degradacji wśród wychowanków, a następnie powrót to tzw. normalnego funkcjonowania. Proponowanymi strategiami dla tej grupy są: informacja, edukacja, wprowadzanie działań alternatywnych, interwencje oraz zmniejszanie przeszkód, czyli ochrona przed skutkami ryzykownych zachowań. 9

VI. Osoby odpowiedzialne za realizację Dyrekcja placówki Kierownik do spraw wychowawczych Psycholog szkolny Pedagog szkolny Zespół ds. profilaktyki Zespół ds. wychowawczych Wychowawcy poszczególnych grup w internacie Wychowawcy poszczególnych klas Nauczyciele 10

VII. Szczegółowy plan realizacji 1. Uczniowie Szkoły Podstawowej Uczniowie szkoły podstawowej, szczególnie w klasach I-III po raz pierwszy są wystawione na intensywne oddziaływania świata zewnętrznego i prowokowane do samodzielnego przeciwstawiania się różnorodnym trudnościom. Niestety dzieci w tym wieku nie posiadają jeszcze świadomości społecznej. Myślenie ma jeszcze charakter konkretny, dzieci bazują przede wszystkim na osobistym doświadczeniu. Dlatego też działania profilaktyczne w tym wieku muszą bazować na doświadczeniu dziecka. Należy podkreślać potrzeby bycia zdrowym i posiadania dobrego samopoczucia, życia bez nałogów. Uczeń powinien wiedzieć, czym są środki odurzające, jakie są różnice między pożywieniem, trucizną, lekami i nielegalnymi środkami odurzającymi. Należy uświadamiać, że lekarstwa mogą pomóc w czasie choroby, ale stosowane dowolnie mogą zniszczyć zdrowie i doprowadzić do śmierci. Uczeń powinien wiedzieć, że istnieje możliwość uzależnienia się od alkoholu, tytoniu i innych środków odurzających. Bardzo ważne są informacje dotyczące sposobów pomocy osobą uzależnionym. Ważnym elementem w edukacji jest udzielenie młodemu człowiekowi informacji na temat sposobów unikania nieznanych i potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów, pojemników i substancji. Ważnym elementem profilaktyki jest wdrażanie odpowiednich nawyków żywieniowych, informowanie, na czym polega prawidłowe żywienie i zdrowe nawyki. Każdy człowiek jest odpowiedzialny za własne zdrowie i dobre samopoczucie, a w przypadku dzieci odpowiedzialnością tą dzielą się między sobą rodzice i dzieci, dlatego do programu należy wdrażać również prawnych opiekunów. Gdyż dorośli (w szkole i poza nią) są osobami do których dziecko zwraca się szukając pomocy w trudnych sytuacjach. Wiedza uzyskana w pierwszych klasach szkoły podstawowej jest fundamentem dla dalszych działań profilaktycznych. W tym okresie szczególny nacisk kłaść należy na likwidowanie mitów, jakie funkcjonują na temat zachowań dysfunkcyjnych. Dzieci w tym okresie zaczynają wykształcać poczucie odpowiedzialności za siebie i innych, co obejmuje między innymi odpowiedzialność za ujawnianie przed dorosłymi wszystkiego tego, co zagraża ich zdrowiu lub życiu. Na etapie klas IV-VI w rozwoju dziecka nasilają się wpływy rówieśnicze. W tym też okresie dziecko narażone jest na eksperymentowanie przede wszystkim z i alkoholem, a czasem również z innymi środkami odurzającymi Stąd też dzieci w tym wieku potrzebują nowych informacji, motywacji do unikania środków odurzających. Na tym etapie kontynuuje się zagadnienia dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i odpowiedzialności, ale w bardziej szczegółowej i skomplikowanej formie. Uczniowie poszukują rzetelnych informacji na temat sposobów rozpoznawania poszczególny 11

ch środków (alkoholu, tytoniu, marihuany, kokainy, środków wziewnych, halucynogenów oraz różnego rodzaju substancji pobudzających. Klasy IV-VI interesują się również efektem zażywania tego typu środków. Jest to bardzo dobry moment na wyjaśnienie, jaki sposób środki odurzające wpływają na rozwój i funkcjonowanie poszczególnych układów i narządów człowieka, należy zwracać uwagę na działania społeczne sprzyjające używaniu środków odurzających, a w szczególności na: działania reklamowe, presję rówieśniczą, wpływ rodziny oraz wzorce społeczne. To też dobry moment na przekazanie wiedzy o wyspecjalizowanych ludziach i instytucjach przeznaczonych do pomagania młodym ludziom w przeciwstawianiu się negatywnym presjom społecznym, radzeniu sobie z trudnościami oraz w jaki sposób można uzyskać od nich pomoc. DZIAŁANIE FORMA REALIZACJI OCZEKIWANE EFEKTY ODPOWIEDZIALNI UWAGI Poprawa stanu higieny. Kształtowanie nawyków dbania o zdrowie Promocja aktywnego spędzania czasu wolnego -pogadanki na temat higieny -zwracanie uwagi na właściwą postawę ciała -zwracanie uwagi na właściwą higienę osobistą -przestrzeganie przerw między poszczególnymi zajęciami, dbanie o prawidłowy sposób odpoczywania, ograniczenie hałasu -kontrole higieny, fluoryzacja zębów -zwracanie uwagi na odpowiedni ubiór -organizowanie konkursów czystości -przygotowywanie plakatów, prezentacje - rozmowy podczas lekcji przyrody - akcje promujące zdrowe odżywianie - rozmowa - obserwacja spożywanych posiłków - rozmowa podczas dokonywania zakupów - zajęcia wychowania fizycznego, pozalekcyjne zajęcia sportowe i ruchowe. -gimnastyka korekcyjna, -propagowanie turystyki pieszej. -wyjazdy na basen Uczeń racjonalnie dzieli czas na pracę i odpoczynek -uczeń zachowuje właściwą postawę ciała -uczeń dba o higienę otoczenia -uczeń ogranicza hałas i inne rozpraszające czynniki Uczeń potrafi wskazać składniki diety służące zdrowiu. Świadomie spożywa warzywa i owoce. Rezygnuje z niezdrowej żywności. Uczeń chętnie uczestniczy w zajęciach sportowych. Podnosi swoją sprawność fizyczną. - pielęgniarka -wychowawca w szkole -wychowawca w internacie -nauczyciel przyrody -wychowawca w szkole, w internacie w-f i gimnastyki korekcyjnej, -wychowawca w szkole, w internacie 12

Wyjaśnienie sposobów oddziaływania reklam Bezpieczeństwo w świetle przepisów szkolnych. Zapobieganie przemocy i zachowaniom agresywnym Bezpieczeństwo poza szkołą Wyrównywanie szans rozwoju społecznego w celu przeciwdziałania patologiom -pogadanki, pokaz, analiza reklam -rozmowy indywidualne -godzina wychowawcza -praca w grupach - zapoznanie z procedurami obowiązującymi na terenie placówki - zapoznanie z prawami, obowiązkami ucznia - współpraca z prawnymi opiekunami -zapoznanie z planem pełnionych przez nauczycieli dyżurów -zajęcia dotyczące agresji, zapoznanie ze szkolnymi procedurami dotyczącymi czynów agresywnych. -prewencyjne spotkania z policjantem -zapoznawanie ze sposobami rozwiązywania konfliktów -zajęcia podnoszące kompetencje dzieci i zmniejszające ich zagrożenie w różnych sytuacjach -zajęcia Udzielanie pierwszej pomocy -zajęcia na temat zagrażających zachowań ze -spotkania z psychologiem, pedagogiem -pomoc psychologiczna i pedagogiczna w szkole. - pomoc w uzyskaniu wsparcia materialnego w MOPS -wnioskowanie do Sądu o wgląd w sytuację rodzinną - ścisła współpraca z domem rodzinnym -uczeń wie jaki wpływ na zakupy ma reklama -uczeń potrafi na podstawie etykiety stwierdzić czy pożywienie jest wartościowe -uczeń zna skutki niepoprawnego odżywiania - uczeń wie jakie zachowanie nie jest akceptowane na terenie placówki i poza nią -uczeń zna system kar i nagród stosowany w placówce -uczniowie znają miejsca dyżurowania nauczycieli, czują się w szkole bezpieczni -uczeń ma wiedzę jak radzić sobie z trudnymi emocjami, stara się wykorzystać tę wiedzę w praktyce, uczeń stara się rozwiązywać konflikty w sposób asertywny -uczeń otrzymuje pomoc dorosłych przy rozwiązywaniu poważnych konfliktów. -uczeń wie, że ponosi konsekwencje za nieadekwatne zachowania i wie ma prawo do uczenia się na błędach. -uczeń zna zasady ruchu drogowego. Uczeń zna zagrożenia płynące z uczestnictwa w ruchu drogowym, potrafi bezpiecznie zachować się na drodze. -uczeń wie jak zachować się, gdy ktoś potrzebuje pomocy -uczeń zna swoje prawa do bezpieczeństwa w sytuacji zagrożenia zwraca się o pomoc do dorosłych. -dziecko otrzymuje potrzebne mu wsparcie -rodzice są motywowani do pracy nad zmianą sytuacji dziecka lub sytuacji rodzinnej. -rodzice otrzymują wsparcie przy rozwiązywaniu problemów rodzinnych. 13

Integracja uczniów Promowanie zachowań powszechnie akceptowanych Eliminowanie zachowań nieprawidłowych Pomoc we wskazaniu mocnych stron ucznia Rozwijanie zainteresowań Wskazywanie pożądanych wzorców zachowań -organizacja szkolnych uroczystości -udział w szkolnych uroczystościach -organizowanie wspólnych zabaw, konkursów, konkurowanie na arenie sportowej -prezentowanie osiągnięć na forum, klasy, szkoły -organizowanie wspólnych zajęć, łączących pracę uczniów poszczególnych klas -pogadanki z pedagogiem, psychologiem -godziny wychowawcze -gry -zabawy -konkursy -uroczystości szkolne -pogadanki z pedagogiem, psychologiem -godziny wychowawcze -gry -zabawy -konkursy -uroczystości szkolne -obserwacja -określenie możliwości ucznia -bazowanie na mocnych stronach ucznia -ukazywanie perspektyw rozwoju -organizowanie kół zainteresowań -udział uczniów w konkursach organizowanych na terenie placówki i poza nią -udział uczniów z zawodach sportowych -organizowanie różnych form twórczości -ukazanie alternatywnych zajęć -prezentowanie autorytetów podczas zajęć wychowawczych, zajęć z języka polskiego, historii itp. -uczeń potrafi dostosować swoje zachowanie do sytuacji, w której się znajduje -uczeń czuje się dumny ze swojej placówki, jest odpowiedzialny za klasę, placówkę, za jej dobre imię, czuje się częścią klasy, grupy, zespołu, jest współodpowiedzialny za sukcesy i porażki -uczniowie znają swoje mocne i słabe strony, darzą się wzajemnym szacunkiem -uczniowie wiedzą, które zachowania są, są powszechnie akceptowane przez społeczeństwo -uczniowie znają zasady poprawnego zachowania się w różnych sytuacjach życiowych -uczniowie wiedzą, które zachowania nie są powszechnie akceptowane przez społeczeństwo, eliminują przykłady nieodpowiedniego zachowania obserwują i eliminują nieodpowiednie zachowanie swych podopiecznych -uczeń zna swoje mocne strony -potrafi wykorzystywać swoje mocne strony w działaniu -uczeń dostrzega możliwość osiągnięcia sukcesu -uczeń zna swoje zainteresowania, chętnie angażuje się w zajęcia pozalekcyjne - uczeń odkrywa w sobie ukryte talenty artystyczne, zainteresowania -uczeń poznaje autorytety godne naśladowania -uczeń odkrywa wartości płynące z bycia wartościowym człowiekiem -Dyrekcja -Rada Rodziców -koła zainteresowań -Samorząd Szkolny -Zespoły ds. wychowawczych i profilaktyki klas, internatu -zespoły zadaniowe klas internatu -zespół ds. wychowawczych, psycholog -wychowawca klasy, grupy w internacie -rewalidatorzy -prowadzący koła zainteresowań -organizatorzy konkursów wychowania fizycznego poszczególnych przedmiotów 14

2. Uczniowie Gimnazjum Profilaktyka w gimnazjum powinna uwzględniać zagadnienia dotyczące promocji zdrowego stylu życia, rozwijania najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, prawidłowości i trudności rozwojowych okresu dojrzewania oraz problematykę uzależnień. Głównymi celami profilaktyki w gimnazjum powinno być budowanie bezpiecznej atmosfery w szkole, tworzenie klimatu dla koleżeństwa, szacunku dla drugiego człowieka. Ważnym elementem jest kształtowanie zdrowego stylu życia. Okres dojrzewania stanowi szczególną fazę w życiu człowieka. Wówczas dokonują się największe zmiany w życiu młodego człowieka, formowane są nowe wzorce relacji interpersonalnych, gwałtownie wzrasta liczba nowych doświadczeń osobistych i społecznych, rozwijane są umiejętności pozwalające na kształtowanie się poczucia własnej kompetencji. Młodzież gimnazjalna poszukuje nowych ról, nabywa nowe doświadczenia (Z. Gaś 1997). Młody człowiek powinien otrzymać informacje dotyczące sposobów skutecznego radzenia sobie z przeżywanymi lękami, wynikającymi zarówno z interakcji rówieśniczych, jak i z problemów osobistych, specyfice i chemicznej naturze poszczególnych środków odurzających i ich interakcjach, pozwalające rozumieć istotę wpływów środków odurzających na organizm młodego człowieka, co jest szczególnie ważne przy prowadzeniu pojazdów mechanicznych oraz uprawianiu sportu. Uczniowie gimnazjum winni zrozumieć, że stopniowo zwiększa się ich stopień swobody, z czym wiąże się większa odpowiedzialności za własne działania i za działania innych. Młody człowiek powinien być świadomy swojej odpowiedzialności za tworzenie i zachowywanie środowiska wolnego od środków odurzających i to nie tylko w domu rodzinnym, ale również w szkole, na podwórku, w dzielnicy itd., Działania profilaktyczne realizowane w gimnazjum powinny zachęcać uczniów do uczestnictwa w działaniach organizowanych przez szkołę i np. zawodach sportowych, spotkaniach towarzyskich, itp. Pomoże to zachowaniu wolności od środków odurzających i rozwinie poczucie własnej wartości. DZIAŁANIE FORMA REALIZACJI OCZEKIWANE EFEKTY ODPOWIEDZIALNI UWAGI Przedstawienie zasad obowiązujących na terenie placówki -przypomnienie zasad dobrego wychowania -zapoznanie ze STATUTEM placówki -zapoznanie wychowanków z regulaminami obowiązującymi na terenie placówki, ustalenie zasad obowiązujących w klasach, w grupach w internacie, w grupach rewalidacyjnych itp. -wychowanek zna zasady dobrego wychowania, znają prawa i obowiązki wnikające ze STATUTU -uczniowie współtworzą i akceptują zasady obowiązujące w klasach, w grupach itp. klas grup w internacie 15

Kształtowanie świadomości negatywnego działania środków psychoaktywnych Promowanie zachowań powszechnie akceptowanych Zapobieganie nadmiernej absencji uczniów Zapobieganie tworzeniu się grup dominujących Bezpieczeństwo wychowanków podczas przerw -ukazanie prawnych i moralnych skutków posiadania, używania i rozprowadzania środków psychoaktywnych, tj. narkotyków, alkoholu, papierosów, leków, używek, środków dopingujących -spotkania dla uczniów i pedagogizacja rodziców z udziałem zaproszonych specjalistów (np. prawnik, policjant, lekarz, pielęgniarka, psycholog, pracownik ośrodka terapii uzależnień) -pogadanki z pedagogiem, psychologiem -godziny wychowawcze -gry, zabawy, konkursy -uroczystości szkolne -kontrolowanie nieobecności na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych -systematyczne rozlicznie ze spóźnień -restrykcyjne egzekwowanie usprawiedliwień -uświadamianie prawnym opiekunom korzyści wynikających z systematycznego uczestnictwa w zajęciach lekcyjnych -wizyty domowe u uczniów nadmiernie opuszczających zajęcia -kontrolowanie zachowania uczniów w trakcie lekcji -kontrolowanie zachowania uczniów w czasie zajęć w grupach w internacie -kontrolowanie uczniów podczas przerw międzylekcyjnych, przerw na posiłek itp. -wzbudzanie zaufania do pracowników -zapoznanie z zasadami panującymi podczas przerw międzylekcyjnych -zapoznanie z miejscami dyżurowania nauczycieli podczas przerw -zapoznanie z miejscami, w których uczniowie mogą przebywać w czasie przerw -uczeń zna prawdę na temat skutków stosowania środków odurzających -uczeń walczy ze stereotypami na temat środków odurzających -rodzice obserwują swoich podopiecznych na okoliczność przyjmowania środków odurzających -uczniowie wiedzą, które zachowania są, są powszechnie akceptowane przez społeczeństwo -uczniowie znają zasady poprawnego zachowania się w różnych sytuacjach życiowych -uczeń zna i stosuje zasady wynikające z regulaminów placówki -uczeń przestrzega punktualności eliminują przypadki szkolnych wagarów -rodzice mają świadomość konsekwencji absencji uczniów w placówce -współpraca z sądem -uczniowie wiedzą, do kogo powinni zgłaszać niepokojące ich zjawiska -uczniowie wiedza jak reagować na przykłady nieodpowiedniego zachowania się innych koleżanek i kolegów -uczniowie mają zaufanie do pracowników placówki -uczeń wie jak powinien zachować się podczas przerw -uczeń wie, w których miejscach może bezpiecznie spędzić przerwy między zajęciami -uczeń wie którzy nauczyciele pełnią dyżury podczas przerw -uczeń wie, gdzie znajdują się miejsca dyżurowania poszczególnych nauczycieli -rodzice -zespół ds. profilaktyki, psycholog klas internatu -zespół ds. wychowawczych -Dyrekcja -Dyrekcja -pełniący dyżury Bezpieczeństwo w -dyżury nauczycieli -uczeń wie, którzy nauczyciele pełnia nad nim pełniący 16

trakcie imprez szkolnych Bezpieczeństwo podczas powrotu do domu Uświadomienie uczniom czym jest agresja i przemoc. Pomoc w walce z agresją. Ograniczanie agresji i przemocy Współpraca z prawnymi opiekunami Przekazywanie wiedzy na temat zagrożeń płynących z nieodpowiedniego korzystania z mediów i uczenie krytycznego stosunku do mediów Przestrzeganie uczniów przed wczesną inicjacją seksualną -przypomnienie zasad bezpieczeństwa -pogadanka na temat bezpiecznej drogi do domu -gry, zabawy, konkursu na temat znajomości ruchu drogowego -spotkania z policją -pogadanki z psychologiem -pogadanki z pedagogiem -spotkania z policją -lekcje wychowawcze -konkursy -realizacja programu profilaktycznego -realizacja programu wychowawczego -dyżury podczas przerw -planowanie bezpiecznych zabaw -szybka reakcja na zachowania agresywne -podejmowanie rozmów podczas spotkań -stały ustalony kontakt między wychowawcą (pedagogiem) a prawnym opiekunem -pogadanki na temat uzależnień od komputera -dyskusje o negatywnym wpływie gier i programów komputerowych ukazujących przemoc i agresję -uświadamianie uczniom zagrożeń płynących z sieci internetowej -ostrzeganie uczniów przed oglądaniem niewłaściwych programów TV -przeprowadzanie ankiet diagnozujących problem -pogadanki, projekcja filmów tematycznych -współpraca z rodzicami (przedstawienie problemu na tle klasy i szkoły, ustalenie wspólnych działań) opiekę w trakcie trwania imprezy szkolnej -uczeń zna zasady bezpieczeństwa obowiązujące w placówce w trakcie trwania imprez szkolnych -uczeń wie jak powinien zachować się w trakcie drogi do domu -uczeń wie jak poruszać się podczas drogi do domu -uczeń wie jakie zachowania należą do agresywnych -uczeń wie, co to jest przemoc -uczeń umie przeciwstawić się zachowaniom agresywnych -uczeń wie jak radzić sobie z własnymi negatywnymi emocjami -uczeń wie, do kogo zwracać się w razie potrzeby -uczeń wie, gdzie bezpiecznie spędzać przerwy -uczeń wie, komu zgłaszać zachowania agresywne obserwują zachowanie podopiecznych poza placówką, kontrolują treści Internetowe, telewizyjne itp. -uczeń zna zagrożenia związane rozwojem nowych technologii -uczeń doskonali umiejętności selekcji oferowanych programów TV, np. poprzez pogadanki na temat -uczeń zna konsekwencje nieodpowiednich zachowań w zakresie seksualnym dyżury -organizatorzy imprezy -wychowawca -policja -zespół ds. wychowawczych -zespół ds. profilaktyki -Samorząd Szkolny -Dyrekcja pełniący dyżury, wychowawcy, psycholog, pedagog 17

3. Uczniowie Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Szkoły Przysposabiającej do Pracy Uczniowie tych typów szkół, ze względu na swój wiek mogą być zagrożeni ryzykownymi zachowaniami. Często jest to młodzież, która już doświadczyła pierwszych prób ryzykownego zachowania. Głównym zadaniem podczas pracy z tą grupą jest pomoc przy wycofywaniu się z zachowań ryzykownych. Uczniowie powinni otrzymywać informacje na temat możliwości wychodzenia z zachowań ryzykownych, młodzież powinna zostać objęta strategiami edukacyjnymi, a także interwencyjnymi. Strategie interwencyjne powinny pomóc osobom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu pojawiających się problemów, bardzo istotne jest wsparcie w pojawiających się sytuacjach kryzysowych. Niewątpliwie w tej grupie znaleźć można również uczniów tzw. wysokiego ryzyka. Praca z młodzieżą tej grupy jest niewątpliwie najtrudniejsza i wymaga dużego zaangażowania nie tylko ze strony pracowników placówki, ale również ze strony młodzieży. Obejmuje ona przede wszystkim działania o charakterze leczniczym, rehabilitacyjnym oraz resocjalizacyjnym. Celem planowanych działań jest przeciwdziałanie rozszerzaniu się degradacji wśród wychowanków, a następnie powrót to tzw. normalnego funkcjonowania. Proponowanymi strategiami dla tej grupy są: informacja, edukacja, wprowadzanie działań alternatywnych, interwencje oraz zmniejszanie przeszkód, czyli ochrona przed skutkami ryzykownych zachowań. Profilaktyka skierowana do uczniów w tym wieku powinna uwzględniać zagadnienia dotyczące promocji zdrowego stylu życia, rozwijania najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, prawidłowości i trudności rozwojowych okresu dojrzewania oraz problematykę uzależnień. Istotne miejsce powinna zajmować edukacja seksualna. Znajomość zagrożeń związanych z AIDS. Uczniowie winni zrozumieć, że stają się w pełni odpowiedzialni za własne działania i za działania innych. Młody człowiek powinien być świadomy swojej odpowiedzialności za siebie, bliskie mu osoby. DZIAŁANIE FORMA REALIZACJI OCZEKIWANE EFEKTY ODPOWIEDZIALNI UWAGI Przedstawienie zasad obowiązujących na terenie placówki Kształtowanie świadomości -przypomnienie zasad dobrego wychowania -zapoznanie ze STATUTEM placówki -zapoznanie wychowanków z regulaminami obowiązującymi na terenie szkoły, internatu -ustalenie zasad obowiązujących w klasach, w grupach w internacie, w grupach rewalidacyjnych itp. -ukazanie prawnych i moralnych skutków posiadania, używania i rozprowadzania środków -wychowanek zna zasady dobrego wychowania -wychowankowie znają prawa i obowiązki wnikające ze STATUTU -uczniowie znają regulaminy obowiązujące na terenie placówki -uczniowie współtworzą i akceptują zasady obowiązujące w klasach, w grupach itp. -uczeń zna prawdę na temat skutków stosowania środków odurzających klas grup w internacie 18

negatywnego działania środków psychoaktywnych Promowanie zachowań powszechnie akceptowanych Zapobieganie nadmiernej absencji uczniów Zapobieganie tworzeniu się grup dominujących Uświadomienie uczniom, czym jest agresja i przemoc. Pomoc w walce z agresją. psychoaktywnych, tj. narkotyków, alkoholu, papierosów, leków, używek, środków dopingujących -spotkania dla uczniów i pedagogizacja rodziców z udziałem zaproszonych specjalistów (np. prawnik, policjant, lekarz, pielęgniarka, psycholog, pracownik ośrodka terapii uzależnień) -pogadanki z pedagogiem, psychologiem -godziny wychowawcze -gry -zabawy -konkursy -uroczystości szkolne -kontrolowanie nieobecności na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych -systematyczne rozlicznie ze spóźnień -restrykcyjne egzekwowanie usprawiedliwień -uświadamianie prawnym opiekunom korzyści wynikających z systematycznego uczestnictwa w zajęciach lekcyjnych -wizyty domowe u uczniów nadmiernie opuszczających zajęcia -wysyłanie zawiadomień o skutkach absencji -kontrolowanie zachowania uczniów w trakcie lekcji -kontrolowanie zachowania uczniów w czasie zajęć w grupach w internacie -kontrolowanie uczniów podczas przerw międzylekcyjnych, przerw na posiłek itp. -wzbudzanie zaufania do pracowników -pogadanki z psychologiem -pogadanki z pedagogiem -spotkania z policją -lekcje wychowawcze -konkursy -realizacja programu profilaktycznego -realizacja programu wychowawczego -uczeń walczy ze stereotypami na temat środków odurzających -rodzice obserwują swoich podopiecznych na okoliczność przyjmowania środków odurzających -uczniowie wiedzą, które zachowania są, są powszechnie akceptowane przez społeczeństwo -uczniowie znają zasady poprawnego zachowania się w różnych sytuacjach życiowych -uczeń zna regulaminy obowiązujące na terenie placówki -uczeń stosuje zasady wynikające z regulaminów placówki -uczeń przestrzega punktualności eliminują przypadki szkolnych wagarów -rodzice mają świadomość konsekwencji absencji uczniów w placówce -współpraca z sądem -uczniowie wiedzą go kogo powinni zgłaszać niepokojące ich zjawiska -uczniowie wiedza jak reagować na przykłady nieodpowiedniego zachowania się innych koleżanek i kolegów -uczniowie mają zaufanie do pracowników placówki -uczeń wie, jakie zachowania należą do agresywnych -uczeń wie, co to jest przemoc -uczeń umie przeciwstawić się zachowaniom agresywnych -uczeń wie jak radzić sobie z własnymi negatywnymi emocjami -uczeń wie, do kogo zwracać się w razie -rodzice -zespół ds. profilaktyki, psycholog klas internatu -zespół ds. wychowawczych -Dyrekcja -Dyrekcja -pełniący dyżury -policja -zespół ds. wychowawczych -zespół ds. profilaktyki -Samorząd Szkolny 19

Przekazywanie wiedzy na temat zagrożeń płynących z nieodpowiedniego korzystania z mediów. Przestrzeganie uczniów przed wczesną inicjacją seksualną Eliminowanie zachowań nieprawidłowych Pomoc we wskazaniu mocnych stron ucznia Rozwijanie zainteresowań Wskazywanie pożądanych wzorców zachowań Pomoc w rozpoznawaniu i wyrażaniu swoich uczuć, emocji -pogadanki na temat uzależnień od komputera -dyskusje o negatywnym wpływie gier i programów komputerowych ukazujących przemoc i agresję -uświadamianie uczniom zagrożeń płynących z sieci internetowej, ostrzeganie uczniów przed oglądaniem niewłaściwych programów TV -przeprowadzanie ankiet diagnozujących problem -pogadanki w klasach -projekcja filmów tematycznych -współpraca z rodzicami (przedstawienie problemu na tle klasy i szkoły, ustalenie wspólnych działań) -pogadanki z pedagogiem, psychologiem -godziny wychowawcze -gry -zabawy -konkursy -uroczystości szkolne -obserwacja -określenie możliwości ucznia -bazowanie na mocnych stronach ucznia -ukazywanie perspektyw rozwoju -organizowanie kół zainteresowań -udział uczniów w konkursach organizowanych na terenie placówki i poza placówką -udział uczniów z zawodach sportowych -organizowanie różnych form twórczości -ukazanie alternatywnych zajęć -prezentowanie autorytetów podczas zajęć wychowawczych, zajęć z języka polskiego, historii itp. -spotkania z psychologiem, spotkania z pedagogiem -godziny wychowawcze, zajęcia w grupach -kształtowanie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami, stresem itp. potrzeby -uczeń zna zagrożenia związane rozwojem nowych technologii -uczeń doskonali umiejętności selekcji oferowanych programów TV, np. poprzez pogadanki na temat -uczeń zna konsekwencje nieodpowiednich zachowań w zakresie seksualnym -uczniowie wiedzą, które zachowania nie są powszechnie akceptowane przez społeczeństwo -uczniowie eliminują przykłady nieodpowiedniego zachowania obserwują i eliminują nieodpowiednie zachowanie swych podopiecznych -uczeń zna swoje mocne strony -potrafi wykorzystywać swoje mocne strony w działaniu -uczeń dostrzega możliwość osiągnięcia sukcesu -uczeń zna swoje zainteresowania -uczeń chętnie angażuje się w zajęcia pozalekcyjne -uczeń rozwija swoje zainteresowania -uczeń odkrywa w sobie ukryte talenty artystyczne -uczeń poznaje autorytety godne naśladowania -uczeń odkrywa wartości płynące z bycia wartościowym człowiekiem -uczniowie wiedzą jak oprawnie okazywać uczucia -uczniowie wiedzą jak radzić sobie ze stresem, złością, empatią itp. klas internatu -zespół ds. wychowawczych, psycholog -wychowawca klasy -wychowawca grupy w internacie -rewalidatorzy -prowadzący koła zainteresowań -organizatorzy konkursów wychowania fizycznego, nauczyciele 20

4. Uczniowie Liceum Uzupełniającego. Uczniowie liceum to młodzi ludzie wchodzący w dorosłość, szukający swojego miejsca i roli w dorosłym życiu. Dostępność niektórych środków odurzających papierosy, alkohol zwłaszcza dla osób pełnoletnich skutkuje koniecznością podejmowania działań promujących zdrowy styl życia. Podejmowane przez młodzież kontakty seksualne wymuszają konieczność kształtowania odpowiedzialności za siebie i innych, uświadamiania konsekwencji podejmowania przez młodych ludzi decyzji. Analiza zachowań uczniowskich wykazała, że największym problemem w szkole są wagary, zagrożenie uzależnieniami, agresja słowa. W zwalczaniu nieodpowiednich zachowań konieczna jest ścisła i systematyczna współpraca szkoły z prawnymi opiekunami, policją, kuratorami sądowymi, poradnią psychologicznoicznymi. Należy również pamiętać o konieczności objęcia opieką rodzin niewydolnych wychowawczo. Licealiści mają już często za sobą pierwsze ryzykowne zachowania. Głównym zadaniem podczas pracy z nimi jest pomoc przy wycofywaniu się z zachowań ryzykownych. Uczniowie powinni otrzymywać informacje na temat możliwości wychodzenia z zachowań ryzykownych, młodzież powinna zostać objęta strategiami edukacyjnymi, a także interwencyjnymi. Strategie interwencyjne powinny pomóc osobom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu pojawiających się problemów, bardzo istotne jest wsparcie w pojawiających się sytuacjach kryzysowych. Celem planowanych działań jest przeciwdziałanie rozszerzaniu się degradacji wśród uczniów, a następnie powrót to tzw. normalnego funkcjonowania. Profilaktyka skierowana do uczniów w tym wieku powinna uwzględniać zagadnienia dotyczące promocji zdrowego stylu życia, rozwijania najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, prawidłowości i trudności rozwojowych okresu dojrzewania oraz problematykę uzależnień. Istotne miejsce powinna zajmować edukacja seksualna. Znajomość zagrożeń związanych z AIDS. Uczniowie winni zrozumieć, że stają się w pełni odpowiedzialni za własne działania i za działania innych. Młody człowiek powinien być świadomy swojej odpowiedzialności za siebie, bliskie mu osoby. 21

DZIAŁANIE FORMA REALIZACJI OCZEKIWANE EFEKTY ODPOWIEDZIALNI UWAGI Przedstawienie zasad obowiązujących na terenie placówki Kształtowanie świadomości negatywnego działania środków psychoaktywnych Promowanie zachowań powszechnie akceptowanych Zapobieganie nadmiernej absencji uczniów Ograniczanie agresji i przemocy -przypomnienie zasad dobrego wychowania -zapoznanie ze STATUTEM placówki -zapoznanie wychowanków z regulaminami obowiązującymi na terenie szkoły, internatu -ustalenie zasad obowiązujących w klasach, w grupach w internacie, w grupach rewalidacyjnych itp. -ukazanie prawnych i moralnych skutków posiadania, używania i rozprowadzania środków psychoaktywnych, tj. narkotyków, alkoholu, papierosów, leków, używek, środków dopingujących -spotkania dla uczniów i pedagogizacja rodziców z udziałem zaproszonych specjalistów (np. policjant, lekarz, pielęgniarka, psycholog, pracownik ośrodka terapii uzależnień) -pogadanki z pedagogiem, psychologiem -godziny wychowawcze -gry -zabawy -konkursy -uroczystości szkolne -kontrolowanie nieobecności na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych -systematyczne rozlicznie ze spóźnień -restrykcyjne egzekwowanie usprawiedliwień -uświadamianie prawnym opiekunom korzyści wynikających z systematycznego uczestnictwa w zajęciach lekcyjnych -wizyty domowe u uczniów nadmiernie opuszczających zajęcia -wysyłanie zawiadomień o skutkach absencji -dyżury podczas przerw -planowanie bezpiecznych zabaw -szybka reakcja na zachowania agresywne -wychowanek zna zasady dobrego wychowania -wychowankowie znają prawa i obowiązki wnikające ze STATUTU -uczniowie znają regulaminy obowiązujące na terenie placówki -uczniowie współtworzą i akceptują zasady obowiązujące w klasach, w grupach itp. -uczeń zna prawdę na temat skutków stosowania środków odurzających -uczeń walczy ze stereotypami na temat środków odurzających -rodzice obserwują swoich podopiecznych na okoliczność przyjmowania środków odurzających -uczniowie wiedzą, które zachowania są, są powszechnie akceptowane przez społeczeństwo -uczniowie znają zasady poprawnego zachowania się w różnych sytuacjach życiowych -uczeń zna regulaminy obowiązujące na terenie placówki -uczeń stosuje zasady wynikające z regulaminów placówki -uczeń przestrzega punktualności eliminują przypadki szkolnych wagarów -rodzice mają świadomość konsekwencji absencji uczniów w placówce -współpraca z sądem -uczeń wie, że bezpieczny -uczeń wie, gdzie bezpiecznie spędzać przerwy -uczeń wie komu zgłaszać zachowania klas grup w internacie -rodzice -zespół ds. profilaktyki, psycholog klas internatu -zespół ds. wychowawczych -Dyrekcja -Dyrekcja pełniący dyżury 22

Krytyczny stosunek do mediów Przestrzeganie uczniów przed wczesną inicjacją seksualną Propagowanie aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu Kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą Promocja zdrowego odżywiania Przeciwdziałanie chorobom związanym z odżywianiem Wzbogacanie wiedzy na temat HIV i AIDS -pogadanki na temat uzależnień od komputera -dyskusje o negatywnym wpływie gier i programów komputerowych ukazujących przemoc i agresję -uświadamianie uczniom zagrożeń płynących z sieci internetowej -ostrzeganie uczniów przed oglądaniem niewłaściwych programów TV -przeprowadzanie ankiet diagnozujących problem -pogadanki w klasach -projekcja filmów tematycznych -współpraca z rodzicami (przedstawienie problemu na tle klasy i szkoły, ustalenie wspólnych działań) -wskazywanie ciekawych, bezpiecznych form spędzania wolnego czasu -organizowanie imprez sportowych na terenie placówki, udział w imprezach sportowych organizowanych poza placówką -zwracanie uwagi na właściwą higienę osobistą -zwracanie uwagi na odpowiedni ubiór -przygotowywanie plakatów -prezentacje filmowe -pogadanki dla opiekunów -pogadanki dla rodziców -rozmowy indywidualne -godzina wychowawcza (zajęcia dotyczące np. piramidy zdrowego odżywiania się) -praca w grupach -pogadanki, rozmowy indywidualne -pokazy filmowe -praca w grupach -pogadanki na temat zachowań ryzykownych -rozmowy, pokazy filmowe, przekazywanie fachowej literatury, praca w grupach -przygotowywanie plakatów -przygotowywanie gazetek szkolnych agresywne -uczeń zna zagrożenia związane rozwojem nowych technologii -uczeń doskonali umiejętności selekcji oferowanych programów TV, np. poprzez pogadanki na temat -uczeń zna konsekwencje nieodpowiednich zachowań w zakresie seksualnym -uczeń aktywnie i bezpiecznie spędza czas wolny -uczeń dba o higienę otoczenia -uczeń wie, które produkty warto umieścić w codziennej diecie -uczeń wie czym są anoreksja, bulimia itp. -uczeń zna skutki nieprawidłowego odżywiania się -uczeń zna zagrożenia wynikające z tzw. zachowań ryzykownych -uczeń zna okoliczności przenoszenia HIV i AIDS -posiada adresy instytucji pomagających osobą, psycholog wychowania fizycznego -Samorząd Szkolny, pielęgniarka -prowadzący zajęcia -wychowawca -pielęgniarka -przedstawiciel służby zdrowia -wychowawca 23

Próba zmiany obiegowych opinii na temat środków odurzających -spotkania z przedstawicielem służby zdrowia -rozmowy indywidualne, konkursy wiedzy, tematyce profilaktyki uzależnień -udział w apelach profilaktycznych chorym -uczeń zna prawdę na temat skutków stosowania środków odurzających -uczeń walczy ze stereotypami na temat środków odurzających -rodzice obserwują swoich podopiecznych na okoliczność przyjmowania środków odurzających -rodzice -zespół ds. profilaktyki 24

VIII. Ewaluacja programu 1. Sposób realizacji: Obserwacja zachowań Analiza ankiet przeprowadzonych wśród uczniów, nauczycieli, rodziców Rozmowy z uczniami, rodzicami (prawnymi opiekunami), pracownikami szkoły Analiza dokumentów (plan pracy zespołu ds. wychowawczych, zespołu ds. profilaktyki, konspekty lekcji, dzienniki) 2. Ewaluacji dokonują pedagog i psycholog szkolny przy współpracy nauczycieli i wychowawców. 3. Za realizację programu odpowiadają wszyscy nauczyciele i wychowawcy placówki. Program profilaktyki został przyjęty do realizacji uchwałą rady rodziców z dnia. oraz uchwałą rady pedagogicznej nr z dnia... (podpis przedstawiciela rady rodziców).. (podpis dyrektora szkoły) 25