PRZEMYSŁOWE UKŁADY STEROWANIA PID. Wykład 5 i 6. Michał Grochowski, dr inż. Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PRZEMYSŁOWE UKŁADY STEROWANIA PID. Wykład 5 i 6. Michał Grochowski, dr inż. Katedra Inżynierii Systemów Sterowania"

Transkrypt

1 Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki PRZEMYSŁOWE UKŁADY STEROWANIA PID Wykład 5 i 6 Michał Grochowski, dr inż. Studia I stopnia inżynierskie, Semestr IV

2 Charakterystyki częstotliwościowe Charakterystyki częstotliwościowe są popularnymi metodami analizy i syntezy liniowych układów regulacji. Metody oparte o charakterystyki częstotliwościowe są uważane za metody graficzne w odróżnieniu od metod charakterystyk czasowych, które związane są bezpośrednio z równaniami różniczkowymi i są zasadniczo oparte na podejściu analitycznym.

3 Charakterystyki częstotliwościowe Zasadniczą cechą metod charakterystyk częstotliwościowych jest to, że opis układu jest dany w kategoriach jego odpowiedzi ustalonej na sinusoidalnie zmienny sygnał wejściowy. Jeżeli układ jest liniowy, odpowiedź układu będzie sinusoidalna o tej samej częstotliwości, co wejście, ale o innej amplitudzie i przesunięta w fazie; jeżeli układ jest nieliniowy, odpowiedź układu będzie dodatkowo zawierała wyższe harmoniczne i czasem podharmoniczne. x(t) y(t) x(s) Obiekt liniowy y(s) t t x(t)=a 1 sinωt x(t)=a 2 sin(ωt+ϕ)

4 Charakterystyki częstotliwościowe Drugą ważną cechą metod częstotliwościowych jest to, że widmowa funkcja przejścia (transmitancja widmowa) opisująca ustaloną odpowiedź układu na wymuszenie sinusoidalne może być otrzymana z operatorowej funkcji przejścia (transmitancji operatorowej), przez podstawienie zmiennej jω w miejsce zmiennej s. G j Gs s j

5 Charakterystyki częstotliwościowe W analizie i syntezie liniowych układów regulacji (liniowych układów sterowania ze sprzężeniem zwrotnym) szczególnie popularne są następujące metody graficznego przedstawiania transmitancji widmowej G(jω): 1. Charakterystyki amplitudowo-fazowe (wykresy Nyquist a, wykresy biegunowe) wykresy zależności modułu transmitancji widmowej w funkcji przesunięcia fazowego w układzie współrzędnych biegunowych przy zmianie ω od zera do nieskończoności jako parametru na tych wykresach; 2. Charakterystyki Bode a (wykresy kątowe, logarytmiczne) wykresy zależności modułu transmitancji widmowej w decybelach w funkcji log(ω) (lub ω) oraz kąta przesunięcia fazowego w funkcji log(ω) (lub ω) w prostokątnym układzie współrzędnych;

6 Charakterystyki częstotliwościowe Charakterystyki amplitudowo-fazowe są używane przede wszystkim w analizie i projektowaniu układów realizowanych z wykorzystaniem kryterium Nyquist a. Załóżmy, że mamy element układu regulacji o transmitancji widmowej G(jω). Aby narysować charakterystykę amplitudowofazową tego elementu powinniśmy przedstawić transmitancję G(jω), traktując ją jako liczbę zespoloną, np.: G j() j G j e Dalej sporządzenie charakterystyki amplitudowo-fazowej związane jest z przeprowadzeniem obliczeń służących zestawieniu tabeli punktów wykresu.

7 Charakterystyki częstotliwościowe Transmitancja G(jω) w postaci zespolonej: ) ( ) ( 1 2 ) ( ) ( ) ( ) ( j j j e M e A A e j G j G ) ( ) ( jq P j G ) ( )cos ( Re ) ( M j G P ) ( )sin ( Im ) ( M j G Q lub na podstawie: gdzie: ) ( ) ( ) ( 2 2 Q P j G M ) ( ) ( ) ( arg P Q arctg j G sin cos ) ( j e j

8 Charakterystyki częstotliwościowe Charakterystyki Bode a są inną użyteczną formą graficznego przedstawiania transmitancji widmowej na dwóch wykresach: z modułem transmitancji w zależności od log ω (lub ω); z kątem przesunięcia fazowego transmitancji w zależności od log ω (lub ω). Charakterystyki Bode a mają następujące zalety: Iloczyny czynników w wyrażeniu stają się sumami składników, ponieważ używany jest zapis logarytmiczny; Kształty charakterystyk Bode a najczęściej spotykanych transmitancji elementów układów regulacji pozwalają na ogół na ich przybliżone przedstawienie za pomocą tak zwanych asymptotycznych charakterystyk Bode a.

9 Charakterystyki częstotliwościowe - logarytmiczne W praktyce najczęściej wykreśla się charakterystyki amplitudowo fazowe w skali logarytmicznej. Logarytmiczna charakterystyka amplitudowa L(ω), przedstawia wykres zależności między logarytmem dziesiętnym modułu transmitancji widmowej M(ω) i pulsacją ω. Przyjęło się podawać logarytm z modułu transmitancji widmowej M(ω) w db. Moduł transmitancji widmowej wyrażony w decybelach otrzymamy mnożąc logarytm dziesiętny modułu przez 20: L j 20 log M( j) 20 log M( )

10 Charakterystyki częstotliwościowe - logarytmiczne Korzyści ze stosowania wykresów logarytmicznych są oczywiste, ponieważ każdy ze składników transmitancji widmowej można traktować jako oddzielny wykres. Wykresy te należy następnie odpowiednio dodać lub odjąć w zależności od tego, jaki jest ich wkład w moduł i przesunięcie fazowe. Przyjmijmy szeregowe połączenie elementów G 1 (jω) oraz G 2 (jω): wtedy: j ( ) 1 G j M ( e oraz G j ) 1 1 G j G jg j M ( ) 2 2 M M ( ) e e j ( ) 2 j[ ( ) ( )] 2 2 stąd: M ) M ( ) M oraz ) ( ) ( ) ( 1 2 ( 1 2 przyjmując: L 20 log M ( ) M ( ) 20 log M ( ) 20 log M ( ) 1 oznaczając: otrzymujemy: L log M ( ) oraz L log M ( ) L L 1 L oraz 2 1 2

11 Charakterystyki częstotliwościowe logarytmiczne 20 log(1000) db 20 log(100) db 20 log(10) db 20 log(1) dB

12 Charakterystyki częstotliwościowe logarytmiczne Filtr dolnoprzepustowy Filtr górnoprzepustowy

13 Regulator typu P Zasada działania Sygnał wyjściowy u(t) z regulatora proporcjonalnego (P) jest proporcjonalny do sygnału wejściowego (błędu regulacji e(t)). wyjście regulatora = Kp x błąd regulacji błąd regulacji e(t) wyjście regulatora u(t) Kp x e(t) e(t) czas czas

14 Regulator typu P Zasada działania Sygnał sterujący u(t) jest proporcjonalny do wartości uchybu e(t): u t K p e t gdzie Kp jest współczynnikiem proporcjonalności. Transmitancja operatorowa G(s) regulatora P jest stała i równa współczynnikowi proporcjonalności: gdzie U(s) oraz E(s) jest odpowiednio transformatą Laplace a sygnału sterującego u(t) oraz uchybowego e(t). G s U E s s K p

15 Regulator typu P Charakterystyka skokowa regulatora

16 Regulator typu P Charakterystyki logarytmiczne regulatora (charakterystyki Bode a): a). modułu, b). fazy

17 Regulator typu P Charakterystyka amplitudowo fazowa regulatora (charakterystyka Nyquist a)

18 Regulator typu P Zalety: bardzo prosta zasada działania a tym samym fizyczna realizacja; tanie i wytrzymałe. Wady: nie niwelują uchybu w stanie ustalonym; zmniejszanie uchybu w stanie ustalonym wymaga zwiększania współczynnika wzmocnienia co powoduje wzrost oscylacji wyjścia obiektu; nie nadają się do sterowania nadążnego.

19 Regulator typu I Zasada działania Sygnał wyjściowy u(t) z regulatora całkującego (I) jest proporcjonalny do całki (sumy w przypadku dyskretnym) sygnału wejściowego (błędu regulacji e(t)). wyjście regulatora = Ki x całka z błędu regulacji w czasie błąd regulacji e(t) wyjście regulatora u(t) Ki x całka e(t) w czasie e(t) czas czas

20 Regulator typu I Sygnał sterujący u(t) jest proporcjonalny do całki uchybu e(t): t gdzie Ti jest czasem całkowania, tzn. czasem po którym wartość sygnału sterującego u(t) jest równa wartości wymuszającego go uchybu e(t). Transmitancja regulatora: u 1 T i t e d G s U E s s 1 T i 1 s

21 Regulator typu I

22 Regulator typu I Zalety: likwidacja stałego lub wolno zmiennego uchybu regulacji; Wady: wydłużenie czasu regulacji; nasycanie się regulatora!!; Pogorszenie stabilności układu.

23 Regulator typu PI Zasada działania Sygnał wyjściowy u(t) z regulatora proporcjonalno całkującego (PI) jest proporcjonalny do całki (sumy w przypadku dyskretnym) sygnału wejściowego oraz do wartości tego błędu (e(t)). wyjście regulatora = Kp x błąd regulacji + Ki x całka z błędu regulacji w czasie błąd regulacji e(t) e(t) wyjście regulatora u(t) czas czas

24 Regulator typu PI Sygnał sterujący u(t) jest proporcjonalny do sumy wartości i całki uchybu e(t): t 1 u t K p e t e d Ti Czas całkowania Ti w przypadku regulatorów PI nazywa się czasem zdwojenia, gdyż po jego upływie od chwili skokowej zmiany uchybu e(t) dwukrotnie wzrasta sygnał sterujący u(t), tzn. część sygnału sterującego pochodzącego z działania całkującego zrównuje się z częścią o genezie proporcjonalnej do wartości uchybu. Transmitancja regulatora: G s U E s s K 1 1 Ti 1 s p

25 Regulator typu PI Charakterystyka skokowa regulatora

26 Regulator typu PI Charakterystyki logarytmiczne regulatora (charakterystyki Bode a): a). modułu, b). fazy typu I

27 Regulator typu PI Charakterystyka amplitudowo fazowa regulatora (charakterystyka Nyquist a)

28 Regulator typu D Zasada działania Sygnał wyjściowy u(t) z regulatora różniczkującego (D) jest proporcjonalny do szybkości zmian sygnału wejściowego (błędu regulacji e(t)). wyjście regulatora = Kd x szybkość zmian błędu regulacji błąd regulacji e(t) e(t) wyjście regulatora u(t) Kd x de(t)/dt czas czas

29 Regulator typu D Sygnał sterujący u(t) jest proporcjonalny do pochodnej uchybu e(t): u t T d det dt Gdzie T d jest czasem różniczkowania. Regulator ten nazywamy idealnym, gdyż w praktyce nie można zrealizować urządzenia, które wygeneruje sygnał proporcjonalny do pochodnej innej wielkości w chwili bieżącej. Transmitancja regulatora: G s U E s s T Transmitancja regulatora rzeczywistego typu D: gdzie T l <T d G s jest stałą inercji. U E d s s T s d s T s 1 l

30 Regulator typu D rzeczywisty

31 Regulator typu D Zalety: szybka reakcja na zmiany wartości zadanej (błędu regulacji); Wady: nie niwelują uchybu w stanie ustalonym (nie reagują na taki błąd!!); w przypadku bardzo szybkich zmian błędu regulacji regulator generuje bardzo duży sygnał wyjściowy; nie ma idealnych regulatorów różniczkujących (ograniczenia technologiczne)!!

32 Regulator typu PD Zasada działania Sygnał wyjściowy u(t) z regulatora proporcjonalno różniczkującego (PD) jest proporcjonalny do szybkości zmian sygnału wejściowego (de(t)/dt) oraz do wartości tego błędu (e(t)). wyjście regulatora = Kp x błąd regulacji + Kd x szybkość zmian błędu regulacji błąd regulacji e(t) e(t) wyjście regulatora u(t) czas czas

33 Regulator typu PD Sygnał sterujący u(t) jest proporcjonalny do sumy wartości i pochodnej uchybu e(t): de t u t K p e t Td dt Gdzie Td jest czasem różniczkowania, zwanym także czasem wyprzedzenia, gdyż po jego upływie od chwili podania sygnału uchybowego e(t) narastającego liniowo dwukrotnie wzrasta sygnał sterujący u(t), tzn. część sygnału sterującego pochodząca od działania proporcjonalnego zrównuje się z częścią o genezie różniczkującej. Transmitancja regulatora: G s s s U K p 1 T E d s

34 Regulator typu PD Charakterystyka skokowa regulatora

35 Regulator typu PD Charakterystyki logarytmiczne regulatora (charakterystyki Bode a): a). modułu, b). fazy typu D

36 Regulator typu PD Charakterystyka amplitudowo fazowa regulatora (charakterystyka Nyquist a)

37 Regulator typu PD - rzeczywisty Sygnał sterujący u(t) jest proporcjonalny do sumy wartości uchybu e(t) i pochodnej sygnału inercyjnego e (t) wymuszonego uchybem e(t): u t t de' e' t et dt de' t K p et Td dt T l Gdzie T l <T d jest stałą inercji. Transmitancja regulatora: G s U E s s K p T 1 Tl s d s 1

38 Regulator typu PD - rzeczywisty Charakterystyka skokowa regulatora

39 Regulator typu PD - rzeczywisty Charakterystyki logarytmiczne regulatora (charakterystyki Bode a): a). modułu, b). fazy

40 Regulator typu PD - rzeczywisty Charakterystyka amplitudowo fazowa regulatora (charakterystyka Nyquist a)

41 Regulator typu PD Zalety: szybka reakcja na zmiany wartości zadanej (błędu regulacji), zmniejsza uchyb w stanie ustalonym. Wady: nie niweluje uchybu w stanie ustalonym; w przypadku bardzo szybkich zmian błędu regulacji regulator generuje bardzo duży sygnał wyjściowy; nie ma idealnych regulatorów różniczkujących (ograniczenia technologiczne)!!

42 Regulator typu PID Zasada działania Sygnał wyjściowy u(t) z regulatora proporcjonalno całkująco różniczkującego (PID) jest proporcjonalny do szybkości zmian sygnału wejściowego, całki (sumy w przypadku dyskretnym) sygnału wejściowego oraz do wartości tego błędu. wyjście regulatora = Kp x błąd regulacji + Ki x całka z błędu regulacji w czasie + Kd x szybkość zmian błędu regulacji

43 Regulator typu PID Sygnał sterujący u(t) jest proporcjonalny do sumy wartości uchybu e(t), jego całki oraz pochodnej: Przemysłowe układy sterowania PID Transmitancja regulatora: dt t de T d e T t e K t u d t i p 1 s T s T K s E s U s G d i p 1 1 1

44 Regulator typu PID Charakterystyka skokowa regulatora s) ) Wielkość nastawiająca m k p α tg α = k p /T i Czas t

45 Regulator typu PID Charakterystyki logarytmiczne regulatora (charakterystyki Bode a): a). modułu, b). fazy a). L (ω) [db] 20 db/dek + 20 db/dek 20 log k p b). 0 φ (ω) [rad] 1/T i 1/T d log ω [rad/s] π/2 π/ / T it d log ω [rad/s]

46 Regulator typu PID Charakterystyka amplitudowo fazowa regulatora (charakterystyka Nyquist a) Im(ω) k p ω Re(ω)

47 Regulator typu PID - rzeczywisty Sygnał sterujący u(t) jest proporcjonalny do sumy wartości uchybu e(t), jego całki oraz pochodnej sygnału inercyjnego e (t) wymuszonego uchybem e(t): t 1 de' t Transmitancja regulatora: u t K et e T l p de' dt t T e' i t et d T gdzie e (t) jest rozwiązaniem poniższego równania w chwili t. G s U E s s K p 1 1 T i 1 s d T ds Tl s 1 dt

48 Regulator typu PID - rzeczywisty Charakterystyka skokowa regulatora

49 Regulator typu PID - rzeczywisty Charakterystyki logarytmiczne regulatora (charakterystyki Bode a): a). modułu, b). fazy

50 Regulator typu PID - rzeczywisty Charakterystyka amplitudowo fazowa regulatora (charakterystyka Nyquist a)

51 Regulator typu PID

52 Charakterystyki częstotliwościowe logarytmiczne 20 log(1000) db 20 log(100) db 20 log(10) db 20 log(1) dB

53 Stabilność układów liniowych wykresy Bode a Bode Diagram System: Gukladu Gain Margin (db): At frequency (rad/s): 4.47 Closed loop stable? No Magnitude (db) Phase (deg) -180 System: Gukladu Phase Margin (deg): Delay Margin (sec): At frequency (rad/s): 17.2 Closed loop stable? No Frequency (rad/s)

54 Przykład regulacji PID Transmitancja obiektu Transmitancja regulatora G s 15 s(1 0.01s)(1 5s) G s U E s s K p 1 1 T i 1 s T d s Nastawy regulatora: Kp: 33.4 Ti: 12.5 Td: 3.125

55 Odpowiedź obiektu na skok jednostkowy 2.5 x 104 Odpowiedz na skok jednostkowy obiektu 2 Amplitude Time (sec)

56 OBIEKT ZAMKNIĘTY JEDNOSTKOWYM UJEMNYM SPRZĘŻENIEM ZWROTNYM 2 Rozklad biegunow obiektu "zamknietego" Odpow iedz na skok jednostkow y obiektu "zamknietego" Imaginary Axis 0-1 Amplitude Real Axis Time (sec) Bode Diagram Gm = 16.5 db (at 4.47 rad/sec), Pm = 5.62 deg (at 1.73 rad/sec) 100 Magnitude (db) Phase (deg) Frequency (rad/sec) Imaginary Axis Charakterystyka Nyquista obiektu Real Axis

57 UKŁAD REGULACJI Z REGULATOREM TYPU PID 40 Rozklad biegunow ukladu regulacji Odpow iedz na skok jednostkow y ukladu regulacji 1.5 Imaginary Axis Amplitude Real Axis Time (sec) Magnitude (db) Phase (deg) Bode Diagram Gm = -Inf db (at 0 rad/sec), Pm = 70.3 deg (at 35.4 rad/sec) Frequency (rad/sec) Imaginary Axis Charakterystyka Nyquista ukladu regulacji Real Axis x 10 4

58 PORÓWNANIE UKŁADÓW REGULACJI Z JEDNOSTKOWYM SPRZĘŻENIEM ZWROTNYM I REGULATOREM TYPU PID Bieguny obiektu (niebieska); ukladu regulacji (zielona) 40 Odpow iedz skokow a obiektu (niebieska); ukladu regulacji (zielona) Imaginary Axis 0-20 Amplitude Real Axis Time (sec) Magnitude (db) Phase (deg) Bodea obiektu (niebieska); ukladu regulacji (zielona) Frequency (rad/sec) Imaginary Axis Nyquista obiektu(niebieska); ukladu regulacji (zielona) Real Axis x 10 4

59 Aspekty praktycznych realizacji regulatorów PID Nasycenie wyjścia regulatora, Czułość wejść, Szybkość zmian sygnału sterującego, np. cykl pracy sterownika (np. 10mS), Zakresy wejść i wyjść regulatora wejścia/wyjścia napięciowe: zakresy (-10/+10 V; 0/10 V), wejścia/wyjścia prądowe: zakresy (4/20mA), Ograniczenia urządzenia wykonawczego, Dostępność interfejsów sieciowych.

60 Aspekty praktycznych realizacji regulatorów PID Nasycenie wyjścia regulatora (integrator windup) Integrator w każdym kroku całkowania sumuje błąd regulacji aby zgodnie z zasadą jego działania skompensować błąd na wejściu. W przypadku gdy wyjście z regulatora się nasyci (osiągnie maksymalne ograniczenie), dalsze działanie członu I nie ma wpływu na wyjście z regulatora. Więcej, jest to zjawisko bardzo niepożądane, gdyż w przypadku gdy sygnał uchybu zaniknie (zmaleje), wyjście z regulatora przez jakiś czas będzie zdominowane przez sygnał z członu I, co powoduje utrzymywanie się przez jakiś czas wysokich wartości sygnału wyjściowego regulatora. Rozwiązanie: mechanizm anti windup.

61 Aspekty praktycznych realizacji regulatorów PID

62 Aspekty praktycznych realizacji regulatorów PID Anti windup system zasada działania, urządzenie wykonawcze Ingerencja w strukturę regulatora!!!

63 Modyfikacje algorytmu PID * Materiał w całości oparty o publikację: Zbigniew Świder, Leszek Trybus: Rozszerzony algorytm PID dla przemysłowego regulatora temperatury z samostrojeniem. Pomiary Automatyka Robotyka, 2/2013. Wszystkie elementy w klasycznym regulatorze PID, otrzymują na wejściu sygnał uchybu (E). Najczęściej skutkuje to tym, że skokowa zmiana wielkości zadanej W powoduje przeregulowanie na wyjściu Y. Można to wyeliminować podając na wejście członu D sygnału Y (wyjścia obiektu), zamiast uchybu (E=W-Y). Taka struktura, nazywana PI-D, zmniejsza przeregulowanie związane ze skokową zmianą wielkości zadanej, jednocześnie pozostawiając niezmienioną odpowiedź układu na skokowe zakłócenie (sprowadzone na wejście obiektu). Dalszą redukcję (lub całkowitą eliminację) przeregulowania można uzyskać stosując strukturę I-PD, w której na wejście członu I podawany jest sygnał uchybu E, a na wejścia członów P oraz D sygnał Y (wyjście obiektu). Niestety powoduje to zwykle znacznie zwiększenie czasu regulacji w odpowiedzi na skok wielkości zadanej, co jest niekorzystnym zjawiskiem.

64 Modyfikacje algorytmu PID * Materiał w całości oparty o publikację: Zbigniew Świder, Leszek Trybus: Rozszerzony algorytm PID dla przemysłowego regulatora temperatury z samostrojeniem. Pomiary Automatyka Robotyka, 2/2013. Pewnym kompromisem pomiędzy strukturami PI-D a I-PD jest tak zwany regulator z ważoną wielkością zadaną (weighted set-point controller), w którym na wejście toru P podawana jest różnica βw-y, gdzie β <0, 1 >, więc dla β=1 otrzymujemy strukturę PI-D a dla β=0 strukturę I-PD. Dobierając odpowiednio współczynnik β można uzyskać odpowiedź pomiędzy PI-D (mniejszy czas regulacji) a I-PD (mniejsze przeregulowanie) bez oddziaływania na kształt odpowiedzi zakłóceniowej.

65 Modyfikacje algorytmu PID * Materiał w całości oparty o publikację: Zbigniew Świder, Leszek Trybus: Rozszerzony algorytm PID dla przemysłowego regulatora temperatury z samostrojeniem. Pomiary Automatyka Robotyka, 2/2013. Sterowanie U na wyjściu regulatora PID z ważoną wielkością zadaną dane jest wzorem: U k p d W y E Y T s T s N i d /( 1) Schemat ten można przekstzałcić tak aby jawnie wydzielić filtr wielkości zadanej przed blok I-PD. 1 T s

66 Modyfikacje algorytmu PID * Materiał w całości oparty o publikację: Zbigniew Świder, Leszek Trybus: Rozszerzony algorytm PID dla przemysłowego regulatora temperatury z samostrojeniem. Pomiary Automatyka Robotyka, 2/2013. Przyjmijmy, że dla pewnych nastaw regulatora k p, T i oraz T d, otrzymujemy poprawne tłumienie zakłóceń (z dopuszczalnym przeregulowaniem), ale nawet dla β=0 (czyli dla struktury I-PD ) nadal występuje pewne przeregulowanie przy skokowej zmianie wielkości zadanej. Oznacza to, że charakterystyka amplitudowa posiada pewne maksimum ( podbicie ) w okolicach pulsacji 1/T i (rys. b). Charakterystyki częstotliwościowe: a) filtru βt i s + 1 oraz b) układu z regulatorem I-PD oraz PI-D.

67 Modyfikacje algorytmu PID * Materiał w całości oparty o publikację: Zbigniew Świder, Leszek Trybus: Rozszerzony algorytm PID dla przemysłowego regulatora temperatury z samostrojeniem. Pomiary Automatyka Robotyka, 2/2013. Ponieważ charakterystyka amplitudowa członu βt i s + 1 przyjmuje tylko dodatnie wartości, więc wypadkowa charakterystyka częstotliwościowa układu filtr + I-PD (a więc także PI-D ) ma również maksimum i to nie mniejsze niż dla I-PD. Wybierając odpowiednio współczynnik β można przesunąć charakterystykę filtru w prawo, a więc w ograniczonym zakresie kształtować maksimum charakterystyki amplitudowej (a więc zwiększyć przeregulowanie) oraz pasmo przenoszenia układu zamkniętego (a więc zmniejszyć czas regulacji).

68 Modyfikacje algorytmu PID * Materiał w całości oparty o publikację: Zbigniew Świder, Leszek Trybus: Rozszerzony algorytm PID dla przemysłowego regulatora temperatury z samostrojeniem. Pomiary Automatyka Robotyka, 2/2013. Rozważmy teraz (w miejsce członu βt i s + 1 ) filtr wielkości zadanej o transmitancji: Ti 2 2 s 2 Ti Ti s 1 / s 1 2 Jego charakterystykę amplitudową pokazano na rysunku (linia przerywana).

69 Modyfikacje algorytmu PID * Materiał w całości oparty o publikację: Zbigniew Świder, Leszek Trybus: Rozszerzony algorytm PID dla przemysłowego regulatora temperatury z samostrojeniem. Pomiary Automatyka Robotyka, 2/2013. W porównaniu z filtrem βt i s + 1, proponowany filtr II rzędu ma bardziej płaską charakterystykę w okolicach pulsacji 1/T i, a więc nie zwiększa przeregulowania dla skokowej zmiany wielkości zadanej, a poszerza pasmo przenoszenia układu zamkniętego, a więc czas regulacji ulega zmniejszeniu w porównaniu do I-PD.

70 Modyfikacje algorytmu PID * Materiał w całości oparty o publikację: Zbigniew Świder, Leszek Trybus: Rozszerzony algorytm PID dla przemysłowego regulatora temperatury z samostrojeniem. Pomiary Automatyka Robotyka, 2/2013. Na rysunku a) przedstawiono schemat blokowy układu z filtrem wielkości zadanej i regulatorem I-PD, a na rysunku b) przekształcony (praktyczny) schemat bloku PID w regulatorze przemysłowym. Zastosowano go w regulatorze temperatury RE-91 firmy LUMEL S.A.

71 Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Dziękuję za uwagę Studia I stopnia inżynierskie, Semestr IV

Automatyka i robotyka

Automatyka i robotyka Automatyka i robotyka Wykład 8 - Regulator PID Wojciech Paszke Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych, Uniwersytet Zielonogórski 1 z 29 Plan wykładu regulator PID 2 z 29 Kompensator wyprzedzająco-opóźniający

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE Do opisu członów i układów automatyki stosuje się, oprócz transmitancji operatorowej (), tzw. transmitancję widmową. Transmitancję widmową () wyznaczyć można na podstawie

Bardziej szczegółowo

Teoria sterowania - studia niestacjonarne AiR 2 stopień

Teoria sterowania - studia niestacjonarne AiR 2 stopień Teoria sterowania - studia niestacjonarne AiR stopień Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. Inż. Katedra Inżynerii Systemów Sterowania Wykład 4-06/07 Transmitancja widmowa i charakterystyki częstotliwościowe

Bardziej szczegółowo

Podstawowe człony dynamiczne

Podstawowe człony dynamiczne . Człon proporcjonalny 2. Człony całkujący idealny 3. Człon inercyjny Podstawowe człony dynamiczne charakterystyki czasowe = = = + 4. Człony całkujący rzeczywisty () = + 5. Człon różniczkujący rzeczywisty

Bardziej szczegółowo

Automatyka i sterowanie w gazownictwie. Regulatory w układach regulacji

Automatyka i sterowanie w gazownictwie. Regulatory w układach regulacji Automatyka i sterowanie w gazownictwie Regulatory w układach regulacji Wykładowca : dr inż. Iwona Oprzędkiewicz Nazwa wydziału: WIMiR Nazwa katedry: Katedra Automatyzacji Procesów AGH Ogólne zasady projektowania

Bardziej szczegółowo

Automatyka i robotyka

Automatyka i robotyka Automatyka i robotyka Wykład 6 - Odpowiedź częstotliwościowa Wojciech Paszke Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych, Uniwersytet Zielonogórski 1 z 37 Plan wykładu Wprowadzenie Podstawowe człony

Bardziej szczegółowo

Projektowanie układów regulacji w dziedzinie częstotliwości. dr hab. inż. Krzysztof Patan, prof. PWSZ

Projektowanie układów regulacji w dziedzinie częstotliwości. dr hab. inż. Krzysztof Patan, prof. PWSZ Projektowanie układów regulacji w dziedzinie częstotliwości dr hab. inż. Krzysztof Patan, prof. PWSZ Wprowadzenie Metody projektowania w dziedzinie częstotliwości mają wiele zalet: stabilność i wymagania

Bardziej szczegółowo

Technika regulacji automatycznej

Technika regulacji automatycznej Technika regulacji automatycznej Wykład 5 Wojciech Paszke Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych, Uniwersytet Zielonogórski 1 z 38 Plan wykładu Kompensator wyprzedzający Kompensator opóźniający

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 6 Charakterystyki częstotliwościowe

Ćwiczenie nr 6 Charakterystyki częstotliwościowe Wstęp teoretyczny Ćwiczenie nr 6 Charakterystyki częstotliwościowe 1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie charakterystyk częstotliwościowych układu regulacji oraz korekta nastaw regulatora na

Bardziej szczegółowo

Kompensacja wyprzedzająca i opóźniająca fazę. dr hab. inż. Krzysztof Patan, prof. PWSZ

Kompensacja wyprzedzająca i opóźniająca fazę. dr hab. inż. Krzysztof Patan, prof. PWSZ Kompensacja wyprzedzająca i opóźniająca fazę dr hab. inż. Krzysztof Patan, prof. PWSZ Kształtowanie charakterystyki częstotliwościowej Kształtujemy charakterystykę układu otwartego aby uzyskać: pożądane

Bardziej szczegółowo

Technika regulacji automatycznej

Technika regulacji automatycznej Technika regulacji automatycznej Wykład 3 Wojciech Paszke Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych, Uniwersytet Zielonogórski 1 z 32 Plan wykładu Wprowadzenie Układ pierwszego rzędu Układ drugiego

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki http://www.ipbm.simr.pw.edu.pl/ Teoria maszyn i podstawy automatyki semestr zimowy 206/207

Bardziej szczegółowo

Regulatory o działaniu ciągłym P, I, PI, PD, PID

Regulatory o działaniu ciągłym P, I, PI, PD, PID Regulatory o działaniu ciągłym P, I, PI, PD, PID Regulatory o działaniu ciągłym (analogowym) zmieniają wartość wielkości sterującej obiektem w sposób ciągły, tzn. wielkość ta może przyjmować wszystkie

Bardziej szczegółowo

Technika regulacji automatycznej

Technika regulacji automatycznej Technika regulacji automatycznej Wykład 2 Wojciech Paszke Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych, Uniwersytet Zielonogórski 1 z 56 Plan wykładu Schematy strukturalne Podstawowe operacje na schematach

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki http://www.ipbm.simr.pw.edu.pl/ Teoria maszyn i podstawy automatyki semestr zimowy 207/208

Bardziej szczegółowo

Sposoby modelowania układów dynamicznych. Pytania

Sposoby modelowania układów dynamicznych. Pytania Sposoby modelowania układów dynamicznych Co to jest model dynamiczny? PAScz4 Modelowanie, analiza i synteza układów automatyki samochodowej równania różniczkowe, różnicowe, równania równowagi sił, momentów,

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Automatyka zastosowania, metody i narzędzia, perspektywy Synteza systemów sterowania z wykorzystaniem regulatorów

Bardziej szczegółowo

Podstawowe człony dynamiczne. dr hab. inż. Krzysztof Patan

Podstawowe człony dynamiczne. dr hab. inż. Krzysztof Patan Podstawowe człony dynamiczne dr hab. inż. Krzysztof Patan Człon proporcjonalny Równanie w dziedzinie czasu Transmitancja y(t) = Ku(t) Y (s) = KU(s) G(s) = Y (s) U(S) = K Transmiancja widmowa G(s) = K G(jω)

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki http://www.ipbm.simr.pw.edu.pl/ Teoria maszyn i podstawy automatyki semestr zimowy 207/208

Bardziej szczegółowo

Stabilność. Krzysztof Patan

Stabilność. Krzysztof Patan Stabilność Krzysztof Patan Pojęcie stabilności systemu Rozważmy obiekt znajdujący się w punkcie równowagi Po przyłożeniu do obiektu siły F zostanie on wypchnięty ze stanu równowagi Jeżeli po upłynięciu

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 Wstęp Stabilność O układzie możemy mówić, że jest stabilny gdy układ ten wytrącony ze stanu równowagi

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 3 - charakterystyki częstotliwościowe, podstawowe człony dynamiczne. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 3 - charakterystyki częstotliwościowe, podstawowe człony dynamiczne. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 3 - charakterystyki częstotliwościowe, podstawowe człony dynamiczne Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2017 część 1: Charakterystyki częstotliwościowe Wstęp Charakterystyki częstotliwościowe

Bardziej szczegółowo

Korekcja układów regulacji

Korekcja układów regulacji Korekcja układów regulacji Powszechnym sposobem wpływania na jakość procesów regulacji jest wprowadzenie urządzeń (członów) korekcyjnych. W przeważającej większości przypadków niezbędne jest umieszczenie

Bardziej szczegółowo

układu otwartego na płaszczyźnie zmiennej zespolonej. Sformułowane przez Nyquista kryterium stabilności przedstawia się następująco:

układu otwartego na płaszczyźnie zmiennej zespolonej. Sformułowane przez Nyquista kryterium stabilności przedstawia się następująco: Kryterium Nyquista Kryterium Nyquista pozwala na badanie stabilności jednowymiarowego układu zamkniętego na podstawie przebiegu wykresu funkcji G o ( jω) układu otwartego na płaszczyźnie zmiennej zespolonej.

Bardziej szczegółowo

PAiTM. materiały uzupełniające do ćwiczeń Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie prowadzący: mgr inż.

PAiTM. materiały uzupełniające do ćwiczeń Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie prowadzący: mgr inż. PAiTM materiały uzupełniające do ćwiczeń Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie prowadzący: mgr inż. Sebastian Korczak Poniższe materiały tylko dla studentów uczęszczających na zajęcia.

Bardziej szczegółowo

Regulator P (proporcjonalny)

Regulator P (proporcjonalny) Regulator P (proporcjonalny) Regulator P (Proportional Controller) składa się z jednego członu typu P (proporcjonalnego), którego transmitancję określa wzmocnienie: W regulatorze tym sygnał wyjściowy jest

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania. Podstawy Automatyki

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania. Podstawy Automatyki Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Podsta Automatyki Transmitancja operatorowa i widmowa systemu, znajdowanie odpowiedzi w dziedzinie s i w

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2018 Wstęp Stabilność O układzie możemy mówić, że jest stabilny jeżeli jego odpowiedź na wymuszenie (zakłócenie)

Bardziej szczegółowo

Automatyka i robotyka

Automatyka i robotyka Automatyka i robotyka Wykład 5 - Stabilność układów dynamicznych Wojciech Paszke Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych, Uniwersytet Zielonogórski 1 z 43 Plan wykładu Wprowadzenie Stabilność modeli

Bardziej szczegółowo

1. Regulatory ciągłe liniowe.

1. Regulatory ciągłe liniowe. Laboratorium Podstaw Inżynierii Sterowania Ćwiczenie: Regulacja ciągła PID 1. Regulatory ciągłe liniowe. Zadaniem regulatora w układzie regulacji automatycznej jest wytworzenie sygnału sterującego u(t),

Bardziej szczegółowo

Automatyka i Regulacja Automatyczna Laboratorium Zagadnienia Seria II

Automatyka i Regulacja Automatyczna Laboratorium Zagadnienia Seria II Automatyka i Regulacja Automatyczna Laboratorium Zagadnienia Seria II Zagadnienia na ocenę 3.0 1. Podaj transmitancję oraz naszkicuj teoretyczną odpowiedź skokową układu całkującego z inercją 1-go rzędu.

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 3 - Charakterystyki częstotliwościowe, podstawowe człony dynamiczne. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 3 - Charakterystyki częstotliwościowe, podstawowe człony dynamiczne. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 3 -, podstawowe człony dynamiczne Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2019 Wstęp określają zachowanie się elementu (układu) pod wpływem ciągłych sinusoidalnych sygnałów wejściowych. W analizie

Bardziej szczegółowo

REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ. T I - czas zdwojenia (całkowania) T D - czas wyprzedzenia (różniczkowania) K p współczynnik wzmocnienia

REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ. T I - czas zdwojenia (całkowania) T D - czas wyprzedzenia (różniczkowania) K p współczynnik wzmocnienia REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ Y o (s) - E(s) B(s) /T I s K p U(s) Z(s) G o (s) Y(s) T I - czas zdwojenia (całkowania) T D - czas wyprzedzenia (różniczkowania) K p współczynnik wzmocnienia

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 6 - Miejsce i rola regulatora w układzie regulacji. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 6 - Miejsce i rola regulatora w układzie regulacji. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 6 - Miejsce i rola regulatora w układzie regulacji Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 Regulacja zadajnik regulator sygnał sterujący (sterowanie) zespół wykonawczy przetwornik pomiarowy

Bardziej szczegółowo

Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych. Instrukcja do ćwiczenia VI Dobór nastaw regulatora typu PID metodą Zieglera-Nicholsa.

Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych. Instrukcja do ćwiczenia VI Dobór nastaw regulatora typu PID metodą Zieglera-Nicholsa. Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych Instrukcja do ćwiczenia VI Dobór nastaw regulatora typu PID metodą Zieglera-Nicholsa. 1. Wprowadzenie Regulator PID (regulator proporcjonalno-całkująco-różniczkujący,

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 3 - charakterystyki częstotliwościowe, podstawowe człony dynamiczne. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 3 - charakterystyki częstotliwościowe, podstawowe człony dynamiczne. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 3 - charakterystyki częstotliwościowe, podstawowe człony dynamiczne Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 cz.1: Charakterystyki częstotliwościowe Wstęp Charakterystyki częstotliwościowe

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 Wstęp Stabilność - definicja 1 O układzie możemy mówić, że jest stabilny gdy wytrącony ze stanu równowagi

Bardziej szczegółowo

REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ

REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ 1 1. Zadania regulatorów w układach regulacji automatycznej Do podstawowych zadań regulatorów w układach regulacji automatycznej należą: porównywanie wartości

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 3 - charakterystyki częstotliwościowe, podstawowe człony dynamiczne. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 3 - charakterystyki częstotliwościowe, podstawowe człony dynamiczne. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 3 - charakterystyki częstotliwościowe, podstawowe człony dynamiczne Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2017 cz.1: Charakterystyki częstotliwościowe Wstęp Charakterystyki częstotliwościowe

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 6 Transmitancje operatorowe, charakterystyki częstotliwościowe układów aktywnych pierwszego, drugiego i wyższych rzędów

ĆWICZENIE 6 Transmitancje operatorowe, charakterystyki częstotliwościowe układów aktywnych pierwszego, drugiego i wyższych rzędów ĆWICZENIE 6 Transmitancje operatorowe, charakterystyki częstotliwościowe układów aktywnych pierwszego, drugiego i wyższych rzędów. Cel ćwiczenia Badanie układów pierwszego rzędu różniczkującego, całkującego

Bardziej szczegółowo

4. Właściwości eksploatacyjne układów regulacji Wprowadzenie. Hs () Ys () Ws () Es () Go () s. Vs ()

4. Właściwości eksploatacyjne układów regulacji Wprowadzenie. Hs () Ys () Ws () Es () Go () s. Vs () 4. Właściwości eksploatacyjne układów regulacji 4.1. Wprowadzenie Zu () s Zy ( s ) Ws () Es () Gr () s Us () Go () s Ys () Vs () Hs () Rys. 4.1. Schemat blokowy układu regulacji z funkcjami przejścia 1

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki http://www.ipbm.simr.pw.edu.pl/ eoria maszyn i podstawy automatyki semestr zimowy 2016/2017

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 7 - Jakość układu regulacji. Dobór nastaw regulatorów PID. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 7 - Jakość układu regulacji. Dobór nastaw regulatorów PID. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 7 - Jakość układu regulacji. Dobór nastaw regulatorów PID Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 Jakość układu regulacji Oprócz wymogu stabilności asymptotycznej, układom regulacji stawiane

Bardziej szczegółowo

Laboratorium nr 3. Projektowanie układów automatyki z wykorzystaniem Matlaba i Simulinka

Laboratorium nr 3. Projektowanie układów automatyki z wykorzystaniem Matlaba i Simulinka Laboratorium nr 3. Cele ćwiczenia Projektowanie układów automatyki z wykorzystaniem Matlaba i Simulinka poznanie sposobów tworzenia liniowych modeli układów automatyki, zmiana postaci modeli, tworzenie

Bardziej szczegółowo

W celu obliczenia charakterystyki częstotliwościowej zastosujemy wzór 1. charakterystyka amplitudowa 0,

W celu obliczenia charakterystyki częstotliwościowej zastosujemy wzór 1. charakterystyka amplitudowa 0, Bierne obwody RC. Filtr dolnoprzepustowy. Filtr dolnoprzepustowy jest układem przenoszącym sygnały o małej częstotliwości bez zmian, a powodującym tłumienie i opóźnienie fazy sygnałów o większych częstotliwościach.

Bardziej szczegółowo

Automatyzacja. Ćwiczenie 9. Transformata Laplace a sygnałów w układach automatycznej regulacji

Automatyzacja. Ćwiczenie 9. Transformata Laplace a sygnałów w układach automatycznej regulacji Automatyzacja Ćwiczenie 9 Transformata Laplace a sygnałów w układach automatycznej regulacji Rodzaje elementów w układach automatyki Blok: prostokąt ze strzałkami reprezentującymi jego sygnał wejściowy

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka amplitudowa i fazowa filtru aktywnego

Charakterystyka amplitudowa i fazowa filtru aktywnego 1 Charakterystyka amplitudowa i fazowa filtru aktywnego Charakterystyka amplitudowa (wzmocnienie amplitudowe) K u (f) jest to stosunek amplitudy sygnału wyjściowego do amplitudy sygnału wejściowego w funkcji

Bardziej szczegółowo

Transmitancje układów ciągłych

Transmitancje układów ciągłych Transmitancja operatorowa, podstawowe człony liniowe Transmitancja operatorowa (funkcja przejścia, G(s)) stosunek transformaty Laplace'a sygnału wyjściowego do transformaty Laplace'a sygnału wejściowego

Bardziej szczegółowo

1. POJĘCIA PODSTAWOWE I RODZAJE UKŁADÓW AUTOMATYKI

1. POJĘCIA PODSTAWOWE I RODZAJE UKŁADÓW AUTOMATYKI Podstawy automatyki / Józef Lisowski. Gdynia, 2015 Spis treści PRZEDMOWA 9 WSTĘP 11 1. POJĘCIA PODSTAWOWE I RODZAJE UKŁADÓW AUTOMATYKI 17 1.1. Automatyka, sterowanie i regulacja 17 1.2. Obiekt regulacji

Bardziej szczegółowo

Obiekt. Obiekt sterowania obiekt, który realizuje proces (zaplanowany).

Obiekt. Obiekt sterowania obiekt, który realizuje proces (zaplanowany). SWB - Systemy wbudowane w układach sterowania - wykład 13 asz 1 Obiekt sterowania Wejście Obiekt Wyjście Obiekt sterowania obiekt, który realizuje proces (zaplanowany). Fizyczny obiekt (proces, urządzenie)

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki http://www.ipbm.simr.pw.edu.pl/ Teoria maszyn i podstawy automatyki semestr zimowy 2017/2018

Bardziej szczegółowo

SIMATIC S Regulator PID w sterowaniu procesami. dr inż. Damian Cetnarowicz. Plan wykładu. I n t e l i g e n t n e s y s t e m y z e

SIMATIC S Regulator PID w sterowaniu procesami. dr inż. Damian Cetnarowicz. Plan wykładu. I n t e l i g e n t n e s y s t e m y z e Plan wykładu I n t e l i g e n t n e s y s t e m y z e s p r zężeniem wizyjnym wykład 6 Sterownik PID o Wprowadzenie o Wiadomości podstawowe o Implementacja w S7-1200 SIMATIC S7-1200 Regulator PID w sterowaniu

Bardziej szczegółowo

Układ regulacji automatycznej (URA) kryteria stabilności

Układ regulacji automatycznej (URA) kryteria stabilności Układ regulacji automatycznej (URA) kryteria stabilności y o e G c (s) z z 2 u G o (s) y () = () ()() () H(s) oraz jego wartością w stanie ustalonym. Transmitancja układu otwartego regulacji: - () = ()

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA Regulacja PID, badanie stabilności układów automatyki

INSTRUKCJA Regulacja PID, badanie stabilności układów automatyki Opracowano na podstawie: INSTRUKCJA Regulacja PID, badanie stabilności układów automatyki 1. Kaczorek T.: Teoria sterowania, PWN, Warszawa 1977. 2. Węgrzyn S.: Podstawy automatyki, PWN, Warszawa 1980 3.

Bardziej szczegółowo

Opis matematyczny. Równanie modulatora. Charakterystyka statyczna. Po wprowadzeniu niewielkich odchyłek od ustalonego punktu pracy. dla 0 v c.

Opis matematyczny. Równanie modulatora. Charakterystyka statyczna. Po wprowadzeniu niewielkich odchyłek od ustalonego punktu pracy. dla 0 v c. Opis matematyczny Równanie modulatora Charakterystyka statyczna d t = v c t V M dla 0 v c t V M D 1 V M V c Po wprowadzeniu niewielkich odchyłek od ustalonego punktu pracy v c (t )=V c + v c (t ) d (t

Bardziej szczegółowo

Transmitancje i charakterystyki częstotliwościowe. Krzysztof Patan

Transmitancje i charakterystyki częstotliwościowe. Krzysztof Patan Transmitancje i charakterystyki częstotliwościowe Krzysztof Patan Transmitancja systemu czasu ciągłego Przekształcenie Laplace a systemu czasu ciągłego jest superpozycją składowych pochodzących od wymuszenia

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie - 1 OBSŁUGA GENERATORA I OSCYLOSKOPU. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYKI AMPLITUDOWEJ I FAZOWEJ NA PRZYKŁADZIE FILTRU RC.

Ćwiczenie - 1 OBSŁUGA GENERATORA I OSCYLOSKOPU. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYKI AMPLITUDOWEJ I FAZOWEJ NA PRZYKŁADZIE FILTRU RC. Ćwiczenie - 1 OBSŁUGA GENERATORA I OSCYLOSKOPU. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYKI AMPLITUDOWEJ I FAZOWEJ NA PRZYKŁADZIE FILTRU RC. Spis treści 1 Cel ćwiczenia 2 2 Podstawy teoretyczne 2 2.1 Charakterystyki częstotliwościowe..........................

Bardziej szczegółowo

Procedura modelowania matematycznego

Procedura modelowania matematycznego Procedura modelowania matematycznego System fizyczny Model fizyczny Założenia Uproszczenia Model matematyczny Analiza matematyczna Symulacja komputerowa Rozwiązanie w postaci modelu odpowiedzi Poszerzenie

Bardziej szczegółowo

Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc

Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc Wykład w ramach przedmiotu: Sterowniki programowalne Opracował na podstawie dokumentacji GE Fanuc dr inż. Jarosław Tarnawski Cel wykładu Przypomnienie

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY AUTOMATYKI. Analiza w dziedzinie czasu i częstotliwości dla elementarnych obiektów automatyki.

PODSTAWY AUTOMATYKI. Analiza w dziedzinie czasu i częstotliwości dla elementarnych obiektów automatyki. WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I AUTOMATYKI Katedra Inżynierii Systemów Sterowania PODSTAWY AUTOMATYKI Analiza w dziedzinie czasu i częstotliwości dla elementarnych obiektów automatyki. Materiały pomocnicze do

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 9 - Dobór regulatorów. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 9 - Dobór regulatorów. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 9 - Dobór regulatorów. Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2017 Dobór regulatorów Podstawową przesłanką przy wyborze rodzaju regulatora są właściwości dynamiczne obiektu regulacji. Rysunek:

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z podstaw automatyki

Laboratorium z podstaw automatyki Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Laboratorium z podstaw automatyki Analiza stabilności, dobór układów i parametrów regulacji, identyfikacja obiektów Kierunek studiów: Transport, Stacjonarne

Bardziej szczegółowo

Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc

Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc Wykład w ramach przedmiotu: Sterowniki programowalne Opracował na podstawie dokumentacji GE Fanuc dr inż. Jarosław Tarnawski Cel wykładu Przypomnienie

Bardziej szczegółowo

Własności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu

Własności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu 1 ĆWICZENIE 7. CEL ĆWICZENIA. Własności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu Celem ćwiczenia jest poznanie własności dynamicznych przetworników pierwszego rzędu w dziedzinie czasu i częstotliwości

Bardziej szczegółowo

UKŁADY JEDNOWYMIAROWE. Część II UKŁADY LINIOWE Z OPÓŹNIENIEM

UKŁADY JEDNOWYMIAROWE. Część II UKŁADY LINIOWE Z OPÓŹNIENIEM UKŁADY JEDNOWYMIAROWE Część II UKŁADY LINIOWE Z OPÓŹNIENIEM 1 8. Wprowadzenie do części II W praktyce występują układy regulacji, których człony mogą przejawiać opóźnioną reakcję na sygnał wejściowy. Rozróżniamy

Bardziej szczegółowo

Dobór parametrów regulatora - symulacja komputerowa. Najprostszy układ automatycznej regulacji można przedstawić za pomocą

Dobór parametrów regulatora - symulacja komputerowa. Najprostszy układ automatycznej regulacji można przedstawić za pomocą Politechnika Świętokrzyska Wydział Mechatroniki i Budowy Maszyn Centrum Laserowych Technologii Metali PŚk i PAN Zakład Informatyki i Robotyki Przedmiot:Podstawy Automatyzacji - laboratorium, rok I, sem.

Bardziej szczegółowo

TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM

TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM AKADEMIA MORSKA Katedra Telekomunikacji Morskiej ĆWICZENIE 4 WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK CZĘSTOTLIWOŚCIOWYCH UKŁADÓW RLC. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest doświadczalne

Bardziej szczegółowo

Automatyka i robotyka ETP2005L. Laboratorium semestr zimowy

Automatyka i robotyka ETP2005L. Laboratorium semestr zimowy Automatyka i robotyka ETP2005L Laboratorium semestr zimowy 2017-2018 Liniowe człony automatyki x(t) wymuszenie CZŁON (element) OBIEKT AUTOMATYKI y(t) odpowiedź Modelowanie matematyczne obiektów automatyki

Bardziej szczegółowo

Inżynieria Systemów Dynamicznych (3)

Inżynieria Systemów Dynamicznych (3) Inżynieria Systemów Dynamicznych (3) Charakterystyki podstawowych członów dynamicznych Piotr Jacek Suchomski Katedra Systemów Automatyki WETI, Politechnika Gdańska 2 grudnia 2010 O czym będziemy mówili?

Bardziej szczegółowo

Sterowanie Serwonapędów Maszyn i Robotów

Sterowanie Serwonapędów Maszyn i Robotów Wykład 3.1 - Modelowanie układów dynamicznych Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2017 Wstęp Rzeczywiste obiekty regulacji, a co za tym idzie układy regulacji, mają właściwości nieliniowe, n.p. turbulencje,

Bardziej szczegółowo

Badanie stabilności liniowych układów sterowania

Badanie stabilności liniowych układów sterowania Badanie stabilności liniowych układów sterowania ver. 26.2-6 (26-2-7 4:6). Badanie stabilności liniowych układów sterowania poprzez analizę równania charakterystycznego. Układ zamknięty liniowy i stacjonarny

Bardziej szczegółowo

Dobór typu regulatora i jego nastaw w procesie syntezy układu regulacji automatycznej Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Robotyki

Dobór typu regulatora i jego nastaw w procesie syntezy układu regulacji automatycznej Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Robotyki WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA im. Jarosława Dąbrowskiego Dobór typu regulatora i jego nastaw w procesie syntezy układu regulacji automatycznej Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Robotyki mgr

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z podstaw automatyki

Laboratorium z podstaw automatyki Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Laboratorium z podstaw automatyki Dobór parametrów układu regulacji, Identyfikacja parametrów obiektów dynamicznych Kierunek studiów: Transport, Stacjonarne

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z podstaw automatyki

Laboratorium z podstaw automatyki Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Laboratorium z podstaw automatyki Analiza stabilności obiektów automatyzacji, Wpływ sprzężenia zwrotnego na stabilność obiektów Kierunek studiów: Transport,

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 3 Układy sterowania w torze otwartym i zamkniętym

Ćwiczenie nr 3 Układy sterowania w torze otwartym i zamkniętym Ćwiczenie nr 3 Układy sterowania w torze otwartym i zamkniętym 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest analiza właściwości układu sterowania w torze otwartym, zamkniętym oraz zamkniętym z kompensacją zakłóceń.

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI, AUTOMATYKI I INFORMATYKI INSTYTUT AUTOMATYKI I INFORMATYKI KIERUNEK AUTOMATYKA I ROBOTYKA STUDIA STACJONARNE I STOPNIA

WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI, AUTOMATYKI I INFORMATYKI INSTYTUT AUTOMATYKI I INFORMATYKI KIERUNEK AUTOMATYKA I ROBOTYKA STUDIA STACJONARNE I STOPNIA WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI, AUTOMATYKI I INFORMATYKI INSTYTUT AUTOMATYKI I INFORMATYKI KIERUNEK AUTOMATYKA I ROBOTYKA STUDIA STACJONARNE I STOPNIA PRZEDMIOT : : LABORATORIUM PODSTAW AUTOMATYKI 6. Badanie

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 4 - algebra schematów blokowych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 4 - algebra schematów blokowych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 4 - algebra schematów blokowych Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2017 Wstęp Schemat blokowy Schemat blokowy (strukturalny): przedstawia wzajemne powiązania pomiędzy poszczególnymi zespołami

Bardziej szczegółowo

Badanie wpływu parametrów korektora na własności dynamiczne układu regulacji automatycznej Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Automatyzacji

Badanie wpływu parametrów korektora na własności dynamiczne układu regulacji automatycznej Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Automatyzacji WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA im. Jarosława Dąbrowskiego Badanie wpływu parametrów korektora na własności dynamiczne układu regulacji Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Automatyzacji mgr inż.

Bardziej szczegółowo

Języki Modelowania i Symulacji

Języki Modelowania i Symulacji Języki Modelowania i Symulacji Projektowanie sterowników Marcin Ciołek Katedra Systemów Automatyki WETI, Politechnika Gdańska 4 stycznia 212 O czym będziemy mówili? 1 2 3 rlocus Wyznaczanie trajektorii

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacze operacyjne

Wzmacniacze operacyjne Wzmacniacze operacyjne Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest badanie podstawowych układów pracy wzmacniaczy operacyjnych. Wymagania Wstęp 1. Zasada działania wzmacniacza operacyjnego. 2. Ujemne sprzężenie

Bardziej szczegółowo

ELEMENTY AUTOMATYKI PRACA W PROGRAMIE SIMULINK 2013

ELEMENTY AUTOMATYKI PRACA W PROGRAMIE SIMULINK 2013 SIMULINK część pakietu numerycznego MATLAB (firmy MathWorks) służąca do przeprowadzania symulacji komputerowych. Atutem programu jest interfejs graficzny (budowanie układów na bazie logicznie połączonych

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 7 - obiekty regulacji. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 7 - obiekty regulacji. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 7 - obiekty regulacji Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2018 Obiekty regulacji Obiekt regulacji Obiektem regulacji nazywamy proces technologiczny podlegający oddziaływaniu zakłóceń, zachodzący

Bardziej szczegółowo

Regulatory wykonywane są z zaworami zamykanymi lub otwieranymi przy wzroście temperatury. Pozycja temperatury może być ukośna, pozioma lub pionowa.

Regulatory wykonywane są z zaworami zamykanymi lub otwieranymi przy wzroście temperatury. Pozycja temperatury może być ukośna, pozioma lub pionowa. 27. Rodzaje regulatorów w instalacjach przemysłowych. I podział: Regulatory Regulatory są urządzeniami technicznymi, służącymi do wytwarzania na podstawie uchybu regulacji sygnału sterującego, to jest

Bardziej szczegółowo

Ćw. S-III.4 ELEMENTY ANALIZY I SYNTEZY UAR (Dobór nastaw regulatora)

Ćw. S-III.4 ELEMENTY ANALIZY I SYNTEZY UAR (Dobór nastaw regulatora) Dr inż. Michał Chłędowski PODSTAWY AUTOMATYKI I ROBOTYKI LABORATORIUM Ćw. S-III.4 ELEMENTY ANALIZY I SYNTEZY UAR (Dobór nastaw regulatora) Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z pojęciem "syntezy

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MORSKA KATEDRA NAWIGACJI TECHNICZEJ

AKADEMIA MORSKA KATEDRA NAWIGACJI TECHNICZEJ AKADEMIA MORSKA KATEDRA NAWIGACJI TECHNICZEJ ELEMETY ELEKTRONIKI LABORATORIUM Kierunek NAWIGACJA Specjalność Transport morski Semestr II Ćw. 2 Filtry analogowe układy całkujące i różniczkujące Wersja opracowania

Bardziej szczegółowo

Podstawowe zastosowania wzmacniaczy operacyjnych. Układ całkujący i różniczkujący

Podstawowe zastosowania wzmacniaczy operacyjnych. Układ całkujący i różniczkujący Podstawowe zastosowania wzmacniaczy operacyjnych. kład całkujący i różniczkujący. el ćwiczenia elem ćwiczenia jest praktyczne poznanie układów ze wzmacniaczami operacyjnymi stosownych do liniowego przekształcania

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki Zbiór zadań dla studentów II roku AiR oraz MiBM

Podstawy Automatyki Zbiór zadań dla studentów II roku AiR oraz MiBM Aademia GórniczoHutnicza im. St. Staszica w Kraowie Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyi Katedra Automatyzacji Procesów Podstawy Automatyi Zbiór zadań dla studentów II rou AiR oraz MiBM Tomasz Łuomsi

Bardziej szczegółowo

A-2. Filtry bierne. wersja

A-2. Filtry bierne. wersja wersja 04 2014 1. Zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zrozumienie propagacji sygnałów zmiennych w czasie przez układy filtracji oparte na elementach rezystancyjno-pojemnościowych. Wyznaczenie doświadczalne

Bardziej szczegółowo

POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH

POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Prezentacja do wykładu dla EMST Semestr letni Wykład nr 3 Prawo autorskie Niniejsze

Bardziej szczegółowo

TEORIA STEROWANIA I, w 5. dr inż. Adam Woźniak ZTMiR MEiL PW

TEORIA STEROWANIA I, w 5. dr inż. Adam Woźniak ZTMiR MEiL PW TEORIA STEROWANIA I, w 5 dr inż. Adam Woźniak ZTMiR MEiL PW Układy LTI- SISO Stacjonarne, przyczynowe liniowe układy z jednym wyjściem i jednym wejściem najczęściej modeluje się przy pomocy właściwej transmitancji

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Własności statyczne i dynamiczne elementów automatyki:

Plan wykładu. Własności statyczne i dynamiczne elementów automatyki: Plan wykładu Własności statyczne i dynamiczne elementów automatyki: - charakterystyka statyczna elementu automatyki, - sygnały standardowe w automatyce: skok jednostkowy, impuls Diraca, sygnał o przebiegu

Bardziej szczegółowo

Sterowanie przekształtników elektronicznych zima 2011/12

Sterowanie przekształtników elektronicznych zima 2011/12 Sterowanie przekształtników elektronicznych zima 2011/12 dr inż. Łukasz Starzak Politechnika Łódzka Wydział Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych

Bardziej szczegółowo

Układ regulacji ze sprzężeniem zwrotnym: - układ regulacji kaskadowej - układ regulacji stosunku

Układ regulacji ze sprzężeniem zwrotnym: - układ regulacji kaskadowej - układ regulacji stosunku Układ regulacji ze sprzężeniem zwrotnym: - układ regulacji kaskadowej - układ regulacji stosunku Przemysłowe Układy Sterowania PID Opracowanie: dr inż. Tomasz Rutkowski Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Bardziej szczegółowo

Część 1. Transmitancje i stabilność

Część 1. Transmitancje i stabilność Część 1 Transmitancje i stabilność Zastosowanie opisu transmitancyjnego w projektowaniu przekształtników impulsowych Istotne jest przewidzenie wpływu zmian w warunkach pracy (m. in. v g, i) i wielkości

Bardziej szczegółowo

TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM

TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM AKADEMIA MORSKA Katedra Telekomunikacji Morskiej ĆWICZENIE 5 BADANIE STABILNOŚCI UKŁADÓW ZE SPRZĘŻENIEM ZWROTNYM 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest ugruntowanie

Bardziej szczegółowo

Realizacja regulatorów analogowych za pomocą wzmacniaczy operacyjnych. Instytut Automatyki PŁ

Realizacja regulatorów analogowych za pomocą wzmacniaczy operacyjnych. Instytut Automatyki PŁ ealizacja regulatorów analogowych za pomocą wzmacniaczy operacyjnych W6-7/ Podstawowe układy pracy wzmacniacza operacyjnego Prezentowane schematy podstawowych układów ze wzmacniaczem operacyjnym zostały

Bardziej szczegółowo

przy warunkach początkowych: 0 = 0, 0 = 0

przy warunkach początkowych: 0 = 0, 0 = 0 MODELE MATEMATYCZNE UKŁADÓW DYNAMICZNYCH Podstawową formą opisu procesów zachodzących w członach lub układach automatyki jest równanie ruchu - równanie dynamiki. Opisuje ono zależność wielkości fizycznych,

Bardziej szczegółowo

Politechnika Wrocławska, Wydział Informatyki i Zarządzania. Modelowanie

Politechnika Wrocławska, Wydział Informatyki i Zarządzania. Modelowanie Politechnika Wrocławska, Wydział Informatyki i Zarządzania Modelowanie Zad Wyznacz transformaty Laplace a poniższych funkcji, korzystając z tabeli transformat: a) 8 3e 3t b) 4 sin 5t 2e 5t + 5 c) e5t e

Bardziej szczegółowo

POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH

POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Prezentacja do wykładu dla EMNS Semestr zimowy studia niestacjonarne Wykład nr

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki. Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI

Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki. Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI 1. Dobór rodzaju i nastaw regulatorów PID Rodzaje regulatorów 2 Regulatory dwustawne (2P)

Bardziej szczegółowo