SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. POWSTAŃCÓW 1863 ROKU W ZABOROWIE 1. Wstęp Podstawą szkolnego programu profilaktyki jest działalność edukacyjna, która zawiera zadania z zakresu profilaktyki uniwersalnej i selektywnej. Skuteczna profilaktyka wymaga zaangażowania dzieci, młodzieży oraz całej społeczności szkolnej. Budowanie dobrych relacji między uczniami i ich rodzicami i nauczycielami oraz innymi pracownikami szkoły, podnoszenie ich kompetencji wychowawczych stanowi podstawę skutecznych działań wychowawczych i profilaktycznych. Podstawę do prowadzenia działalności profilaktycznej stanowi opracowywana w każdym roku szkolnym diagnoza w zakresie występujących w środowisku szkolnym czynników chroniących oraz czynników ryzyka. Czynniki chroniące to indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, których występowanie wzmacnia ich potencjał zdrowotny i zwiększa odporność na działanie czynników ryzyka. Czynniki ryzyka to indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, które wiążą się z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia zachowań ryzykownych, stanowiących zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, zdrowia, bezpieczeństwa, funkcjonowania społecznego. Podstawa prawna Konwencja o Prawach Dziecka Konstytucja Rzeczpospolitej, Ustawa o Systemie Oświaty, Rozporządzenie w sprawie ramowego statutu szkoły publicznej, Rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego, Rozporządzenie w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Statut szkoły 2. Cele ogólne: - przeciwdziałanie inicjacji używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych,
2 - promocja zdrowia i zdrowego stylu życia, - zapobieganie, ograniczanie lub zaprzestanie podejmowania przez ucznia zachowań problemowych, - podejmowanie działań interwencyjnych. 3. Cele szczegółowe: - dostarczanie informacji na temat środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych, - wzmacnianie czynników chroniących i redukcja czynników ryzyka, - poprawianie funkcjonowania emocjonalnego i społecznego ucznia, - kształtowanie adekwatnych przekonań normatywnych dotyczących środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych, - promocję postaw prorodzinnych, - dostarczanie wiedzy i wspieranie rodzin w rozwiązywaniu problemów związanych z używaniem środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych, - kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych, podejmowaniu innych zachowań ryzykownych, - doskonalenie zawodowe nauczycieli w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów zachowań ryzykownych, - rozpoznawanie uczniów z grupy ryzyka w klasie. 4. Przy realizowaniu działań związanych z działalnością profilaktyczną szkoła współpracuje z: - Urzędem Gminy Leszno, - Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Ośrodkiem Pomocy Społecznej, - Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną w Bliznem Jasińskiego, - Ośrodkiem Zdrowia MEDICOR, - Powiatową Stacją Sanitarno Epidemiologiczną, - Komendą Powiatową Policji, 5. Ewaluacja
3 Ewaluacja jest procesem podczas, którego dane są zbierane, interpretowane i nadaje się im znaczenie. Bywa definiowana jako systematyczne badanie wartości. Dane uzyskane w toku ewaluacji służą do podejmowania decyzji, niosących zmiany jakościowe w działaniu. Celem ewaluacji jest określenie, czy program realizuje postawione mu zadania. Sposoby i środki ewaluacji: - obserwacja zachowania uczniów, stopnia rozumienia i zinternalizowania norm, - frekwencja na zajęciach organizowanych przez szkołę (analiza dokumentów), - wyniki ewaluacji programu przeprowadzanej wśród uczniów i ich rodziców (ankieta, wywiad, rozmowa),ocena samopoczucia uczniów w szkole (ankieta, obserwacja, wywiad). Wskaźniki ewaluacji programu wychowawczego: Wskaźniki ilościowe: - frekwencja uczniów na zajęciach lekcyjnych, - liczba uczestników zajęć pozalekcyjnych, terapeutycznych; procent ogółu uczniów, - liczba uczniów z problemami wychowawczymi, którzy podejmują zachowania problemowe, - liczba podejmowanych działań interwencyjnych związanych z podejmowaniem używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych, - liczba uczniów przystępujących do konkursów, liczba laureatów, - ilość wycieczek organizowanych przez szkołę, - liczba rodziców zaangażowanych w pracę szkoły, Wskaźniki jakościowe: - aktywność uczniów na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych, - umiejętności, wiadomości, postawy uczniów, - samopoczucie uczniów w klasie i szkole, - przyczyny nieobecności uczniów na zajęciach, - przestrzeganie zasad sformułowanych w programie, - postęp w zachowaniu i uczeniu się, - współpraca z rodzicami uczniów, - współpraca ze środowiskiem lokalnym. 6. Modyfikacja programu Program wychowawczy może ulec modyfikacji w wyniku przeprowadzanej ewaluacji i opracowywanej w każdym roku szkolnym diagnozie w zakresie czynników chroniących i ryzyka.
4 Klasy I III Zadania Formy realizacji Terminy Osoby odpowiedzialne Wpajanie zasad bezpieczeństwa oraz kształtowanie bezpiecznych zachowań w różnych miejscach - w drodze do szkoły poznaje zasady ruchu drogowego, - w szkole zasady obowiązujące w szkole i klasie, - podczas ferii, wakacji, świąt bezpieczne i miłe spędzanie czasu wolnego, - podczas wycieczek. Wskazywanie skutków łamania zasad. Zapobieganie wypadkom i urazom. Wykłady interaktywne, obejrzenie filmu, ilustracji, realizacja podczas lekcji ćwiczenia praktyczne w terenie, prace plastyczne, spotkanie z policjantem, rozmowy z rodzicami i uczniami, konkursy. I,II i III, nauczyciele Kształtowanie umiejętności zdrowego odżywiania. Poznawanie zasad zdrowego odżywiania się (wartości odżywcze posiłków), przestrzeganie zasad higieny przy przygotowywaniu posiłków. Wykłady interaktywne, realizacja zagadnień na lekcji, trening umiejętności - zajęcia praktyczne: przygotowanie kanapek i sałatek. I,II i III, Rozwijanie umiejętności samodzielnego dbania o zdrowie, wygląd, higienę. Dbanie o higienę ciała: poznaje środki czystości, Dbanie o zdrowie zębów: poznaje właściwy sposób Wykłady interaktywne, realizacja zagadnień na lekcji, trening umiejętności - zajęcia praktyczne spotkanie z pielęgniarką, rozmowy I,II i III
5 mycia zębów, systematyczne kontrole u stomatologa indywidualne z uczniami i rodzicami, programy profilaktyczne i promocji zdrowia. Kształtowanie umiejętności rozpoznawania osób godnych zaufania. Poznanie ważnych telefonicznych numerów alarmowych (policja, pogotowie, straż pożarna), Poznawanie osób, do których może zwrócić się o pomoc (wychowawcy klas, pedagog szkolny, dyrektor szkoły, inni nauczyciele, lekarz, policja itp.), Kształtowanie umiejętność unikania kontaktów z osobami obcymi, uświadamianie zagrożenia wynikającego z takich kontaktów. Wykłady interaktywne, wycieczka do straży pożarnej spotkanie z pielęgniarką szkolną, spotkanie z policjantem, strażakami, elementy programu profilaktycznego Cukierki (klasa III), konkursy. I,II i III, nauczyciele Wzmacnianie więzi rodzinnej - współpraca z rodzicami. Kształtowanie świadomość zasad obowiązujących w domu (umowy, zwyczaje, prawa i obowiązki), okazywanie szacunku osobom starszym. Wykłady interaktywne, realizacja zagadnień na lekcji, organizowanie uroczystości dla rodziców np. Dzień Rodziny, wspólne klasowe wigilie, bale karnawałowe, Dzień Dziecka, współpraca z rodzicami. I,II i III, nauczyciele Kształtowanie wzorów zdrowego życia i spędzania czasu wolnego. Propagowanie aktywności fizycznej, stwarzanie warunków do rozwijania przez uczniów własnych zainteresowań uczniów i realizacji własnych potrzeb. Organizowanie i prowadzenie kół przedmiotowych, udział w zawodach i konkursach, promowanie osiągnięć uczniów (nagrody, gazetki), zajęcia w świetlicy szkolnej, I,II i III, nauczyciele
6 rozmowy z rodzicami i uczniami, akcje szkolne. Kształtowanie umiejętności bycia w grupie rówieśniczej oraz radzenia sobie z trudnościami. Integracja grupy przez wspólne działania, Budowanie prawidłowych relacji między chłopcami i dziewczętami. Prowadzenie zajęć w formie warsztatów i wykładów interaktywnych, imprezy i uroczystości szkolne i klasowe, zachęcanie uczniów do uczestnictwa w pracach na rzecz klasy i szkoły, rozmowy z rodzicami i uczniami, stosowanie systemu oceniania zachowania. I,II i III, Uwrażliwienie na sytuacje i środki niekorzystne dla dziecka uzależnienia. Zdobywanie wiedzy na temat środków uzależniających występujących w różnej postaci, Kształtowanie umiejętność unikania nieznanych i potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów. Kształtowanie świadomości konieczności informowania osób zaufanych o niebezpieczeństwach. Elementy programu profilaktycznego Cukierki (klasa III). Wykłady interaktywne, realizacja zagadnień na lekcjach, przekazywanie informacji rodzicom. I,II i III, pedagog, psycholog Dostarczanie aktualnych informacji nauczycielom nt. skutecznych sposobów prowadzenia działań profilaktycznych i wychowawczych związanych z przeciwdziałaniem używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych oraz podejmowaniu innych zachowań ryzykownych przez uczniów. Szkolenia Zgodnie z harmonogramem szkoleń Dyrektor, pedagog, psycholog, nauczyciele
7 Klasy IV VI Zadanie Formy realizacji Terminy Osoby odpowiedzialne Przeciwdziałanie różnym formom uzależnień: - przekazanie podstawowej wiedzy o pojęciu uzależnienie, rodzajach środków uzależniających, ich wpływie na rozwój człowieka oraz na życie jego rodziny, przyczynach i skutkach nikotynizmu, alkoholizmu, narkomanii, zażywania dopalaczy, - uświadomienie wpływu działań społecznych sprzyjających używaniu środków odurzających (presja grupy, media), - przekazanie wiedzy o specjalistach i instytucjach przeznaczonych do niesienia pomocy ludziom uzależnionym wychowawczych w formie wykładów interaktywnych, warsztatów prace plastyczne, realizacja treści na zajęciach przyrody, gazetki klasowe i szkolne, spotkania z policjantem, pielęgniarką, przekazywanie wiedzy i informacji rodzicom, realizacja programów profilaktyki i promocji zdrowia. IV - VI, Psycholog, Nauczyciel przyrody. Uświadamiania współczesnych zagrożeń - kształtowanie świadomości zagrożeń płynących z Internetu: uzależnienie od Internetu i gier komputerowych, bezpieczeństwo w sieci. wychowawczych w formie wykładów interaktywnych i warsztatów, lekcje informatyki/zajęć komputerowych, kampanie społeczne Zgodnie z planem pracy danej klasie, zgodnie z rozkładem materiału nauczyciela. Nauczyciel zajęć komputerowych, Psycholog
8 Przeciwdziałanie agresji słownej i fizycznej (niska kultura słowa, popychanie, zaczepianie, szturchanie) poprzez kształtowanie umiejętności rozpoznawania przyczyn własnej agresji, złości, naukę kontrolowania negatywnych emocji oraz radzenia sobie z napięciami emocjonalnymi bez lekceważenia uczuć innych, wychowawczych w formie warsztatów i wykładów interaktywnych, zwracanie uwagi na poprawność wypowiedzi, rozmowy indywidualne z uczniami, rodzicami, przekazywanie informacji rodzicom, stosowanie punktowego systemu oceniania. szkoły Psycholog. Przeciwdziałanie niepożądanym zachowaniom w szkole ( wagary, niszczenie mienia szkolnego) poprzez wzmacnianie świadomości odpowiedzialności za mienie szkolne, umacnianie przekonania o konieczności okazywania szacunku, sobie i innym, wychowawczych w formie warsztatów i wykładów interaktywnych, zwracanie uwagi na poprawność wypowiedzi, rozmowy indywidualne z uczniami, rodzicami, przekazywanie informacji rodzicom, stosowanie punktowego systemu oceniania. szkoły Psycholog. Wpajanie zasad bezpieczeństwa oraz kształtowanie bezpiecznych zachowań w różnych miejscach - w drodze do szkoły, - w szkole, - podczas ferii, wakacji, świąt, - podczas wycieczek. Zapobieganie wypadkom i urazom. wychowawczych w formie warsztatów i wykładów interaktywnych, lekcje techniki/zajęć technicznych zajęcia z ruchu drogowego, karta rowerowa, rozmowy z rodzicami i uczniami, stosowanie punktowego systemu oceniania. Realizacja podczas lekcji w-f, konkursy. Psycholog, Nauczyciel techniki/zajęć technicznych, wychowania fizycznego Kształtowanie umiejętności bycia w grupie rówieśniczej oraz radzenia sobie z trudnościami: wychowawczych w formie warsztatów i
9 - przeciwstawianie się presji rówieśniczej, - nabywanie umiejętności odmawiania w sytuacji presji grupy, - umiejętność dokonywania wyboru, - ćwiczenie umiejętności zachowania się w trudnych sytuacjach ( stres, zagrożenie), Integracja grupy przez wspólne działania, Budowanie prawidłowych relacji między chłopcami i dziewczętami. wykładów interaktywnych, zajęcia na temat asertywności, gazetki, imprezy i uroczystości szkolne i klasowe, zachęcanie uczniów do uczestnictwa w pracach na rzecz klasy i szkoły, rozmowy z rodzicami i uczniami, stosowanie punktowego systemu oceniania. Psycholog. Kształtowanie świadomości odpowiedzialności za własne działania. Przekazywanie wiedzy o przepisach prawnych i procedurach obowiązujące w szkole, dotyczących posiadania, zażywania środków odurzających, Stosowanie Strategii działań wychowawczych zapobiegawczych i interwencyjnych wobec uczniów zagrożonych uzależnieniem, przestępczością i demoralizacją. wychowawczych w formie wykładów interaktywnych i warsztatów, spotkanie z przedstawicielem Policji, praca z przepisami prawnymi, przekazywanie informacji rodzicom, stosowanie punktowego systemu oceniania, pedagog, psycholog, nauczyciele Kształtowanie wzorów zdrowego życia i spędzania czasu wolnego. Propagowanie aktywności fizycznej, stwarzanie warunków do rozwijania przez uczniów własnych zainteresowań uczniów i realizacji własnych potrzeb. Sportowe zajęcia pozalekcyjne, Organizowanie i prowadzenie kół przedmiotowych, udział w zawodach i konkursach, promowanie osiągnięć uczniów (nagrody, gazetki), zajęcia w świetlicy szkolnej, rozmowy z rodzicami i uczniami, stosowanie punktowego systemu oceniania, akcje szkolne, szkoły Dyrektor Szkoły, Psycholog
10 programy profilaktyczne i promocji zdrowia Kształtowanie właściwych nawyków żywieniowych, higienicznych, promowanie zdrowego odżywiania. Realizacja programów promocji zdrowia, Realizacja zagadnień na lekcjach przyrody i wychowania fizycznego, Wykłady interaktywne na zajęciach godzin wychowawczych, indywidualne rozmowy. Psycholog Dostarczanie aktualnych informacji nauczycielom nt. skutecznych sposobów prowadzenia działań profilaktycznych i wychowawczych związanych z przeciwdziałaniem używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych oraz podejmowaniu innych zachowań ryzykownych przez uczniów. Szkolenia Zgodnie z harmonogramem szkoleń Dyrektor, pedagog, psycholog, nauczyciele Niniejszy program uchwaliła Rada Rodziców w porozumieniu a Radą Pedagogiczną 15 września 2016 r. Za Radę Pedagogiczną: Za Radę Rodziców: