PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W DZIĘGIELOWIE Przyjęty do realizacji przez Radę Pedagogiczną w dniu 31 sierpnia 2015r. uchwałą nr 2/2015/2016 1
WYCHOWANIE I PROFILAKTYKA W SZKOLE WPROWADZENIE PROFILAKTYKA jest chronieniem człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Jej celem jest ochrona człowieka, dziecka, ucznia, wychowanka przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Na pozór może się wydawać, ze wszelkie zagrożenia czyhają na człowieka w świecie zewnętrznym, gdy w istocie to sam człowiek dokonuje takich wyborów, które zakłócają jego rozwój. Człowiek niedojrzały sam dla siebie może być zagrożeniem. Dlatego prowadzenie dziecka ku dojrzałości jest zarówno wychowaniem, jak i profilaktyką. Takie widzenie wychowania i profilaktyki stawia szczególne wymagania wychowawcom. Do dobrego wypełnienia własnych zadań niezbędna jest wiedza nie tylko o współczesnych, cywilizacyjnych zagrożeniach, ale przede wszystkim o naturze człowieka, celu życia ludzkiego, jak również o mechanizmach psychologicznym prowadzących do destrukcji. Program opiera się na założeniu, ze efektywną formą jest praktyczne działanie, promowanie zdrowego stylu życia, dobrego funkcjonowania w sferze fizycznej, psychicznej oraz rozwoju osobowości. Realizacji programu mają służyć działania szkoły, oddziaływania nauczycieli skierowane na osobowość wychowanka. Dostarczanie uczniom specyficznych informacji dotyczących mechanizmów przeciwdziałania uzależnieniom i wyposażenie w umiejętności służące lepszemu radzeniu sobie z problemami życiowymi. UWAGI O PROGRAMIE Program profilaktyki naszej szkoły powstał w oparciu o podstawę programową wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego, koncepcję pracy szkoły oraz w ścisłej spójności z programem wychowawczym szkoły. Treści dotyczące psychoprofilaktyki zapisane na podstawie programowej kształcenia ogólnego zawierają: promocję zdrowego stylu życia, rozwijanie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, prawidłowości i trudności rozwojowych okresu dojrzewania oraz profilaktykę uzależnień. Opracowując ten program staraliśmy się, aby był: Dostosowany do potrzeb i problemów uczniów, do ich poziomu wiedzy, umiejętności, wrażliwości; Skierowany do wszystkich uczniów, we wszystkich etapach kształcenia; Skoncentrowany na wielu obszarach; Obejmujący cały okres nauki, Zapewniający ciągłość i systematyczność działań; 2
Uwzględniający współpracę z rodzicami. Monitoring i ewaluacja programu Metody i narzędzia diagnozowania i monitorowania realizacji programu: Obserwacja zachowań uczniów, Analiza dokumentacji szkolnej, Wywiad, rozmowa kierowana, Badania ankietowe, Analiza wytworów pracy uczniów, Sprawowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektora szkoły. IDEA I CELE PROGRAMU Profilaktyka zawarta w programie ma odbywać się poprzez rozwój osobowości młodego człowieka, jak i poprzez wskazywanie umiejętności kierowania swoim postępowaniem. Program profilaktyki obejmować będzie następujące obszary: 1. Zachowanie w sytuacjach wypadkowych. 2. Higiena i zdrowie. 3. Agresja. 4. Uspołecznienie. 5. Rodzina. Program zawiera również Procedury postępowania w sytuacjach trudnych i zagrażających zdrowiu i życiu uczniów Za realizację działań profilaktycznych odpowiedzialni będą: Dyrekcja szkoły, Wychowawcy, Nauczyciele, Pedagog 3
Współpracować będziemy również z osobami reprezentującymi środowisko lokalne. Będą to: rodzice, lekarz, higienistka szkolna, policjanci, pedagodzy i psychologowie z PPP, strażacy. UWAGI DO REALIZACJI PROGRAMU Program jest otwarty i może podlegać modyfikacjom w zależności od wyników ewaluacji. Przedstawione działania realizują wszyscy pracownicy szkoły. 4
OBSZAR 1 ZACHOWANIA W SYTUACJACH WYPADKOWYCH CEL OGÓLNY ZADANIA FORMY REALIZACJI 1. Uświadomienie skutków Pogadanki apele porządkowe zdrowotnych niebezpiecznych i brawurowych zachowań na przerwach, w szatni i wycieczkach. Kształtowanie postaw dbałości o bezpieczeństwo własne i innych Kształtowanie postaw dbałości o bezpieczeństwo własne i innych 2. Zapobieganie panice i zachowaniom histerycznym. 3. Powiadamianie o wypadkach osób kompetentnych. 4. Nabywanie umiejętności zachowania się w przypadkach kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi (petardy, niewybuchy, substancje toksyczne i inne). Zapoznanie z regulaminami obowiązującymi na terenie szkoły (klasopracowni, Sali gimnastycznej, placu zabaw, świetlicy, biblioteki). Zapoznanie z planem ewakuacji szkoły i z zachowaniem na wypadek ataku terrorystycznego. Próbna ewakuacja uczniów. Eksponowanie w widocznym miejscu telefonów alarmowych Spotkania z przedstawicielami policji, straży pożarnej. Udział w konkursie Bezpieczeństwo w ruchu drogowym Ćwiczenia w rozpoznawaniu sygnałów alarmowych. Omawianie prawdziwych sytuacji kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi (skutki postępowania). Pogadanki w okresie największego zainteresowania młodzieży z artykułami pirotechnicznymi (Święta Bożego Narodzenia, Nowy Rok) 5. Bezpieczna droga do szkoły. Pogadanki na zajęciach lekcyjnych Konkurs pt: Droga do szkoły Odprowadzanie (we wrześniu) uczniów klasy pierwszej na przystanek. Udział w akcji Bezpiecznie do szkoły. Przeprowadzenie kursu na kartę rowerową. Pedagogizacja rodziców. 5
OBSZAR II HIGIENA I ZDROWIE CEL OGÓLNY ZADANIA FORMY REALIZACJI Uczenie i przypominanie prawidłowej postawy w czasie nauki i zabawy. Dbamy o nasz kręgosłup Lżejszy tornister. Pomaganie w radzeniu sobie ze stresem. Stres i jego oddziaływanie na człowieka. Radzenie sobie z emocjami. Zaspokajanie potrzeb psychicznych uczniów Obowiązkowa nauka pływania dla uczniów klasy 3 w ramach realizacji zajęć edukacyjnych. Prowadzenie zajęć gimnastyki korekcyjno kompensacyjnej dla wskazanych uczniów. Wykorzystanie do ćwiczeń ruchowych placu zabaw zbudowanego dzięki Kształcenie postaw 1. Wdrażanie zasad dbałości programowi Radosna szkoła prozdrowotnych o higienę i zdrowie. Spotkania z higienistką szkolną pogadanki. Nauka czyszczenia zębów. Fluoryzacja Gazetka promująca zdrowy styl życia. Zapewnienie higienicznych warunków w szkole oraz wdrażanie uczniów do zachowania porządku wokół siebie i sprzątania po sobie. Udział szkoły w akcji Szklanka mleka, Owoce w szkole Dostosowanie wyposażenia szkoły do norm. Stosowanie na co dzień zasad prawidłowego odżywiania. Rozpoznanie potrzeb oraz organizacja dofinansowania do dożywiania dzieci. Pełnienie dyżurów przez nauczycieli w czasie przerw. Udział w akcji Sprzątanie świata. Dzień ziemi apel, gazetka. 1. Kształtowanie postaw Wychowanie do ekologii poczucie moralnej odpowiedzialności za związanych z ochrona jakość otaczającego środowiska przyrodniczego i społecznego, środowiska. zapobieganie degradacji zbieranie surowców wtórnych, segregacja 6
Kształtowanie postaw prozdrowotnych 2. Podejmowanie działań dla ochrony i poszanowania zdrowia własnego i innych negatywnego stosunku do alkoholu, tytoniu, narkotyków i innych środków odurzających. 4. Uświadomienie skutków uzależnień od gier komputerowych, telewizji, Internetu. 5. Ukazywanie wpływu reklam i środowiska masowego przekazu na zachowania młodych ludzi. śmieci. Zbiórka makulatury. Pogadanki na zajęciach do dyspozycji wychowawcy. Stała gazetka dotycząca zdrowego stylu życia. Prelekcja specjalisty w zakresie profilaktyki uzależnień dla uczniów i rodziców. Zorganizowanie wystawki dotyczącej profilaktyki uzależnień. Wędrówki piesze, rajdy rowerowe, wycieczki, gry i zabawy ruchowe, zajęcia terenowe. Zabawy ruchowe i rekreacja w czasie zajęć pozalekcyjnych. Gimnastyka śródlekcyjna. Pogadanki na zajęciach lekcyjnych, lekcjach informatyki. Propagowanie świadomego wybierania programów TV i racjonalnego korzystania z komputera. Debaty na godzinach wychowawczych. 7
OBSZAR III AGRESJA CEL OGÓLNY ZADANIA FORMY REALIZACJI 1. Uczenie konstruktywnego rozwiązywania konfliktów, Organizowanie zabaw z zachowaniami grzecznościowymi, odgrywanie ról, pogadanki. negocjowania, Prowadzenie mediacji między stronami konfliktu. przepraszania Uczenie alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktów. i przebaczania. 2. Zapobieganie przyzwalaniu Trening poprawnej komunikacji. na zachowania Przeciwdziałanie i redukowanie agresji fizycznej i psychicznej w szkole, nieakceptowane domu i środowisku lokalnym. społecznie, agresywne Kształcenie i dewastujące otoczenie. umiejętności uczniów 3. Wskazywanie możliwości Promowanie zasad uczciwego sprawiedliwego i honorowego w relacjach unikania agresji. postępowania. interpersonalnych 4. Uczenie rozładowywania dyskusje, pogadanki napięć: zdrowotnych, przynoszących ulgę, Zabawy socjoterapeutyczne w klasach I III. dopuszczalnych społecznie. Analiza lektur ukazujących pozytywne relacje człowiek człowiek. 1. Edukacja rodziców z zakresu zjawiska przemocy. Zabawy integrujące, dyskoteki, spotkania klasowe, uroczystości klasowe i szkolne. Omawianie przypadków agresywnych, dyskusja na ten temat i natychmiastowe reagowanie. Rozmowy z rodzicami. Uczenie poprzez przykłady właściwego rozumienia solidarności grupowej. 8
OBSZAR IV USPOŁECZNIENIE CEL OGÓLNY ZADANIA FORMY REALIZACJI 1. Uczenie współdziałania w Prace w zespołach zadaniowych. grupie rówieśniczej z Tworzenie klasowych tablic pochwał Każdego można za coś pochwalić nastawieniem na szacunek Zabawy i spotkania integrujące zespoły uczniów. dla różnic między ludźmi. Włączenie uczniów do aktywności w ramach pracy Samorządu Uczniowskiego. Wspólny udział klas w wycieczkach szkolnych. Podnoszenie poziomu kultury uczniowskiej 2. Dostrzeganie osób niepełnosprawnych podeszłych wiekiem, samotnych i potrzebujących. 3. Dostrzeganie pozytywnych wzorców organizowanie integracyjnych zabaw szkolnych. 4. wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego, w tym koleżeństwa i przyjaźni. 5. Stwarzanie okazji do przeżycia sukcesu. 6. Wyrabianie umiejętności akceptacji, uczenie odpowiedzialności za siebie i innych. Pogadanki na lekcjach wychowawczych w kl. IV VI i zajęciach edukacyjnych I III. Prezentowanie własnych zainteresowań. Stwarzanie sytuacji do prezentowania swojego wizerunku (hobby, zainteresowania) wystawka. Organizowanie pomocy i wsparcia koleżeńskiego. Pogadanki wychowawcze i zajęcia edukacyjne. Przestrzeganie dni galowych w szkole. Kształtowanie postaw moralnych i społecznych umiejętność właściwego zachowania się w sytuacji zwycięstwa i porażki, szacunek do przeciwnika, czysta gra. Konkursy szkolne, zawody sportowe. Zajęcia edukacyjne i pogadanki wychowawcze. 9
OBSZAR V RODZINA CEL OGÓLNY ZADANIA FORMY REALIZACJI 1. Integrowanie Zebrania rodziców. wychowawczych działań Angażowanie rodziców do sprawowania opieki w czasie uroczystości szkolnych, szkoły i rodziny. wycieczek i rajdów. Prezentacje uczniów w czasie wywiadówki, imprez szkolnych. Prowadzenie zajęć Wychowanie do życia w rodzinie 2. Pomoc rodzinie w Konsultacje indywidualne dla rodziców. sytuacjach losowych, problemach materialnych i Współpraca z instytucjami wspierającymi rodzinę GOPS, Policja. społecznych. Organizowanie zbiórek pieniężnych oraz kiermaszu używanych podręczników Integracja środowiska szkolnych. rodzinnego ze szkołą 3. Ochrona praw dziecka w Pogadanki na temat praw dziecka (Konwencja Praw Dziecka). sytuacjach niewydolności Współpraca z PPP. rodziny. Badanie środowiska rodzinnego uczniów wywiad środowiskowy. Wskazywanie dróg uzyskiwania pomocy w sytuacjach dysfunkcyjności środowiska rodzinnego. 4. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym Rozmowy z Rodzicami uświadomienie konieczności przeprowadzania badań w PPP. poprzez wczesne Prowadzenie zajęć dydaktyczno wyrównawczych. wykrywanie trudności w Praca w grupach koleżeńskich. nauce i problemów Prowadzenie zindywidualizowanych i indywidualnych zajęć z dziećmi mającymi wychowawczych. deficyty rozwojowe. Poradnictwo dla rodziców w sprawie metod postępowania z uczniem mającym trudności w nauce, zachowaniu. Zorganizowanie prelekcji na temat: przyczyny niepowodzeń szkolnych. 10
PROCEDURY POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH TRUDNYCH I ZAGRAŻAJĄCYCH ZDROWIU I ŻYCIU UCZNIÓW I. Procedura postępowania w przypadku stwierdzenia przemocy w rodzinie: 1. Stwierdzenie śladów pobicia, liczne siniaki informacja. 2. Rozmowa z uczniem. 3. Wezwanie rodziców rozmowa z dyrektorem i wychowawcą. 4. Przy powtarzającej się sytuacji pismo do sądu o wgląd w sytuację rodzinną. W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. II. Procedura postępowania w przypadku otrzymania informacji o molestowaniu dziecka w rodzinie lub środowisku: 1. Rozmowa informatora i dziecka przeprowadzana przez wychowawcę. 2. Wezwanie rodzica, który nie był domniemanym sprawcą. 3. Zgłoszenie się matki (ojca) z dzieckiem do lekarza (informacja na policję). 4. Wskazanie instytucji pomagającym ofiarom molestowania. 5. Otoczenie dziecka w szkole szczególną opieką. W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. III. Procedura postępowania w przypadku dłuższej, nieusprawiedliwionej nieobecności ucznia: 1. Wezwanie do szkoły rodziców. 2. Przeprowadzenie rozmowy nt. spełniania obowiązku szkolnego. 3. Wizyty domowe. 4. Wysłanie dwóch kolejnych upomnień. 5. Powiadomienie policji o nie realizowaniu obowiązku szkolnego. 6. Zgłoszenie sprawy do sądu ds. nieletnich. 11
W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. IV. Procedura postępowania w przypadku częstych nieobecności usprawiedliwianych przez rodziców (pojedyncze dni): 1. Przeprowadzenie rozmowy z rodzicami na temat negatywnych skutków takiego postępowania: Braki w opanowaniu wiedzy i umiejętności Brak systematyczności, obowiązkowości i odpowiedzialności. W realizacji każdego z wymienionych punktów sporządza się notatkę. V. Procedura postępowania w przypadku problemów wychowawczych (w tym stwierdzenie palenia tytoniu lub picia alkoholu): 1. Rozmowa wychowawcy klasy z uczniem. 2. Rozmowa pedagoga z uczniem. 3. Rozmowa z rodzicami ucznia. 4. Rozmowa dyrektora szkoły z uczniem. 5. Udzielenie upomnienia na forum klasy. 6. Udzielenie nagany na apelu. 7. Informacja na policję o zagrożeniu demoralizacją. 8. Przeniesienie do innej klasy. 9. Przeniesienie do innej szkoły. W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. Uwagi: Postępować dyskretnie, ale stanowczo w określeniu przyczyny i rozwiązaniu problemu na linii szkoła specjalista rodzina. W każdym przypadku dyrekcja przekazuje informacje Radzie Pedagogicznej, która analizuje problem i wyciąga wnioski co do dalszego postępowania. 12
VI. Procedura postępowania po otrzymaniu zgłoszenia o podłożeniu ładunku wybuchowego: 1. Telefoniczne odebranie zgłoszenia o podłożeniu ładunku wybuchowego: 1) Po przyjęciu informacji nie odkładać słuchawki, położyć ją obok aparatu telefonicznego. 2) Powiadomić dyrektora szkoły. 3) Dyrektor szkoły podejmuje decyzję o: Powiadomieniu policji tel. 997; Przerwaniu lekcji; Przeprowadzeniu ewakuacji uczniów; Zabezpieczeniu dokumentów. 2. Do czasu przybycia policji akcją kieruje dyrektor, który: Zarządza, aby użytkownicy pomieszczeń dokonali sprawdzenia, czy w pomieszczeniach znajdują się podejrzane rzeczy, paczki, przedmioty, których wcześniej tam nie było; Czy widoczne są ślady przemieszczenia elementów wyposażenia pomieszczeń; Czy widoczne są zmiany w wyglądzie zewnętrznym przedmiotów; Czy emitowane są sygnały dźwiękowe (mechanizmów zegarowych) lub świecące elementy elektroniczne; Zarządza, aby pracownicy obsługi sprawdzili pomieszczenia ogólnodostępne: korytarze, klatki schodowe, hole, piwnice, toalety oraz otoczenie zewnętrzne 3. Nie wolno dotykać przedmiotów, urządzeń, rzeczy, które budzą podejrzenie i mogą być ładunkami wybuchowymi. O ich umiejscowieniu powiadamia się policję, która podejmuje akcję. 4. Należy zachować spokój, nie dopuścić do przejawów paniki. W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. 13
Zasady ewakuacji osób z obiektu zagrożonego: 1. Decyzję o ewakuacji z zagrożonego obiektu podejmuje dyrektor na wniosek uprawnionego policjanta kierującego akcją. 2. Przed ewakuacją należy w miarę możliwości otworzyć okna i drzwi pomieszczeń zagrożonych i sąsiednich, a urządzenia i odbiorniki wyłączyć z sieci zasilania. 3. Ewakuowane osoby przed opuszczeniem budynku powinny zabrać ze sobą rzeczy osobiste: tornistry, plecaki, ubrania itp., co pozwoli prowadzącym poszukiwanie uniknąć straty czasu na identyfikowanie pozostawionych przedmiotów tego rodzaju. 4. Klucze pozostawione są w drzwiach. 5. Dyrekcja informuje ewakuowanych o miejscu zbiórki po zakończeniu akcji. 6. Ewakuację prowadzi się w sposób zorganizowany, według opracowanych dróg ewakuacji. 7. Należy sprawdzić, czy wszyscy ewakuowani opuścili pomieszczenia. 8. W czasie ewakuacji nauczyciele uczący w poszczególnych salach lekcyjnych zapewniają właściwą organizację ruchu osób opuszczających budynek szkoły. 9. Miejscem zbiórki osób ewakuowanych jest boisko szkolne. Ponadto w szkole obowiązuje Zestaw procedur postępowania na wypadek niepożądanych zachowań uczniów. 14