ZESPÓŁ SZKÓŁ EKONOMICZNO USŁUGOWYCH IM. KRÓLA STANISŁAWA AUGUSTA PONIATOWSKIEGO W GLIWICACH 2013-2016
W S T Ę P Powszechnie wiadomo, że lepiej zapobiegać aniżeli leczyć. W kontekście tej prawdy uzasadniona okazuje się potrzeba ciągłego tworzenia i praktyczna realizacja programów profilaktycznych w placówkach oświatowych. Nowoczesny model ujmowania działań profilaktycznych koncentruje się wokół problematyki rozwijania w człowieku ogólnych umiejętności psychologicznych i społecznych, które pozwolą na ukształtowanie aktywnej a zarazem odpowiedzialnej postawy młodego człowieka wobec życia własnego i innych ludzi. W Szkolnym Programie Profilaktyki Zespołu Szkół Ekonomiczno Usługowych im. Króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Gliwicach zostały wyznaczone zadania wiodące. Należy jednak pamiętać, że tylko całościowe ujęcie problematyki w działalności profilaktycznej stworzy młodemu człowiekowi okazję do aktywnego gromadzenia różnych doświadczeń, które spowodują wykształcenie umiejętności do przezwyciężenia przeciwności i skutecznego radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Wspomniane zadania wiodące powiązane są w integralną całość i realizacja nadrzędnego celu programu, jakim jest: zmniejszenie występowania wśród młodzieży niepożądanych zachowań, przyzwyczajeń i postaw, nie jest możliwa bez powiązania ze sobą treści poszczególnych zadań. Jako założenia do Szkolnego Programu Profilaktyki ZSE-U przyjęto podstawowe problemy wychowawcze zdiagnozowane w oparciu o analizę dokumentów szklonych, obserwacji oraz wniosków Rady Pedagogicznej. Są to: brak znajomości zasad kultury osobistej, jej wartości w życiu osobistym, uzależnienia, przedwczesna inicjacja seksualna, wczesne macierzyństwo, problem przemocy i agresji, wagary, promocja zdrowego stylu życia w tym radzenie sobie ze stresem. 2
Podczas tworzenia Szkolnego Programu Profilaktyki przyjęto następujące założenia: Profilaktyka jest chronieniem człowieka przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. To eliminacja lub redukcja czynników ryzyka oraz wzmacnianie czynników chroniących Szkolny Program Profilaktyki to ogół działań chroniących młodzież przed zakłóceniami w rozwoju i interwencyjnych w sytuacji pojawiających się zagrożeń. Szkoła jest miejscem realizacji przede wszystkim profilaktyki pierwszorzędowej. Profilaktyka pierwszorzędowa polega na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Szkolny Program Profilaktyki jest powiązany z Szkolnym Programem Wychowawczym ZSE-U oraz ze szkolnym zestawem programów nauczania. Program jest wynikiem diagnozy, w której uwzględniono potrzeby wynikające ze specyfiki szkoły 3
Podstawa prawna 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 r. 2. Konwencja o Prawach Dziecka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r., ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991 r. 3. Program Polityki Prorodzinnej Państwa przygotowany przez Międzyresortowy Zespół ds. Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa powołany przez Prezesa Rady Ministrów i przyjęty w dniu 17 listopada 1998 r. przez Komitet Społeczny Rady Ministrów. 4. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, zwana ustawą o systemie oświaty ( Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329; zm. : z 1996 r. Nr 106, poz. 496; z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943; z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126; z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 299 i Nr 48, poz. 550 ) 5. Ustawa z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej, zwana ustawą o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414; zm.: z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756, Nr 162, poz. 1118 i 1126; z 1999 r. Nr 20, poz. 170, Nr 79, poz. 885 i Nr 90, poz. 1001; z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238. ) 6. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zwana ustawą o wychowaniu w trzeźwości (Dz. U. Nr 35, poz. 230; zm.: z 1984 r. Nr 34, poz. 184; z 1987 r. Nr 33, poz. 180; z 1989 r. Nr 35, poz. 192; z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i Nr 73, poz. 431; z 1991 r. Nr 73, poz. 321 i Nr 94, poz. 419; z 1993 r. Nr 40, poz. 184; z 1996 r. Nr 127, poz. 593; z 1997 r. Nr 88, poz. 554, Nr 113, poz. 732 i Nr 121, poz. 770; z 1998r. Nr 106, poz. 668; z 2000 r. Nr 12, poz. 136 ) 7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, zwana Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 75, poz. 468; zm.: z 1997 r. Nr 88, poz. 554; z 1998 r. Nr 106, poz. 668; z 2000 r. Nr 20, poz. 256. ) 8. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, zwana ustawą o ochronie zdrowia psychicznego (DZ. U. Nr 111 poz. 535; zm.: z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 113, poz. 731; z 1998 r. Nr 106, poz. 668; z 1999 r. Nr 11, poz. 95. ) 9. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, zwana ustawą o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55; zm. 1997 r. Nr 88, poz. 554 i 121, poz. 770; z 1999 r. Nr 96, poz. 1107.) 10. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz.1493, z późn. zm., z 2009r. Nr 206, poz.1589 oraz z 2010r. Nr 28, poz. 146 i Nr 125, poz.842.) 11. Statut Zespołu Szkół Ekonomiczno Usługowych im. Króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Gliwicach. 4
Cele Szkolnego Programu Profilaktyki ZSE-U w Gliwicach 1. Umiejętność prowadzenia przez uczniów zdrowego stylu życia, 2. Zmniejszenie występowania wśród młodzieży niepożądanych zachowań, przyzwyczajeń i postaw, 3. Umiejętność przyjmowania przez uczniów właściwych postaw psychospołecznych. 4. Ochrona ucznia przed uzależnieniami: nikotynizmem, alkoholizmem, narkomanią oraz uzależnieniem od internetu/komputera i telefonu. Obszary oddziaływań: Realizację celów Szkolnego Programu Profilaktyki będziemy starali się osiągnąć przez realizację następujących zadań: 1. promocja zdrowia, 2. dostarczanie informacji o konsekwencjach zachowań ryzykownych (używanie środków psychoaktywnych, palenie papierosów, przedwczesna inicjacja seksualna, zachowania agresywne, konflikty z prawem), 3. rozwijanie umiejętności psychologicznych i społecznych wzmacnianie poczucia własnej wartości, radzenie sobie ze stresem, opieranie się naciskom otoczenia, rozwiązywanie konfliktów, 4. zapewnienie alternatywnych sposobów w zaspokajaniu potrzeb psychicznych zainteresowań, rozwijanie zainteresowania nauką i szkołą. Wybrane formy i metody pracy: pogadanki i dyskusje podczas lekcji wychowawczych i przedmiotowych, działania wychowawcze i edukacyjne podejmowana na kołach przedmiotowych, prelekcje, spotkania ze specjalistami, przedstawienia profilaktyczne, warsztaty, konkursy, wycieczki i imprezy klasowe, spektakle teatralne, filmy i audycje telewizyjne, 5
analiza fachowej literatury, proponowanie uczniowi interesujących lektur na dany temat, spotkania z ciekawymi ludźmi, pogadanki z rodzicami w czasie zebrań zapoznawanie z przygotowanymi materiałami edukacyjnymi przez Zespół Wychowawczy ZSE-U, kolportaż ulotek rozmowy indywidualne. Szczegółowy spis form i metod pracy znajduje się w planie realizacji program. Oczekiwane efekty Uczeń dzięki działaniom profilaktycznym szkoły: 1.prowadzi zdrowy tryb życia, 2.dba o swoją sprawność fizyczną, 3.dba o higienę nauki i pracy, 4.jest wolny od uzależnień i nałogów; 5. nie podejmuje zbyt wczesnej inicjacji seksualnej, 5.wykazuje się kulturą osobistą, 6.zna zasady współżycia społecznego i stosuje je, nie jest agresywny wobec innych, 7.nie ma trudności z komunikowaniem się z innymi, jest asertywny. Warunki realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki Szkolny Program Profilaktyki jest kontynuacją opracowanego w roku 2010 Szkolnego Programu Profilaktyki. Do programu wprowadzono zmiany i modyfikacje na podstawie opinii Rady Pedagogicznej, opinii Samorządu Szkolnego i Rady Rodziców, analizy dokumentacji szkolnej, obserwacji zachowań uczniów w sytuacjach szkolnych oraz analizy sytuacji rodzinnej i środowiskowej uczniów. Szkolny program profilaktyki jest opracowany, na co najmniej trzy lata szkolne od 2013r. do 2016r. Za realizację programu odpowiedzialni są wszyscy szkoły, a za koordynację działań profilaktycznych: Dyrekcja ZSE-U, Zespół Wychowawczy, pedagog i psycholog szkolny. Działania profilaktyczne są skierowane do całej społeczności szkolnej ZSE-U: - młodzieży, - rodziców, - nauczycieli. W trakcie realizacji zadań szkoła współpracuje z instytucjami wspierającymi proces wychowania: Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną, Sądem Rejonowym, Wydziałem IV i V Rodzinnym i Nieletnich, Komendą Miejską Policji, Strażą Miejską, 6
Krajowym Biurem do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, Stowarzyszeniem na Rzecz rodziny z Chorzowa i innymi. 7
PLAN REALIZACJI SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI ZSE-U W GLIWICACH K U L U T R A O S O B I S T A / R E L A C J E J E D N O S T K I Z O T O C Z E N I E M CELE SZCZEGÓŁOWE 1.Dbałość ucznia o estetykę własną i otoczenia. ZADANIA 1.Zapoznanie ze znaczeniem wyglądu człowieka w kontaktach z innymi ludźmi. 2. Wpojenie dbałości o estetykę własną i otoczenia. FORMY I METODY PRACY pogadanka, dyskusja, lekcje wychowawcze OCZEKIWANE EFEKTY WYKONAWCY SPOSOBY EWALUACJI Uczeń potrafi: wszyscy obserwacja ucznia -zadbać o swój w różnych wygląd, sytuacjach, -dobrać strój rozmowa do okazji, z uczniem, -dbać o estetykę rozmowa wokół siebie, z rodzicami -dbać o zeszyty i podręczniki. 2.Dbałość o kulturę życia codziennego i właściwy język. 3.Rozumienie znaczenia wychowania wyniesionego 1.Zapoznanie z wpływem obrzędów i obyczajów na zachowanie człowieka. 2.Zapoznanie z podstawami savoir - vivre. 3.Zapoznanie z rolą języka jako narzędzia do porozumiewania się. 4.Zapoznanie z pięknem języka ojczystego. 5.Zapoznanie z konsekwencjami używania słów wulgarnych. 1. Zapoznanie ze znaczeniem roli rodziny w kształtowaniu osobowości małego dziecka, zaspokajaniu najważniejszych potrzeb człowieka. udział w spektaklach teatralnych, dyskusja, pogadanka, lekcje wychowawcze, religii, języka polskiego, WOS. film, pogadanki Uczeń potrafi: - zachować się w życiu towarzyskim, rodzinnym, szkolnym, - zachować się odpowiednio w teatrze i podczas koncertu, - dbać o piękny język wypowiedzi i o czystość języka, - troszczyć się o właściwe słownictwo w rozmowach z rówieśnikami. Uczeń potrafi: - docenić rolę rodziny w kształtowaniu osobowości dziecka, katecheta, psycholog nauczyciel języka polskiego psycholog, katecheta, obserwacja ucznia w konkretnych sytuacjach, rozmowy indywidualne z uczniami i rodzicami, konkursy językowe prace pisemne i plastyczne ucznia na temat rodziny 8
z domu oraz roli rodziny w tworzeniu swojego przyszłego wizerunku. - docenić wkład rodziców w wychowanie dziecka. konkurs na temat rodziny 4.Dbałość ucznia o właściwy stosunek do innych ludzi. 5.Rozumienie znaczenia nauki jako inwestycji w siebie. 1.Zapoznanie ucznia z konsekwencjami niewłaściwych wyborów. 2.Zapoznanie z wzorcami osobowymi w literaturze. 1.Zapoznanie ze znaczeniem wiedzy w dzisiejszym świecie. 2.Zapoznanie z konsekwencjami braku wykształcenia film, lektura, pogadanka, lekcje wychowawcze, języka polskiego, WOS pogadanki, lektura artykułów Uczeń potrafi: - dokonać właściwego wyboru w różnych sytuacjach życiowych, - pomagać innym, - szanować godność drugiego człowieka. Uczeń potrafi: - docenić wagę wykształcenia jako niezbędnego czynnika kultury osobistej, - docenić rolę i wkład nauczyciela w rozwój intelektualny każdego ucznia. psycholog, katecheta, nauczyciel języka polskiego, WOS, wychowawca wicedyrektorzy psycholog rozmowy indywidualne, analiza dokumentu (np. wypracowanie) udział w konkursach przedmiotowych, olimpiadach 9
6.Znajomość i stosowanie zasad skutecznej komunikacji 1.Zapoznanie ze schematem komunikacji oraz z pojęciami komunikacji werbalnej i niewerbalnej. 2.Analizowanie przyczyn zakłóceń w procesie komunikacji. 3.Rozwijanie umiejętności nawiązania porozumienia oraz przezwyciężania blokad w komunikowaniu się. 4.Kształtowanie umiejętności aktywnego słuchania. 5.Kształtowanie umiejętności dostosowywania formy komunikatu do odbiorcy i sytuacji. 6.Rozwijanie umiejętności formułowania argumentów i prowadzenia dyskusji. lekcje języka polskiego pogadanka, analiza schematu komunikacji i przyczyn zakłóceń w procesie komunikowania się realizacja zasad skutecznej komunikacji na wszystkich zajęciach lekcyjnych i kołach zainteresowań, wypowiedzi ustne uczniów kształcące umiejętność formułowania argumentów Uczeń zna zasady skutecznej komunikacji. Uczeń stosuje zasady skutecznej komunikacji: -umie nawiązać porozumienie i przezwyciężać blokady komunikacyjne, -potrafi aktywnie słuchać, -dostosowuje formę komunikatu do sytuacji, - potrafi formułować argumenty i dyskutować. polonista analiza dokumentów obserwacja, 7.Przyjmowanie postaw asertywnych. 1.Rozwijanie empatii. 2.Kształtowanie umiejętności odmawiania i radzenia sobie z presją grupy. 3.Rozwijanie umiejętności wyrażania swoich poglądów, uczuć, potrzeb i pragnień. lekcje przedmiotowe, lekcje wychowawcze, warsztaty trening interpersonalny, wycieczki klasowe Uczeń jest asertywny., psycholog obserwacja, 10
8.Znajomość technik manipulacyjnych. 1.Zapoznanie z technikami manipulacyjnymi. 2.Uświadomienie uczniom celów technik manipulacyjnych. lekcje wychowawcze, lekcje języka polskiego, analiza reklam, artykuły prasowe, spotkania ze specjalistami Uczeń potrafi odróżnić rzetelny przekaz od manipulacji, nie poddaje się manipulacji. polonista, psycholog obserwacja ucznia w różnych sytuacjach 11
CELE SZCZEGÓŁOWE 1.Znajomość zagrożeń zdrowia wynikających z uzależnienia od nikotyny i abstynencja nikotynowa.. 2.Znajomość konsekwencji picia alkoholu i mechanizmu ulegania nałogowi oraz związana z tym abstynencja alkoholowa. 3.Posiadania wiedzy o wpływie narkotyków, dopalaczy na zdrowie i rozwój osoby uzależnionej P R O F I L A K T Y K A U Z A L E Ż N I E Ń ZADANIA FORMY I METODY PRACY OCZEKIWANE EFEKTY WYKONAWCY SPOSOBY EWALUACJI obserwacja 1.Zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami fizjologii procesu oddychania. 2.Uświadomienie im wpływu toksyn na organizm podczas palenia. 3.Zapoznanie z przyczynami podejmowania palenia i popadania w uzależnienie oraz trudności związanych z odrzuceniem nałogu. 4.Kształtowanie umiejętności unikania palenia i odrzucania nałogu. 1.Zapoznanie uczniów z wpływem alkoholu na organizm człowieka. 2.Uświadomienie mechanizmu ulegania nałogowi. 3.Uświadomienie negatywnego wpływu alkoholu na życie jednostki uzależnionej i jej otoczenie. 4.Zapoznanie z zaletami abstynencji alkoholowej. 5.Kształtowanie umiejętności unikania alkoholu i odrzucania nałogu. 6. Zapoznanie uczniów z formami i palcówkami pomocy osobom uzależnionym i zagrożonym uzależnieniem 1.Zapoznanie uczniów z wpływem środków odurzających i psychotropowych na organizm człowieka oraz innymi konsekwencjami nałogu. 2.Uświadomienie przebiegu procesu uzależnienia od narkotyku, dopalaczy lekcje wychowawcze, lekcje WF, biologii, zajęcia z przygotowania do życia w rodzinie, pogadanki z pedagogiem, psychologiem, lekarzem, pielęgniarką szkolną, spotkanie z osobą już niepalącą, filmy i literatura fachowa, prelekcja dla rodziców lekcje wychowawcze, lekcje biologii, chemii, zajęcia z przygotowania do życia w rodzinie, pogadanki z pedagogiem, psychologiem lekarzem, program profilaktyczny Korekta dla uczniów pełnoletnich, filmy i literatura fachowa, prelekcja dla rodziców lekcje wychowawcze, lekcje biologii, zajęcia z przygotowania do życia w rodzinie, pogadanki z pedagogiem, spotkanie Uczeń zna zagrożenia wynikające z palenia papierosów. Potrafi uniknąć palenia i nałogu nikotynowego. Uczeń zna zagrożenia wynikające z picia alkoholu i popadnięcia w nałóg. Potrafi zachować abstynencję alkoholową. Uczeń zna zagrożenia wynikające z sięgania po środki odurzające i psychotropowe oraz konsekwencje nałogu. Uczeń odrzuca mity przedmiotów, pielęgniarka szkolna, lekarz dyrekcja przedmiotów, lekarz, psycholog, zaproszeni specjaliści dyrekcja, przedmiotów, psycholog, obserwacja obserwacja, wywiad, rozmowy z rodzicami 12
oraz unikanie kontaktu ze środkami odurzającymi i psychotropowymi. 4. Posiadanie wiedzy o konsekwencjach zdrowotnych, społecznych i psychologicznyc h uzależnienia od Internetu i telefonu. i przyczyn sięgania po coraz silniejsze środki. 3.Obalenie mitów związanych z narkotykami. 4.Uświadomienie przyczyn, dla których młodzież sięga po narkotyki, dopalacze. 5.Kształtowanie umiejętności unikania środków odurzających i psychotropowych. 6.Uświadomienie prawnych konsekwencji posiadania narkotyków. 1. Zapoznanie uczniów z negatywnym wpływem nadużywania internetu i telefonu. 2. 2. Kształtowanie umiejętności organizowania czasu wolnego w sposób zapewniający komfort i dbałość o zdrowie fizyczne i psychiczne oraz prawidłowe relacje interpersonalne. z psychologiem, spotkanie z policjantem z wydziału do spraw narkotyków, filmy i literatura fachowa, udział w przedstawieniach i warsztatach profilaktycznych, prelekcje dla rodziców i nauczycieli lekcje wychowawcze, lekcje biologii, zajęcia z przygotowania do życia w rodzinie, pogadanki z pedagogiem, rozmowy z psychologiem, związane z narkotykami. Potrafi unikać kontaktu z narkotykami. Uczeń zna konsekwencje dla zdrowia fizycznego i psychicznego wynikające z uzależnienia od internetu i telefonu. Uczeń dba o nawiązywanie i utrzymywanie satysfakcjonujących kontaktów społecznych. zaproszeni specjaliści przedmiotów, pedagog i psycholog obserwacja wywiad, rozmowy z rodzicami ZAGROŻENIA WYNIKAJĄCE Z PRZEDWCZESNEJ INNICJACJI SEKSUALNEJ 13
CEL SZCZEGÓŁOWY Świadomość zagrożeń zdrowotnych i społecznych wynikających z nieprzemyślane j i zbyt wczesnej inicjacji seksualnej oraz unikanie jej. ZADANIA FORMY I METODY PRACY OCZEKIWANE EFEKTY WYKONAWCY SPOSOBY EWALUACJ I 1.Pogłębienie wiedzy uczniów na temat cech płciowych kobiety i mężczyzny. 2.Uświadomienie konsekwencji inicjacji seksualnej. 3.Zapoznanie z zagrożeniami wynikającymi z nieodpowiedzialnej inicjacji seksualnej. 4.Kształtowanie odpowiedzialności za własne czyny i za życie swojego partnera. lekcje biologii, zajęcia z wychowania do życia w rodzinie, pogadanki z pedagogiem i psychologiem, filmy, fachowa literatura Uczeń zna fizjologię organizmu mężczyzny i kobiety. Jest świadomy własnej niedojrzałości emocjonalnej i społecznej, w związku z czym nie podejmuje w nieprzemyślany sposób inicjacji seksualnej. Uświadamia sobie wszystkie konsekwencje decyzji o rozpoczęciu życia seksualnego. Zna zagrożenia chorobami wenerycznymi i AIDS. przedmiotów, psycholog, katecheta obserwacja ucznia 14
CELE SZCZEGÓŁOW E 1.Unikanie przemocy i agresji. P R Z E C I W D Z I A Ł A N I E P R Z E M O C Y ZADANIA FORMY I METODY PRACY OCZEKIWANE EFEKTY WYKONAWCY SPOSOBY EWALUACJI 1.Prezentowanie pozytywnych zachowań poprzez: - pochwały i nagrody dla uczniów ze wzorowym zachowaniem, - prezentowanie pozytywnych postaw przez nauczycieli, - wskazywanie pozytywnych zachowań w tekstach literackich, filmach itp. 2.Integrowanie zespołów klasowych. lekcje wychowawcze, lekcje przedmiotowe, filmy, audycje TV, wycieczki Uczeń zna zachowania pozytywne i rozumie ich potrzebę. Uczeń czuje więź z klasą. wychowawcy, przedmiotów, psycholog obserwacja 2.Znajomość podstawowych norm etycznych i prawnych. 3.Przestrzeganie w życiu norm etycznych i prawnych. 1.Zapoznanie ucznia z podstawowymi normami etycznymi i prawnymi. 1.Zapoznanie z konsekwencjami nieprzestrzegania norm etycznych i prawnych. pogadanka, lekcje przedmiotowe, lekcje wychowawcze film, pogadanka, lektura artykułów prasowych Uczeń zna podstawowe normy etyczne i prawne. Uczeń wie, jakie są konsekwencje nieprzestrzegania norm etycznych i prawnych. policjant, prawnik, kurator, przedmiotów kurator sądowy obserwacja obserwacja, analiza dokumentów, 4.Umiejętność radzenia sobie z problemami. 1.Dostarczanie uczniom wiedzy na temat sposobów radzenia sobie z problemami. 2.Wskazywanie uczniom mającym problemy i ich rodzicom ośrodków pozaszkolnych mogących pomóc w rozwiązywaniu problemów, np. poradni psychologiczno-pedagogicznych, poradni zdrowia psychicznego, placówek interwencyjnych i terapeutycznych. 3. W uzasadnionych przypadkach realizowanie procedury Niebieskiej Karty pogadanki, spotkania z psychologiem, i pedagogiem szkolnym rozmowy indywidualne Uczeń posiadł wiedzę na temat zachowań w sytuacjach stresu, frustracji. Uczeń wie, gdzie może otrzymać pomoc. psycholog szkolny obserwacja, rozmowy 15
5.Znajomość sposobów rozwiązywania konfliktów i ich stosowanie. 1.Kształcenie umiejętności szukania kompromisu. 2.Zapoznanie z zasadami negocjacji. 3.Rozwijanie umiejętności opanowania stresu w sytuacji konfliktu. lekcje przedmiotowe, lekcje wychowawcze, pogadanka, działania integracyjne, symulacja negocjacji, warsztaty metody opanowania stresu, projekcja filmu Uczeń potrafi rozwiązywać konflikty., psycholog obserwacja, 16
CELE SZCZEGÓŁOWE 1.Znajomość zasad zdrowego sposobu żywienia. 2.Stosowanie zasad zdrowego sposobu żywienia. ZADANIA 1.Zapoznanie ze składnikami pożywienia, ich rolą w organizmie oraz zapotrzebowaniem na nie w zależności od różnych czynników (wieku, pory roku, wysiłku). 1.Ustalenie przykładowego całodziennego jadłospisu z uwzględnieniem piramidy prawidłowego odżywiania. 2.Zapoznanie z różnymi dietami (wegetarianie, weganie, dieta 1000 cal) oraz skutkami ich stosowania (anoreksja, anemia, bulimia, awitaminoza). 3.Promowanie zdrowej żywności.. 4. Kultura spożywania posiłków. Z D R O W Y T R Y B Ż Y C I A FORMY I METODY OCZEKIWANE EFEKTY WYKONAWCY SPOSOBY PRACY EWALUACJI lekcje biologii, chemii, Uczeń zna składniki obserwacja lekcje wychowawcze, pokarmowe, ich biologii, uczniów, lekcje z podstaw funkcje w organizmie. chemii, rozmowy żywienia i technologii gastronomii gastronomicznej, wychowawcy, prelekcja dla rodziców rodzice lekcje biologii, chemii, lekcje wychowawcze analiza materiałów reklamowych i artykułów prasowych konkurs na plakat lub hasło reklamujące zdrową żywność, lekcje z podstaw żywienia i technologii gastronomicznej, prelekcja dla rodziców Uczeń potrafi ustalić swój jadłospis. Uczeń zna cechy różnych diet oraz skutki ich stosowania. Uczeń zna pojęcia: zdrowa żywność, żywność ekologiczna, oznaczenia dodatków do żywności. biologii, chemii, wychowawcy pielęgniarka szkolna, gastronomii obserwacja uczniów, rozmowy, 3.Przestrzeganie higieny w życiu codziennym. 1.Przypomnienie zasad: a)codziennej higieny uwzględniającej okres rozwojowy młodzieży, b)higieny jamy ustnej i profilaktyki stomatologicznej, c)korzystania i zachowania w WC. 2.Kształtowanie doznań estetycznych związanych z zachowaniem porządku w otoczeniu bliskim (sala lekcyjna, warsztaty) oraz w ujęciu globalnym. lekcje z przygotowania do życia w rodzinie, biologii, lekcje wychowawcze, pogadanki udział w akcji Sprzątanie Świata Uczeń rozumie potrzebę przestrzegania zasad codziennej higieny. Uczeń ma świadomość skutków braku higieny jamy ustnej. Potrafi korzystać z urządzeń sanitarnych i nie dokonuje ich dewastacji. pielęgniarka szkolna, wychowawcy, rodzice. Samorząd Uczniowski przedmiotów przyrodniczych i gastronomii obserwacja Uczeń rozumie cel 17
akcji Sprzątanie Świata. Uczeń zna proporcje pomiędzy nauką, wypoczynkiem i snem. 4.Dbałość o zdrowie psychiczne. 5.Profilaktyka chorób cywilizacyjnych. 1.Zapoznanie z przyczynami i źródłami stresu. 2.Przeciwdziałanie sytuacjom stresowym. 1.Zapoznanie z przyczynami i skutkami chorób cywilizacyjnych: nowotworowych, układu krążenia, AIDS, otyłości. 2.Propagowanie i zorganizowanie akcji: - dzień bez papierosa, - Światowy Dzień Walki z AIDS. pogadanka, lekcje wychowawcze, wychowanie do życia w rodzinie indywidualne rozmowy z uczniem, pomoc koleżeńska w nauce, pomoc materialna Rady Rodziców, zajęcia wyrównawcze zbieranie ulotek informacyjnych, zapoznanie się z ich treścią, pogadanka wykonanie gazetek informacyjnych Uczeń potrafi zaplanować swój dzień i swoje zadania. Uczeń ma świadomość przyczyn stresu. Uczeń wie, gdzie szukać pomocy w sytuacji zagrożenia. Uczeń rozumie pojęcie chorób cywilizacyjnych, zna ich przyczyny i skutki oraz metody ich zapobiegania. Uczeń rozumie idee organizowania i uczestnictwa w akcjach profilaktycznych. wychowawcy, pedagog psycholog, rodzice, pracownicy Poradni Psychologiczno -Pedagogicznej (PPP), Rada Rodziców wychowawcy, pielęgniarka psycholog, Samorząd Uczniowski obserwacja, wywiad, obserwacja, 6.Rozumienie znaczenia aktywności 1.Przekazanie informacji na temat sposobów aktywnego spędzania czasu dostosowanego do wieku i stanu lekcje WF, zawody sportowe, turystyka, rajdy rowerowe, Uczeń potrafi zaplanować aktywny sposób spędzenia WF, wychowawcy obserwacja, statystyka uczniów 18
fizycznej w różnych okresach życia i stanach zdrowia. 7.Zwiększenie swojej aktywności i sprawności fizycznej. 4.Znajomość zasad uczenia się. i zapobieganie wagarom 5.Umiejętność organizowania czasu wolnego. zdrowia. piesze, swojego wolnego czasu, biorąc pod uwagę swój wiek i stan zdrowia. 1.Zapoznanie ucznia ze znaczeniem sprawności fizycznej dla zdrowia fizycznego i psychicznego człowieka. 2.Wytworzenie w uczniu postaw powodujących samodzielne podejmowanie aktywności fizycznej. 3.Dostarczenie wiadomości, które umożliwią uczniowi przygotowanie organizmu do wysiłku fizycznego 4..Przekazanie wiedzy o regułach najpopularniejszych gier sportowych (piłka nożna, siatkówka, koszykówka ) wykorzystywanych do rozwijania sprawności fizycznej. 1. Wskazanie uczniom efektywnych metod uczenia się. 2. Systematyczna kontrola obecności Zapoznanie się z możliwościami zorganizowania czasu wolnego. lekcje WF, zawody sportowe, spotkania ze znanymi sportowcami, absolwentami uprawiającymi sport samodzielne prowadzenie rozgrzewek lekcje WF, uczestniczenie jako kibic w meczach rozgrywek międzyszkolnych oraz meczach ligowych drużyn gliwickich film, pogadanka, prowadzenie dyskusji, rozmowy dyscyplinujące współpraca z rodzicami zajęcia pozalekcyjne, wycieczki klasowe, wyjścia do kina, teatru), Uczeń wie, co to jest sprawność fizyczna i jakie jest jej znaczenie w życiu człowieka. Uczeń samodzielnie podejmuje aktywność fizyczną. Uczeń wie, dlaczego i jak przygotować organizm do wysiłku fizycznego Uczeń zna przepisy i potrafi zorganizować rozgrywki w popularnych grach sportowych Uczeń zna zasady uczenia się i potrafi je zastosować Uczeń systematycznie uczestniczy w zajęciach lekcyjnych Uczeń umie zorganizować sobie czas wolny. WF, pedagog nauczyciel przedmiotu biorących udział w zawodach sportowych w szkole i poza nią obserwacja, wywiad obserwacja, wywiad z uczniem statystyka frekfencji obserwacja 19
Wskaźniki skuteczności profilaktyki szkolnej (według Zbigniewa B.Gasia) Lista I Zmiany w postawach, wiedzy i zachowaniu uczniów: 1. pozytywne zmiany w zakresie samooceny, 2. nabycie umiejętności przeciwstawiania się presji do używania środków odurzających, 3. zachowywanie abstynencji od poszczególnych lub wszystkich środków odurzających, 4. nabycie umiejętności dbania o własne bezpieczeństwo, 5. nawiązywanie przyjaźni z rówieśnikami zachowującymi wolność od środków odurzających, 6. nabycie rzetelnej wiedzy o szkodliwości alkoholu i innych środków odurzających, 7. zrozumienie istoty presji rówieśników, 8. nabycie prawidłowych postaw wobec używania środków odurzających, 9. zmiana postaw wobec odurzających się rówieśników. Lista II Angażowanie się uczniów w działania alternatywne wobec patologii: 1. włączanie się do programów profilaktycznych i działań interwencyjnych, 2. angażowanie się w programy wsparcia rówieśniczego, 3. podejmowanie działań o charakterze wolontarystycznym, 4. uczestniczenie w formach aktywności wykluczających używanie środków odurzających, 5. działanie w abstynencyjnych klubach nastolatków, 6. podejmowanie się zadań o charakterze poradnictwa rówieśniczego. Lista III Pozytywne zmiany w funkcjonowaniu szkolnym uczniów: 1. wzrost osiągnięć szkolnych, 2. wartościowe plany edukacyjne, 3. uczestnictwo w zajęciach sportowych i innych obowiązkowych działaniach pozalekcyjnych, 4. wysoka frekwencja szkolna, 5. pełnienie funkcji opiekuńczych wobec młodszych kolegów. Lista IV Spadek symptomów patologii w populacji uczniów: 1. spadek liczby przyjęć na detoksykację, 2. stopniowe obniżanie się liczby klientów ośrodków odwykowych dla alkoholików i narkomanów, 3. spadek liczby hospitalizacji z powodu przedawkowania środków odurzających, 4. spadek liczby interwencji policji w związku z używaniem lub handlem środkami odurzającymi, 5. spadek śmiertelności dzieci i młodzieży, 6. spadek liczby przestępstw dokonanych pod wpływem alkoholu, 7. spadek liczby samobójstw usiłowanych i dokonanych, 8. spadek liczby wypadków drogowych, 9. spadek liczby przypadków nadużywania leków (i używania ich bez zaleceń lekarza), 10.spadek konsumpcji wyrobów tytoniowych. Lista V Spadek wskaźników naruszania dyscypliny szkolnej: 1. liczba kar dyscyplinarnych związanych z łamaniem norm dotyczących narkotyków, 2. liczba przypadków porzucania szkoły, 3. liczba uczniów wydalonych ze szkoły, 4. liczba osób zawieszonych w prawach ucznia, 5. ogólna liczba spóźnień na zajęcia szkolne, 20
6. wagary/absencja szkolna. Bibliografia Gaś Z. B. Profilaktyka uzależnień. Warszawa 1993 Hawkins J. D. Podręcznik ewaluacji programów profilaktycznych. Warszawa - Olsztyn 1994 Ewaluacja w edukacji. Red. Korporowicz L. Warszawa 1998 Kosińska E.: Mądrze i skutecznie. Zasady konstruowania szkolnego programu profilaktyczno-wychowawczego. Kraków 2002 Paziowie B.i G. Szkoła, która ochrania. Szkolny program profilaktyki. Kraków 2002 Simm M. Węgrzyn - Jonek M. Budowanie szkolnego programu profilaktyki. Kraków 2002 Szymańska J. Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, Warszawa 2000. Szymańska J. Szkoła jako miejsce realizacji działań profilaktycznych, [W:] Profilaktyka w środowisku lokalnym, Warszawa 2002. Wojcieszek K.: Wygrać życie. Szkolny program profilaktyki. Kraków 2002 za Radę Pedagogiczną:.. za Samorząd Szkolny:.. Opinia Rady Rodziców: Zatwierdziła Rada Pedagogiczna ZSE-U na konferencji plenarnej Rady Pedagogicznej w dniu: 30.01.2013 r. 21
Dyrektor szkoły 22