00507 Praca i energia D
|
|
- Anatol Rogowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 00507 Paca i enegia D Dane oobowe właściciela akuza Paca i enegia D Paca i moc mechaniczna. Enegia mechaniczna i jej kładniki. Zaada zachowania enegii mechanicznej. Zdezenia dokonale pęŝyte. ktualizacja Maj ROK 008 Intukcja dla zdającego. Pozę pawdzić, czy akuz teoetyczny zawiea 4 ton. Ewentualny bak naleŝy zgłoić.. Do akuza moŝe być dołączona kata wzoów i tałych fizycznych. Jeśli jet, naleŝy ją dołączyć do oddawanej pacy. 3. Pozę uwaŝnie i ze zozumieniem pzeczytać zawatość akuza. 4. Pozę pecyzyjnie wykonywać polecenia zawate w akuzu: ozwiązać pzykładowe zadania, wypowadzić wzoy, gdy jet takie polecenie. 5. Pozę analizować wzelkie wykey i yunki pod kątem ich zozumienia. 6. W takcie obliczeń moŝna kozytać z kalkulatoa. 7. Wzelkie fagmenty tudniejze pozę zaznaczyć w celu ich późniejzego pzedykutowania. 8. Uzupełniaj wiadomości zawate w akuzu o infomacje zawate w Intenecie i dotępnej ci liteatuze. 9. Znak * dotyczy wiadomości wykaczających poza amy pogamu matualnego. śyczymy powodzenia! (Wpiuje zdający pzed ozpoczęciem pacy) PESEL ZDJĄCEGO
2 00507 Paca i enegia D Temat: 3 Paca i moc mechaniczna.. Enegia tała ię pzedmiotem toki kaŝdego człowieka. Ilość enegii oiągalnej na Ziemi jet oganiczona i nieomal oiągnęliśmy tę ganicę. Dobobyt oobity jet związany ze zuŝyciem enegii. Na pzykład dochody naodowe butto ą pawie popocjonalne do zu- Ŝycia enegii. Podukcja i dytybucja doba wytwazanego w oganiczonej ilości taje ię wobec tak wyokiego zapotzebowania, piewzozędnym poblemem ekonomicznym i połecznym pzy wzelkich ozwaŝaniach technologicznych. Tudno jet podejmować mąde i łuzne decyzje nie mając zaadniczego pojęcia czym jet enegia, ani nie znając technologii pzekztałcania i dytybucji enegii. RozwaŜać teaz będziemy óŝne fomy enegii i jej konweje z jednej fomy w dugą. ędziemy tudiować zagadnienia związane z pacą, mocą, enegią kinetyczną, enegią potencjalną. NajwaŜniejza chyba zaada w całej fizyce - zaada zachowania enegii - będzie omówiona w tym dziale. Nakłada ona ztywne ganice na pzetwazanie enegii i jej wykozytywanie. Zaada zachowania enegii będzie centalnym tematem więkzości pouzanych poblemów, czy to dotyczących mechaniki, gawitacji, temodynamiki, elektomagnetyzmu, fizyki atomowej czy fizyki wpółczenej. W mechanice zaada zachowania enegii dotaczy nam potęŝnego nazędzia do obliczania uchu ciała będącego pod działaniem óŝnego odzaju ił. W wielu pzypadkach będziemy mogli dzięki niej ominąć zaady dynamiki Newtona i w łatwy poób analizować uch ciała.. Paca pod działaniem tałej iły ( F = cont.). Miaą pacy mechanicznej jet iloczyn kalany dwóch wektoów: iły F i pzeunięcia powodowanego tą iłą. Zatem paca jet wielkością kalaną. PoniŜze yunki ilutują konieczność definiowania pacy za pomocą iloczynu kalanego: Ry. Ry. Ry. 3 y F y α F F x x y F x = F x y F Widać, Ŝe o pzeunięciu ciała decyduje zut iły F (czyli iła F x ) na kieunek pzeunięcia, a nie cała iła F, tąd konieczność definiowania pacy za pomocą iloczynu kalanego, któy pzecieŝ mówi o mnoŝeniu długości jednego wektoa pzez zut dugiego wektoa na kieunek piewzego wektoa. Otatecznie mamy () W = Fx = F coα = F W uchu potoliniowym watość wektoa pzeunięcia jet ówna pzebytej dodze, wtedy mamy: () W = F coα.
3 Paca i enegia D Wnioki: makymalną pacę wykonuje iła ównoległa do pzeunięcia (y. ), wówcza W = F co0 0 = F, paca iły potopadłej do pzeunięcia jet ówna zeu (y. 3), bowiem 0 W = F co90 = 0, paca iły jet dodatnia, gdy kąt α (y. ) jet oty, ujemna, gdy kat α jet ozwaty, watość pacy moŝna wyazić gaficznie jako pole potokąta (y. 4): F Ry. 4 W = F 0 3. Paca iły pęŝytości ( F = k x ). F Ry. 5 Siła pęŝytości jet popocjonalna do wydłuŝenia, któe ama powoduje (lub któe powoduje iła zewnętzna pzy jej pokonywaniu. (3) F = kx, x - wydłuŝenie, k - wpółczynnik popocjonalności. W = F x Z yunku 5 widać, Ŝe: (4) W = F x = k x = E p Zatem paca okeślona wzoem (4) jet miaą enegii potencjalnej pęŝytości. Pamiętajmy, Ŝe iła F (iła pęŝytości) jet iłą zachowawczą! *Jeśli znaz achunek całkowy: (5) W = Fdx = kxdx = k xdx = k x
4 Paca i enegia D 4. *Paca pod działaniem ił zmiennych ( F cont.). F F F 3 F W W W 3 Ry iła działa ównolegle do pzeunięcia ciała. Gdy iła F w óŝnych pzedziałach czau pzyjmuje óŝne watości, wtedy wykonywana paca jet umą pac elementanych pzy tak małych pzeunięciach, pzy któych iła była tała: gaficznie oznacza to umę pól potokątów pzedtawionych na yunku 6. zatem: (6) W = W = F = F i= i i i i i= i= i dla uchu potoliniowego, w któym F Ry. 7 0 a d b Gdy 0, wtedy = d. dla iły ównoległej do pzeunięcia po toze potoliniowym. Gdy iła zmienia ię w poób ciągły, wtedy paca jet ówna umie pac elementanych pzy tak małych pzemiezczeniach, Ŝe moŝemy pzyjąć iŝ F = cont. na tej elementanej dodze (y. 7). Teaz pacę okeślimy jako: (7) W = F = Fd n lim 0 i= Ogólnie, dla wzytkich pzypadków powyŝej omówionych, moŝemy zapiać: b (8) W = Fd a 5. Jednotka pacy. W układzie SI jednotkę pacy okeślamy jako: kg m (9) m = N m = J i i b a Zatem iła jednotkowa (N) pzeuwając ciało na dodze ównieŝ jednotkowej (m) wykonuje pacę jednego dŝula (J).
5 Paca i enegia D 6. Moc mechaniczna. JeŜeli jet wykonywana paca w pewnym pzedziale czau, wówcza tempo pzekazywania enegii (wykonywania pacy) okeślamy: W gdy paca jet wykonywana ównomienie: (0) P = (definicja mocy mechanicznej), t W dw jeŝeli paca jet wykonywana nieównomienie: () Pch = lim = (moc t 0 t dt chwilowa), Wc () Pś =, gdzie W c oznacza całkowitą pacę wykonaną w czaie t (moc śednia). t 7. Jednotka mocy. Ponownie inteeuje na jednotka wyaŝona w układzie SI. kg m J N m m (3) kg m = = = 3 = W Zatem moc jet jednotkowa (W = wat), jeŝeli w ciągu jednotkowego czau () iła wykona jednotkową pacę (J). RóŜne, najczęściej potykane, okeślenia mocy: moc okeśla zybkość wykonywania pacy, moc infomuje o watości pacy wykonywanej w jednotce czau, moc jet ównowaŝna watości enegii pzekazanej w jednotce czau, ilnik ma moc jednego wata, jeŝeli w ciągu jednej ekundy wykonuje pacę jednego dŝula. 8. nalizując pacę i moc mechaniczną częto potykamy ię z pojęciem pawności. Obie poniŝze definicje, jak łatwo ię pzekonać, ą ównowaŝne: (4) η = W uŝyteczna Wca ł kowita lub (5) η = P uŝyteczna Pca ł kowita Widać, Ŝe pawność pzyjmuje watości od 0 do, jeŝeli pomnoŝymy wzoy (4) i (5) pzez 00 % otzymamy pawność pocentową zawatą w pzedziale od 0 do 00 %.
6 Paca i enegia D Temat: 3 Enegia mechaniczna, jej podział i opi.. Pojęcie pacy ściśle wiąŝe ię z pojęciem enegii, któe jet podtawowe dla całego pzyodoznawtwa i techniki. Miaą enegii jet zaób pacy zmagazynowany w danym ciele lub układzie ciał, któy moŝe być zmniejzany (enegia maleje) lub zwiękzany (enegia ośnie). Innymi łowy, watość enegii nie jet tała, chaakteytyczna dla danego ciała (układu ciał), lecz zaleŝy od jego tanu.. Enegia moŝe wytępować w dwóch podtawowych tanach: jako enegia związana z uchem, czyli tzw. enegia kinetyczna, oaz jako enegia związana ze pecjalnym połoŝeniem elementów danego ciała (lub elementów wchodzących w kład układu ciał) względem iebie, czyli tzw. enegia potencjalna. W zaleŝności od ozpatywanych zjawik moŝna ozóŝnić enegię mechaniczną, elektyczną, jądową itp. W tym dziale inteeować na będzie enegia mechaniczna, któą ównieŝ podzielić moŝna na kinetyczną i potencjalną. 3. Mówimy, Ŝe ciało ma mechaniczną enegię kinetyczną, gdy dzięki pędkości wego uchu jet zdolne do wykonania pacy. Taki waunek pełnia np. wagon kolejowy pouzający ię po zynach. Udezając o jakąś pzezkodę moŝe on ją pzeunąć lub zgnieść, a więc wykonać pacę. 4. Od ozwaŝań ogólnych związanych z pojęciem enegii pzejdziemy teaz do ozwaŝań związanych z enegią kinetyczną. Na ciało o maie m i pędkości początkowej v 0 zaczyna działać iła F = cont., kieowana zgodnie z kieunkiem oiąganej w konekwencji pędkości. Siłę F taktujemy jako jedyną iłę działającą na pouzające ię ciało. MoŜe to być zeczywiście jedyna iła (np. iła cięŝkości działająca na ciało padające w póŝni)) albo iła wypadkowa wzytkich ił działających na ciało. Siła F działając na pewnej dodze w czaie t wywołuje uch jednotajnie pzypiezony ( II zaada dynamiki) i wykonuje pacę W: at F t ( mv mv0) () W = F = F v0t + = Fv0t + = ( mv mv0) v0 + = m m mv mv0 mv mv = mvv0 mv0 + mvv0 + = Zatoujemy teaz twiedzenie o pacy i enegii: 0 () W = E E otzymujemy: (3) E E k k k k mv0 =, mv =. Paca wykonana pzez iłę wypadkową na dodze od punktu do punktu, jet ówna enegii kinetycznej w punkcie minu enegia kinetyczna w punkcie. Poównując wypowadzenie wzou () ze wzoem (), Okeśliliśmy za pomocą wzoów (3) matematyczną potać początkowej i końcowej enegii kinetycznej ciała. 5. Zatem otatecznie enegię kinetyczną ciała o maie m pouzającego ię z pędkością v moŝemy zapiać jako: (4) E k = mv.
7 Paca i enegia D *Ramka z achunkiem całkowym Gdy iła nie pełnia waunku tałości, wtedy ównieŝ dojdziemy do finału wypowadzenia (), a tym amym udowodnimy twiedzenie o pacy i enegii: ( 5) ( 6) ( 7) ( 8) ( 9) W = W = Fd m dv dt vdt W = m v dv dt dt = m vdv v mv mv W = m = W = E E k k Temat: 33 naliza zdezeń dokonale pęŝytych.. Gdy zdezają ię dwa ciała tałe, w punkcie zetknięcia naata badzo zybko duŝa iła kontaktowa. Zwykle ta iła jet tak wielka, Ŝe ciała podlegają chwilowej kompeji w punkcie zetknięcia. Wielka, lecz chwilowa iła kontaktowa wywołuje zmiany kieunku i watości bezwzględnej pędkości obu ciał. Watość iły kontaktowej wytępującej w czaie zdezenia moŝna ozacować za pomocą wpowadzonego wcześniej popędu (impulu) iły. Pzykład: Samochód o maie m =,5 t jadąc z pędkością v = 0 m zdeza ię z dzewem i zatzymuje ię w ciągu t = 0,03. Wywołana wypadkiem defomacja wynoi l = 30 cm. Jaka jet śednia iła działająca na amochód w ciągu tego czau? (Odp. F = 0 6 N, czyli jet około 70 azy więkza od cięŝau amochodu.) Pzykład: W zdezeniu opianym w pzykładzie paaŝe o maie m = 80 kg jet pzypięty paem bezpieczeńtwa o zeokości ównej d = 5 cm i gubości = mm. Czy pa zewie ię, jeŝeli wytzymałość na zewanie mateiału, z któego jet zobiony wynoi p = Pa? (Odp. Pa bezpieczeńtwa wytzyma.) Gdyby w zdezeniu opianym w dwóch powyŝzych pzykładach paaŝe nie miał pzypiętego paa bezpieczeńtwa, to jego głowa zdezyłaby ię z pzednią zybą. Cza zdezenia głowa-zyba, t byłby pewnie to azy kótzy niŝ cza, w któym zatzymał ię amochód. PoniewaŜ F ośnie jak, to głowa oztzakałaby ię. t
8 Paca i enegia D 3. Gdy dwa ciała (w dalzych pzykładach będą to kule) zdezają ię, moŝe to być, jak pamiętamy, zdezenie pęŝyte (elatyczne) lub niepęŝyte (nieelatyczne). Dugi odzaj zdezeń był omówiony wcześniej, teaz pzyzedł cza na omówienie zdezenia pęŝytego. W zdezeniu pęŝytym całkowita enegia kinetyczna po zdezeniu jet taka ama jak pzed zdezeniem. Omówimy dwa popolite typy zdezeń pęŝytych, tzn. pote i kośne. Pzykład: 3 Dwie dokonale pęŝyte kule pouzają ię w jednym kieunku. Piewza kula o maie m ma pędkość v, duga o maie m ma pędkość v. Obliczyć pędkości tych kul u i u po zdezeniu pęŝytym. Skoo mamy dwie niewiadome u i u, Rozwiązanie pzykładu 3 nie pzeata moŝliwości matematycznych pzeciętnego ucznia zkoły śedniej, dlatego oganiczymy ię tylko do kótkiego omówienia. JednakŜe koniecznie naleŝy pzepowadzić niezbędne pzeliczenia! naleŝy kozytać z układu dwóch ównań, któe moŝemy toować pzy tego typu zdezeniach, a wynikających ze znanych paw: () mv + mv = mu + mv (zaada zachowania pędu) mv mv mu mu () + = + (zachowanie całkowitej enegii kinetycznej układu kul) Rozwiązując układ ównań () i () otzymujemy zukane pędkości kul: (3) u m v + ( m m ) v = m + m (4) u m v + ( m m ) v = m + m Niekiedy wygodniej jet toować wzoy (3a) i (4a) ównowaŝne powyŝzym, a mianowicie: (3a) u = v - v oaz (4a) u = v - v Pędkość v oznacza tu znany juŝ związek: mv + mv (5) v =, m + m czyli pędkość wpólną kul po zdezeniu niepęŝytym lub chwilową pędkość wpólną po zdezeniu pęŝytym
9 Paca i enegia D Pzykład: 4* Kula biladowa udeza dugą o tej amej maie i wielkości, ale będącą w poczynku, z pędkością v = 8 cm w ten poób, Ŝe kąt jaki twozy kieunek jej uchu z płazczyzną tyczności tych kul w chwili zdezenia jet α = Oblicz pędkości u i u tych kul po zdezeniu pęŝytym. Rozwiązanie: Dane: v = 8 cm x v α = 60 0 v α u =? u =? v cz y Ry. (6) v m v = m + m v + m = mv m + m = mv = v m inα, (y. ) Obliczamy teaz paamety kuli dugiej po zdezeniu ozkładając pędkość v na tyczną v oaz czołową v cz względem potej łączącej śodki obu kul: (7) u = v v ( v = 0) cz cz cz = 0 (8) u = v = v inα (według wzou [6]] (9) u Dla kuli piewzej mamy: (0) u = v v = v inα v = v inα v inα = 0 cz cz cz () u = v coα Cały cza pamiętamy, Ŝe w zdezeniu udział bioą tylko kładowe czołowe pędkości kuli piewzej i dugiej (pzy czym dla dugiej kuli jet ona ówna zeu). Mając wzytkie kładowe pędkości obu kul, otatecznie otzymujemy: m () u = v + v = v co α = v co α = 0, 04 cz (3) u = v + v = v in α = v in α = 0, 69 Wnioki: cz m Kula piewza uzyka pędkość 0,04 m w kieunku zgodnym z oią OX (y. ), natomiat kula duga - pędkość 0,69 m wzdłuŝ oi OY. Dowiedliśmy, Ŝe pzy zdezeniu pęŝytym dwóch kul o jednakowych maach, kule ozbiegają ię w kieunkach wzajemnie potopadłych.
10 Paca i enegia D Temat: 34 Zachowawczy chaakte iły cięŝkości. Enegia potencjalna cięŝkości.. Jak juŝ było powiedziane, enegia mechaniczna moŝe być zmagazynowana w ciele (lub układzie ciał) nie tylko pod potacią enegii kinetycznej, lecz takŝe pod potacią enegii potencjalnej.. Podnoząc ciało w póŝni uchem jednotajnym na wyokość h nie wywołujemy pzyotu enegii kinetycznej, gdyŝ wypadkowa iła nazych mięśni i iły cięŝkości ówna jet zeu. Całkowita paca obu tych ił (jednej dodatniej, dugiej ujemnej) ówna ię zeu. Dodatnia paca nazych mięśni nie jet jednak manowana - jet ona magazynowana w ciele podnieionym na wyokość h nad powiezchnię Ziemi i moŝe być zwócona pzy padku ciała na Ziemię. Podobnie moŝe być odzykana paca włoŝona na ściśnięcie lub ozciągnięcie pęŝyny. Pzeunięcie na dodze poziomej uchem jednotajnym wymaga zatoowania iły napędowej, ównej ile tacia. Podobnie jak w piewzym pzypadku całkowita paca obu tych ił ówna ię zeu. Tym azem jednak paca dodatnia iły napędowej nie zotaje zmagazynowana w ciele: powót ciała do tanu początkowego znów wymaga zatoowania iły napędowej, bowiem iła tacia znowu pzezkadza uchowi. Paca iły napędowej zotaje ozpozona w otoczeniu pod potacią enegii cieplnej. 3. W omówionych pzykładach iła napędowa pokonywała kolejno: iłę cięŝkości, iłę pę- Ŝytą i iłę tacia. Piewze dwie iły zaliczamy do tzw. ił potencjalnych (zachowawczych), tzecią do ił ozpazających (niezachowawczych). Paca pokonania ił zachowawczych zotaje zmagazynowana w ciele (układzie ciał) pod potacią enegii potencjalnej, natomiat paca pokonania ił ozpazających zamienia ię na enegię cieplną i ozpaza w otoczeniu. 4. ZałóŜmy, Ŝe ciało o maie m znajduje ię na pewnym poziomie początkowym, któemu pzypiujemy umownie zeową watość enegii potencjalnej. Enegia potencjalna E p związana z podnieieniem uchem jednotajnym tego ciała na wyokość h ponad poziom zeowy, powtaje koztem pacy pokonania iły cięŝkości (opó powietza zaniedbujemy). zatem: () E = W = F p = m g h liŝze zbadanie enegii potencjalnej gawitacji powadzi do wnioku, Ŝe jej watość dla ciała wznieionego na wyokość h ponad poziom zeowy nie zaleŝy od dogi, wzdłuŝ któej zotało ono podnieione, pzy załoŝeniu baku iły tacia (y.). h 0 S I S II S III S IV Ry.
11 00507 Paca i enegia D 5. Z óŝnych dóg pzedtawionych na yunku wybieamy teaz dogę piewzą - pionową, oaz dugą - ukośną (np. po ówni pochyłej bez tacia). PokaŜemy je na y. i dla nich pzedtawimy dowód: y F C Ry. x Q x α α α Q Q y h Paca wznieienia ciała o maie m na wyokość h wzdłuŝ dogi C (y. ), jak pamiętamy wynoi: () WC = m g h Wciąganie ciała po ówni pochyłej uchem jednotajnym wymaga zatoowania iły F ównowaŝącej kładową Q x iły cięŝkości Q tyczną do powiezchni ówni, ale: (3) Qx = mg inα. Paca iły wciągającej ciało na dodze C, gdzie C = wynoi: (4) WC = mg in α = mgh ( mg = Q, in α = h) Widać, Ŝe paca W C wciągania ciała po ówni pod kątem α jet taka ama jak paca W C pionowego wznozenia ciała na wyokość h ( nie zaleŝy od kąta α nachylenia ówni do poziomu). naliza dóg S III i S IV ównieŝ dałaby podobny wynik (W = mgh) i nie ma konieczności dowodzenia tego (pzypadek S IV wymaga achunku całkowego). Wnioki: Zatem paca pokonywania iły cięŝkości (a więc i paca iły cięŝkości) nie zaleŝy od kztałtu dogi, lecz tylko od połoŝenia początkowego i końcowego badanego ciała. Jet to łuzne dla wzytkich ił zachowawczych, Paca iły zachowawczej na dodze zamkniętej ówna ię zeu (y. 3a i 3b).
12 00507 Paca i enegia D Dla y. 3a mamy: (5) W = W + W + W 3 + W 4 = mgh mgh + 0 = 0. W W W 3 Ry. 3a W 4 *Dla y. 3b mamy zapi z elementów matematyki wyŝzej ale o enie fizycznym toŝamym z wniokiem wynikającym z yunku 3a: (6) W = Fd = 0 W pzypadku y. 3b dzielimy to na niekończenie wiele małych potoliniowych odcinków d i ozwaŝamy na nich pacę iły cięŝkości. Ry. 3b d
13 Paca i enegia D Temat: 35 Zaada zachowania enegii mechanicznej.. Popzednio omawiane były takie układy ciał, w któych działały wyłącznie iły zachowawcze. Takie układy nazywamy układami zachowawczymi. Układy te, w ściłym łowa znaczeniu, nie itnieją w pzyodzie. Układ zachowawczy tanowiłaby np. idealnie pęŝyta pęŝyna, idealnie pęŝyta kula odbijająca ię w póŝni od idealnie pęŝytej podtawy. W pzybliŝeniu układem zachowawczym byłoby wahadło odbywające uch w póŝni z minimalnym taciem w punkcie zawiezenia. Pawie zachowawczy jet Układ Słoneczny.. W układach zachowawczych odoobnionych (tzn. nie poddanych działaniom ił zewnętznych) obowiązuje zaada zachowania enegii mechanicznej, któa bzmi: W układzie zachowawczym odoobnionym całkowita enegia mechaniczna E,, ówna umie enegii potencjalnej E p i enegii kinetycznej E k, jet wielkością tałą, tzn. niezmienną w czaie: E = E p + E k = cont. 3. Układy, z jakimi mamy do czynienia na Ziemi, to układy ozpazające, gdyŝ wytępuje w nich zwykle tacie, a więc i iły ozpazające. zatem w pzypadku pzemiany pacy na enegię w waunkach ziemkich, koztem pacy iły napędowej zmienia ię zaób enegii mechanicznej kinetycznej i potencjalnej oaz dodatkowo pojawiają ię nowe odzaje enegii. Pzykład: Samochód wjeŝdŝa uchem pzypiezonym na góę po nawiezchni dogi o pewnym taciu. Koztem pacy iły napędowej ośnie enegia kinetyczna (wzot pędkości), ośnie teŝ enegia potencjalna gawitacji (wzot wyokości wznieienia) oaz pojawia ię enegia cieplna związana z pokonywaniem ił 4. Mimo, Ŝe pzedmiotem nazych analiz była enegia mechaniczna, naleŝy wpomnieć o jednej z najwaŝniejzych zaad całego pzyodo znawtwa, a mianowicie zaadzie zachowania enegii. Dotyczy ona wzytkich moŝliwych odmian enegii. Według tej zaady: W układzie odoobnionym od zewnętznego otoczenia w ten poób, Ŝe enegia w Ŝadnej potaci nie pzenika do niego z tacia. zewnątz ani nie uchodzi z niego na zewnątz, całkowita watość enegii pozotaje niezmienna: mogą zachodzić jedynie pzemiany enegetyczne jednej potaci enegii w inną. Enegia nie moŝe być ani twazana ani nizczona. 5. Wniokiem z zaady zachowania enegii jet niemoŝność zbudowania uządzenia zwanego pepetuum mobile, któe pacowałoby bez zailania enegią z zewnątz i bez zmniejzania enegii włanej (na dalzych tonach niniejzego kuu znajdzie ię dokładniejze omówienie pepetuum mobile I i II odzaju). Koniec
14 Paca i enegia D Notatki:
PRĘDKOŚCI KOSMICZNE OPRACOWANIE
PRĘDKOŚCI KOSMICZNE OPRACOWANIE I, II, III pędkość komiczna www.iwiedza.net Obecnie, żyjąc w XXI wieku, wydaje ię nomalne, że człowiek potafi polecieć w komo, opuścić Ziemię oaz wylądować na Kiężycu. Poza
Bardziej szczegółowoEnergia kinetyczna i praca. Energia potencjalna
negia kinetyczna i paca. negia potencjalna Wykład 4 Wocław Univesity of Technology 1 NRGIA KINTYCZNA I PRACA 5.XI.011 Paca Kto wykonał większą pacę? Hossein Rezazadeh Olimpiada w Atenach 004 WR Podzut
Bardziej szczegółowoPęd, d zasada zac zasad a zac owan owan a p a p du Zgod Zg n od ie n ie z d r d u r g u im g pr p a r wem e N ew e tona ton :
Mechanika ogólna Wykład n 13 Zasady zachowania w dynamice. Dynamika były sztywnej. Dynamika układu punktów mateialnych. 1 Zasady zachowania w dynamice Zasada: zachowania pędu; zachowania momentu pędu (kętu);
Bardziej szczegółowoEnergia kinetyczna i praca. Energia potencjalna
Enegia kinetyczna i paca. Enegia potencjalna Wykład 4 Wocław Uniesity of Technology 1 5-XI-011 5.XI.011 Paca Kto wykonał większą pacę? Hossein Rezazadeh Olimpiada w Atenach 004 WR Podzut 63 kg Paul Andeson
Bardziej szczegółowoPRACA MOC ENERGIA. Z uwagi na to, że praca jest iloczynem skalarnym jej wartość zależy również od kąta pomiędzy siłą F a przemieszczeniem r
PRACA MOC ENERGIA Paca Pojęcie pacy używane jest zaówno w fizyce (w sposób ścisły) jak i w życiu codziennym (w sposób potoczny), jednak obie te definicje nie pokywają się Paca w sensie potocznym to każda
Bardziej szczegółowodr inż. Zbigniew Szklarski
ykład 5: Paca i enegia d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Enegia a paca Enegia jest to wielkość skalana, okeślająca stan, w jakim znajduje się jedno lub wiele
Bardziej szczegółowoFizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku
w popzednim odcinku 1 Zasady dynamiki Newtona I II Każde ciało twa w stanie spoczynku lub pousza się uchem postoliniowym i jednostajnym, jeśli siły pzyłożone nie zmuszają ciała do zmiany tego stanu Zmiana
Bardziej szczegółowoFizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku
w popzednim odcinku 1 Zasada zachowania pędu p Δp i 0 p i const. Zasady zachowania: pęd W układzie odosobnionym całkowity pęd (suma pędów wszystkich ciał) jest wielkością stałą. p 1p + p p + = p 1k + p
Bardziej szczegółowoXXXVII OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP III Zadanie doświadczalne
XXXVII OIMPIADA FIZYCZNA ETAP III Zadanie doświadczalne ZADANIE D Nazwa zadania: Obacający się pęt swobodnie Długi cienki pęt obaca się swobodnie wokół ustalonej pionowej osi, postopadłej do niego yc.
Bardziej szczegółowoWykład: praca siły, pojęcie energii potencjalnej. Zasada zachowania energii.
Wykład: paca siły, pojęcie enegii potencjalnej. Zasada zachowania enegii. Uwaga: Obazki w tym steszczeniu znajdują się stonie www: http://www.whfeeman.com/tiple/content /instucto/inde.htm Pytanie: Co to
Bardziej szczegółowoSterowanie prędkością silnika krokowego z zastosowaniem mikrokontrolera ATmega8
mg inż. ŁUKASZ BĄCZEK d hab. inż. ZYGFRYD GŁOWACZ pof. ndzw. w AGH Akademia Góniczo-Hutnicza Wydział Elektotechniki, Automatyki, Infomatyki i Elektoniki Kateda Mazyn Elektycznych Steowanie pędkością ilnika
Bardziej szczegółowoMetody optymalizacji. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie
Metody optymalizacji d inż. Paweł Zalewski kademia Moska w Szczecinie Optymalizacja - definicje: Zadaniem optymalizacji jest wyznaczenie spośód dopuszczalnych ozwiązań danego polemu ozwiązania najlepszego
Bardziej szczegółowoGEOMETRIA PŁASZCZYZNY
GEOMETRIA PŁASZCZYZNY. Oblicz pole tapezu ównoamiennego, któego podstawy mają długość cm i 0 cm, a pzekątne są do siebie postopadłe.. Dany jest kwadat ABCD. Punkty E i F są śodkami boków BC i CD. Wiedząc,
Bardziej szczegółowoZad. 4 Oblicz czas obiegu satelity poruszającego się na wysokości h=500 km nad powierzchnią Ziemi.
Grawitacja Zad. 1 Ile muiałby wynoić okre obrotu kuli ziemkiej wokół włanej oi, aby iła odśrodkowa bezwładności zrównoważyła na równiku iłę grawitacyjną? Dane ą promień Ziemi i przypiezenie grawitacyjne.
Bardziej szczegółowoPrawo Gaussa. Potencjał elektryczny.
Pawo Gaussa. Potencjał elektyczny. Wykład 3 Wocław Univesity of Technology 7-3- Inne spojzenie na pawo Coulomba Pawo Gaussa, moŝna uŝyć do uwzględnienia szczególnej symetii w ozwaŝanym zagadnieniu. Dla
Bardziej szczegółowoFizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku
w popzednim odcinku 1 Paca Paca jest ówna iloczynowi pzemieszczenia oaz siły, któa te pzemieszczenie wywołuje. Paca jest wielkością skalaną wyażaną w dżulach (ang. Joul) [J] i w ogólności może być zdefiniowana
Bardziej szczegółowoRuch obrotowy. Wykład 6. Wrocław University of Technology
Wykład 6 Wocław Univesity of Technology Oboty - definicje Ciało sztywne to ciało któe obaca się w taki sposób, że wszystkie jego części są związane ze sobą dzięki czemu kształt ciała nie ulega zmianie.
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA PRZETWARZANIA ENERGII DLA MAŁYCH ELEKTROWNI WODNYCH Z GENERATORAMI PRACUJĄCYMI ZE ZMIENNĄ PRĘDKOŚCIĄ OBROTOWĄ
Zezyty oblemowe Mazyny Elektyczne N 9/ Daiuz Bokowki, Tomaz Węgiel olitechnika Kakowka OTYMALZACJA RZETWARZANA ENERG DLA MAŁYC ELEKTROWN WODNYC Z GENERATORAM RACUJĄCYM ZE ZMENNĄ RĘDKOŚCĄ OBROTOWĄ ENERGY
Bardziej szczegółowodr inż. Zbigniew Szklarski
ykład 5: Paca i enegia d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Enegia a paca Enegia jest to wielkość skalana, okeślająca stan, w jakim znajduje się jedno lub wiele
Bardziej szczegółowoSK-7 Wprowadzenie do metody wektorów przestrzennych SK-8 Wektorowy model silnika indukcyjnego, klatkowego
Ćwiczenia: SK-7 Wpowadzenie do metody wektoów pzetzennych SK-8 Wektoowy model ilnika indukcyjnego, klatkowego Wpowadzenie teoetyczne Wekto pzetzenny definicja i poawowe zależności. Dowolne wielkości kalane,
Bardziej szczegółowoWykład 17. 13 Półprzewodniki
Wykład 17 13 Półpzewodniki 13.1 Rodzaje półpzewodników 13.2 Złącze typu n-p 14 Pole magnetyczne 14.1 Podstawowe infomacje doświadczalne 14.2 Pąd elektyczny jako źódło pola magnetycznego Reinhad Kulessa
Bardziej szczegółowoGrawitacja i elementy astronomii.
Gawitacja i eleenty atonoii. Spi teści. 1. Wtęp. Ruch, jego powzechność i względność. 2. Pędkość jako wielkość fizyczna. 3. Wektoowy chaakte pędkości. 4. Ruch jednotajny, potoliniowy. 5. Ruch zienny 6.
Bardziej szczegółowoPraca i energia. x jest. x i W Y K Ł A D 5. 6-1 Praca i energia kinetyczna. Ruch jednowymiarowy pod działaniem stałych sił.
ykład z fzyk. Pot Pomykewcz 40 Y K Ł A D 5 Pa enega. Pa enega odgywają waŝną olę zaówno w fzyce jak w codzennym Ŝycu. fzyce ła wykonuje konketną pacę, jeŝel dzała ona na pzedmot ma kładową wzdłuŝ pzemezczena
Bardziej szczegółowoMAGISTERSKA PRACA DYPLOMOWA
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT MASZYN, NAPĘDÓW I POMIARÓW ELEKTRYCZNYCH MAGISTERSKA PRACA DYPLOMOWA Układy teowania pędkością kątową ilników aynchonicznych w zeokim zakeie egulacji
Bardziej szczegółowoModel klasyczny gospodarki otwartej
Model klasyczny gospodaki otwatej Do tej poy ozpatywaliśmy model sztucznie zakładający, iż gospodaka danego kaju jest gospodaką zamkniętą. A zatem bak było międzynaodowych pzepływów dób i kapitału. Jeżeli
Bardziej szczegółowoGRAWITACJA. przyciągają się wzajemnie siłą proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną do kwadratu ich odległości r.
GRAWITACJA Pawo powszechnego ciążenia (pawo gawitacji) Dwa punkty mateialne o masach m 1 i m pzyciągają się wzajemnie siłą popocjonalną do iloczynu ich mas i odwotnie popocjonalną do kwadatu ich odległości.
Bardziej szczegółowoBlok 2: Zależność funkcyjna wielkości fizycznych
Blok : Zależność funkcyjna wielkości fizycznych ZESTAW ZADAŃ NA ZAJĘCIA 1. Na podtawie wykreu oblicz średnią zybkość ciała w opianym ruchu.. Na ryunku przedtawiono wykre v(t) pewnego pojazdu jadącego po
Bardziej szczegółowo11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO
11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO Ruchem dgającym nazywamy uch, któy powtaza się peiodycznie w takcie jego twania w czasie i zachodzi wokół położenia ównowagi. Zespół obiektów fizycznych zapewniający wytwozenie
Bardziej szczegółowo00502 Podstawy kinematyki D Część 2 Iloczyn wektorowy i skalarny. Wektorowy opis ruchu. Względność ruchu. Prędkość w ruchu prostoliniowym.
1 00502 Kinematyka D Dane osobowe właściciela akusza 00502 Podstawy kinematyki D Część 2 Iloczyn wektoowy i skalany. Wektoowy opis uchu. Względność uchu. Pędkość w uchu postoliniowym. Instukcja dla zdającego
Bardziej szczegółowoSiła tarcia. Tarcie jest zawsze przeciwnie skierowane do kierunku ruchu (do prędkości). R. D. Knight, Physics for scientists and engineers
Siła tacia Tacie jest zawsze pzeciwnie skieowane do kieunku uchu (do pędkości). P. G. Hewitt, Fizyka wokół nas, PWN R. D. Knight, Physics fo scientists and enginees Symulacja molekulanego modelu tacia
Bardziej szczegółowoROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ.
ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ. STRESZCZENIE Na bazie fizyki klasycznej znaleziono nośnik ładunku gawitacyjnego, uzyskano jedność wszystkich odzajów pól ( elektycznych,
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN z działu: Dynamika. TEST W zadaniach 1 33 każde twierdzenie lub pytanie ma tylko jedną prawidłową odpowiedź. Należy ją zaznaczyć.
SPRAWDZIAN z działu: Dynamika TEST W zadaniach 1 33 każde twierdzenie lub pytanie ma tylko jedną prawidłową odpowiedź. Należy ją zaznaczyć....... imię i nazwiko... klaa 1. Które z poniżzych zdań tanowi
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY [ETAP SZKOLNY] ROK SZKOLNY
MIEJSCE NA KOD UCZESTNIKA KONKURSU WOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY [ETAP SZKOLNY] ROK SZKOLNY 2010/2011 Cza trwania: 90 inut Tet kłada ię z dwóch części. W części pierwzej az do rozwiązania 15 zadań zakniętych,
Bardziej szczegółowoFizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku
w popzednim odcinku 1 8 gudnia KOLOKWIUM W pzyszłym tygodniu więcej infomacji o pytaniach i tym jak pzepowadzimy te kolokwium 2 Moment bezwładności Moment bezwładności masy punktowej m pouszającej się
Bardziej szczegółowoPole magnetyczne. 5.1 Oddziaływanie pola magnetycznego na ładunki. przewodniki z prądem. 5.1.1 Podstawowe zjawiska magnetyczne
Rozdział 5 Pole magnetyczne 5.1 Oddziaływanie pola magnetycznego na ładunki i pzewodniki z pądem 5.1.1 Podstawowe zjawiska magnetyczne W obecnym ozdziale ozpatzymy niektóe zagadnienia magnetostatyki. Magnetostatyką
Bardziej szczegółowoWZORY Z FIZYKI POZNANE W GIMNAZJUM
WZORY Z IZYKI POZNANE W GIMNAZJM. CięŜa ciała. g g g g atość cięŝau ciała N, aa ciała kg, g tały ółczyik zay zyiezeie zieki, N g 0 0 kg g. Gętość ubtacji. getoc aa objetoc ρ V Jedotką gętości kładzie SI
Bardziej szczegółowoSiła. Zasady dynamiki
Siła. Zasady dynaiki Siła jest wielkością wektoową. Posiada okeśloną watość, kieunek i zwot. Jednostką siły jest niuton (N). 1N=1 k s 2 Pzedstawienie aficzne A Siła pzyłożona jest do ciała w punkcie A,
Bardziej szczegółowoEnergia potencjalna jest energią zgromadzoną w układzie. Energia potencjalna może być zmieniona w inną formę energii (na przykład energię kinetyczną)
1 Enega potencjalna jest enegą zgomadzoną w układze. Enega potencjalna może być zmenona w nną omę eneg (na pzykład enegę knetyczną) może być wykozystana do wykonana pacy. Sumę eneg potencjalnej knetycznej
Bardziej szczegółowoZadania do rozdziału 3. Zad.3.1. Rozważmy klocek o masie m=2 kg ciągnięty wzdłuż gładkiej poziomej płaszczyzny
Zadania do rozdziału 3. Zad.3.1. Rozważy klocek o aie kg ciągnięty wzdłuż gładkiej pozioej płazczyzny przez iłę P. Ile wynoi iła reakcji F N wywierana na klocek przez gładką powierzchnię? Oblicz iłę P,
Bardziej szczegółowoElektrostatyka. A. Sieradzki IF PWr. Ogień Świętego Elma
A. Sieadzki I PW Elektostatyka Wykład Wocław Univesity of Technology 3-3- Ogień Świętego Elma Ognie świętego Elma (ognie św. Batłomieja, ognie Kastoa i Polluksa) zjawisko akustyczno-optyczne w postaci
Bardziej szczegółowoZastosowanie zasad dynamiki Newtona.
Wykład z fizyki. Piot Posmykiewicz 33 W Y K Ł A D IV Zastosowanie zasad dynamiki Newtona. W wykładzie tym zostanie omówione zastosowanie zasad dynamiki w zagadnieniach związanych z taciem i uchem po okęgu.
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 1. W przypadku zbiornika zawierającego gaz, stan układu jako całości jest opisany przez: temperaturę, ciśnienie i objętość.
WYKŁAD 1 Pzedmiot badań temodynamiki. Jeśli chcemy opisać układ złożony z N cząstek, to możemy w amach mechaniki nieelatywistycznej dla każdej cząstki napisać ównanie uchu: 2 d i mi = Fi, z + Fi, j, i,
Bardziej szczegółowo1. Ciało sztywne, na które nie działa moment siły pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem obrotowym jednostajnym.
Wykład 3. Zasada zachowania momentu pędu. Dynamika punktu mateialnego i były sztywnej. Ruch obotowy i postępowy Większość ciał w pzyodzie to nie punkty mateialne ale ozciągłe ciała sztywne tj. obiekty,
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki. Wykład 2. Dr Piotr Sitarek. Instytut Fizyki, Politechnika Wrocławska
Podstawy fizyki Wykład 2 Dr Piotr Sitarek Instytut Fizyki, Politechnika Wrocławska Janusz Andrzejewski 2 Dynamika Zasady dynamiki Newtona Układy inercjalne i nieinercjalne Siła Masa Przykłady sił Tarcie
Bardziej szczegółowodr inż. Zbigniew Szklarski
Wykład 6: Paca i enegia d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.l htt://laye.uci.agh.edu.l/z.szklaski/ negia a aca negia jest to wielkość skalana, okeślająca stan, w jakim znajduje się jedno lub wiele ciał.
Bardziej szczegółowoWykład FIZYKA I. 5. Energia, praca, moc. http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak
Wykład FIZYKA I 5. Energia, praca, moc Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html ENERGIA, PRACA, MOC Siła to wielkość
Bardziej szczegółowoPRĄD ELEKTRYCZNY I SIŁA MAGNETYCZNA
PĄD LKTYCZNY SŁA MAGNTYCZNA Na ładunek, opócz siły elektostatycznej, działa ównież siła magnetyczna popocjonalna do pędkości ładunku v. Pzekonamy się, że siła działająca na magnes to siła działająca na
Bardziej szczegółowoDoświadczenie Atwood a
Doświadczenie Atwood a Dwa kocki o maach m 1 i m 2 = m 1 wiza na inie przewiezonej przez boczek. Oś boczka podwiezona jet do ufitu. Trzeci kocek o maie m 3 zota po ożony na pierwzym kocku tak że oba poruzaja
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki. Wykład 2. Dr Piotr Sitarek. Katedra Fizyki Doświadczalnej, W11, PWr
Podstawy fizyki Wykład 2 Dr Piotr Sitarek Katedra Fizyki Doświadczalnej, W11, PWr Dynamika Zasady dynamiki Newtona Układy inercjalne i nieinercjalne Siła Masa Przykłady sił Tarcie Opór Ruch jednostajny
Bardziej szczegółowodr inż. Zbigniew Szklarski
ykład 6: Paca i enegia d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.l htt://laye.uci.agh.edu.l/z.szklaski/ negia a aca negia jest to wielkość skalana, okeślająca stan, w jakim znajduje się jedno lub wiele ciał.
Bardziej szczegółowoII.6. Wahadło proste.
II.6. Wahadło poste. Pzez wahadło poste ozumiemy uch oscylacyjny punktu mateialnego o masie m po dolnym łuku okęgu o pomieniu, w stałym polu gawitacyjnym g = constant. Fig. II.6.1. ozkład wektoa g pzyśpieszenia
Bardziej szczegółowoŹródła pola magnetycznego
Pole magnetyczne Źódła pola magnetycznego Cząstki elementane takie jak np. elektony posiadają własne pole magnetyczne, któe jest podstawową cechą tych cząstek tak jak q czy m. Pouszający się ładunek elektyczny
Bardziej szczegółowoBRYŁA SZTYWNA. Umowy. Aby uprościć rozważania w tym dziale będziemy przyjmować następujące umowy:
Niektóe powody aby poznać ten dział: BRYŁA SZTYWNA stanowi dobe uzupełnienie mechaniki punktu mateialnego, opisuje wiele sytuacji z życia codziennego, ma wiele powiązań z innymi działami fizyki (temodynamika,
Bardziej szczegółowoZagadnienia na badanie wyników nauczani z fizyki kl II. [min]
Zagadnienia na badanie wyników nauczani z fizyki kl II Badanie wyników obejmuje natępujące działy: 1.Ruchy.Dynamika 3.Praca, moc, energia mechaniczna Przykładowe zadania Zad.1 (0-3pkt.) Jacek przez dwie
Bardziej szczegółowoMetody systemowe i decyzyjne w informatyce
Metody ytemowe i decyzyjne w informatyce Ćwiczenia lita zadań nr 1 Prote zatoowania równań różniczkowych Zad. 1 Liczba potencjalnych użytkowników portalu połecznościowego wynoi 4 miliony oób. Tempo, w
Bardziej szczegółowoFizyka. Wykład 2. Mateusz Suchanek
Fizyka Wykład Mateusz Suchanek Zadanie utwalające Ruch punktu na płaszczyźnie okeślony jest ównaniai paaetycznyi: x sin(t ) y cos(t gdzie t oznacza czas. Znaleźć ównanie tou, położenie początkowe punktu,
Bardziej szczegółowoi odwrotnie: ; D) 20 km h
3A KIN Kinematyka Zadania tr 1/5 kin1 Jaś opowiada na kółku fizycznym o wojej wycieczce używając zwrotów: A) zybkość średnia w ciągu całej wycieczki wynoiła 0,5 m/ B) prędkość średnia w ciągu całej wycieczki
Bardziej szczegółowoPRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI DZIAŁ III. SIŁA WPŁYWA NA RUCH
DZIAŁ III. SIŁA WPŁYWA NA RUCH Wielkość fizyczna nazwa ybol Przypiezenie (II zaada dynaiki) a Jednotka wielkości fizycznej Wzór nazwa ybol F N w a niuton na kilogra kg Ciężar Q Q g niuton N Przypiezenie
Bardziej szczegółowoPrawo powszechnego ciążenia Newtona
Pawo powszechnego ciążenia Newtona m M FmM Mm =G 2 Mm FMm = G 2 Stała gawitacji G = 6.67 10 11 2 Nm 2 kg Wielkość siły gawitacji z jaką pzyciągają się wzajemnie ciała na Ziemi M = 100kg N M = Mg N m =
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI Z DYNAMIKI KLASA I GIMNAZJUM GRUPA I
SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI Z DYNAMIKI KLASA I GIMNAZJUM GRUPA I 1. (3p) Jaki rodzaj oddziaływań zachodzi w podanych ytuacjach? a) Spadanie jabłka z drzewa -... b) Uderzenie łotkie w gwóźdź...
Bardziej szczegółowoMECHANIKA OGÓLNA (II)
MECHNIK GÓLN (II) Semest: II (Mechanika I), III (Mechanika II), ok akademicki 2017/2018 Liczba godzin: sem. II*) - wykład 30 godz., ćwiczenia 30 godz. sem. III*) - wykład 30 godz., ćwiczenia 30 godz. (dla
Bardziej szczegółowo= ± Ne N - liczba całkowita.
POL LKTRYCZN W PRÓŻNI Ładunek - elementany Nieodłączna własność niektóych cząstek elementanych, [n. elektonu (-e), otonu (+e)], zejawiająca się w oddziaływaniu elektomagnetycznym tych cząstek. e =,6-9
Bardziej szczegółowoMikrosilniki synchroniczne
Mikoilniki ynchoniczne Specyfika eoii: R >0 z uwagi na ounkowo dużą waość ezyancji ojana nie wolno jej pomijać w analizie zjawik mikomazyny ynchonicznej. Zwykle wykozyywane ą óżne odzaje momeny ynchonicznego:
Bardziej szczegółowoNa skutek takiego przemieszcznia ładunku, energia potencjalna układu pole-ładunek zmienia się o:
E 0 Na ładunek 0 znajdujący się w polu elektycznym o natężeniu E działa siła elektostatyczna: F E 0 Paca na pzemieszczenie ładunku 0 o ds wykonana pzez pole elektyczne: dw Fds 0E ds Na skutek takiego pzemieszcznia
Bardziej szczegółowoRuch punktu materialnego
WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA INNOWACYJNY PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI W SZKOŁACH PONADGIMNAZJALNYCH Moduł dydaktyczny: fizyka - infomatyka Ruch punktu mateialnego Elżbieta Kawecka
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ FIZYKI, MATEMATYKI I INFORMATYKI POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ Instytut Fizyki LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI, ELEKTRONIKI I MIERNICTWA
WYDZIAŁ FIZYKI, MATEMATYKI I INFORMATYKI POITEHNIKI KRAKOWSKIEJ Instytut Fizyki ABORATORIUM PODSTAW EEKTROTEHNIKI, EEKTRONIKI I MIERNITWA ĆWIZENIE 7 Pojemność złącza p-n POJĘIA I MODEE potzebne do zozumienia
Bardziej szczegółowo3. RUCHY CIAŁ (KINEMATYKA) Pojęcie ruchu, układ odniesienia, tor, droga, przemieszczenie
3. RUCHY CIAŁ (KINEMATYKA) Zakre wiadomości Pojęcie ruchu, układ odnieienia, tor, droga, przemiezczenie Względność ruchu Klayfikacja ruchów Prędkość średnia i chwilowa Ruch jednotajny protoliniowy (równanie
Bardziej szczegółowoPole grawitacyjne. Definicje. Rodzaje pól. Rodzaje pól... Notatki. Notatki. Notatki. Notatki. dr inż. Ireneusz Owczarek.
Pole gawitacyjne d inż. Ieneusz Owczaek CNMiF PŁ ieneusz.owczaek@p.lodz.pl http://cmf.p.lodz.pl/iowczaek 1 d inż. Ieneusz Owczaek Pole gawitacyjne Definicje to pzestzenny ozkład wielkości fizycznej. jest
Bardziej szczegółowoBlok 4: Dynamika ruchu postępowego. Równia, wielokrążki, układy ciał
Blok 4: Dynaika ruchu potępowego Równia, wielokrążki, układy ciał I Dynaiczne równania ruchu potępowego Chcąc rozwiązać zagadnienie ruchu jakiegoś ciała lub układu ciał bardzo częto zaczynay od dynaicznych
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII
Miejce na naklejkę z kodem zkoły dylekja MFA-PAP-06 EGZAMIN MAURALNY Z FIZYKI I ASRONOMII POZIOM PODSAWOWY Cza pracy 0 minut Intrukcja dla zdającego. Sprawdź, czy arkuz egzaminacyjny zawiera 3 tron (zadania
Bardziej szczegółowoWPŁYW ASYMETRII SZCZELINY POWIETRZNEJ NA WARTOŚĆ NAPIĘĆ I PRĄDÓW WAŁOWYCH W SILNIKACH INDUKCYJNYCH DUśEJ MOCY
Zezyty Poblemowe Mazyny Elektyczne N 81/29 73 Boniław Dak, Piot Zientek, Roman Nietój, Andzej Boboń Politechnika Śląka, Gliwice Józef Kwak, Zabzańkie Zakłady Mechaniczne, Zabze Jan Maek Lipińki, Zakład
Bardziej szczegółowoLIST EMISYJNY nr 3 /2014 Ministra Finansów
LIST EMISYJNY n /0 Minista Finansów z dnia stycznia 0. w spawie emisji kótkookesowych oszczędnościowych obligacji skabowych o opocentowaniu stałym ofeowanych w sieci spzedaży detalicznej Na podstawie at.
Bardziej szczegółowoFizyka 1- Mechanika. Wykład 10 7.XII Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów
Fizyka - Mechanika Wykład 0 7.XII.07 Zygmunt Szefliński Śodowiskowe Laboatoium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Pawo powszechnego ciążenia F G mm Opisuje zaówno spadanie jabłka
Bardziej szczegółowoKONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów. Schemat punktowania zadań
1 KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów 10 marca 2017 r. zawody III topnia (finałowe) Schemat punktowania zadań Makymalna liczba punktów 60. 90% 5pkt. Uwaga! 1. Za poprawne rozwiązanie zadania
Bardziej szczegółowoZasady dynamiki Newtona. Ilość ruchu, stan ruchu danego ciała opisuje pęd
Zasady dynamiki Newtona Ilość ruchu, stan ruchu danego ciała opisuje pęd Zasady dynamiki Newtona I Każde ciało trwa w stanie spoczynku lub porusza się ruchem prostoliniowym i jednostajnym, jeśli siły przyłożone
Bardziej szczegółowoZasady dynamiki ruchu obrotowego
DYNAMIKA (cz.) Dynamika układu punktów Śodek masy i uch śodka masy Dynamika były sztywnej Moment bezwładności, siły i pędu Zasada zachowania momentu pędu Pawo Steinea Zasady dynamiki uchu obotowego Politechnika
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 11 OPTYMALIZACJA WIELOKRYTERIALNA
WYKŁAD OPTYMALIZACJA WIELOKYTEIALNA Wstęp. W wielu pzypadkach pzy pojektowaniu konstukcji technicznych dla okeślenia ich jakości jest niezędne wpowadzenie więcej niż jednego kyteium oceny. F ) { ( ), (
Bardziej szczegółowo9. 1. KOŁO. Odcinki w okręgu i kole
9.. KOŁO Odcinki w okęgu i kole Cięciwa okęgu (koła) odcinek łączący dwa dowolne punkty okęgu d Śednica okęgu (koła) odcinek łączący dwa dowolne punkty okęgu pzechodzący pzez śodek okęgu (koła) Pomień
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1 CHARAKTERYSTYKI STATYCZNE DIOD P-N
LBORTORM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNKOWYCH ĆWCZENE 1 CHRKTERYSTYK STTYCZNE DOD P-N K T E D R S Y S T E M Ó W M K R O E L E K T R O N C Z N Y C H 1 CEL ĆWCZEN Celem ćwiczenia jet zapoznanie ię z: przebiegami
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE MODUŁU SPRĘŻYSTOŚCI POSTACIOWEJ G ORAZ NAPRĘŻEŃ SKRĘCAJĄCYCH METODĄ TENSOMETRYCZNĄ
Ćwiczenie 7 WYZNACZANIE ODUŁU SPRĘŻYSTOŚCI POSTACIOWEJ G ORAZ NAPRĘŻEŃ SKRĘCAJĄCYCH ETODĄ TENSOETRYCZNĄ A. PRĘT O PRZEKROJU KOŁOWY 7. WPROWADZENIE W pręcie o przekroju kołowym, poddanym obciążeniu momentem
Bardziej szczegółowoWykład 5: Dynamika. dr inż. Zbigniew Szklarski
Wykład 5: Dynamika d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Pzyczyny uchu - zasady dynamiki dla punktu mateialnego Jeśli ciało znajduje się we właściwym miejscu,
Bardziej szczegółowoPRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI
PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI ODPOWIEDZI DO ARKUSZA ROZSZERZONEGO Zadanie ( pkt) A Zadanie ( pkt) C Zadanie ( pkt) A, bo sinα + cosα sinα + cosα cos sinα sin cosα + π π + π sin α π A więc musi
Bardziej szczegółowoZasady dynamiki Newtona
Zasady dynamiki Newtona Każde ciało trwa w stanie spoczynku lub porusza się ruchem prostoliniowym i jednostajnym, jeśli siły przyłożone nie zmuszają ciała do zmiany tego stanu Jeżeli na ciało nie działa
Bardziej szczegółowo20 ELEKTROSTATYKA. PRAWO COULOMBA.
Włodzimiez Wolczyński Pawo Coulomba 20 ELEKTROSTATYKA. PRAWO COULOMBA. POLE CENTRALNE I JEDNORODNE Q q = k- stała, dla póżni = 9 10 = 1 4 = 8,9 10 -stała dielektyczna póżni ε względna stała dielektyczna
Bardziej szczegółowoBADANIE SILNIKA WYKONAWCZEGO PRĄDU STAŁEGO
LABORATORIUM ELEKTRONIKI I ELEKTROTECHNIKI BADANIE SILNIKA WYKONAWCZEGO PRĄDU STAŁEGO Opacował: d inŝ. Aleksande Patyk 1.Cel i zakes ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z budową, właściwościami
Bardziej szczegółowoVI. Grawitacja. Rozwiązanie:
VI. awitacja 09. powiezchni iei wyzucono ciało pionowo do góy z pędkością 0. Na jaką wyokość wznieie ię to ciało? Jaką powinno ieć najniejzą pędkość początkową, aby nie padło nigdy na ieię? ozwiązanie:
Bardziej szczegółowoPOLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI. W roku 1820 Oersted zaobserwował oddziaływanie przewodnika, w którym płynął
POLE MAGNETYCZNE W PÓŻNI W oku 8 Oested zaobsewował oddziaływanie pzewodnika, w któym płynął pąd, na igłę magnetyczną Dopowadziło to do wniosku, że pądy elektyczne są pzyczyną powstania pola magnetycznego
Bardziej szczegółowoModelowanie przepływu cieczy przez ośrodki porowate Wykład III
Modelowanie pzepływu cieczy pzez ośodki poowate Wykład III 6 Ogólne zasady ozwiązywania ównań hydodynamicznego modelu pzepływu. Metody ozwiązania ównania Laplace a. Wpowadzenie wielkości potencjału pędkości
Bardziej szczegółowoGrzegorz Kornaś. Powtórka z fizyki
Gzegoz Konaś Powtóka z fizyki - dla uczniów gimnazjów, któzy chcą wiedzieć to co tzeba, a nawet więcej, - dla uczniów liceów, któzy chcą powtózyć to co tzeba, aby zozumieć więcej, - dla wszystkich, któzy
Bardziej szczegółowoOddziaływania fundamentalne
Oddziaływania fundamentalne Siła gawitacji (siła powszechnego ciążenia, oddziaływanie gawitacyjne) powoduje spadanie ciał i ządzi uchem ciał niebieskich Księżyc Ziemia Słońce Newton Dotyczy ciał posiadających
Bardziej szczegółowoFIZYKA 2. Janusz Andrzejewski
FIZYKA 2 wykład 4 Janusz Andzejewski Pole magnetyczne Janusz Andzejewski 2 Pole gawitacyjne γ Pole elektyczne E Definicja wektoa B = γ E = Indukcja magnetyczna pola B: F B F G m 0 F E q 0 qv B = siła Loentza
Bardziej szczegółowoRodzajowy rachunek kosztów Wycena zuŝycia materiałów
Rodzajowy achunek kosztów (wycena zuŝycia mateiałów) Wycena zuŝycia mateiałów ZuŜycie mateiałów moŝe być miezone, wyceniane, dokumentowane i ewidencjonowane w óŝny sposób. Stosowane metody wywieają jednak
Bardziej szczegółowoZastosowanie teorii pierścieni w praktyce
Upozczenie wyażeń 2x+(y x) = x+y Spotkania z Matematyka Zatoowanie teoii pieścieni w paktyce Alekande Deniiuk denijuk@matman.uwm.edu.pl Uniweytet Wamińko-Mazuki w Olztynie Wydział Matematyki i Infomatyki
Bardziej szczegółowoWykład 1. Elementy rachunku prawdopodobieństwa. Przestrzeń probabilistyczna.
Podstawowe pojęcia. Wykład Elementy achunku pawdopodobieństwa. Pzestzeń pobabilistyczna. Doświadczenie losowe-doświadczenie (zjawisko, któego wyniku nie możemy pzewidzieć. Pojęcie piewotne achunku pawdopodobieństwa
Bardziej szczegółowo15. Energia i praca w polu elektrycznym. Wybór i opracowanie zadań Andrzej Kuczkowski.
5 Enegia i paca w polu elektyczny ybó i opacowanie zadań Andzej Kuczkowki 5 aka paca zotanie wykonana podcza pzenozenia ładunku punktowego q -8 C z niekończoności do punktu oddalonego o c od powiezchni
Bardziej szczegółowo- substancje zawierające swobodne nośniki ładunku elektrycznego:
Pzewodniki - substancje zawieające swobodne nośniki ładunku elektycznego: elektony metale, jony wodne oztwoy elektolitów, elektony jony zjonizowany gaz (plazma) pzewodnictwo elektyczne metali pzewodnictwo
Bardziej szczegółowoDobór zmiennych objaśniających do liniowego modelu ekonometrycznego
Dobó zmiennych objaśniających do liniowego modelu ekonometycznego Wstępnym zadaniem pzy budowie modelu ekonometycznego jest okeślenie zmiennych objaśniających. Kyteium wybou powinna być meytoyczna znajomość
Bardziej szczegółowoFizyka 5. Janusz Andrzejewski
Fizyka 5 Przykład R y F s x F n mg W kierunku osi Y: W kierunku osi X: m*0=r-f n m*a=f s F s =mgsinα F n =mgcosα Dynamiczne równania ruchu Interesujące jest tylko rozpatrywanie ruchu w kierunku osi X a=gsin
Bardziej szczegółowoZasady dynamiki. 1. Jakie mogą być oddziaływania ciał? 2. Co dzieje się z ciałem, na które nie działają żadne siły?
Zaady dynaiki. 1. Jakie ogą być oddziaływania ciał? Świat jet pełen rozaitych ciał. Ciała te nie ą od iebie niezależne, nieutannie na iebie działają. Objawy tego działania, czy też, jak ówią fizycy, oddziaływania
Bardziej szczegółowo