Szkolny Program Profilaktyki na lata 2015-2018 Podpis dyrektora: Uchwała Rady Pedagogicznej z dnia 28 sierpnia 2015r.
Rozdział I Wstęp Szkolny Program Profilaktyki Zespołu Szkół Nr4 w Mrągowie opiera się na założeniach profilaktyki pierwszorzędowej i drugorzędowej. Profilaktyka pierwszorzędowa adresowana jest do grupy niskiego ryzyka (osób, które nie podejmują zachowań ryzykownych). Celem jej jest promocja zdrowego stylu życia oraz zmniejszenie zachowań ryzykownych. Profilaktyka drugorzędowa zaś adresowana jest do grona podwyższonego ryzyka. Celem działań jest ograniczenie głębokości i czasu dysfunkcji, umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych. Rozdział II Diagnoza Szkolny Program Profilaktyki został opracowany w oparciu o diagnozę środowiska szkolnego Zespołu Szkół Nr 4 w Mrągowie. Diagnozy dokonano w oparciu o analizę: - wyników badań ankietowych wśród uczniów w ramach wewnątrzszkolnych ewaluacji, - rozmów i obserwacji uczniów na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych, - informacji nauczycieli o bieżących problemach wychowawczych, - rozmów z rodzicami, - dokumentacji szkolnej, w tym dzienników lekcyjnych i dokumentacji, - informacji z instytucji współpracujących ze szkołą, - opinii uczniów wyrażanych m.in. przez członków SU, - frekwencji rodziców na zebraniach organizowanych przez szkołę, - opinii pedagogów, psychologa.
Rozdział III Problemy występujące w szkole Przeprowadzona analiza wskazuje na istnienie następujących problemów wychowawczych wymagających działań profilaktycznych: przypadki niskiej frekwencji uczniów wagary, ucieczki z lekcji, spóźnianie się na lekcje, niskie potrzeby edukacyjne niektórych uczniów i lekceważenie obowiązków szkolnych, brak motywacji do nauki, trudności w nauce, obniżona kultura osobista uczniów, - brak szacunku wobec innych, - agresja słowna i wulgaryzmy, - obniżona samokontrola emocji i zachowania, - niewłaściwe zachowanie się uczniów, zakłócenia w procesie prawidłowej komunikacji, podejmowanie przez uczniów prób zachowań ryzykownych, w tym eksperymentowanie ze środkami uzależniającymi, oraz podejmowanie kontaktu z grupami o zachowaniach dysfunkcyjnych, uleganie presji rówieśników, narastająca przemoc i agresja werbalna, psychiczna oraz fizyczna wśród dzieci i młodzieży, zaburzenia emocjonalne (słaba odporność psychiczna, niska samoocena, stres), pojawiające się symptomy cyberprzemocy (w tym cyberbulling), naruszania dóbr osobistych, nadmierne korzystanie z mediów (gry komputerowe, portale społecznościowe, TV), zwiększona liczba uczniów wychowujących się w rodzinach rozbitych, niepełnych i dysfunkcyjnych, niewydolnych wychowawczo, pozbawionych kontroli rodziców.
Analizując zagrożenia wśród uczniów i ich rodzin uwzględniono również sytuację społeczno gospodarczą miasta i regionu. Mrągowo i okolice są terenem charakteryzującym się wysokim bezrobociem. Niesie to ze sobą szereg negatywnych konsekwencji odnośnie realizacji podstawowych funkcji rodziny. W związku z tym wyróżniono następujące obszary problemowe: - bezrobocie, bieda, - niska samoocena dzieci i ich rodzin, - brak opieki rodziców ze względu na specyfikę pracy zarobkowej, - rodziny dysfunkcyjne, - rodziny niepełne, - rodziny zrekonstruowane. Rozdział IV Cele Szkolnego Programu Profilaktyki 1.Podejmowanie działań zapobiegających kształtowaniu niepożądanych postaw i nawyków wśród uczniów. 2. Minimalizowanie zagrożeń i zaburzeń zachowania poprzez pomoc i wspieranie dzieci i młodzieży oraz ich rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu różnego rodzaju problemów osobistych i szkolnych. 3. Wzmacnianie postaw i zachowań społecznie pożądanych zapobiegających niedostosowaniu społecznemu, agresji, braku kultury. 3. Wspieranie w dążeniu do rozwoju osobowości i świadomego stosunku do siebie i innych osób. 4. Budowanie poczucia własnej wartości wśród uczniów i postawy otwartości na potrzeby innych. 5. Kształtowanie umiejętności efektywnej komunikacji, radzenia sobie w sytuacjach trudnych w relacjach interpersonalnych.
6 Promowanie stylu życia zapewniającego zdrowie psychiczne i fizyczne oraz bezpieczeństwo w okresie adolescencji. 7. Podejmowanie działań zapobiegających niepowodzeniom szkolnym. 8. Objęcie szczególną opieką dzieci chorujących przewlekle. 9. Promowanie zdrowego stylu życia: a) wolnego od używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, b) przeciwdziałanie nadwadze i otyłości, c) przeciwdziałanie samookaleczeniom. 10.Budowanie bezpiecznego, przyjaznego klimatu w szkole, objęcie wsparciem ofiar przemocy, w tym przemocy w rodzinie (procedura Niebieska Karta ). 11. Upowszechnianie idei akceptacji różnorodności uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, odmiennych kulturowo i językowo oraz idei bezpiecznej i efektywnej edukacji włączającej uczniów z niepełnosprawnościami. Rozdział V Zadania Szkolnego Programu Profilaktyki 1. Kontynuowanie działań sprzyjających bezpieczeństwu i zdrowiu uczniów; eliminowanie niewłaściwych zachowań uczniów takich jak agresja i przemoc wobec innych, wagary, wyłudzanie, wykroczenia przeciw prawu, kreowanie świadomego stosunku do środków uzależniających, prowadzenie wczesnej interwencji dla uczniów podejmujących zachowania ryzykowne (odwoływanie się do specjalistycznej pomocy), wspieranie i pomoc w rozwiązywaniu problemów emocjonalnych i osobowościowych u dzieci i młodzieży, stałe pogłębianie wiedzy i umiejętności wychowawczych, psychospołecznych nauczycieli w zewnętrznych i wewnętrznych formach doskonalenia zawodowego oraz rodziców (poradnictwo, prelekcje, warsztaty, itp.). 2. Propagowanie zdrowego stylu życia: dbałość o formę psychiczną i fizyczną, przygotowanie do okresu dojrzewania i do dorosłego życia, edukacja zdrowotna w tym propagowanie i wdrażanie programów zdrowotnych,
wspomaganie ucznia w jego rozwoju społecznym, wzmacnianie systemu wartości. 3. Kształtowanie postaw moralnych i właściwej hierarchii wartości: zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży, poprzez uczestnictwo w różnych formach aktywności pozalekcyjnej i pozaszkolnej, nauka kultury bycia i pozytywnego stosunku do drugiego człowieka, wzmacnianie zainteresowania nauką szkolną i systematycznego uczestnictwa w lekcjach, wskazywanie alternatywnych form spędzania czasu wolnego. 4. Kontynuacja pracy z uczniami z rodzin dysfunkcyjnych w świetlicy środowiskowej z elementami zajęć socjoterapeutycznych. 5. Doskonalenie umiejętności porozumiewania się z otoczeniem: kształtowanie poczucia własnej wartości i budowanie adekwatnej samooceny uczniów, wzmacnianie pozytywnych relacji w grupie, w środowisku szkolnym i z osobami dorosłymi. 6. Kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych oraz relacji uczniów i nauczycieli, a także nauczycieli i rodziców. Rozdział VI Metody i formy działań Metody: ankiety, obserwacja, metody aktywizujące. Formy: rozmowy indywidualne, warsztaty, programy wychowawczo-profilaktyczne, zebrania klasowe, imprezy ogólnoszkolne i środowiskowe, przedstawienia profilaktyczne (np. Tydzień Profilaktyki), ulotki, programy wychowawcze klas, prelekcje, psychoedukacje uczniów i rodziców, pomoc innych instytucji specjalistycznych i edukacyjnych, wykorzystanie zasobów biblioteki (scenariusze zajęć, ulotki informacyjne, filmy VHS, DVD, inne utwory audiowizualne itp.), udział w ogólnopolskiej kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł.
Rozdział VII Plan działań DZIAŁANIA SKIEROWANE NA UCZNIÓW ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI Podejmowanie działań sprzyjających zapewnieniu bezpieczeństwa dzieciom i młodzieży Wzmacnianie zainteresowania nauką szkolną i systematycznym uczestnictwem w zajęciach lekcyjnych Opracowanie i przeprowadzenie ankiet diagnozujących środowisko szkolne, uaktualnianie problemów szkolnych. Diagnozowanie środowiska rodzinnego uczniów ze szczególnym uwzględnieniem uczniów z rodzin dysfunkcyjnych, rozbitych, niepełnych, zrekonstruowanych. Zorganizowanie pomocy rodzinom potrzebującym wsparcia finansowego. Prowadzenie godzin z wychowawcą poświęconych omawianiu problematyki agresji. Uświadomienie uczniom odpowiedzialności prawnej i współodpowiedzialności za łamanie norm i zasad obowiązujących w szkole i poza nią. Informowanie uczniów o zapisach w Statucie Szkoły dotyczących bezpieczeństwa dzieci i młodzieży. Organizowanie apeli i doraźnych spotkań z udziałem policjanta. Pełnienie dyżurów przez nauczycieli podczas przerw. Zapoznanie z Kodeksem Etycznego Postępowania. Kontrolowanie frekwencji uczniów na zajęciach lekcyjnych. Pomaganie w przygotowaniu się do zajęć uczniom z rodzin dysfunkcyjnych w świetlicy środowiskowej. Aktywizowanie uczniów do udziału w bogatej ofercie zajęć pozalekcyjnych, w tym organizowanych w ramach pomocy psychologicznopedagogicznej. Bieżące ustalanie przyczyn nieobecności ucznia w szkole. pedagodzy,, pedagodzy,, pedagodzy policja pedagodzy,, pedagodzy dyrekcja, pedagodzy świetlicy
Współpraca z rodzicami. Zawieranie kontraktu z uczniem wagarującym. Staranie się o atrakcyjność dydaktyczną lekcji (stosowanie aktywnych metod pracy, systematyczne, rytmiczne ocenianie osiągnięć ucznia, diagnozowanie indywidualnych możliwości i uzdolnień uczniów i indywidualizowanie pracy na zajęciach. Przestrzeganie zasad postępowania z uczniem o zaburzonym zachowaniu. Zapoznanie uczniów i rodziców z WZO, Statutem Szkoły, Procedurami w sprawie postępowania w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży demoralizacją w ZS nr 4 i przestrzeganie ich przez wszystkie podmioty szkoły; Publikowanie ww. dokumentów i zapewnienie ich dostępności w bibliotece szkolnej, w gabinecie pedagoga, itp. dla wszystkich zainteresowanych: uczniów, nauczycieli, rodziców. Monitorowanie postępów w nauce oraz frekwencji uczniów. Motywowanie do podejmowania wysiłków intelektualnych i wykonywania dodatkowych zadań w ramach poszczególnych przedmiotów. Zachęcanie do korzystania z zasobów bibliotecznych. Diagnozowanie stylów uczenia się uczniów. Zapewnienie wszystkim potrzebującym uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Wsparcie psychologa, pedagoga. Organizowanie pomocy koleżeńskiej w nauce. dyrekcja, pedagodzy, biblioteki pedagodzy wszyscy, pedagodzy psycholog biblioteki pedagodzy, klas dyrekcja pedagodzy, psycholog
Budowanie pozytywnych relacji w grupie i środowisku szkolnym Prowadzenie edukacji dotyczącej zagrożeń związanych z podejmowaniem zachowań ryzykownych typu: palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, używanie środków psychoaktywnych: narkotyki, dopalacze, produkty imitujące wyroby tytoniowe (e-papierosy), cyberprzemoc oraz wczesnej inicjacji seksualnej, symptomów uzależnienia od gier Organizowanie spotkań i rozmów indywidualnych uczniów z pedagogiem, psychologiem. Prowadzenie godzin wychowawczych metodami aktywizującymi (zajęcia warsztatowe i z wykorzystaniem środków audiowizulnych): komunikacja interpersonalna, koleżeństwo, w zgodzie ze sobą i innymi, współpraca z innymi, asertywność, planowanie drogi życiowej, itp. Motywowanie uczniów do pracy w domu, w szkole, działalności społecznej na rzecz klasy, szkoły i środowiska. Tworzenie warunków do udziału uczniów w spektaklach, wyjazdach do teatru, muzeum, wycieczkach, ogniskach, biwakach. Zachęcanie uczniów do pracy w samorządach klasowych, szkolnym oraz w Wolontariacie. Organizowanie przedsięwzięć klasowych lub szkolnych, itp. mikołajki, andrzejki, Wigilia, Dzień Wiosny, Otrzęsiny klas I gimnazjum itp. Udział w Warmińsko Mazurskich Dniach Rodziny. Przeprowadzanie godzin z wychowawcą i apeli o tematyce uzależnień i przemocy wśród uczniów. Organizowanie przedstawień profilaktycznych -Tydzień Profilaktyki. Wywieszanie gazetek tematycznych w gablotach szkoły. Rozprowadzanie ulotek na temat uzależnień i przemocy wśród uczniów. Realizowanie programów profilaktycznych: Spójrz inaczej,,,bezpieczne życie, Nie pal przy mnie, proszę, Znajdź właściwe rozwiązanie, Odlot, Jak żyć z ludźmi i innych. Organizowanie konkursów plastycznych i literackich o tematyce profilaktycznej. Upowszechnianie filmów edukacyjnych. Uświadamianie konsekwencji pedagodzy, psycholog,, wszyscy pedagodzy, katecheci dyrekcja, pedagodzy, SU pedagodzy, pedagodzy, dyrekcja, pedagodzy, policja pedagodzy,,, pedagodzy, policja
komputerowych, telefonów komórkowych, hazardu. nieprzestrzegania prawa spotkania z policjantem. Współpraca z P P-P, policją, sądem, Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, specjalistami ds. uzależnień. Organizowanie spotkań z pielęgniarką szkolną. Kontynuowanie udziału w Ogólnopolskiej Akcji,,Zachowaj Trzeźwy Umysł. Spotkania z terapeutą uzależnień i innymi specjalistami. dyrekcja, pedagodzy pedagodzy pedagodzy Rozwijanie zdolności do samokontroli i unikania szkodliwego ryzyka Prowadzenie godzin wychowawczych podejmujących tematykę asertywności, właściwej komunikacji w relacjach interpersonalnych. Szukanie alternatyw dla grup ryzyka (praca w SU, koła zainteresowań, wolontariat). Upowszechnianie filmów i prowadzenie zajęć edukacyjnych o charakterze warsztatowym. Przeprowadzanie rozmów indywidualnych z uczniami potrzebującymi wsparcia, budowanie poczucia bezpieczeństwa i poczucia własnej wartości. Kształtowanie hierarchii systemu wartości, w którym zdrowie należy do jednych z najważniejszych wartości w życiu. pedagodzy, psycholog,
Propagowanie zdrowego stylu życia Wypracowanie efektywnych sposobów radzenia sobie ze stresem, lękiem, napięciem emocjonalnym i radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Udzielanie pomocy w rozwiązywaniu konfliktów rówieśniczych, frustracji i stresu w drodze rozmów indywidualnych i w grupie klasowej. Edukowanie uczniów na temat funkcjonowania człowieka w warunkach stresu (tematyka lekcji biologii ) i uświadomienie wpływu emocji na nasze zachowania. Edukowanie w zakresie bezpiecznego udziału w ruchu drogowym edukacja komunikacyjna. Zapewnienie możliwości alternatywnych form spędzania czasu wolnego, udział w zajęciach pozalekcyjnych. Organizowanie spotkań z pielęgniarką szkolną. Organizowanie i udział uczniów w zawodach sportowych, turniejach, rajdach, wycieczkach. Prowadzenie godzin wychowawczych dotyczących prawidłowego odżywiania się. Promowanie twórczości uczniów popularyzującej zdrowy styl życia wystawa prac plastycznych. Prowadzenie akcji informacyjnych w szkole na temat AIDS, konkursy, godziny wychowawcze na ten temat, gazetki. Realizacja programu edukacyjnego,,trzymaj formę. Zapobieganie wykluczeniu społecznemu uczniów niepełnosprawnych poprzez angażowanie ich w życie szkoły. Udział w akcji Owoce w szkole. Systematyczna psychoedukacja uczniów i ich rodziców w zakresie zdrowia psychicznego (np. radzenia sobie ze stresem). Zapoznanie uczniów z zasadami udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej pedagodzy, biologii, pedagodzy, psycholog,, biologii zajęć technicznych, pielęgniarka biologii i przyrody, wych. fizycznego SU biologii, przyrody pedagodzy, pedagodzy,, psycholog biologii, przyrody, EDB, pielęgniarka
Poszanowanie i tolerancja dla odmienności kultur, zachowań i różnic między ludźmi Zachęcanie uczniów do udziału w akcjach charytatywnych. Przeprowadzanie pogadanek, projekcja filmów edukacyjnych, dyskusje. pedagodzy, DZIAŁANIA SKIEROWANE NA RODZICÓW I SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ ZADANIA SPOSÓB REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI Organizowanie dla rodziców spotkań dyrekcja ze specjalistami na zebraniach szkolnych, zgodnie z ich oczekiwaniami, zapotrzebowaniem. Dostarczanie informacji o sposobach rozpoznawania wszelkich zagrożeń u swoich dzieci, także doskonalenie umiejętności wychowawczych Inne działania mające na celu przeciwdziałanie zagrożeniom oraz ich eliminowanie Prowadzenie psychoedukacji dla rodziców przez wychowawców i pedagogów. Włączanie rodziców do zajęć organizowanych na terenie szkoły prowadzonych przez wychowawców i nauczycieli (lekcje otwarte, udział w imprezach). Opracowywanie informacji dla rodziców (gablota szkolna) Zapoznanie rodziców z ofertą PPP zachęcenie do korzystania z oferty zajęć i warsztatów. Zachęcanie rodziców do udziału w konsultacjach i Dniach Otwartych. Odwiedzanie w miarę potrzeb uczniów w domach rodzinnych. Udzielanie wsparcia psychologicznego oraz wskazówek wychowawczych rodzicom. Udostępnianie rodzicom i opiekunom materiałów informacyjnych nt. kryzysu rozwojowego i życiowego dzieci i młodzieży oraz instytucji wspierających proces wychowawczy. Angażowanie osób i instytucji dla wspierania kampanii, idei profilaktycznych. Poszukiwanie sponsorów., pedagodzy pedagodzy pedagodzy,, pedagodzy, pedagodzy psycholog pedagodzy, psycholog dyrekcja, pedagodzy dyrekcja,,
DZIAŁANIA SKIEROWANE NA NAUCZYCIELI ZADANIA SPOSÓB REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI Szkolenia nauczycieli w Organizowanie szkoleń Rady Pedagogicznej w ramach WDN. dyrekcja zakresie metod profilaktyki oraz Kształtowanie umiejętności zastosowania właściwej strategii, grup ryzyka profilaktycznej adekwatnej do sytuacji pedagodzy i wieku ucznia, umiejętności rozpoznania problemu oraz podejmowania właściwych kroków w sytuacji pomagania. Samodoskonalenie, samokształcenie nauczycieli wg własnych potrzeb opracowanie literatury przedmiotu. Wewnątrzszkolne wzajemne dzielenie się swoją wiedzą i umiejętnościami w ramach zespołów nauczycielskich. Angażowanie rodziców i opiekunów do współdziałania Zachęcanie rodziców do obecności na zebraniach, podczas wycieczek, w trakcie uroczystości klasowych i szkolnych. Włączanie rodziców do szeroko zakrojonych działań profilaktycznych. Włączanie rodziców do opiniowania dokumentów związanych z pracą wychowawczo profilaktyczną szkoły. Otwartość na sugestie rodziców. dyrekcja,
Rozdział VIII Przewidywane efekty 1. Poprawa frekwencji uczniów. 2. Mniejszy wskaźnik agresji i przemocy wśród uczniów. 3. Lepsze relacje między : uczniami rodzicami, uczniami nauczycielami rodzicami. 4. Ograniczenie zjawiska palenia papierosów, używania alkoholu, eksperymentowania ze środkami psychoaktywnymi. 5. Wyrobienie umiejętności radzenia sobie z sytuacjami problemowymi i konfliktowymi w szkole i w domu z zastosowaniem mediacji, negocjacji i podejmowania zachowań asertywnych. 6. Wyrobienie postaw społecznie pożądanych nastawionych na współdziałanie i potrzeby drugiego człowieka. 7. Dostrzeżenie walorów zdrowego stylu życia. 8. Udoskonalenie wiedzy i umiejętności nauczycieli w zakresie stosowania różnorodnych form pomocy. 9. Zwiększenie ilości uczniów i rodziców korzystających ze wsparcia instytucji profesjonalnych w przypadku zaistniałych problemów. 10. Wyposażenie uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych i podejmowania odpowiedzialnych decyzji z punktu widzenia wyboru przyszłej drogi życiowej, prawa oraz zdrowia fizycznego i psychicznego a także bezpieczeństwa osobistego. 11. Zwiększenie współpracy z rodzicami. 12. Ograniczenie zjawiska cyberprzemocy. 13. Zwiększenie świadomości uczniów dotyczącej konsekwencji podejmowania zachowań ryzykownych. 14. Świadome korzystanie z mediów, zapobieganie naśladowaniu negatywnych wzorców prezentowanych przez TV w filmach i programach. 15. Zwiększenie świadomości uczniów dotyczącej konsekwencji społecznych i prawnych stosowania cyberprzemocy. 16. Wzrost kompetencji wychowawczych rodziców. 17. Zwiększenie poczucia akceptacji uczniów w społeczności szkolnej. 18. Zmniejszenie zjawiska wykluczenia społecznego.
Rozdział IX Ewaluacja 1. Ankiety ewaluacyjne. 2. Rozmowy z nauczycielami i rodzicami. 3. Semestralne analizy wyników nauczania i frekwencji. 4. Sprawozdania z pracy wychowawców klas. 5. Obserwacja zachowań. 6. Analiza dokumentów. Rozdział X Postanowienia końcowe 1. Szkolny Program Profilaktyki jest zgodny z Programem Wychowawczym Szkoły. 2. Program profilaktyczny będzie poddawany systematycznej ewaluacji i modyfikowany w zależności od występujących problemów i oczekiwań rodziców, uczniów, nauczycieli. 3. Niniejszy program obowiązuje w następujących latach szkolnych: 2015/16, 2016/17, 2017/18.