SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI na lata 2015-2018 Profilaktyka, jest to zespół działań i środków stosowanych w zapobieganiu występowaniu zjawisk niepożądanych i negatywnych w przyrodzie w życiu ludzkim, jednostkowym bądź społecznym. Składają się na nią działania mające na celu utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia, zapobieganie chorobom i innym negatywnym zjawiskom, poprzez kontrolowanie czynników ryzyka, zapobieganie konsekwencjom tych zjawisk, poprzez ich wczesne wykrycie i podjęcie środków naprawczych oraz zahamowanie rozwoju tych zjawisk i ograniczenie rozprzestrzeniania się ich konsekwencji. Niniejszy program profilaktyki stanowi załącznik i spójną całość z Programem Wychowawczym Gimnazjum im. Jana Pawła II w Czerwonaku. Ustawy i rozporządzenia dające podstawę prawną do działań profilaktycznych : Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez ONZ dnia 20 listopada 1989 r., ratyfikowana przez Polskę 30 września 1991 r. Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, sporządzona w Stambule dnia 11 maja 2011r., ratyfikowana przez Polskę 13 kwietnia 2015r. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. Art. 72. Kodeks Postępowania Karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 304. Kodeks Postępowania Cywilnego, Art. 572 (Dział II, rozdział 2). Ustawa o systemie oświaty ze zmianami wynikającymi z ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 56, poz. 458). Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473; z późn. zm.). Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109; z późn. zm.). Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55; z późn. zm. Ostatnia nowelizacja z dnia 8 kwietnia 2010 r. - o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U.
z 2010 r. Nr 81, poz. 529). Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485; z późn. zm.). Ustawa o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23 lipca 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 180 poz. 1108). Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). Rozporządzenie MEN z dnia 27 maja 2009 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. z 2009 Nr 83, poz. 693). Rozporządzenie MEN z dnia 24 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2010 r. Nr 156, poz. 1047). Rozporządzenie MEN z dnia 25 kwietnia 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych ( Dz.U. z 2013 r., poz. 520). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 sierpnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. 2013 poz. 957). Rozporządzenie MEN z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni iczno-pedagogicznych, tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 199). Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy iczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 532). Statut Szkoły. Regulamin ucznia. Program Wychowawczy.
Diagnoza sytuacji: Program profilaktyki powstał w oparciu o diagnozę środowiska szkolnego. Informacje zostały zebrane na podstawie: przeprowadzonych ankiet ewaluacyjnych wśród rodziców oraz uczniów; obserwacji zachowań uczniów; analizy frekwencji uczniów; analizy wyników nauczania; rozmów z rodzicami prowadzonych przez wychowawców klas, nauczycieli, pedagoga i a szkolnego; informacji uzyskiwanych ze współpracy z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. W wyniku analizy powyższych informacji dokonano określenia mocnych stron i poprawnie działających elementów programu profilaktycznego oraz głównych zagrożeń i trudności wychowawczych. W wyniku przeprowadzonych działań programu profilaktycznego w szkole panuje zarówno w opinii uczniów jak i ich rodziców wysoki poziom bezpieczeństwa, a sytuacje trudne (np. agresji rówieśniczej) są z zaufaniem zgłaszane pracownikom szkoły i w zdecydowanej większość pozytywnie i efektywnie rozwiązywane. Większość rodziców jest zdania, że ich dzieci mają adekwatną samoocenę, potrafią rozpoznawać sytuacje zagrożenia i asertywnie reagować w trudnych sytuacjach. Dzięki temu w szkole liczba osób zażywających narkotyki i dopalacze jest bardzo niewielka. Szczególną profilaktyką pod tym względem powinny zostać objęte klasy przysposabiające do pracy. Uczniowie w większości mają wiedzę na temat zdrowego odżywiania się oraz stosują się do poznanych zasad. Do głównych trudności i zagrożeń występujących w szkole należą: stosowanie przez młodzież agresji (głównie werbalnej), palenie papierosów i picie alkoholu, podejmowanie zachowań autoagresywnych takich jak cięcie się. Połowa uczniów zaznacza również, że często odczuwa stres, a swoje umiejętności radzenia sobie z nim ocenia jako średnie lub niskie. Zarówno nauczycielom, rodzicom jak i uczniom zależy na dobrych relacjach uczeń nauczyciel, dziecko rodzic, rodzic nauczyciel. Rodzice uczniów są chętni do indywidualnych spotkań z pedagogiem i iem szkolnym oraz zaangażowania się w warsztaty iczne poszerzające ich wiedzę i umiejętności wychowawcze. Zaznaczają również potrzebę systematycznych kontaktów z wychowawcami i nauczycielami w celu wspólnego rozwiązywania problemów i budowania relacji między rodzicami nauczycielami uczniami opartych na wzajemnym szacunku, zrozumieniu i pomocy.
Konceptualizacja Szkolnego Programu Profilaktyki Celem szkolnego programu profilaktyki jest: utrzymanie i pogłębianie bezpiecznego i przyjaznego klimatu szkoły opartego na relacjach między uczniami rodzicami nauczycielami charakteryzującymi się wzajemnym szacunkiem, zrozumieniem i pomocą (poziom poczucia bezpieczeństwa w szkole wzrośnie zarówno w opinii uczniów jak i rodziców, rodzice nadal będą chętnie korzystać z pomocy kadry szkoły, wzrośnie poziom zadowolenia uczniów z relacji z nauczycielami); dbanie o zdrowie (zmniejszony będzie odsetek uczniów podejmujących ryzykowne zachowania, takie jak: palenie papierosów, spożywanie alkoholu, zażywanie narkotyków, młodzież będzie znała konsekwencje inicjacji seksualnej. Nastąpi wzmocnienie samooceny uczniów, pogłębienie umiejętności radzenia sobie ze stresem). W tym celu, podjęte zostaną cztery główne kategorie działań profilaktycznych: utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia, zapobieganie chorobom i innym negatywnym zjawiskom poprzez kontrolowanie czynników ryzyka, zapobieganie konsekwencjom tych zjawisk poprzez ich wczesne wykrycie i podjęcie środków naprawczych, zahamowanie rozwoju tych zjawisk i ograniczenie rozprzestrzeniania się ich konsekwencji. Zgodnie z iczna teorią systemową, aby działania wobec jednostek przynosiły największe efekty, należy objąć nimi wszystkie osoby wchodzące w skład systemu szkolnego, tj. pracowników szkoły, uczniów oraz ich rodziców i rodziny. Ważna jest również współpraca z środowiskiem lokalnym oraz różnego rodzaju instytucjami mającymi wpływ na wychowanie i życie uczniów. Centrum Profilaktyki, Terapii i Rehabilitacji przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej; Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna; pedagodzy, psycholodzy, psychiatrzy pracujący w różnego rodzaju poradniach; Trenerzy Stowarzyszenia Psychoprofilaktyki Spójrz inaczej ; kuratorzy Sądów Rejonowych ds. nieletnich. Działania profilaktyczne mogą być realizowane dzięki podejmowaniu następujących strategii: informacyjnych wobec uczniów, rodziców i nauczycieli; edukacyjnych wobec uczniów, rodziców i nauczycieli; warsztatowych (polegających na zdobywaniu nowych umiejętności) wobec uczniów, rodziców i nauczycieli;
wczesnej interwencji w przypadku wystąpienia sytuacji obarczonych ryzykiem, interwencji kryzysowych w sytuacjach granicznych; materialnej wobec uczniów i ich rodzin. Szkolny Program Profilaktyki będzie podlegał ewaluacji poprzez: badania ankietami ewaluacyjnymi rodziców, uczniów oraz nauczycieli, diagnozujący realizację programu, jak również bieżące obszary problemowe pojawiające się w szkole; obserwację zachowań uczniów w tym: wyników klasyfikacji, analizę frekwencji, ocen z zachowania, udziału w imprezach i uroczystościach szkolnych; uzyskiwanie bieżących informacji nt. pozytywnych zmian jak również pojawiających się trudności od uczniów, rodziców, nauczycieli i innych pracowników szkoły; analizę dokumentacji pedagoga szkolnego, a szkolnego, pielęgniarki szkolnej oraz nauczycieli i wychowawców odpowiedzialnych za poszczególne zadania; uzyskiwanie informacji ze środowiska lokalnego i instytucji współpracujących ze szkołą. Po dokonaniu ewaluacji oraz na podstawie wyciągniętych z niej wniosków Szkolny Program Profilaktyki będzie ulegał modyfikacjom prowadzącym do jego udoskonalenia oraz dostosowania do aktualnych potrzeb całego środowiska szkolnego. Ramowy plan realizacji programu profilaktyki Cel ogólny Utrzymanie i pogłębianie bezpiecznego i przyjaznego klimatu szkoły Cele szczegółowe Forma realizacji Termin realizacji Osoby odpowiedzialne Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych Treści przekazywane w programie edukacyjno terapeutycznym Spójrz inaczej Warsztaty iczne kształtujące i rozwijające umiejętności komunikacyjne i społeczne dla uczniów Warsztaty dla rodziców dotyczące efektywnej Raz w tygodniu w pierwszym semestrze roku szkolnego Raz w miesiącu przez cały rok szkolny Psycholog szkolny Psycholog szkolny
Przeciwdziałanie występowaniu zachowań agresywnych Dbanie o zdrowie Kształtowanie zdrowego stylu życia komunikacji z nastolatkiem, rozwoju adolescentów Szkolenia dla Rady Pedagogicznej Stosowanie Porozumienia bez Przemocy w relacjach nauczyciel uczeń rodzic Treści przekazywane w programie edukacyjno terapeutycznym Spójrz inaczej Stosowanie systemu konsekwencji pozytywnych i negatywnych Stosowanie procedur zachowania się na terenie szkoły, zapoznanie z regulaminami wycieczek oraz zasad BHP Przekazywanie informacji na temat zdrowego odżywiania się i przeciwdziałania zaburzeniom odżywiania Warsztaty z dietetykiem Prowadzenie Spółdzielni Uczniowskiej ze zdrowym jedzeniem marzec październik dyrekcja uczniowie, rodzice,, pedagog wychowawcy, wychowawcy,, inni pracownicy szkoły wychowawcy,, nauczyciele biologii, techniki p. Krystyna Niedośpiał Indywidualne Pedagog,
Zapewnienie alternatywnych form spędzania czasu wolnego Kształtowanie adekwatnej samooceny wśród uczniów spotkania i rozmowy z uczniami potrzebującymi pomocy Kierowanie uczniów do poradni specjalistycznych Prowadzenie zajęć wyrównywania wiedzy, kół przedmiotowych, zajęć sportowych (w tym zawodów) oraz warsztatów icznych, samorząd uczniowski, gazetka szkolna GUMiO, spotkania z kulturą, konkursy, wyjścia do teatru, kina itp., Qesty itp. Przygotowanie i udział w szkolnych uroczystościach, lekcjach poza murami, Zielonej Szkole Treści przekazywane w programie edukacyjno terapeutycznym Spójrz inaczej Aktywny udział w akcjach charytatywnych, szkolnym wolontariacie koleżeńskim i wolontariacie organizowanym przez GOPS Warsztaty Psycholog Nauczyciele, nauczyciele Psycholog szkolny Pedagog Szkolny Raz w tygodniu w Psycholog szkolny
Kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem Profilaktyka uzależnień (w tym od substancji oraz uzależnień behawioralnych) iczne kształtujące i rozwijające umiejętności komunikacyjne i społeczne dla uczniów Warsztaty dla rodziców na temat relacji z nastolatkiem Wzmacnianie mocnych stron uczniów w relacjach nauczyciel - uczeń Określenie indywidualnych stylów uczenia się młodzieży Warsztaty dla uczniów na temat radzenia sobie ze stresem oraz metod efektywnego uczenia się Treści przekazywane w programie edukacyjno terapeutycznym Spójrz inaczej Indywidualne spotkania i konsultacje dla uczniów i ich rodziców Przeprowadzanie ankiet wśród uczniów nt. Podejmowania zachowań ryzykownych Lekcje z policją nt. odpowiedzialności karnej w klasach przysposabiających pierwszym semestrze roku szkolnego Raz w miesiącu przez cały rok szkolny Wrzesień - październik Drugi semestr roku szkolnego Październik - listopad luty Psycholog, pedagog Pedagog Pedagog szkolny
Profilaktyka zdrowia seksualnego do pracy Treści przekazywane w programie edukacyjno terapeutycznym Spójrz inaczej Udzielanie doraźnej pomocy osobom zagrożonym uzależnieniami Indywidualne spotkania i konsultacje dla uczniów i rodziców Kierowanie uczniów do poradni specjalistycznych Kierowanie uczniów z grup ryzyka do Świetlicy Socjoterapeutyczn ej Spotkania ze specjalistami dla rodziców Zabezpieczenie wyjścia ze szkoły Profilaktyka HIV/AIDS: dystrybuowanie materiałów informacyjnych, pogadanki na lekcjach biologii oraz wychowania do życia w rodzinie Promocja zdrowia seksualnego na lekcjach wychowania do życia w rodzinie wg potrzeb luty II i III klasa gimnazjum cały rok szkolny Pedagog, Pedagog, Pedagog,, pedagog pracownicy techniczni Nauczyciele biologii, WDŻwR,, pedagog Nauczyciel
Indywidualne spotkania i rozmowy z uczniami i ich rodzicami Warsztaty dla rodziców na temat rozwoju psychoseksualneg o Spotkanie z seksuologiem, ginekologiem dla osób chętnych na temat rozwoju psychoseksualneg o i zdrowia seksualnego Drugi semestr roku szkolnego kwiecień Pedagog, Szkolny program profilaktyki był opiniowany przez Radę pedagogiczną 17 listopada 2015 r. Szkolny program profilaktyki był opiniowany przez Samorząd Uczniowski 25 listopada 2015 r. Uchwałą Rady Rodziców numer 12/2015/2016 z dnia 1 grudnia 2015 r. zatwierdzony do realizacji w Gimnazjum im. Jana Pawła II w Czerwonaku.