ZAŁOŻENIA I REALIZACJA PROGRAMU SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE

Transkrypt

1 ZAŁOŻENIA I REALIZACJA PROGRAMU SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE

2 Ruch szkół promujących zdrowie rozwija się w Europie od 15 lat i obejmuje obecnie 43 kraje stowarzyszone w Europejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie, którym wspólnie patronują Światowa Organizacja Zdrowia, Rada Europy i Komisja Europejska.

3 Te trzy organizacje międzynarodowe wiążą z rozwojem tego ruchu nadzieje na lepszą jakość życia ludzi w zjednoczonej Europie. Polska znalazła a się w gronie pierwszych ośmiu o krajów, które zostały y przyjęte do ESSzPZ już w 1992 r. Sekretariat Europejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie mieści się w Holenderskim Instytucie Promocji Zdrowia i Profilaktyki Chorób.

4 W Polsce popularyzację idei SzPZ rozpoczęto projektem Szkoła a Promująca Zdrowie,, realizowanym pod kierunkiem prof. dr hab. Barbary Woynarowskiej w latach , 1995, w 14 szkołach podstawowych, zwanych szkołami projektowymi. W ramach upowszechniania projektu stworzono strukturę wspierającą rozwój j sieci SzPZ wojewódzkich koordynatorów. Od 1992 r. zaczęł ęły y powstawać wojewódzkie sieci szkół promujących zdrowie. Działania ania związane zane rozwijaniem i upowszechnianiem idei SzPZ w Polsce podjął resort zdrowia.

5 Siedzibą pierwszego zespołu u koordynującego prace - Polskiego Zespołu u ds. Projektu Szkoła a Promująca Zdrowie był Instytut Matki i Dziecka. Dzięki staraniom prof. dr hab. B. Woynarowskiej - ówczesnego Głównego G Koordynatora oraz kierowanego przez nią ww zespołu, udało o się umieści cić zespół koordynujący w resorcie edukacji. Wynikiem tego było o utworzenie w 1999 r. Pracowni Edukacji Zdrowotnej i Promocji Zdrowia, najpierwn w KOWEZ, a od 2003 r. w CMPPP, jako Pracowni Promocji Zdrowia. Zadaniem pracowni jest m.in. wspieranie rozwoju sieci szkół promujących zdrowie.

6 Koncepcja Szkoły y Promującej Zdrowie wyrosła z ogólnych założeń promocji zdrowia, rozwijanej przez Światową Organizację Zdrowia oraz z dorobku kilku międzynarodowych konferencji poświ więconych szkolnej edukacji zdrowotnej. Nie ma jednej, ogólnie przyjętej definicji takiej szkoły. Każdy kraj wypracowuje swój j model SzPZ w zależno ności od uznawanych wartości oraz własnych w doświadcze wiadczeń.

7 Przyjęto, że SzPZ ma trzy główne g cechy: 1. Edukacja zdrowotna jako nieodłą łączny element programu nauczania. 2. Etos zdrowia w szkole środowisko fizyczne i społeczne, atmosfera oraz polityka i organizacja sprzyjają zdrowemu stylowi życia oraz dobremu samopoczuciu członk onków w społeczno eczności ci szkolnej. 3. Współdzia działanie anie z rodzicami i społeczno ecznością lokalną.

8 Szkoła: W Polsce koncepcja szkoły y promującej zdrowie stale się rozwija. Przyjęto, że: Jest środowiskiem, którego społeczno eczność nie tylko uczy się i pracuje, ale także żyje - nawiązuje kontakty z innymi, przeżywa porażki i sukcesy, odpoczywa, bawi się itp. Szkoła jest więc c miejscem, w którym społeczno eczność ma nie tylko wywiązywa zywać się z obowiązk zków, ale także e powinna dobrze się czuć. Jest elementem środowiska lokalnego: oba te środowiska wzajemnie na siebie oddziałuj ują. Jest miejscem, które przygotowuje młodych m ludzi nie tylko do następnego etapu edukacji, ale równier wnież do życia, w tym do dokonywania zdrowych wyborów. w.

9 Promująca: Tworząca warunki (fizyczne i społeczne), sprzyjające ochronie i pomnażaniu aniu zdrowia. Umożliwiaj liwiająca aktywne uczestnictwo społeczno eczności ci szkolnej w działaniach aniach na rzecz zdrowia. Zdrowie: Ma cztery wymiary: fizyczny, psychiczny, społeczny i duchowy, które powinny być w harmonii. Decyduje o jakości życia ludzi obok wykształcenia i warunków w ekonomicznych.

10 Cechy szkoły y promującej zdrowie

11 Cechy szkoły y promującej zdrowie: Akceptuje fakt że e zdrowie społeczno eczności ci szkolnej może e być tworzone przez połą łączenie edukacji zdrowotnej i innych działań,, które podejmuje szkoła a aby chronić i poprawić zdrowie wszystkich, którzy się w niej znajdują. Troszczy się w równym r stopniu o zdrowie pracowników w i uczniów. Uczniowie i pracownicy sąs świadomymi i aktywnymi uczestnikami procesu promocji zdrowia. Edukacja zdrowotna ma określony czas w programie nauczania szkoły y oraz w ramach nauczania poszczególnych przedmiotów.

12 Uwzględnia priorytety dotyczące ce zdrowia w ukrytym programie szkoły. Obejmuje to m.in: : nacechowane szacunkiem relacje międzyludzkie, sprzyjające zdrowiu środowisko fizyczne i wyposażenie szkoły. Tworzy rzeczywiste partnerstwo między szkołą łą,, domem i społeczno ecznością lokalną. Znajduje czas na dyskusje i upowszechnianie wartości, które głosi g oraz wdraża a je dożycia szkoły. Zwraca uwagę nie tylko na treści ale także e metody nauczania.

13 Akceptuje jako podstawową zasadę,, potrzebę wzmacniania poczucia własnej w wartości uczniów, rodziców w i pracowników. w. Dostarcza możliwo liwości wyboru zajęć stymulujących rozwój uczniów, tak aby mogli oni doświadcza wiadczać współuczestnictwa oraz sukcesu w czasie zajęć szkolnych i w czasie wolnym. Zatrudnieni w szkole pracownicy służby s zdrowia, pedagog, psycholog odgrywają istotną rolę w tworzeniu zdrowia przez odpowiednie świadczenia zdrowotne oraz pomoc psychologiczną i społeczn eczną dla uczniów, rodziców w i pracowników w szkoły.

14 Pielęgniarka szkolna ( i inni zatrudnieni w szkole pracownicy służby s zdrowia) uczestniczy czynnie w programie edukacji zdrowotnej. Pracownicy szkoły y i rodzice mają możliwo liwości uczestniczenia w działaniach aniach w zakresie edukacji zdrowotnej w ramach programu kształcenia pracowników w oraz spotkań z rodzicami. Zwraca uwagę na objawy i skutki nadmiernego stresu oraz podejmuje działania ania dla jego zmniejszenia oraz uczenia uczniów w i pracowników w radzenia sobie ze stresem. Uznaje, że e posiłki szkolne i artykuły y spożywcze, dostępne w szkole, stanowią ważną role w promocji zdrowia członk onków w społeczno eczności ci szkolnej.

15 Cele Szkoły y Promującej Zdrowie wdrażać do zdrowego stylu życia oraz stwarzać uczniom i pracownikom realne i atrakcyjne możliwo liwości dokonywania zdrowych wyborów, w, umożliwi liwić uczniom rozwój j ich potencjału u fizycznego, psychicznego i społecznego oraz wzmacniać ich poczucie własnej wartości, zapewnić sprzyjające zdrowiu środowisko fizyczne pracy i nauki, włączyć edukację zdrowotną uczniów w do programu nauczania szkoły y z wykorzystaniem aktywizujących metod nauczania, wyposażyć uczniów w w wiedzę i umiejętno tności niezbędne do podejmowania wyborów w dla poprawy własnego w zdrowia oraz tworzenia zdrowego i bezpiecznego środowiska fizycznego, włączyć do działań szkoły y służbęs zdrowia zwłaszcza do edukacji zdrowotnej oraz do pomocy uczniom we wchodzeniu w rolę aktywnego konsumenta opieki zdrowotnej.

16 Szkoła a Promująca Zdrowie jest organizacją : Szkoła a promująca zdrowie dążd ąży y do rozwoju całościowego, ciowego, w którym uwzględnia rozwój j osobowy i zawodowy pracowników oraz rozwój j organizacji jako określonej całości. ci. Ucząca ca się organizacja poszukuje sposobów w odnowy w procesie zespołowych owych refleksji, oceny wyników w działań,, tworzenia nowych zasad postępowania, powania, doskonalenie pracowników. w. Współpraca, praca, partnerstwo i dialog, eliminowanie współzawodnictwa i rywalizacji jest warunkiem skutecznych działań w promocji zdrowia. Skuteczne działanie anie ludzi w SzPZ jest możliwe dzięki uczeniu się planowania działań oraz ewaluacji ich procesu i wyników. w. Wielu szkołom om udało o się to wdrożyć do różnych r obszarów funkcjonowania szkoły, nie tylko do promocji zdrowia.

17 Zadania koordynatora: Pozyskiwanie uczestnictwa członk onków w społeczno eczności ci szkolnej i sojuszników w wśród w d rodziców w i w społeczno eczności ci lokalnej oraz podjęcie wzajemnych zobowiąza zań,, niezbędnych dla skutecznych działań. Inicjowanie, organizacja i koordynowanie prac związanych zanych z promocją zdrowia w szkole (planowanie i ewaluacja działań). Kierowanie pracą szkolnego zespołu u promocji zdrowia. Współudzia udział w kształceniu pracowników w szkoły y w zakresie promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej. Współdzia działanie anie z zespołem em (wojewódzkim lub terenowym) wspierającym pracę szkół. Rozwijanie własnych w umiejętno tności z zakresu promocji zdrowia, współdzia działania ania z innymi ludżmi i kierowania ich pracą.

18 Szkolny zespół promocji zdrowia. W skład zespołu u wchodzą dobrowolnie zgłaszaj aszający się przedstawiciele wszystkich grup społeczno eczności ci szkolnej: nauczyciele, inni pracownicy szkoły y (w tym opiekun samorządu uczniowskiego, opiekun koła a PCK), uczniowie, pielęgniarka szkolna, rodzice, osoby z samorządu lokalnego. Ważnym filarem zespołu u jest pielęgniarka szkolna. Jest ona konsultantem i doradcą medycznym dla dyrekcji, nauczycieli, współpracuje pracuje z rodzicami. Jest także łącznikiem między szkołą a służbąs zdrowia i różnymi r organizacjami działaj ającymi w społeczno eczności ci lokalnej. W szkole promującej zdrowie powinna pracować WZOROWA pielęgniarka szkolna lub higienistka szkolna.

19 Szkolny Program Promocji Zdrowia Cel strategiczny projektu Kształtowanie towanie umiejętno tności zdrowego stylu życia oraz podejmowanie działań na rzecz zdrowia własnego w i innych.

20 Cele operacyjne wybrane z Narodowego Programu Zdrowia na lata Zmniejszenie rozpowszechniania palenia tytoniu. Zmniejszenie spożycia alkoholu. Poprawa sposobu żywienia młodziem odzieży y jakości zdrowotnej żywności. Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego i psychospołecznego oraz zapobieganie problemom zdrowotnym i społecznym. Ograniczenie używania u substancji psychoaktywnych i związanych zanych z nim szkód d zdrowotnych. Zmniejszenie często stości urazów w powstałych w wyniku wypadków. w. Zwiększanie skuteczności ci zapobiegania chorobom zakaźnym i zakażeniom. Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie występowaniu zaburzeń psychicznych. Profilaktyka chorób b naczyniowo-sercowych, układu oddechowego i nowotworów. w.

21 Sposoby realizacji programu: Organizowanie spotkań młodzieży y z psychologiem, pielęgniark gniarką szkolną itp. Organizowanie spotkań z przedstawicielami policji z wydziału u ds. walki z narkotykami. Prowadzenie zajęć dla młodziem odzieży y dotyczących cych problematyki prozdrowotnej. Przeprowadzanie pogadanek na godzinach wychowawczych. Organizowanie w szkole imprez tematycznych (happeningi, konkursy, przedstawienia, debaty wewnątrzszkolne). Promowanie zdrowego stylu życia psychicznego i fizycznego w ramach lekcji np.. wychowania fizycznego, biologii, wychowania do życia w rodzinie, godzin wychowawczych, wycieczek szkolnych i pracy kółk zainteresowań.

22 Organizowanie warsztatów w dla nauczycieli i uczniów. Organizacja zajęć dotyczących cych planowania i organizacji czasu wolnego. Udzielanie młodziem odzieży y i ich rodzicom informacji o dostępnych formach porad i konsultacji przez specjalistów w psychologów, lekarzy oraz form tej pomocy przez pedagoga szkolnego, wychowawców w i nauczycieli. Organizowanie spotkań wychowawczych z rodzicami (problemowych, tematycznych). Rozwiązywanie zywanie zagadnień związanych zanych z seksualności cią człowieka w ramach wychowania do życia w rodzinie. Prowadzenie zajęć dotyczących cych chorób b przenoszonych drogą płciową i antykoncepcji w ramach biologii i wychowania do życia w rodzinie.

23 Prowadzenie zajęć z samoobrony służąs żących nauce odpowiedniego zachowania w razie niebezpieczeństwa w ramach lekcji wychowania fizycznego i przysposobienia obronnego. Przygotowanie do świadomego korzystania ze środków w multimedialnych (uzależnienie od komputera) w ramach lekcji technologii informacyjnej. Prowadzenie działalno alności informacyjnej przez udostępnienie młodziem odzieży adresów w internetowych dotyczących cych materiałów w edukacyjnych związanych zanych z zapobieganiem alkoholizmowi, narkomanii i innym uzależnieniom. Biblioteka szkolna gromadzi materiały y niezbędne do realizacji programu Stworzenie przyjaznego klimatu (dobra komunikacja, osobowe relacje pomiędzy nauczycielami i uczniami, udzielanie emocjonalnego wsparcia młodzieży, szczególnie w trudnych dla nich sytuacjach..

24 Nauczyciele stanowiący pozytywne wzorce. Nabywanie przez uczniów w umiejętno tności społecznych. Tworzenie warunków w do wchodzenia w sytuacje społeczne. Budowanie dobrej współpracy pracy z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników w działań wychowawczych oraz profilaktycznych prowadzonych przez nauczycieli. Pomoc uczniom mającym problemy w nauce. Wczesne rozpoznawanie uczniów w z grup ryzyka i kierowanie ich do psychologa, pedagoga szkolnego. Szkolenie kadry pedagogicznej w zakresie profilaktyki zagrożeń oraz umiejętno tności wychowawczych.