Analiza progu rentowności mgr Małgorzata Macuda Aby przedsiębiorstwo mogło osiągnąć zysk, muszą być zachowane odpowiednie relacje między przychodami ze sprzedaży i kosztami, tzn. przychody powinny być wyższe od poniesionych kosztów. 1
W zarządzaniu przedsiębiorstwem konieczna jest ciągła ocena zależności między przychodami, kosztami i zyskiem. Narzędziem ułatwiającym dokonanie tej oceny jest analiza progu rentowności. Jest ona wykorzystywana jako narzędzie wspomagające proces podejmowania decyzji i racjonalizacji zarządzania. Analiza progu rentowności - ważne narzędzie analityczne w zarządzaniu przedsiębiorstwem Pozwala uzyskać odpowiedzi na pytania: ile należy sprzedać wyrobów, aby zostały pokryte całkowite koszty przedsiębiorstwa o ile należy zwiększyć rozmiary sprzedaży wyrobów, aby osiągnąć ć zaplanowaną wielkość lkść zysku jak ukształtować wielkość i strukturę kosztów własnych jaka powinna być wysokość cen na sprzedawane wyroby. 2
Próg rentowności (punkt krytyczny) Jest podstawową kategorią stosowaną w analizie progu rentowności. Oznacza on taką wielkość produkcji /sprzedaży, przy której przychody ze sprzedaży zrównują się z kosztami całkowitymi. P = KC W progu rentowności wynik finansowy jest zerowy. P - przychody ze sprzedaży KC - całkowite koszty przedsiębiorstwa Próg rentowności Próg rentowności ilościowy Wyraża liczbę wyrobów, jaką trzeba sprzedać, aby pokryć koszty całkowite. Próg rentowności wartościowy Wyraża wielkość przychodów ze sprzedaży, jaką trzeba osiągnąć, aby pokryć koszty całkowite. Pr w = Pr i * p 3
Założenia wielkość sprzedaży = wielkość produkcji w całym okresie rozpatrywanym ceny są jednakowe, niezależne od wielkości sprzedaży koszty stałe są ą bezwzględnie ę stałe koszty zmienne są proporcjonalne do wielkości produkcji 4
wielkość sprzedaży = wielkość produkcji Wynika to z faktu, iż istotą analizy progu rentowności jest równość przychodów i kosztów całkowitych; koszty stałe jako koszty okresu muszą więc być odnoszone do takiej samej wielkości produkcji, jaką stanowi wielkość sprzedaży. przychód ze sprzedaży jest wprost proporcjonalny do ilości sprzedaży Zależność ta może wystąpić jedynie w krótkim okresie i przy niewielkim wzroście sprzedaży. Gdyż przy dużym wzroście liczby wyrobów oferowanych do sprzedaży ich ceny z reguły ulegają obniżeniu. 5
koszty całkowite są wprost proporcjonalne do wielkości produkcji Oznacza to, że: koszty zmienne mają charakter kosztów proporcjonalnie zmiennych koszty stałe są kosztami bezwzględnie stałymi założenie ceteris paribus* czynników nieuwzględnionych w analizie Dotyczy to takich wielkości jak: wydajność pracy produktywność majątku ceny czynników produkcji koszt kapitału ł *Ceteris paribus przy pozostałych warunkach równych 6
Marża brutto marża brutto = marża na pokrycie ma na celu pokryć koszty stałe Mb = S - Kz jednostkowa owa marża a brutto Mbj = p - kjz Wskaźnik marży brutto Wskaźnik marży brutto jest to stosunek procentowy wyrażający rentowność sprzedaży liczoną za pomocą marży brutto. 7
Marża (strefa) bezpieczeństwa marża bezpieczeństwa wartościowa wskazuje o ile można obniżyć przychód ze sprzedaży, aby działalność nie zaczęła przynosić straty Mbew = Sf -Sr marża bezpieczeństwa ilościowa - wskazuje o jaką ilość wyrobów można obniżyć sprzedaż, aby działalność nie zaczęła przynosić straty Mbei = qf qr Marża (strefa) bezpieczeństwa Marża bezpieczeństwa oznacza, jak daleko od progu rentowności przedsiębiorstwo znajduje się z faktycznie realizowaną sprzedażą. Im ta odległość jest większa (większa strefa bezpieczeństwa), tym większe jest bezpieczeństwo Finansowe przedsiębiorstwa. 8
Wskaźnik marży bezpieczeństwa Wskazuje procentowo o ile można obniżyć przychód ze sprzedaży, aby działalność nie zaczęła przynosić straty Wskazuje procentowo o ile można obniżyć przychód ze sprzedaży, aby działalność nie zaczęła przynosić straty Przychody i koszty a próg rentowności Przychody obniżają Pr Koszty podwyższają Pr Czynnikami są cena i wielkość sprzedaży S = p * q Czynnikami są koszty stałe i koszty zmienne (uwaga : efekt substytucji) Kc = Ks +Kz 9
Co należy zrobić, aby osiągnąć zaplanowaną wielkość zysku? Przychody ze sprzedaży zależą od: liczby sprzedanych wyrobów struktury sprzedaży cen sprzedaży wyrobów Koszty całkowite zależą od: kosztów związanych z wytwarzaniem wyrobów kosztów związanych z zarządzaniem przedsiębiorstwem Wielkości zapewniające osiągnięcie zaplanowanego zysku ilość sprzedaży Przedsiębiorstwu bardzo często jest potrzebna znajomość wielkości sprzedaży zapewniającej osiągnięcie zaplanowanej kwoty zysku. Ilościową wielkość takiej sprzedaży oblicza się na podstawie wzoru: cena sprzedaży Przedsiębiorstwo, znając swoje koszty i możliwości produkcyjne, może poszukiwać ceny, która pozwoli osiągnąć ć planowany zysk. 10
Wielkości zapewniające osiągnięcie zaplanowanego zysku poziom kosztów stałych Koszty stałe dla planowanego zysku przy niezmiennych pozostałych parametrach można ustalić za pomocą wzoru: poziom kosztów zmiennych Wielkość kosztu jednostkowego zmiennego umożliwiającego osiągnięcie planowanej kwoty zysku przy danej cenie, wielkości sprzedaży i kosztach stałych ustala się następująco: Analiza progu rentowności ma charakter analizy krótkookresowej, ej przy czym pojęcie krótkiego okresu czasu jest pojęciem względnym. Okres ten należy odnieść do możliwości powiększenia skali działalności przedsiębiorstwa. 11
Na wzrost wielkości produkcji w krótkim okresie czasu wpływa: lepsze wykorzystania posiadanych zdolności produkcyjnych poszerzenie struktury asortymentowej lepsze dostosowanie produkcji do potrzeb rynku Na wzrost wielkości produkcji w długim okresie czasu wpływa: ł budowa nowego zakładu produkcyjnego wyposażenie go w nowe maszyny i urządzenia 24 Dziękuję za uwagę. 12