Definicja ceny. I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 179

Transkrypt

1 Ceny

2 Definicja ceny cena ilość pieniądza, którą płaci się za dobra i usługi w stosunkach towarowo-pieniężnych, których przedmiotem jest zmiana właściciela lub dysponenta będąca wyrazem wartości i zależna od prawa wartości i prawa podaży i popytu I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 179

3 Punkt wyjścia przy ustalaniu ceny 1) analiza rynku: cena na poziomie ceny z zewnątrz -> pożądany zysk -> koszty docelowe price taker 2) koszty -> cena price maker

4 Czynniki wpływające na poziom cen egzogeniczne niezależne od firmy, np. typ rynku, konkurencyjność, poziom ceny decyduje o rozmiarach sprzedaży pierwsza determinanta tworzenia cen x = f(p) endogeniczne zależne od przedsiębiorstwa, np. rozmiary i struktura produkcji, kontrahenci, sytuacja finansowa odzwierciedlone w formie zagregowanej w poziomie kosztów druga determinanta tworzenia cen K(x) = pi *ai(x) *x ai zużycie zasobu i na jednostkę wyrobu x pi cena zasobu i

5 Czynniki wpływające na poziom cen zysk (Z)->maksymalizacja Z = P-K, gdzie P = p*x(p) Cena jako narzędzie służące do realizacji celów przedsiębiorstwa klienci, konkurencja, koszty: popyt, konkurencyjne produkty (ich jakość, ilość, cena), preferencje klientów, okresowy popyt na produkt

6 Cena optymalna optymalny poziom ceny w długim okresie zapewnia pokrycie kosztów i osiągnięcie pożądanej stopy zwrotu z inwestycji ustalanie optymalnej ceny w oparciu o badanie zmian popytu w wyniku zmiany cen MC=MR zapewnione przez optymalną cenę

7 Elastyczność cenowa popytu elastyczny: wiele substytutów, konkurencja nieelastyczny: brak substytutów p p x x

8 Metody ustalania cen Decyzje długookresowe prawidłowe ustalenie ceny warunkiem konkurencyjności i przetrwania na rynku cena akceptowana przez rynek musi pokryć koszty i zapewnić zysk oraz dalszy rozwój Decyzje krótkookresowe cena na specjalne lub dodatkowe zamówienie pozwalające wykorzystać wolne moce, niemająca wpływu na normalną cenę sprzedaży G. Świderska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, Difin, Warszawa 2003, s , t.i

9 Założenia (ograniczenia) w ustalaniu cen cena nie powinna być wyższa od najwyższej ceny danego wyrobu na rynku (kanibalizm) ani niższa od najniższej ceny na rynku (nieuczciwość) rozmiary produkcji nie powinny przekraczać zdolności produkcyjnych (progresywny wzrost kosztów jednostkowych oraz obniżenie rentowności sprzedaży) poziom cen powinien pozwolić na utrzymanie równowagi finansowej firmy cena nie powinna prowadzić do maksymalnego lub minimalnego udziału w rynku I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 181

10 Metody kosztowe ustalania cen metoda koszt plus do kosztu dodaje się pożądaną marżę na danym produkcie różna podstawa obliczenia ceny sprzedaży w zależności od informacji dostarczanych przez rachunek kosztów założenie: wielkość sprzedaży = wielkość produkcji najpierw określa się podstawę kosztową w oparciu o rachunek kosztów pełnych lub zmiennych niezależnie od wybranej podstawy cena będzie taka sama, inna będzie marża zaleta prosta metodyka wada jeśli koszt pełny możliwa nierealność danych

11 Metody kosztowe ustalania cen metoda marży brutto metoda marży netto metoda marży na pokrycie metoda oparta o stopę zwrotu z aktywów

12 Koszt plus stopa zwrotu z aktywów zysk odzwierciedla stopę zwrotu z aktywów uwzględnia się kosz oraz stopę zwrotu z aktywów K M p r x x M aktywa przedsiębiorstwa zaangażowane do produkcji danego wyrobu r docelowa stopa zwrotu z aktywów (dość wysoka, uwzględniająca ryzyko ale zniechęcająca do wejścia na rynek innych) K koszt sprzedanego wyrobu (zmienny lub pełny) I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 185

13 Metoda marży brutto niezbędna znajomość reagowania kosztów na krótkookresowe zmiany w rozmiarach produkcji pod wpływem zmian popytu marża brutto (MB) różnica między przychodem ze sprzedaży a kosztem wytworzenia sprzedanych produktów marża powinna być na tyle wysoka aby pokryć koszty sprzedaży i zarządu oraz zapewnić zysk stopa marży brutto Sm P MB 100 % I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 187

14 I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 187 Metoda marży brutto p a 1 Sm lub p MB x a Sm stopa marży brutto a koszt proporcjonalnie zmienny produktu MB globalna marża brutto x- produkcja w okresie

15 Metoda marży netto cena jest tworzona poprzez dodanie do kosztu jednostkowego całkowitego narzutu zysku jednostkowego na sprzedaży (marży netto) metoda oparta na kosztach pełnych wady kosztu pełnego zniekształcenie danych o zysku, błędne koło cenowopopytowe brak uwzględnienia czynników zewnętrznych p K x ( 1 z) K koszt pełny sprzedanego produktu z narzut zysku jednostkowego na koszt jednostkowy (%) I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 181

16 Metoda marży na pokrycie niezbędne informacje o kosztach zmiennych i stałych cena ustalona tą metodą zapewnia pokrycie zysku i kosztów stałych NMp Z Ks Kz 100 % NMp narzut marży na pokrycie (%) Z zysk na sprzedaży Ks, Kz koszty stałe, koszty zmienne kz jednostkowe koszty zmienne p kz ( NMp kz) G. Świderska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, Difin, Warszawa 2003, s , t.i

17 Metody kosztowe w przedsiębiorstwach usługowych Cena ustalana w oparciu o: - czas pracy poświęcony na wykonanie usługi - materiały zużyte do wykonania usługi - pozostałe koszty zarządu, sprzedaży - pożądany zysk Dwa czynniki składające się na cenę - stawka na jedną godzinę świadczonych usług - zużycie materiałów (uwzględnia się zysk na materiałach oraz wszelkie koszty zamawiania, przewozu, ubezpieczenia itd.) G. Świderska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, Difin, Warszawa 2003, s , t.i

18 Zamówienia specjalne mogą być zrealizowane jeśli: - dotychczas przedsiębiorstwo nie wykorzystywało w pełni posiadanych mocy produkcyjnych lub - firma rezygnuje z części dotychczasowej produkcji w celu wykonania dodatkowego zamówienia ustala się tzw. specjalne ceny sprzedaży lepiej jest w tym celu stosować rachunek kosztów zmiennych G. Świderska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, Difin, Warszawa 2003, s. 8-18, t.i

19 Ceny specjalne rachunek kosztów zmiennych jeśli przedsiębiorstwo ma niewykorzystane moce, koszty stałe nie powinny mieć wpływu na decyzję o przyjęciu zamówienia cena powinna pokrywać jednostkowy koszt zmienny wytworzenia oraz ewentualne dodatkowe koszty związane z zamówieniem należy pamiętać, że zaakceptowanie ceny<ceny normalnej może wpływać na kontakty z kontrahentem w przyszłości a korzyści osiągnięte z takiej oferty mogą być krótkookresowe cena specjalna nie może mieć wpływu na cenę normalną G. Świderska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, Difin, Warszawa 2003, s , t.i

20 Ceny specjalne rachunek kosztów pełnych stałe koszty produkcyjne spadną na jednostkę a marża brutto się zwiększy ta sama oferta przy zastosowaniu kosztów zmiennych może być opłacalna, a przy zastosowaniu rachunku kosztów pełnych już nie trudniejsze określenie opłacalności oferty oraz ceny minimalnej G. Świderska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, Difin, Warszawa 2003, s , t.i

21 Granice cen wartości graniczne, których przekroczenie powoduje określone konsekwencje granice cen są elementem planowania w firmach i stanowią ważny element strategii cenowej przedsiębiorstwa ułatwiają podejmowanie decyzji bez konieczności przeprowadzania skomplikowanych analiz i obliczeń są powiązane z celami firmy dolna granica ceny dla dóbr sprzedawanych górna granica ceny dla dóbr kupowanych I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 171

22 Dolne granice cen dolna granica ceny najniższa wartość dla wyrobu lub oferty, której przekroczenie (w dół) spowodowałoby zmniejszenie zysku firmy w krótkim okresie przy ich ustalaniu pomija się koszty stałe, zakłada się stały poziom mocy produkcyjnych są potrzebne do decyzji związanych z programem produkcji i sprzedaży oraz przyjmowaniem nowych ofert w przypadku braku wykorzystania zdolności produkcyjnych I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s

23 Kryteria decyzyjne przy ustalaniu dolnych granic wykorzystanie mocy produkcyjnych trendy w sprzedaży trwałość spadku lub wzrostu sprzedaży I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 173

24 Niepełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych brak wzrostu kosztów stałych DGC = koszt zmienny jednostkowy produktu z dodatkowej oferty w warunkach wolnych mocy wzrost kosztów stałych w dodatkowej ofercie DGC = koszt zmienny jednostkowy produktu z dodatkowej oferty + (dodatkowe koszty stałe/wielkość dodatkowej oferty) I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s

25 Ograniczenie sprzedaży dodatkowa oferta powoduje zmiany sprzedaży i poziomu cen wyrobów przyjętych do planu firmy DGC = koszt zmienny wyrobu + (utracona MB na wyrobach z planu/wielkość dodatkowej oferty) I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 175

26 Ograniczona dostępność zasobu wąskie gardło w postaci ograniczonej liczby jednostek zdolności produkcyjnych (ZP) 1. należy ustalić relatywną marżę brutto na jednostkę ograniczonych zdolności wykorzystywanych do wytworzenia dotychczasowego wyrobu (RMB) RMB = (cena sprzedaży koszt zmienny)/l. jednostek ZP zużywanych do wyrobu obecnie wytwarzanego 2. DGC uwzględnia koszty utraconych korzyści spowodowanych zastąpieniem wyrobu wytwarzanego, ofertą dodatkową I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 176

27 Górne granice cen górna granica ceny najwyższa wartość dla surowca lub materiału, po przekroczeniu której (w górę) nie można utrzymywać produkcji wyrobu, do którego wykorzystywany jest dany surowiec/materiał ze względu na obniżenie wyniku górna granica ceny materiału w sytuacji niewstrzymywania produkcji wyrobu GGC = cena sprzedaży wyrobu-(koszt jednostkowy zmienny wyrobu-koszt zużytych materiałów)/zużycie materiału na jednostkę wyrobu I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 177