PROGNOZOWANIE Kaedra Ssemów Logisczch mgr Żaea Pruska zaea_pruska@wp.pl zaea.pruska@wsl.com.pl
PROJEKT 0 pk. (grup 4-osobowe) Projek: Wersja w Wordzie Powia zawierać opis projeku z zasosowaiem eapów progozowaia. Wersja w Excelu Obliczeia, wkres Projek (wersja Word oraz Excel) przesłają Pańswo w ermiie do 24..20 r. Usa obroa projeku a 4 ćwiczeiach (29..20 r.) ieprzsąpieie do obro ozacza 0 puków z projeku. Na obroę proszę dosarczć: wdrukowaą wersję Worda oraz wersję Excela w formie elekroiczej 2
Eap progozowaia. Sformułowaie problemu progosczego określeie m. i. progozowaego obieku, zasięgu progoz, progozowaego zjawiska, zmiech charakerzującch zjawisko, jedosek pomiaru, kaegorii zmiech, pu zmiech; 2. Gromadzeie oraz przewarzaie dach; 3. Wbór meod progozowaia wbraie a podsawie przesłaek progosczch odpowiediego modelu progozowaia; 4. Wzaczeie progoz; 5. Ocea dopuszczalości oraz rafości progoz; 6. Werfikacja progoz moiorig - ależ śledzić a bieżąco fakczą rafość sporządzach progoz. 3
Eap progozowaia. Sformułowaie problemu progosczego p: Określeie zjawiska p.: sprzedaż produku, kórego będzie doczła progoza Cel budow progoz p.: przgoowaie podsaw do podjęcia deczji o rozbudowie firm, zaplaowaie wielkości produkcji. Horzo progoz p.: a 2 okres w przód 4
3. Wbór meod progozowaia Meod progozowaia krókoermiowego sał poziom red sezoowość Model aiw, Modele średiej armeczej, Model Browa Model Hola Modele aalicze Model wskaźików sezoowości Model Wiersa
Eap progozowaia 4. Wzaczeie progoz Wzaczeie progoz przebiega zgodie ze schemaem jak rówież meodologią wbraej meod progozowaia. 6
Zadaie Ilość wsłek iewielkiej firm kurierskiej, w kolejch miesiącach 2009 roku kszałowała się asępująco: miesiące Ilość wsłek 03 2 09 3 07 4 04 5 08 6 03 7 08 8 04 9 02 0 05 09 2 04 ) Swórz wkres. Dokoaj dekompozcji szeregu czasowego. Wzacz wielkość współczika zmieości. 2) Zbuduj model progoscz oraz wzacz progozę a sczeń 200 roku korzsając z meod aiwej. 3) Oceń rafość progoz ex pos wkorzsując średi kwadraow (sadardow) błąd progoz ex pos oraz średi względ błąd progoz ex pos. 7
Szereg czasow - zesawieie warości zmiech cech badaej według krerium czasu, gdzie badaa jes warość cech w kolejej jedosce czasu. laa Sprzedaż produku X (w s. sz.) 200 0,2 2 2002 0, 3 2003 0,5 4 2004 0,6 5 2005,0 6 2006,2 7 2007,5 8 2008,7 9 2009 2,0 8
Składowe szeregów czasowch W szeregach czasowch wróżia się dwie składowe: ) składowa ssemacza edecja rozwojowa (red) długookresowa skłoość do jedokierukowch zmia, sał/przecię poziom zmieej progozowaej, składowa okresowa (periodcza) wahaia cklicze lub sezoowe 2) składowa przpadkowa (składik losow, wahaia przpadkowe) Y Y Czas 9 Czas
Y wahaia losowe sał poziom Y wahaia losowe red Czas Czas Y wahaia sezoowe sał poziom Y wahaia sezoowe red Czas 0 Czas
Mieriki jakości modelu progosczego Odchleie sadardowe (składika reszowego lub z obserwacji) 0,5 2 m s 0,5 2 s - liczba obserwacji w szeregu czasowm m - liczba zmiech objaśiającch (ie uwzględiając wrazu wolego) Współczik wrazisości (zmieości)
Zadaie Ilość wsłek iewielkiej firm kurierskiej, w kolejch miesiącach 2009 roku kszałowała się asępująco: miesiące Ilość wsłek 03 2 09 3 07 4 04 5 08 6 03 7 08 8 04 9 02 0 05 09 2 04 ) Swórz wkres. Dokoaj dekompozcji szeregu czasowego. Wzacz wielkość współczika zmieości. 2) Zbuduj model progoscz oraz wzacz progozę a sczeń 200 roku korzsając z meod aiwej. 3) Oceń rafość progoz ex pos wkorzsując średi kwadraow (sadardow) błąd progoz ex pos oraz średi względ błąd progoz ex pos. 2
Model aiw Model aiw - zakłada, że progozowaa warość w asępm okresie będzie kszałowała się a m samm poziomie co w obecm okresie, prz założeiu ie wsępowaia zmia jakościowch w badam zjawisku. Model e może mieć zasosowaie w przpadku ie wsępowaia wahań przpadkowch (sał poziom badaego zjawiska) w szeregu czasowm. - = progoza zjawiska a okres - wielkość badaego zjawiska w okresie - UWAGA! progoz moża wkoać lko a jede okres w przód 3
Zadaie Ilość wsłek iewielkiej firm kurierskiej, w kolejch miesiącach 2009 roku kszałowała się asępująco: miesiące Ilość wsłek 03 2 09 3 07 4 04 5 08 6 03 7 08 8 04 9 02 0 05 09 2 04 ) Swórz wkres. Dokoaj dekompozcji szeregu czasowego. Wzacz wielkość współczika zmieości. 2) Zbuduj model progoscz oraz wzacz progozę a sczeń 200 roku korzsając z meod aiwej. 3) Oceń rafość progoz ex pos wkorzsując średi kwadraow (sadardow) błąd progoz ex pos oraz średi względ błąd progoz ex pos. 4
Mieriki rafości progoz Błęd progoz ex pos ) Bezwzględ błąd progoz ex pos - wielkość badaego zjawiska w okresie, - progoza warości zmieej a okres, 2) Względ błąd progoz ex pos 3) Średi kwadraow (sadardow) błąd progoz ex pos liczba obserwacji w szeregu czasowm Iformuje o przecięm odchleiu progoz od warości rzeczwisch w całm przedziale werfikacji. 5
6 4) Średi błąd progoz ex pos 5) Średi bezwzględ (absolu) błąd progoz ex pos e e 0 i d 6) Średi względ błąd progoz ex pos 00
Zadaie 2 Wdajość badaego magazu kompleacji, wrażoa jako średia ilość jedosek paleowch skompleowach w ciągu godzi w poszczególch miesiącach 2009 roku wosiła: miesiące Wielkość kompleacji [jp/h] 200 2 25 3 228 4 20 5 95 6 2 7 225 8 90 9 202 0 20 22 2 240 ) Zbuduj model progoscz oraz wzacz progozę a sczeń 200 roku korzsając z meod: a) średiej armeczej ruchomej 3-elemeowej, b) średiej armeczej ruchomej 5-elemeowej, c) średiej armeczej ważoej 3-elemeowej, wkorzsując wagi 0,2 ; 0,3 ; 0,5 d) średiej armeczej ważoej 5-elemeowej, wkorzsując wagi 0, ; 0,5 ; 0,2 ; 0,25 ; 0,3. 3) Oceń rafość progoz ex pos wkorzsując średi kwadraow (sadardow) błąd progoz ex pos oraz średi względ błąd progoz ex pos. 7
Modele średiej armeczej Wróżia się asępujące modele średiej armeczej: Średia armecza prosa Średia armecza ruchoma Średia armecza ważoa 8
Średia armecza ruchoma - cech charakerscze: prose obliczeia, wbór liczb okresów jes arbiral - im miejsza liczba okresów m szbsza odpowiedź (bardziej odzwierciedla zachodzące zmia), wszskim uśrediam dam przpisuję aką samą wagę, większa liczba okresów siliej wgładza dae, lecz skraca szereg czasow. = k i ik progoza a mome lub okres jes średią armeczą z k osaich obserwacji w szeregu 9 i k - progoza zjawiska a okres - wielkość badaego zjawiska w okresie i - liczba elemeów średiej ruchomej, sała wgładzaia
Średia armecza ruchoma 3-elemeowa / PRZYKŁAD miesiące Sprzedaż (sz.) Sczeń 05 Lu 2 Marzec 03 Kwiecień 99 Maj 03 Czerwiec 0 Lipiec 07 Sierpień 05 Wrzesień 03 Paździerik 09 Lisopad 0 grudzień? Średia ruchoma 3-elemeowa - - - (05+2+03)/3=06,67 (2+03+99)/3=04,67 (03+99+03)/3=0,67 (99+03+0)/3=0,00 (03+0+07)/3=03,67 (0+07+05)/3=04,33 (07+05+03)/3=05,00 (05+03+09)/3=05,67 (03+09+0)/3=04,33 20 5 0 05 00 95 90 =? 2 3 4 5 6 7 8 9 0 2 3 4 = 03 09 0 2 3 k i ik =04,33 sz.
Średia armecza ważoa cech charakerscze: prose obliczeia, ajwiększe zaczeie mają ajświeższe dae (mają większą wagę), uwzględia wsępujące red, ale ie wzacza ich liczbowo. i k = ik i w i 2 k - progoza zjawiska a okres - wielkość badaego zjawiska w okresie i - liczba elemeów średiej ruchomej, sała wgładzaia - waga zmieej progozowaej w okresie i
Średia armecza ważoa 3-elemeowa/ PRZYKŁAD miesiące Sprzedaż (sz.) Sczeń 05 Lu 2 Marzec 03 Kwiecień 99 Maj 03 Czerwiec 0 5 0 05 00 95 90? 2 3 4 5 6 7 8 9 0 2 3 4 Lipiec 07 Sierpień 05 Wrzesień 03 Paździerik 09 Lisopad 0 grudzień? = 2 I waga 0,2; II waga 0,3; III waga 0,5 03 0,2 090,3 0 0,5 0,2 0,3 0,5 UWAGA: Suma wag zawsze wosi 22 =03,8 sz.
Zadaie 2 Wdajość badaego magazu kompleacji, wrażoa jako średia ilość jedosek paleowch skompleowach w ciągu godzi w poszczególch miesiącach 2009 roku wosiła: miesiące Wielkość kompleacji [jp/h] 200 2 25 3 228 4 20 5 95 6 2 7 225 8 90 9 202 0 20 22 2 240 ) Zbuduj model progoscz oraz wzacz progozę a sczeń 200 roku korzsając z meod: a) średiej armeczej ruchomej 3-elemeowej, b) średiej armeczej ruchomej 5-elemeowej, c) średiej armeczej ważoej 3-elemeowej, wkorzsując wagi 0,2 ; 0,3 ; 0,5 d) średiej armeczej ważoej 5-elemeowej, wkorzsując wagi 0, ; 0,5 ; 0,2 ; 0,25 ; 0,3. 3) Oceń rafość progoz ex pos wkorzsując średi kwadraow (sadardow) błąd progoz ex pos oraz średi względ błąd progoz ex pos. 23
Mieriki rafości progoz Błęd progoz ex pos ) Bezwzględ błąd progoz ex pos - wielkość badaego zjawiska w okresie, - progoza warości zmieej a okres, 2) Względ błąd progoz ex pos 3) Średi kwadraow (sadardow) błąd progoz ex pos liczba obserwacji w szeregu czasowm Iformuje o przecięm odchleiu progoz od warości rzeczwisch w całm przedziale werfikacji. 24
25 4) Średi błąd progoz ex pos 5) Średi bezwzględ (absolu) błąd progoz ex pos e e 0 i d 6) Średi względ błąd progoz ex pos 00
Dziękuję za uwagę 26