Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Biofizyka żywności i żywienia Kierunek Menadżer żywności i żywienia Forma studiów stacjonarne Poziom kwalifikacji I stopnia Rok I Semestr I Jednostka prowadząca Instytut Nauk o Zdrowiu i Żywieniu Osoba sporządzająca Andrzej Ślęzak Profil ogólnoakademicki Rodzaj przedmiotu kierunkowy Liczba punktów ECTS RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM 30 5 OPIS PRZEDMIOTU. CEL PRZEDMIOTU: C. Poznanie pojęć, praw i teorii umożliwiających biofizyczną interpretację procesów i funkcji wybranych narządów i tkanek w organizmie człowieka. C2. Poznanie podstaw współczesnych wybranych metod badawczych stosowanych w biofizyce ogólnej i w biofizyce żywności, 2. WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI. Student zna pojęcia, prawa i teorie z zakresu szkoły średniej. 2. Student potrafi wykonywać operacje algebraiczne na wzorach fizycznych. 3. EFEKTY KSZTAŁCENIA Wiedza EK Potrafi zaprezentować biofizyki procesów nierównowagowych zachodzących na różnych poziomach hierarchicznych organizmu człowieka. EK 2 Potrafi zaprezentować żywienia i odżywiania człowieka.
EK 3 Student zna wybrane metody badawcze używane w biofizyce ogólnej i w badaniach fizycznych Umiejętności EK Potrafi budować bazę wiedzy przy pomocy biofizyki żywności, EK 5 Potrafi przedstawić prezentację multimedialną i zbudowaną bazę wiedzy, ramach biofizyki ogólnej oraz. Kompetencje społeczne EK 6 Potrafi podejmować dyskusje i współpracować w grupie, ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę uczenia się, potrzebę popularyzacji nabytej wiedzy oraz ma świadomość znaczenia roli żywienia i odżywiania, przy użyciu współczesnych mediów.. TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć WYKŁADY 30 godzin W i 2 Omówienie programu, wymagań i sposobu egzaminowania. Stany skupienia materii: kryteria podziału, właściwości sprężyste, właściwości strukturalne, płyny i ich właściwości, woda i jej właściwości, stany powierzchniowe, żelowanie, ciała krystaliczne i amorficzne. W 3 i Termodynamika procesów biologicznych: hierarchiczność budowy organizmów żywych; układ termodynamiczny i jego otoczenie; procesy nieodwracalne; potencjały termodynamiczne, entropia; zasady termodynamiki w procesach biologicznych; strzałka czasu. W 5 i 6 Termodynamika procesów biologicznych: zasady termodynamiki nierównowagowej; stan stacjonarny, procesy sprzężone, dyssypacja energii i produkcja entropii; fluktuacje i struktury dyssypatywne. W 7 i 8 Biofizyka komórki: modele budowy błony komórkowej; transport przez błony i jego modele biofizyczne, zjawiska bioelektryczne; W 9 i 0 Bioenergetyka: transport energii w komórkach heterotroficznych; procesy oksydoredukcyjne; teoria chemiosmotyczna Mitchella; termografia, kinetyka procesów biologicznych. W i 2 Biofizyka makrocząsteczek biologicznych: białka, kwasy nukleinowe, lipidy; węglowodany, metody badawcze. W 3 Właściwości biofizyczne żywności: stany skupienia żywności; właściwości reologiczne, cieplne i powierzchniowe, właściwości optyczne, dyfuzyjne, elektryczne i akustyczne. W Metody badawcze w biofizyce makrocząsteczek biologicznych: metody frakcjonowania biopolimerów, sączenie żelowe, wirowanie, elektroforeza. rentgenografia, spektroskopia molekularna, spektroskopia elektronowa (UV/VIS), spektropolarymetria, spektroskopia w podczerwieni, reometria. Liczba godzin W 5 Biofizyka żywienia i odżywiania: bioenergetyka żywienia i odżywiania, rozkład 2 2 2 2
białek, tłuszczów i węglowodanów, związki mineralne. Forma zajęć ĆWICZENIA 5 godzin Liczba godzin Cw Omówienie programu ćwiczeń, wymagań, sposobu zaliczenia. Cw 2 Ciała krystaliczne i amorficzne: krystalizacja, zestalanie, topnienie, przejścia fazowe, izotropia, anizotropia, jednorodność, przykłady. Cw 3 Biotermodynamika: układ termodynamiczny i jego rodzaje, funkcje stanu, procesy termodynamiczne, I zasada termodynamiki. Cw Biotermodynamika: entropia, II zasada termodynamika dla układów fizycznych i biologicznych, stan stacjonarny, produkcja entropii, procesy sprzężone, dyssypacja energii. Cw 5 Transporty i przepływy w biofizyce: strumień termodynamiczny, siła termodynamiczna, filtracja, ultrafiltracja, dializa, osmoza, odwrócona osmoza, dyfuzja, prawa. Cw 6 Właściwości biofizyczne białek, lipidów i cukrów: białka i ich rodzaje oraz struktura, lipidy i ich rodzaje oraz struktura, cukry i ich rodzaje oraz struktura Cw 7 Żywność i jej właściwości: stany skupienia; właściwości reologiczne i cieplne. Cw 8 Żywność i jej właściwości: właściwości optyczne i dyfuzyjne żywności. Cw 9 Żywność i jej właściwości: właściwości elektryczne i akustyczne. Cw 0 Reometria kwasów nukleinowych i białek: ciecz nieniutonowska, lepkość cieczy nieniutonowskiej, graniczna liczba lepkościowa, krzywa płynięcia, wiskozymetr, reometr, prawa. Cw Spektropolarymetria: substancje optycznie czynne, aktywność optyczna, polaryzacja optyczna, skręcanie płaszczyzny polaryzacji, chiralność, dwójłomność, skręcalność cząsteczkowa, dyspersja, efekt Cottona, metoda ORD. Cw 2 Źródła wolnych rodników i antyoksydanów w zdrowym i chorym organizmie człowieka. Cw 3 Żywienie i odżywianie a pierwsza i druga zasada termodynamiki: I i II zasada termodynamiki, bilans energetyczny w żywieniu i odżywianiu. Cw Procesy generowania nadwagi i otyłości a aktywność fizyczna: bioenergetyka, sposoby żywienia i przygotowywania żywności, style życia. Cw 5 Test zaliczeniowy 5. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE. Podręczniki i skrypty, internetowe bazy danych 2. Sprzęt audiowizualny 6. SPOSOBY OCENY ( F FORMUJĄCA, P PODSUMOWUJĄCA) F. Udział w dyskusji dydaktycznej F2. Prezentacje multimedialne projektów studenckich P. Sprawdzian zaliczeniowy testowy (60% poprawnych odpowiedzi dla każdego EK). Egzamin testowy (60% poprawnych odpowiedzi dla każdego EK) 3
7. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Średnia liczba godzin na Forma aktywności zrealizowanie aktywności [h] ECTS ECTS Godziny kontaktowe z Wykład 30,2,2 Prowadzącym Godziny kontaktowe z Ćwiczenia 5 0,6 Prowadzącym 2,32 Przygotowanie do ćwiczeń 0 0, Przygotowanie do kolokwium końcowego 0 0, Przygotowanie do egzaminu 23 0,92 Zapoznanie się ze wskazaną literaturą (poza 9 0,36 0,36 zajęciami) Obecność na egzaminie 2 0,08 0,08 Obecność na konsultacjach 0,0 0,0 SUMARYCZNA LICZBA GODZIN/PUNKTÓW ECTS DLA PRZEDMIOTU 00 h ECTS 8. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA Literatura podstawowa. F. Jaroszyk (red.) Biofizyka, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2009 2. Z. Pachała (red.), I. Sitkiewicz (red.), Właściwości fizyczne żywności, Wyd. N-T, Warszawa 200 Literatura uzupełniająca. A. Ślęzak, Zdrowie i choroba w ujęciu termodynamiki medycznej. W: A. Ślęzak (red.), J. Jasik-Ślęzak (red.) Biomedyczne problemy zdrowia publicznego. Wyd. WSHiT, Częstochowa 2008, ss. 2-50. 2. A. Zyska, A. Ślęzak, O żywności, żywieniu i odżywianiu. W: A. Ślęzak (red.), J. Jasik- Ślęzak (red.) Biomedyczne problemy zdrowia publicznego. Wyd. WSHiT, Częstochowa 2008, ss. 95-36. 3. S. Silbernagl, A. Despopoulos, Ilustrowana fizjologia człowieka. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2007. 9. PROWADZĄCY PRZEDMIOT (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Andrzej Ślęzak, e-mail: ajslezak@zim.pcz. pl, Weronika Gawrys 0. MACIERZ REALIZACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Efekt kształcenia Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu (PRK) Cele przedmiotu Treści programowe EK K_W0, K_W02 C W-W6, Cw2-Cw6 Narzędzia dydaktyczne, 2
EK 2 K_W0, K_W02 C2 W7-W5, Cw7-Cw EK 3 K_W0, K_W02 C, C2 W-W6, Cw2-Cw6 EK. K_U0, K_U0 C, C2 W-W5, Cw2-Cw EK 5 K_U0, K_U0 C, C2 W-W5, Cw2-Cw EK 6 K_K0, K_K03 C, C2 W-W5, Cw2-Cw, 2 F, F2, P,, 2 F, F2, P,, 2 F, F2, P,, 2 F, F2, P,, 2 F, F2, P,. FORMY OCENY SZCZEGÓŁY EK EK 2 EK 3 EK EK 5 EK 6 Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę Na ocenę 5 Nie potrafi zaprezentować Potrafi zaprezentować (60%) zaprezentować (80%) zaprezentować biofizyki procesów biofizyki procesów nierównowagowych biofizyki procesów biofizyki procesów nierównowagowych zachodzących na różnych nierównowagowych nierównowagowych zachodzących na różnych poziomach hierarchicznych zachodzących na różnych zachodzących na różnych poziomach hierarchicznych organizmu człowieka. poziomach hierarchicznych poziomach hierarchicznych organizmu człowieka. Nie potrafi zaprezentować żywienia i odżywiania człowieka. Nie zna wybranych metod badawczych używanych w biofizyce ogólnej i w badaniach fizycznych Nie potrafi budować bazy wiedzy przy pomocy Nie potrafi przedstawić prezentacji multimedialnej i ramach biofizyki ogólnej oraz Nie potrafi podejmować dyskusje i współpracować w grupie, ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności, nie rozumie organizmu człowieka. (60%) zaprezentować żywienia i odżywiania człowieka. Zna fragmentarycznie (60%) wybrane metody badawcze używane w biofizyce ogólnej i w badaniach fizycznych Potrafi budować fragmentarycznie (60%) bazę wiedzy przy pomocy żywienia i odżywiania. (60%) przedstawić prezentację multimedialną i ramach żywienia i odżywiania. (60%) podejmować dyskusje i współpracować w grupie, ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności, organizmu człowieka. (80%) zaprezentować żywienia i odżywiania człowieka. Zna fragmentarycznie (80%) wybrane metody badawcze używane w biofizyce ogólnej i w badaniach fizycznych Potrafi budować fragmentarycznie (80%) bazę wiedzy przy pomocy żywienia i odżywiania. Potrafi przedstawić fragmentarycznie (80%) prezentację multimedialną i ramach żywienia i odżywiania. Potrafi podejmować fragmentarycznie (80%) dyskusje i współpracować w grupie, ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności, Potrafi zaprezentować żywienia i odżywiania człowieka. Zna wybrane metody badawcze używane w biofizyce ogólnej i w badaniach fizycznych Potrafi budować bazę wiedzy przy pomocy Potrafi przedstawić prezentację multimedialną i ramach biofizyki ogólnej oraz Potrafi podejmować dyskusje i współpracować w grupie, ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności, rozumie 5
potrzebę uczenia się, potrzebę popularyzacji nabytej wiedzy oraz nie ma świadomość znaczenia roli żywienia i odżywiania, przy użyciu współczesnych mediów. rozumie potrzebę uczenia się, potrzebę popularyzacji nabytej wiedzy oraz ma świadomość znaczenia roli żywienia i odżywiania, przy użyciu współczesnych mediów. rozumie potrzebę uczenia się, potrzebę popularyzacji nabytej wiedzy oraz ma świadomość znaczenia roli biofizyki żywności, żywienia i odżywiania, przy użyciu współczesnych mediów. potrzebę uczenia się, potrzebę popularyzacji nabytej wiedzy oraz ma świadomość znaczenia roli żywienia i odżywiania, przy użyciu współczesnych mediów. 2. INNE PRZYDATNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE. Informacja gdzie można zapoznać się z prezentacjami do zajęć, instrukcjami do laboratorium itp. informacje prezentowane studentom na zajęciach, jeśli wymaga tego formuła zajęć przesyłane są drogą elektroniczną na adresy mailowe poszczególnych grup ćwiczeniowych 2. Informacje na temat miejsca odbywania się zajęć znajdują się na stronie internetowej wydziału 3. Informacje na temat terminu zajęć (dzień tygodnia/ godzina) znajdują się na stronie internetowej wydziału. Informacja na temat konsultacji (godziny + miejsc) podawane są studentom na pierwszych zajęciach oraz na stronie internetowej wydziału Podpis osoby sporządzającej 6