Załącznik nr 2 do Statutu Gimnazjum im. gen. Józefa Hallera w Szczawinie Kościelnym. PROGRAM PROFILAKTYCZNY DLA KLAS I III GIMNAZJUM IM GEN. JÓZEFA HALLERA W SZCZAWINIE KOŚCIELNYM
2 WSTĘP Gimnazjum im. Gen. J. Hallera w Szczawinie Kościelnym wychodząc naprzeciw sp ołecznym potrzebom wychowania w trzeźwości oraz realizując zadanie przygotowania wychowanków do dor o- słego życia wolnego od nałogów i uzależnień prowadzi działania profilaktyczno - zdrowotne. Oddziaływania profilaktyczne szczególnie dotyczące profilaktyki uzależnień są oddziaływaniami specyficznymi, skierowanymi zarówno na ucznia jak i jego środowisko w ychowawcze. Zakłada się współdziałanie nauczycieli, wychowawców, rodziców oraz instytucji kościeln ych i świeckich w realizacji niniejszego programu, mającego na celu wspomaganie psychofizyc znego rozwoju ucznia. W tym trudnym dla młodego człowieka okresie rozwojowym szczególnie nasila się niebezpi e- czeństwo przejmowania negatywnych wzorców zachowań koja rzących się z fałszywym pojęciem dorosłości. Dlatego też szczególnie istotnym wydaje się być wykształcenie u młodzieży umiejętności odróżniania dobra od zła, dokonywania świadomych, racjonalnych wyborów, ukazywania pozyty w- nych wzorców postaw i zachowań, jak również kształcenie umiejętności kierowania własnym rozw o- jem. Istotnym elementem procesu profilaktyki jest także zapobieganie niepowodzeniom szkolnym, jako ważnemu czynnikowi stresogennemu. Sytuacje stresowe czynią ucznia bardziej podatnym na oddziaływan ia negatywnych czynników środowiska zewnętrznego a także powodują wyalienowanie ze środowiska szkolnego i rodzinnego. Zawarte w programie treści uwzględniają różnorodne aspekty działań profilaktyczno - zdrowotnych jakie podejmuje szkoła w trosce o prawidłowy rozwój osobowości wychowanka, a w szczególności budowanie właściwego systemu wartości. CEL GŁÓWNY Celem niniejszego programu jest zapobieganie niepowodzeniom szkolnym, przygotowanie uczniów do dorosłego życia wolnego od nałogów oraz wspieranie rodziny w procesie wychowania poprzez podejmowanie działań mających na celu: 1. lepsze poznanie ucznia, jego środowiska wychowawczego rodzinnego, sytuacji materialnej rodziny; 2. rozpoznawanie (badanie) problemów środowiskowych oraz najczęściej występujących patologii;
3 3. dostosowanie działań opiekuńczo-wychowawczych do aktualnych potrzeb ucznia i jego środowiska; 4. włączanie rodziców, instytucji i organizacji funkcjonujących w otoczeniu szkoły do działań związanych z realizacją niniejszego programu. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Wyrobienie u uczniów przekonania o potrzebie dbałości o własne zdrowie. 2. Przeciwdziałanie różnym formom agresji i przemocy. 3. Uświadomienie uczniom zdrowotnych i społecznych skutków alkoholizmu, nikotynizmu, na r- komanii i innych uzależnień. 4. Kształcenie umiejętności dokonywania świadomych wyborów. 5. Wdrażanie do zasad kulturalnej zabawy, pożytecznego sposobu spędzania czasu wolnego. 6. Propagowanie zdrowego, wolnego od nałogów, stylu życia: sportu, rekreacji, dobrej książki, rozwijanie zainteresowań itp. 7. Uczenie sztuki asertywności w kontaktach interpersonalnych szczególnie w grupie rówieśniczej. 8. Uczenie naturalnych sposobów radzenia sobie ze stresem, zmęczeniem oraz probl emami. 9. Kształtowanie takich cech osobowościowych jak: punktualność, obowiązkowość, odpowi e- dzialność, samodzielność. 10. Wytwarzanie w uczniach poczucia własnej wartości, wiary w siebie oraz pewności. 11. Kształtowanie i utrwalanie pozytywnych postaw społecznych i obywate lskich. 12. Wdrażanie procesów reedukacji czyli oduczenia się negatywnych i antyspołecznych zachowań. 13. Kształtowanie umiejętności przeciwstawiania się wpływom kolegów ze środowisk zdemoralizowanych. 14. Wyrabianie u uczniów trudnych umiejętności krytycznego ocenienie siebie, swoich zachowań oraz umiejętności korygowania zła. 15. Pomoc w kształtowaniu właściwych postaw rodziców wobec dzieci. 16. Aktualizowanie wiedzy nauczycieli z dziedziny resocjalizacji i pomocy psychologicznej dla młodzieży. 17. Rozwijanie u uczniów i rodziców poczucia obowiązku, samodzielności, godności osobistej, poszanowania praw innych. 18. Występowanie o pomoc materialną dla uczniów z rodzin ubogich, patologicznych i niewydolnych wychowawczo. 19. Inspirowanie nauczycieli do podejmowania pracy z młodzieżą trudną.
4 20. Wymiana doświadczeń na temat postępowania z młodzieżą trudną i doskonalenie nauczycieli w tym zakresie. 21. Wspólne rozwiązywanie problemów istniejących w gimnazjum, czy pojawiających się oraz szybkie zapobieganie im. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Podstawowym założeniem programu jest wyposażenie wychowanków w wiadomości i umiejętn o- ści dotyczące profilaktyki uzależnień. W realizacji programu niezbędne jest zaangażowanie całego środowiska wychowawczego ucznia, a w szczególności: pracowników szkoły, rodziców, kościoła oraz organów samorządu teryt o- rialnego. Dlatego też niezbędnym jest prezentowanie p rogramu na zewnątrz, informowanie i angażowanie w działania szkoły w/w osób i instytucji. Szczególnie zaangażowanymi osobami w realizację programu są nauczyciele i rodzice. Dlatego oczekuje się od: 1. Nauczycieli i wychowawców: - współpracy z rodzicami opiekunami w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych; - przekazywania rodzicom informacji nt. praw i obowiązków ucznia; - udzielania informacji nt. metod oddziaływania na dziecko; - uświadamiania szkodliwości skrajnych postaw rodzicielskich nadopiekuńczości, stosowania przemocy; - prowadzenia ewidencji uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym; - organizowania pomocy materialnej w postaci zakupu obiadów, podręczników i przyborów szkolnych; - organizowania imprez dla rodziców oraz wystaw osiągnięć uczniów. 2. Rodziców: - współpracy z nauczycielami i pracownikami szkoły w rozwiązywaniu problemów wychowawczych; - udziału w prelekcjach dotyczących narkomanii, palenia papierosów, alkoholizmu, sekt i grup nieformalnych; - współudziału w organizowaniu imprez kulturalnych, rozrywkowych i sportowych. Dodatkowym warunkiem powodzenia jest stosowanie atrakcyjnych form i metod pracy opartych na: - stosowaniu nowoczesnych środków dydaktycznych, - zajęciach dramowych, - prezentowaniu przez uczniów własnych sądów i pomysłów, - dostosowaniu zajęć do potrzeb i oczekiwań uczniów, - rozwiązywaniu problemów wg własnego pomysłu ucznia, - samodzielnym doświadczeniu ucznia,
5 - wyzwalaniu inwencji twórczej w wykonywaniu zadań. W trakcie realizacji programu nie należy opierać się wyłącznie na modelu racjonalno poznawczym tzn. na przekonaniu, że dostarczenie odpowiednich i rzetelnych informacji o rodzajach uzale ż- nień i ich skutkach spowoduje, że młodzi ludzie będą umieli i chcieli podejmować wł aściwe decyzje. Zadaniem szkoły jest również co wydaje się o wiele ważniejsze spowodowanie umiejętności refleksyjnego spojrzenia na rzeczywistość, poszukiwanie przez ucznia odpowiedzi na pytania: jakim chcę być człowiekiem?, dokąd zmierzam?. Dlatego też obok treści racjonalno - poznawczych uczyć należy umiejętności odmawiania i podejmowania samodzielnych decyzji, promować zdrowy i aktywny tryb życia, rozwijać uniwersalne umiejętności psychologiczne pomocne w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi, ułatwiającymi kontakt z innymi ludźmi i samym sobą. OPIS ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH I. Wyrównywanie wiedzy uczniów i zaburzeń rozwojowych 1.Integrowanie działań upodmiotawiających uczniów w procesie dydaktycznym. 2.Pomoc uczniom mającym trudności w nauce. 3.Rozwijanie umiejętności uczenia się. 4.Budzenie zainteresowań rodziców trudnościami uczniów w nauce i włączenie ich w proces pomocy dziecku. II. Eliminowanie napięć psychicznych spowodowanych niepowodzeniami szkolnymi oraz trudnościami w kontaktach rówieśniczych. 1.Rozwijanie szacunku dla ucznia i jego potrzeb. 2.Rozwijanie świadomości u uczniów, aby poszukiwali pomocy w sytuacjach trudnych. 3. Uczenie radzenia sobie w sytuacjach niepowodzeń szkolnych. 4. Ćwiczenie prawidłowej reakcji w sytuacjach konfliktów rówieśniczych. 5. Kształtowanie umiejętności trafnej samooceny. 6. Dostarczanie uczniom wiedzy o sposobach radzenia sobie z negatywnymi emocjami. III. Rozpoznawanie środowiska rodzinnego uczniów i pedagogizacja rodziców. 1. Poradnictwo w zakresie pomocy w rozwiązywaniu trudności wychowawczych i dydaktycznych. 2. Kontakty z PCPR w Gostyninie 3. Kierowanie spraw do specjalistycznych poradni. 4. Organizowanie pogadanek dla rodziców. 5. Kierowanie wniosków do sądu w przypadku zaniedbywania obowiązków rodzicielskich. IV. Zapobieganie samowolnemu opuszczaniu zajęć lekcyjnych. 1.Kształtowanie właściwego stosunku do obowiązków szkolnych. 2. Rozwijanie poczucia obowiązkowości i punktualności.
6 3. Organizowanie dyżurów dydaktyczno-wychowawczych. V. Propagowanie zdrowego stylu życia. 1.Problem AIDS i narkomanii wśród młodzieży. 2.Przyczyny i skutki palenia papierosów i picia alkoholu. 3.Zagrożenia sektami. 4. Uzależnienia od Internetu i innych technicznych środków przekazu. 5. Subkultury młodzieżowe. 6. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z presją środowiska rówieśniczego: a) uczenie sztuki odmawiania, 7. Kształtowanie postaw alternatywnych wobec zagrożeń współczesnej cywilizacji. 8. Rozwijanie umiejętności konstruktywnego spędzania wolnego czasu. 9. Budzenie w uczniach świadomości niesienia pomocy potrzebującym. VI. Pomoc uczniom z rodzin o trudnej sytuacji materialnej oraz z rodzin patologicznych. 1. Współpraca z GOPS. 2. Współpraca z instytucjami charytatywnymi i kościelnymi. OPIS ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIA Zakłada się, że po ukończeniu trzeciego etapu edukacyjnego uczeń powinien: - znać działanie alkoholu na organizm człowieka oraz mechanizm uzależnienia; - znać społeczne i zdrowotne skutki choroby alkoholowej; - znać negatywne działanie środków odurzających i psychotropowych; - znać pojęcia: narkomania, alkoholizm, lekomania; - znać społeczne i zdrowotne skutki uzależnień od Internetu środków odurzających i psychotropowych; - znać naturalne metody odreagowywania stresu, walki z niepowodzeniami życiowymi, przykrymi emocjami; - znać zagrożenie ze strony sekt, grup nieformalnych, środowisk patologicznych; - być asertywnym; - potrafić odróżniać dobro od zła; - umieć dokonywać świadomych wyborów; - mieć poczucie własnej wartości; - mieć wysoko rozwiniętą zdolność empatii; - potrafić krytycznie oceniać siebie i innych; - posiadać umiejętność bezkonfliktowego rozwiązywania problemów.