RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1851206 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 22.02.2006 06735971.1 (13) (51) T3 Int.Cl. C07D 239/42 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: 15.08.2012 Europejski Biuletyn Patentowy 2012/33 EP 1851206 B1 (54) Tytuł wynalazku: Rozuwastatyna i jej wolne od alkilenowych eterów sole oraz sposób ich wytwarzania (30) Pierwszeństwo: 22.02.2005 US 655580 P 28.04.2005 US 676388 P 03.10.2005 US 723491 P 04.10.2005 US 723875 P 02.11.2005 US 732979 P 15.12.2005 US 751079 P 19.01.2006 US 760506 P 25.01.2006 US 762348 P (43) Zgłoszenie ogłoszono: 07.11.2007 w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2007/45 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: 31.01.2013 Wiadomości Urzędu Patentowego 2013/01 (73) Uprawniony z patentu: TEVA PHARMACEUTICAL INDUSTRIES, LTD., Petah Tiqva, IL (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP 1851206 T3 VALERIE NIDDAM-HILDESHEIM, Kadima, IL ANNA BALANOV, Rehovot, IL NATALIA SHENKAR, Petach Tieqa, IL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Jan Surmiak KANCELARIA PATENTOWA KULIKOWSKA & KULIKOWSKI SP.J. SKR. POCZT. 130 00-975 Warszawa 12 Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).
NZ:22548/PE/12 EP 1 851 206 Opis DZIEDZINA WYNALAZKU [0001] Wynalazek dotyczy rozuwastatyny, jej soli, i jej związków pośrednich o niskim poziomie zanieczyszczeń w postaci eterów alkilowych, a także sposób ich wytwarzania. TŁO WYNALAZKU [0002] Rozuwastatyna wapnia ma nazwę chemiczną: sól wapniowa kwasu (7-[4-(4-fluorofenylo)-6-izopropylo-2-(N-metylo-N- metylosulfonyloamino)pirymidyn-5-ylo]-(3r,5s)-dihydroksy-(e)- 6-heptenowego, i ma ona następujący wzór chemiczny: Rozuwastatyna wapnia Sól wapniowa rozuwastatyny jest inhibitorem reduktazy HMG- CoA, opracowaną przez Shionogi jako stosowany raz dziennie doustny lek do leczenia hiperlipidemii (Ann Rep, Shionogi, 1996; Bezpośrednie komunikaty, Shionogi, 08 lutego 1999 i 25 luty 2000 r.). Rozuwastatyna wapnia jest superstatyną, która
2 jako lek może obniżać stężenie cholesterolu LDL i triglicerydów skuteczniej niż statyny pierwszej generacji. [0003] Rozuwastatyna wapnia jest sprzedawana pod handlową nazwą CRESTOR i jest przeznaczona do leczenia ssaka, takiego jak człowiek. Według producenta CRESTOR, podaje się ją w dawce dziennej wynoszącej od około 5 mg do około 40 mg. [0004] Opis patentowy USRE Nr 37, 314 ujawnia sposób wytwarzania rozuwastatyny wapnia, w którym etap usuwania grupy R2, zabezpieczającej grupę alkoholową związku pośredniego 1, Związek pośredni 1 w celu otrzymania związku pośredniego 2 Związek pośredni 2 przeprowadza się za pomocą roztworu kwasu fluorowodorowego. Jednakże, stosowanie kwasu fluorowodorowego w warunkach przemysłowych jest problematyczne, ze względu na silne
3 właściwości żrące i bardzo toksyczne pary kwasu; a ponadto należy również unikać jego kontaktu ze szkłem lub metalem. [0005] Alternatywny sposób usuwania sililowej grupy zabezpieczającej związek pośredni 1, opisano w zgłoszeniu patentowym USA nr Nr 05/222, 415. Zgodnie z ujawnieniem tego zgłoszenia, zamiast kwasu fluorowodorowego stosuje się kwas metanosulfonowy w metanolu, jednak proces ten może prowadzić do zanieczyszczenia produktu końcowego eterem metylowym rozuwastatyny wapnia, jak to przykładowo przedstawiono w przykładzie 4. Eter metylowy rozuwastatyny wapnia [0006] Rozuwastatyna wapnia, jak każdy syntetyczny związek, może zawierać obce związki lub zanieczyszczenia pochodzące z różnych źródeł. Takie zanieczyszczenia rozuwastatyny wapnia lub innej dowolnej farmaceutycznej substancji czynnej (API), są niepożądane, a w skrajnych przypadkach, mogą one być nawet szkodliwe dla pacjentów leczonych dawkami leków zawierających API. [0007] Zanieczyszczenia w API mogą wynikać z degradacji samej API, co jest związane ze stabilnością czystego API w czasie przechowywania, albo w procesie produkcji, w tym również podczas chemicznej syntezy API. Zanieczyszczenia z procesów
4 są albo nieprzereagowanymi substratami, albo chemicznymi zanieczyszczeniami zawartymi w materiałach wyjściowych, albo syntetycznymi produktami reakcji ubocznych i produktów ich rozkładu. [0008] Stabilność API podczas składowania jest czynnikiem krytycznym dla okresu trwałości API, a więc wpływa na zdolność do komercjalizacji API. Czystość API wynikająca z procesu produkcji, wpływa również na zdolność do komercjalizacji API. Zanieczyszczenia wprowadzone w przemysłowych procesach wytwarzania muszą być ograniczona do bardzo małych ilości, a korzystnie jest, gdy zasadniczo one nie występują. Na przykład, wytyczne ICH Q7A dla producentów API wymagają, aby zanieczyszczenia technologiczne utrzymywane były poniżej ustalonych granic, określając jakość surowców, wartości parametrów służących do sterowania procesem, takich jak temperatura, ciśnienie, czas, oraz stosunki stechiometryczne, oraz uwzględniając etapy oczyszczania takie jak krystalizacja, destylacja i ekstrakcja typu ciecz-ciecz, prowadzonych w trakcie procesu. [0009] W niektórych etapach przetwarzania, API muszą być analizowane pod względem czystości, ponieważ produktem reakcji chemicznej rzadko jest pojedynczy związek o takiej czystości która jest wymagana przez farmaceutyczne standardy. W mieszanie produktów finalnych będą, w większości przypadków, także występować produkty uboczne reakcji i pozostałości odczynników stosowanych w reakcji. Zazwyczaj API analizuje się metodą HPLC i TLC, w celu określenia, czy jest ona odpowiednia do dalszego przetwarzania, a w efekcie do stosowania w produkcie farmaceutycznym. API nie musi być absolutnie czysta, jako że absolutna czystość jest
5 teoretycznym ideałem, który jest zazwyczaj nieosiągalny. Tu ustanawiane są raczej normy czystości zmierzające do zapewnienia, że API jest wolna od zanieczyszczeń w możliwie najwyższym stopniu, i w ten sposób jest ona jak najbardziej bezpieczna do stosowania klinicznego. Jak wspomniano powyżej, w Stanach Zjednoczonych istnieją wytyczne agencji Food and Drug Administration, które zalecają, aby ilości niektórych zanieczyszczeń były ograniczone do zawartości mniejszej niż 0,1 proc. [0010] Ogólnie rzecz biorąc, produkty uboczne reakcji, produkty równoległe, oraz stosowane odczynniki i substancje pomocnicze (zwane "zanieczyszczeniami") są identyfikowane spektroskopowo i/lub innymi metodami fizykochemicznymi, a następnie wykazywane w formie piku na chromatogramie lub pozycji położenia na płytce do chromatografii cienkowarstwowej. (Strobel Str. 953, Strobel, HA; Heineman, WR, Chemical Instrumentation:. A Systematic Approach, 3-cie wydanie (Wiley & Sons: New York 1989)). Następnie można zidentyfikować zanieczyszczenie, na przykład przez jego względne położenie na płytce TLC (gdzie miejsce na płytce mierzy się odległością w cm od linii podstawowej), lub przez względne jej położenie na chromatogramie HPLC (w tym przypadku pozycja w chromatogramie konwencjonalnie jest mierzona w minutach od momentu wprowadzenia próbki do kolumny do czasu wykrycia przez detektor wymywanego konkretnego składnika). Względna pozycja na chromatogramie określana jest znanym terminem jest jako "czas retencji". [0011] Czas retencji może się zmieniać w obrębie średniej wartości, w zależności od stanu przyrządu pomiarowego, a także od wielu innych czynników. Aby złagodzić skutki
6 takiej zmiany, mając na względzie dokładną identyfikację zanieczyszczenia, badacze w celu zidentyfikowania zanieczyszczenia stosują w praktyce pojęcie "względnego czasu retencji" ("RRT" od ang. Relative Retention Time ) (Strobel str. 922). Względny czas retencji RRT dla jakiegoś zanieczyszczenia jest czasem retencji tego zanieczyszczenia podzielonym przez czas retencji substancji odniesienia lub standardu odniesienia. Może okazać się korzystne, gdy wybierze się związek inny niż API, który dodaje się do, lub który już jest obecny w, mieszaninie w ilości wystarczająco dużej, aby być wykrywalnym oraz wystarczająco małej, aby nie nasycić kolumny, używając tego związku jako substancji odniesienia lub jako wzorca do oznaczenia RRT. [0012] Jak wiadomo specjalistom w tej dziedzinie techniki, gospodarowanie zanieczyszczeniami z procesu jest znacznie ułatwione, jeśli znane są ich struktury chemiczne i drogi ich syntezy, a także gdy określi się parametry, które wpływają na ilość zanieczyszczeń w produkcie końcowym. [0013] W tym zastosowaniu, obecne w API zanieczyszczenie w postaci eteru alkilowego rozuwastatyny wapnia służy jako znacznik odniesienia lub jako wzorzec odniesienia. [0014] W stanie techniki istnieje potrzeba dostarczenia rozuwastatyny wapnia o małej zawartości eteru alkilowego rozuwastatyny wapnia, a także potrzeba dostarczenia sposobu otrzymywania rozuwastatyny wapnia o niskim poziomie zawartości eteru metylowego rozuwastatyny wapnia.
7 ISTOTA WYNALAZKU [0015] W jednym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza związku o wzorze I-eteru o poniższej strukturze Wzór I-eter w którym R oznacza grupę zabezpieczającą grupę karboksylową, która nie jest estrem metylowym, a R1 oznacza grupę alkilową C1-C8 o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym. W innym aspekcie, przedmiotem wynalazku jest związek o wzorze I, w którym R oznacza grupę zabezpieczającą grupę karboksylową, która nie jest estrem metylowym, a R1 oznacza grupę alkilową C1-C8 o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym. [0016] W innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza wyodrębnionego związku o wzorze I-eteru, w którym R oznacza grupę zabezpieczającą grupę karboksylową, a R1 oznacza grupę alkilową C1-C8 o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym. W korzystnym aspekcie wynalazku, R1 oznacza grupę metylową. [0017] W szczególnie korzystnym aspekcie wynalazku, R oznacza grupę tert-butylokarboksylową, a R1 oznacza grupę metylową, i wtedy związek o wzorze I-eter odpowiada strukturze eteru metylowego związku TB-21 jak poniższej.
8 TB-21-metyloeter [0018] W innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza sposobu wytwarzania izolowanego związku o wzorze I eteru, w którym R oznacza grupę zabezpieczającą grupę karboksylową, a R1 oznacza grupę C1-C8 alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym. [0019] W jeszcze innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza związku o wzorze II-eteru, o następującej strukturze Wzór II-eter w której R oznacza grupę zabezpieczającą grupę karboksylową, a R1 oznacza grupę C1-C8 alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym. W innym aspekcie, wynalazek dostarcza związku o wzorze I-eteru, w którym R jest grupą zabezpieczającą grupę karboksylową, a R1 oznacza grupę C2-C8- alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym.
9 [0020] W szczególnie korzystnym aspekcie wynalazku, R oznacza grupę tert-butylokarboksylową, a R1 oznacza grupę metylową, a związek o wzorze II-eter odpowiada poniższej strukturze eteru metylowego związku TBRE TBRE-metyloeter [0021] W innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza sposobu wytwarzania związku o wzorze II eteru, w którym R ma wyżej podane znaczenie, a R1 oznacza grupę C1-C8 alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym. [0022] W innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza związku o wzorze (III)-eteru (określanego również jako Rozualkiloeter) oraz jego soli, o następującej strukturze, Wzór III (Rozu-alkiloeter) w której R1 oznacza grupę C1-C8 alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, a M oznacza atom wodoru H lub kation metalu. W innym aspekcie, wynalazek dostarcza związku o wzorze III-eteru, w którym R1 oznacza grupę C2-C8 alkilową
10 o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, a M oznacza atom wodoru H albo kation metalu. W korzystnym aspekcie wynalazku, R1 oznacza grupę metylową. W innym korzystnym aspekcie wynalazku, M oznacza kation Ca 2+. [0023] W szczególnie korzystnym aspekcie wynalazku, M oznacza Ca 2+ i R1 oznacza grupę metylową, a wtedy związek o wzorze III-eter odpowiada eterowi metylowemu rozuwastatyny wapnia o poniższej strukturze, Eter metylowy rozuwastatyny wapnia [0024] W innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza sposobu wytwarzania wyizolowanego związku III-eteru, w którym R1 oznacza grupę C1-C8-alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, a M oznacza atom wodoru H lub kation metalu. [0025] Wynalazek dotyczy również związku o wzorze I, Wzór I
11 w którym R oznacza grupę zabezpieczającą grupę karboksylową, zawierającego związek o wzorze I eter w ilości odpowiadającej około 0,02 % do około 1,5 % powierzchni pików z chromatogramu HPLC. [0026] W jeszcze innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza związku o wzorze II Wzór II w którym R oznacza grupę zabezpieczającą grupę karboksylową, zawierającego związek o wzorze I eter w ilości odpowiadającej około 0,02 % do około 1,5 % powierzchni pików z chromatogramu HPLC. [0027] W jednym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza związku o wzorze III, który określany jest też jako Rozuwastatyna lub w skrócie Rozu, Wzór III (Rozu) w którym M oznacza atom wodoru H lub kation metalu, korzystnie kation Ca 2+, zawierającego związek o wzorze III
12 eter (Rozu-alkiloeter) w ilości odpowiadającej około 0,02 % do około 0,2 % powierzchni pików z chromatogramu HPLC. [0028] W innym aspekcie, niniejszy wynalazek dotyczy zastosowania związku o wzorze I eteru, związku o wzorze II eteru, i Rozu-alkiloeteru jako wzorców odniesienia. [0029] W jeszcze innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza sposobu oznaczania ilości: albo związku o wzorze I- eteru w próbce związku o wzorze I, albo związku o wzorze IIeteru w próbce związku o wzorze II, albo też Rozu-alkiloeteru w próbce Rozu, który to sposób obejmuje: a) pomiar metodą HPLC lub TLC powierzchni pod pikiem odpowiadającym odpowiednio związkowi o wzorze I-eter, związkowi o wzorze II-eter, lub Rozu-alkiloeterowi, w próbce odniesienia zawierającej znaną ilość odpowiednio związku o wzorze I-eteru, związku o wzorze II-eteru, lub Rozualkiloeteru, b) pomiar metodą HPLC lub TLC powierzchni pod pikiem odpowiadającym odpowiednio związkowi o wzorze I-eter, związkowi o wzorze II-eter, lub Rozu-alkiloeterowi, w próbce zawierającej odpowiednio związek o wzorze I i związek o wzorze I-eter, związek o wzorze II i związek o wzorze IIeter, lub Rozu i Rozu-alkiloeter, oraz c) oznaczenie w badanej próbce ilości odpowiednio związku o wzorze I eteru, związku o wzorze II-eteru, lub Rozualkiloeteru, przez porównanie powierzchni zmierzonej w etapie (a) z powierzchnią zmierzoną w etapie (b). [0030] W innym aspekcie, niniejszy wynalazek dotyczy zastosowania związku o wzorze I-eteru, związku o wzorze IIeteru, i Rozu-alkiloeteru, jako substancji odniesienia.
13 [0031] W jeszcze innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza sposobu oznaczania zawartości: albo związku o wzorze I-eteru w próbce ze związkiem o wzorze I, albo związku o wzorze II-eteru w próbce ze związkiem o wzorze II, albo też Rozu-alkiloeteru w próbce z Rozu, który to sposób obejmuje: a) oznaczenie metodą TLC lub HPLC czasu retencji odpowiadającego odpowiednio związkowi o wzorze I-eter, związkowi o wzorze II-eter, lub Rozu-alkiloeterowi, w znaczniku odniesienia zawierającym odpowiednio związek o wzorze I-eter, związek o wzorze II eter, lub Rozualkiloeter; b) oznaczenie metodą TLC lub HPLC czasu retencji odpowiadającego odpowiednio związkowi o wzorze I-eter, związkowi o wzorze II-eter, lub Rozu-alkiloeterowi, w próbce zawierającej odpowiednio związek o wzorze I i związek o wzorze I-eter, lub związek o wzorze II i związek o wzorze II eter, lub Rozu i Rozu-alkiloeter; oraz c) oznaczanie w badanej próbce zawartości odpowiednio związku o wzorze I eteru, związku o wzorze II eteru, lub Rozu alkiloeteru, poprzez porównanie czasów retencji z etapu (a) z powierzchnią z etapu (b). [0032] W innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza sposobu postępowania w metodzie HPLC, który to sposób obejmuje etapy: połączenia próbki albo związku o wzorze I, albo związku o wzorze II, albo Rozu, z mieszaniną acetonitrylu i wody w stosunku od 1: 1, w celu otrzymania roztworu; wstrzyknięcie tego roztworu do kolumny typu 100 x 4,6 mm BDS Hypersil C-18 (lub podobnej), która jest utrzymywana w temperaturze około 25 C; stopniowe wymywanie
14 próbki z kolumny za pomocą mieszaniny bufor:acetonitryl w stosunku objętościowym 3:2, oraz za pomocą acetonitrylu, oraz za pomocą mieszaniny bufor:acetonitryl:etanol w stosunku objętościowym 2:9:9, jako eluentów; oraz pomiar ilości odpowiednio, albo związku o wzorze I eteru, albo związku o wzorze II-eteru, albo też Rozu-alkiloeteru w badanej próbce, przy zastosowaniu detektora UV, korzystnie przy długości fali 243 nm. [0033] W jednym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza sposobu obniżania poziomu zawartości związku o wzorze IIeteru w próbce ze związkiem o wzorze II, za pomocą procesu krystalizacji, obejmującego etapy: połączenia surowego związku o wzorze II z rozpuszczalnikiem organicznym wybranym z grupy obejmującej węglowodory aromatyczne, alkohole C1-C5, estry, etery, ketony, węglowodory C5-C8 o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, nitryle, ich mieszaniny, i ich mieszaniny z wodą, z wytworzeniem mieszaniny reakcyjnej; ogrzewanie tej mieszaniny reakcyjnej do temperatury w zakresie od około 25 C do około 110 C celem uzyskania roztworu; chłodzenie roztworu do temperatury w zakresie od około -10 C do około 20 C w celu spowodowania wytrącania się związku o wzorze II; oraz uzyskiwanie związku o wzorze II. [0034] W jednym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza sposobu wytwarzania związku o wzorze II, zawierającego związek o wzorze II eter w ilości odpowiadającej 0,2 % do około 0,02 % powierzchni pików z chromatogramu HPLC, poprzez wytwarzanie związku o wzorze II zgodnie z opisanym wyżej sposobem. [0035] W innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza sposobu wytwarzania Rozu, oraz jej soli, mającego około 0,02
15 % do około 0,2 % powierzchni według HPLC, poprzez wytwarzania związku o wzorze II zgodnie z opisanym wyżej sposobem, oraz przekształcanie go do Rozu. [0036] W jeszcze innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza sposobu wytwarzania Rozu zawierającego Rozualkiloeter odpowiadający od około 0,02 % do około 0,2 % powierzchni według HPLC, który to sposób obejmuje: a) uzyskiwanie jednej lub więcej próbek z jednej lub więcej partii związku o wzorze I; b) mierzenie poziomu zawartości związku o wzorze I-eteru w każdej z próbek; c) wybieranie partii związku o wzorze I, o zawartości związku o wzorze I eteru w ilości odpowiadającej powierzchni według HPLC na poziomie od około 0,02 % do około 0,2 %, na podstawie pomiarów próbek z partii; oraz d) użycie wybranej partii do wytworzenia Rozu. [0037] W jeszcze innym aspekcie, niniejszy wynalazek dostarcza sposobu wytwarzania Rozu, zawierającego Rozualkiloeter w ilości odpowiadającej powierzchni od około 0,02 % do około 0,2 % według HPLC, który to sposób obejmuje: a) uzyskiwanie jednej lub więcej próbek z jednej lub więcej partii związku o wzorze II; b) pomiar poziomu zawartości związku o wzorze II-eteru w każdej z próbek; c) wybranie partii związku o wzorze II o zawartości związku o wzorze II eter odpowiadającej powierzchni według HPLC na poziomie od około 0,02 % do około 0,2 %, na podstawie pomiarów próbek z partii; oraz d) użycie wybranej partii do wytworzenia Rozu.
16 [0038] W jeszcze innym aspekcie, niniejszy wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania preparatu farmaceutycznego ze związkiem Rozu, zawierającego Rozu-alkiloeter w ilości odpowiadającej powierzchni od około 0,02 % do około 0,2 % według HPLC, który to sposób obejmuje: a) uzyskiwanie jednej lub więcej próbek z jednej lub więcej partii Rozu; b) pomiar poziomu zawartości związku Rozu-alkiloeteru w każdej z próbek; c) wybranie partii związku Rozu o zawartości związku Rozualkiloeteru odpowiadającego powierzchni na poziomie od około 0,02 % do około 0,2 % według HPLC, na podstawie pomiarów próbek z partii; oraz d) użycie wybranej partii do wytworzenia preparatu zawierającego Rozu. SZCZEGÓŁOWY OPIS WYNALAZKU [0039] Niniejszy wynalazek dostarcza rozuwastatynę i jej sole o niskim poziomie zanieczyszczeń, zwłaszcza alkiloeterowych zanieczyszczeń rozuwastatyny, oraz sposobu jej wytwarzania. Sposób według wynalazku pozwala na otrzymanie rozuwastatyny o niskim poziomie zanieczyszczeń, poprzez kontrolowanie poziomu zanieczyszczeń technologicznych, powstających w trakcie procesu jej syntezy. Podczas całego procesu syntezy rozuwastatyny, kontrolowano czystość końcowych produktów reakcji (np. API) poprzez ich analizowanie metodą HPLC i TLC. [0040] Niniejszy wynalazek dostarcza związku o wzorze I-eteru o poniższej strukturze chemicznej
17 Wzór I-eter w której R oznacza grupę zabezpieczającą grupę karboksylową, która nie jest estrem metylowym, a R1 oznacza grupę C1-C8 alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym. [0041] Grupą zabezpieczającą grupę karboksylową w strukturze związku według niniejszego zgłoszenia, mogą być dowolne odpowiednie grupy zabezpieczające grupę karboksylową, a zwłaszcza estry, amidy, i hydrazydy. Korzystnie, gdy grupą zabezpieczającą grupę karboksylową w strukturze związku według niniejszego wynalazku jest ester, a najkorzystniej gdy jest nią ester tert-butylowy. [0042] Związek o wzorze I-eter jest zanieczyszczeniem powstającym podczas przekształcania związku pośredniego IV, Wzór IV w którym R oznacza grupę zabezpieczającą grupę karboksylową, w związek o wzorze I:
18 Wzór I Poziom zawartości związku o wzorze I eteru, może sięgać do około 20 % obszaru HPLC, podczas przekształcania związku pośredniego IV w związek o wzorze I. Obecność tego zanieczyszczenia stanowi problem, ponieważ udział zanieczyszczeń w pozostałych etapach syntezy Rozuwastatyny, prowadzi do powstawania innych zanieczyszczeń, a w rezultacie do zanieczyszczeń samej Rozuwastatyny. Sposób według wynalazku pozwala kontrolować poziom zawartości wytwarzanego związku o wzorze I eteru, a jednocześnie dostarcza sposobu oczyszczania związku pośredniego o wzorze II. Wynalazek pozwala w ten sposób uzyskać produkt końcowy, Rozuwastatynę zawierającą małe ilości Rozu-alkiloeterów. [0043] Wynalazek obejmuje sposób kontrolowania poziomu zawartości związku wzorze I eteru, wytworzonego podczas syntezy związku o wzorze I, zawierajacego etapy: a) zmieszania związku o wzorze IV z alkoholem z C1-C5 w celu uzyskania roztworu; b) chłodzenia roztworu do temperatury w zakresie od około -10 C do około 30 C; c) połączenia roztworu z etapu b) z roztworem kwasu metanosulfonowego w mieszaninie alkohol C1-C5:woda w stosunku
19 objętościowym od około 6 do około 30 (v/v), do uzyskania mieszaniny reakcyjnej, oraz d) ogrzewania mieszaniny reakcyjnej do maksymalnej temperaturze około 35 C, w celu otrzymania związku o wzorze I o kontrolowanym poziomie zanieczyszczeń związkiem o wzorze I-eterem. [0044] Odpowiednie alkohole C1-C5 obejmują metanol, etanol, propanol, izopropanol, butanol, i alkohol amylowy. Preferowanymi alkoholami są takie jak metanol, etanol, izopropanol. Prowadzenie reakcji w warunkach rozcieńczenia umożliwia kontrolowanie ilości utworzonego związku o wzorze I-eteru. Korzystnie, roztwór z etapu a) zawiera około 13 do około 19 części objętościowych alkoholu C1-C5 na gram związku o wzorze IV, oraz około 0,5 do około 1 części objętościowych wody na gram związku o wzorze IV. [0045] Roztwór z etapu b) korzystnie chłodzi się do temperatury w zakresie od około 0 C do około 20 C. Korzystnie, stosunek alkoholu C1-C5 do wody w mieszaninie w etapie c) wynosi około 20,6 (v/v). Roztwór z etapu b) można łączyć z roztworem kwasu metanosulfonowego albo jednorazowo w jednej porcji, albo kolejnymi porcjami, jak na przykład przez wkraplanie. Korzystnie, roztwór kwasu metanosulfonowego w mieszaninie alkoholu i wody, dodaje się kroplami do roztworu z etapu b), w celu uzyskania mieszaniny reakcyjnej. Mieszaninę reakcyjną korzystnie przygotowuje się w czasie około 0,5 godziny do około 5 godzin, a bardziej korzystnie w ciągu jednej godziny. Podczas sporządzania mieszaniny reakcyjnej, temperaturę korzystnie utrzymuje się w zakresie od około -10 C do około 30 C. Mieszaninę reakcyjną następnie ogrzewa się do temperatury nie wyższej niż 35 C,
20 korzystnie do temperatury w zakresie od około 20 C do około 35 C. Kontrolowanie temperatury podczas przygotowywania mieszaniny reakcyjnej oraz w czasie ogrzewania mieszaniny reakcyjnej, pozwala sterować ilością związku o wzorze I- eteru, który powstaje jako produkt uboczny reakcji. [0046] Mieszaninę reakcyjną korzystnie ogrzewa się w temperaturze około 30 C przez około 2 do około 10 godzin, aż do uzyskania związku o wzorze I. [0047] Związki o wzorze I mogą być odzyskane z mieszaniny reakcyjnej poprzez dodanie do niej solanki w temperaturze w przybliżeniu pokojowej, następnie ekstrahowanie mieszaniny reakcyjnej rozpuszczalnikiem organicznym, korzystnie toluenem na zimno, oraz przemycie mieszaniny reakcyjnej nasyconym roztworem NaHCO 3 i solanką. Fazę organiczną następnie suszy się i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. [0048] Wytworzony w sposób jak opisano powyżej związek o wzorze I, zawiera związek o wzorze I-eter w ilości odpowiadającej od około 0,02 % do około 1,5 % powierzchni pików z chromatogramów HPLC. [0049] Niniejszy wynalazek dostarcza ponadto sposobu wytwarzania rozuwastatyny i jej soli, zawierającej Rozualkiloeter w ilości odpowiadającej od około 0,02 % do około 0,2 % powierzchni pików z chromatogramów HPLC, który to sposób obejmuje wytwarzanie związku o wzorze I sposobem jak opisano powyżej, oraz przetwarzanie go w rozuwastatynę lub jej sole. [0050] Niniejszy wynalazek dostarcza wyizolowanego związku o wzorze I-eteru, w którym R oznacza grupę zabezpieczającą grupę karboksylową, a R1 oznacza grupę C1-C8 alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym. W korzystnym
21 przykładzie wykonania, R oznacza grupę tert-butylo karboksylową, R1 oznacza grupę metylową, a związek o wzorze I-eter odpowiada strukturze TB-21-metyloeteru. TB-21-metyloeter [0051] TB21-metyloeter może charakteryzować się danymi wybranymi z: widma 1 H-NMR (CDCl 3, 300 MHz) o pikach przy około 1,32, 1,50, 2.43-2.50, 2.71-2.84, 3,40, 4,07, 6,53, 3,61, 6,21 (J HZ 16,5), 7,14, 7,62 i 7,64 ppm; widma 13 C-NMR (CDCl 3, 75 MHz) o pikach przy około: 21,84, 28,06, 32,32, 33,09, 40,09, 42,46, 45,68, 57,35, 74,38, 80,90, 115,55 (JHz 22), 119,07, 132,07 (JHz 8), 133,57, 133,77 (JHz 4), 137,48, 157,95, 163,73 (JHz 251), 164,94, 170,20, 175,39, i 197,06 ppm. [0052] Niniejszy wynalazek dostarcza również sposobu wyodrębniania związku o wzorze I-eteru z próbki zawierającej związek o wzorze I i związek o wzorze I eter, przy zastosowaniu chromatografii błyskawicznej flesh. Korzystnie, związek o wzorze I-eter jest wyodrębniany przez gradientowy eluent będący mieszaniną heptanu i octanu etylu. Przykładowe wyodrębnienie TB21-metyloeteru jest opisane w Przykładzie 1. [0053] Związek o wzorze I może być stosowany do wytwarzania rozuwastatyny sposobem opisanym w nie rozstrzygniętym jeszcze zgłoszeniu patentowym USA Nr_ (Nr Rejestru Rzecznikowskiego
22 1662/85704). Tak więc, związek o wzorze I jest przekształcany w związek o wzorze II o strukturze: Wzór II [0054] Związek o wzorze II przeprowadza się w związek o wzorze III (Rozu) lub ich sole: Wzór III (Rozu) w którym M oznacza atom wodoru lub kation metalu, przez usunięcie grupy zabezpieczającej grupę karboksylową, jak to pokazano na poniższym schemacie:
23 [0055] Związek Rozu-Ca 2+ można otrzymać w procesie opisanym w Zgłoszeniu Patentowym USA Nr (Rejestr Rzecznikowski Nr 1662/85704) będącym jeszcze przedmiotem postępowania, przez zmieszanie związku o wzorze II z mieszaniną alkoholu C1-C6 i wody, do uzyskania mieszaniny reakcyjnej, następnie dodanie do mieszaniny reakcyjnej zasady, takiej jak wodorotlenek metalu alkalicznego, korzystnie porcjami, uzyskując Rozu-Na 2+ in situ. Sól sodową Rozu następnie przekształca się w Rozu- Ca 2+ przez dodanie CaCl 2. Rozu-Ca 2+ można alternatywnie wytwarzać innym sposobem, znanym specjalistom w tej dziedzinie techniki. [0056] W procesie przekształcania związku o wzorze I do związku o wzorze II i do Rozu, zanieczyszczenie w postaci związku o wzorze I-eter przekształca się również w odpowiednie zanieczyszczenia o wzorze II i Rozu, a mianowicie w związek o wzorze II-eter i Rozu-alkiloeter. [0057] Niniejszy wynalazek dostarcza związku o wzorze IIeteru o poniższej strukturze:
24 Wzór II-eter w którym R oznacza grupę zabezpieczającą grupę karboksylową, a R1 oznacza grupę C1-C8 alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, korzystnie R1 oznacza grupę metylową. [0058] Korzystnie, R oznacza grupę tert-butylo karboksylową, a R1 oznacza grupę metylową, w ten sposób związek o wzorze II-eter odpowiada strukturze związku TBRE-metyloeteru, TBRE-metyloeter [0059] Związek TBRE-metyloeter może charakteryzować się danymi wybranymi spośród: widma 1 H-NMR (CDCl 3, 300 MHz) mającego maksima przy około 1,28, 1,45, 2,34, 2,40, 2,58, 2,63, 3,34, 3,38, 3,53, 3,60, 4,41, 5,5, 6,62 (J Hz 16,5), 7,10, 7,64 i 7,66 ppm; widma 13 C-NMR (CDCl 3, 75 MHz) mającego maksima przy około: 21,74, 28,14, 32,14, 33,19, 39,95, 42,25, 42,5, 57,0, 71, 81,12, 115,0 (J Hz 21,7), 122,58, 132,26, 134,63, 139,61, 140,13, 157,34, 163,32 (J Hz 247,5), 163,50,
25 174,93 i 174,98 ppm; i widma masowego mającego maksima przy: MH+ (ES+): 552. [0060] Niniejszy wynalazek dostarcza również związku o wzorze II zawierającego związku o wzorze II-eteru odpowiadającego powierzchni pików od około 0,02 % do około 1,5% z chromatogramów HPLC, oraz sposobu ich wytwarzania za pomocą krystalizacji. Sposób obejmuje łączenie surowego związku o wzorze II z rozpuszczalnikiem organicznym wybranym z grupy składającej się z węglowodorów aromatycznych, alkoholi C1-C5, estrów, eterów, ketonów, węglowodorów C5-C8 o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, nitryli, ich mieszanin, oraz ich mieszanin z wodą, w celu otrzymania mieszaniny, następnie ogrzewanie tej mieszaniny w temperaturze w zakresie od około 25 C do około 110 C, w celu otrzymania roztworu, chłodzenie roztworu do temperatury w zakresie od około -10 C do około 20 C w celu wywołania wytrącania się związku o wzorze II, oraz uzyskiwanie związku o wzorze II. [0061] Surowy związek o wzorze II stosowany w sposobie według wynalazku może dawać wynik analizy od około 45 % do około 77 % powierzchni według metody HPLC. Związek o wzorze II otrzymany powyższym sposobem zazwyczaj ma ten wynik testu w zakresie od około 80 % do około 95 % powierzchni według HPLC. [0062] Węglowodory aromatyczne odpowiednie do stosowania jako organiczne rozpuszczalniki obejmują toluen i benzen. Toluen jest korzystnym węglowodorem aromatycznym. Odpowiednie ketony obejmują ketony C3-C8, a preferowanym ketonem jest aceton. Preferowane estry obejmują octan etylu (określany dalej jako EtOAc) i octan metylu. Korzystnie, gdy eterem jest albo tetrahydrofuran, albo eter metylo-tert-butylowy (określany
26 dalej jako THF i MTBE, odpowiednio). Korzystnymi węglowodorami C5-C8 o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym są heptan i heksan. Korzystnym nitrylem jest acetonitryl (określany dalej jako ACN). Mieszaniny alkoholi, acetonitrylu, i acetonu, z wodą, THF, EtOAc lub MTBE, są także odpowiednimi organicznymi rozpuszczalnikami do stosowania w niniejszym wynalazku, podobnie jak mieszaniny toluenu i heptanu. Najkorzystniejszym organicznym rozpuszczalnikiem jest toluen. [0063] Mieszaninę surowego związku wzorze II korzystnie ogrzewa się do temperatury w zakresie od około 40 C do około 90 C, w celu uzyskania roztworu. Roztwór ten może być przed chłodzeniem zaszczepiony i korzystne jest jego zaszczepienie, a następnie przed chłodzeniem utrzymuje się go w temperaturze od około 20 C do około 60 C przez około jedną godzinę. Korzystnie, roztwór ochładza się do temperatury w zakresie od 0 C do około 5 C. Korzystniej, gdy roztwór chłodzi się stopniowo, najpierw do temperatury w zakresie od około 40 C do około 70 C w celu uzyskania zawiesiny, a następnie zawiesinę chłodzi się do temperatury w zakresie od około 0 C do około 10 C, przez okres około 1 do około 20 godzin, w celu otrzymania osadu związku o wzorze II. Jeżeli roztwór chłodzi się do uzyskania zawiesiny, to korzystnie jest utrzymywanie tej zawiesiny przez okres od około 1 godziny do około 24 godzin, bardziej korzystnie przez całą noc, w celu wytrącenia się osadu związku o wzorze II. [0064] Osad związku o wzorze II może być odzyskiwany za pomocą powszechnie stosowanych w tej dziedzinie metod, takich jak na przykład filtrowanie i przemywanie toluenem,
27 korzystnie zimnym toluenem, a następnie wysuszenie go w piecu próżniowym. [0065] Niniejszy wynalazek dostarcza ponadto sposobu wytwarzania rozuwastatyny i jej soli, zawierającej Rozualkiloeter w ilości odpowiadającej od około 0,02 % do około 0,2 % powierzchni pików z chromatogramów HPLC, który to sposób obejmuje wytwarzanie związku o wzorze II w sposób jak opisano powyżej, i przekształcanie go do rozuwastatyny lub jej soli. [0066] Niniejszy wynalazek dostarcza związku o wzorze III eteru (Rozu-alkiloeteru), który posiada następującą strukturę chemiczną: Rozu-alkiloeter w którym R1 oznacza C1-C8 alkil o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, korzystnie oznacza grupę metylową, a M oznacza albo H albo kation metalu, korzystnie kation Ca 2+. [0067] Korzystnie, gdy M jest Ca 2+, a R1 oznacza grupę metylową, w ten sposób związek o wzorze II-eter odpowiada metyloeterowi rozuwastatyny wapnia o strukturze,
28 Eter metylowy rozuwastatyny wapnia [0068] Rozu-metyloeter wapnia może charakteryzować się danymi wybranymi spośród: widma 1 H-NMR (DMSO-d6, 600 MHz) mającego maksima przy około 1,21, 1,40, 1,70, 2,01, 2,30, 3,13, 3,20, 3,43, 3,45, 3,57, 3,60, 3,74, 4,16, 5,52, 6,51 (J Hz 16,2), 7,28 i 7,71 ppm; oraz widma masowego mającego maksima przy: MH+ (ES+): 496. [0069] Niniejszy wynalazek dostarcza również rozuwastatyny lub jej soli, zawierających Rozu-alkiloeter w ilości odpowiadającej od 0,02 % do około 0,2 % powierzchni pików z chromatogramów HPLC. [0070] Niniejszy wynalazek dostarcza sposobu stosowania związków o wzorze I eteru, związku o wzorze II-eteru, oraz Rozu-alkiloeteru jako wzorców odniesienia. W przypadku stosowania ich jako wzorców, związki są przydatne do ilościowego oznaczania: albo związku o wzorze I eteru w próbce ze związkiem o wzorze I-eter, albo związku o wzorze II-eteru w próbce ze związkiem o wzorze II eter, albo Rozualkiloeteru w próbce ze związkiem Rozu. Sposób stosowania związków jako wzorców odniesienia obejmuje następujące etapy: a) pomiar powierzchni pod pikami z chromatogramów HPLC lub TLC, odpowiadającymi związkom o wzorze I-eter, o wzorze II eter, lub Rozu-alkiloeter, odpowiednio, we wzorcu odniesienia
29 zawierającym odpowiednio znaną ilość związku o wzorze I - eteru, związku o wzorze II-eteru, lub Rozu-alkiloeteru; b) pomiar powierzchni pod pikami z chromatogramów TLC lub HPLC, odpowiadającymi związkom o wzorze I-eter, o wzorze II eter, lub Rozu-alkiloeter odpowiednio, w próbce zawierającej odpowiednio związek o wzorze I i związek o wzorze I-eter, lub związek o wzorze II i związek o wzorze II eter, lub Rozu i Rozu-alkiloeter, oraz c) oznaczanie ilości związku o wzorze I eteru, związku o wzorze II-eteru, lub Rozu-alkiloeteru, odpowiednio, w próbce z etapu b), przez porównywanie powierzchni pików z chromatogramów HPLC lub TLC oznaczonych w etapie (a) do powierzchni pików z chromatogramów TLC lub HPLC oznaczonych w etapie (b). [0071] Niniejszy wynalazek dostarcza także sposobu stosowania związku o wzorze I-eteru, związku o wzorze II-eteru, oraz Rozu-alkiloeteru jako znaczników odniesienia. W przypadku zastosowania jako znaczników odniesienia, związki te są przydatne w oznaczaniu zawartości: albo związku o wzorze I- eteru w próbce zawierającej związek o wzorze I, albo związku o wzorze II-eteru w próbce zawierającej związek o wzorze II, lub Rozu-alkiloeteru w próbce zawierającej Rozu. Sposób z zastosowaniem związków jako znaczników odniesienia obejmuje: a) oznaczanie metodą TLC lub HPLC, czasu retencji odpowiadającego odpowiednio, związkowi o wzorze I-eter, związkowi o wzorze II-eter, lub Rozu-alkiloeterowi, w znaczniku odniesienia zawierającym odpowiednio, związek o wzorze I-eter, związek o wzorze II eter, lub Rozualkiloeter;
30 b) oznaczanie metodą TLC lub HPLC, czasu retencji odpowiadającego odpowiednio, związkowi o wzorze I-eter, związkowi wzorze II-eter, lub Rozu-alkiloeterowi, w próbce zawierającej odpowiednio, związek o wzorze I i związek o wzorze I-eter, lub związek o wzorze II i związek o wzorze II eter, lub Rozu i Rozu-alkiloeter; oraz c) oznaczanie zawartości odpowiednio, związku o wzorze I eteru, związku o wzorze II-eteru, lub Rozu-alkiloeteru w danej próbce, przez porównanie czasów retencji oznaczonych dla związków z etapu (a) z czasami retencji oznaczonych dla związków z etapu (b). [0072] Niniejszy wynalazek dostarcza metodyki HPLC, która obejmuje etapy: połączenia próbki jednego ze związków o wzorze I, o wzorze II, lub Rozu, z mieszaniną acetonitrylu i wody zmieszanych ze sobą w stosunku 1:1, w celu otrzymania roztworu; wstrzyknięcie tego roztworu do kolumny typu 100 x 4,6 mm Hypersil BDS (C-18 lub podobnej), utrzymywanej w temperaturze około 25 C; stopniowego eluowania próbki z kolumny przy użyciu kolejno mieszaniny bufor:acetonitryl zmieszanych w proporcjach objętościowych jak 3:2, samego acetonitrylu, oraz mieszaniny bufor:acetonitryl:etanol zmieszanych w stosunku jak 2:9:9 jako eluentów; oraz pomiar w przygotowanej próbce zawartości odpowiednio, związku o wzorze I eteru, związku o wzorze II eteru, lub Rozualkiloeteru, przy zastosowaniu detektora UV, najlepiej przy długości fali 243 nm. [0073] Korzystnie, gdy bufor zawiera dodatek wodnego roztworu kwasu octowego w stężeniu około 0,05 %. [0074] Stosowany eluent jest mieszaniną eluentu A, eluentu B, i eluentu C, i jest korzystnie, gdy stosunek tych trzech
31 eluentów zmienia się w czasie, to znaczy gdy stosuje się gradient eluentu. Na przykład, w zerowej minucie eluent może zawierać 100% eluentu A, 0% eluentu B i 0 % eluentu C. Po 28 minutach, eluent może zawierać 60 % eluentu A, 40 % eluentu B, i 0 % eluentu C. W 45 minucie, eluent może zawierać 0 % eluentu A, 0 % eluentu B, i 100% eluentu C. W 60 minucie, eluent może zawierać 0% eluentu A, 0 % eluentu B, i 100% eluentu C. [0075] Sposób według wynalazku wytwarzania związku Rozu zawierającego Rozu-alkiloeteru w ilości odpowiadającej powierzchni pików z chromatogramu HPLC w zakresie od około 0,02 % do około 0,2 %, obejmuje etapy: a) przygotowania jednej lub więcej próbek z jednej lub kilku porcji związku o wzorze I; b) pomiar poziomu zawartości związku o wzorze I-eteru w każdej z przygotowanych próbek; c) wybranie partii związku o wzorze I o zawartości związku o wzorze I eteru w ilości odpowiadającej powierzchni pików z chromatogramu HPLC w zakresie od około 0,02 % do około 0,2 %, na podstawie pomiarów przeprowadzonych na próbkach z różnych partii, oraz d) użycia wybranej partii do wytworzenia Rozu. [0076] Jeżeli zawartość związku o wzorze I eteru, zmierzona w etapie b), jest większa od około 0,02 % do około 0,2 % powierzchni pików z chromatogramu HPLC, to może ona być zmniejszona przez przekształcenie związku o wzorze I do związku o wzorze II, zgodnie z procesem znanym ze stanu techniki, a następnie zmniejszenie zawartości związku o wzorze II-eteru jako zanieczyszczenia (powstałego
32 w procesie powyższego przekształcania), poprzez opisany wcześniej proces krystalizacji. [0077] Niniejszy wynalazek dostarcza również sposobu wytwarzania Rozu zawierającego Rozu-alkiloeter w ilości odpowiadającej od około 0,02 % do około 0,2 % powierzchni pików z chromatogramu HPLC, który to sposób obejmuje etapy: a) przygotowania jednej lub więcej próbek z jednej lub kilku partii związku o wzorze II; b) pomiaru poziomu zawartości związku o wzorze II-eteru w każdej z przygotowanych próbek; c) wybrania partii związku o wzorze II o zawartości związku o wzorze II-eteru odpowiadającej od około 0,02 % do około 0,2 % powierzchni pików z chromatogramów HPLC, na podstawie pomiarów przeprowadzonych na próbkach z wybranych partii; oraz d) użycia wybranej partii do przygotowania Rozu. [0078] Jeżeli zawartość związku o wzorze II-eteru oznaczona w etapie b) jest większa od ilości odpowiadającej powierzchni pików z chromatogramów HPLC w zakresie od około 0,02 % do około 0,2 %, to może ona być zmniejszona na drodze opisanego powyżej procesu krystalizacji. [0079] Niniejszy wynalazek dostarcza ponadto sposobu wytwarzania kompozycji farmaceutycznej zawierającej związek Rozu o zawartości Rozu-alkiloeteru odpowiadającej od około 0,02 % do około 0,2 % powierzchni pików z chromatogramu HPLC, który to sposób obejmuje etapy: a) przygotowania jednej lub więcej próbek z jednej lub więcej partii związku Rozu; b) pomiaru zawartości związku Rozu-alkiloeteru w każdej z przygotowanych próbek;
33 c) wybrania partii Rozu o zawartości Rozu-alkiloeteru w ilości odpowiadającej około 0,02 % do około 0,2 % powierzchni pików z chromatogramów HPLC, na podstawie pomiarów przeprowadzonych na próbkach z poszczególnych partii; oraz d) użycia wybranej partii do przygotowania preparatu zawierającego Rozu. [0080] Ujawniono także sposób wytwarzania kompozycji farmaceutycznej zawierającej Rozu lub jej sole, o zawartości Rozu-alkiloeteru w ilości odpowiadającej około 0,02 % do około 0,2 % powierzchni pików z chromatogramu HPLC, w połączeniu z co najmniej jedną farmaceutycznie dopuszczalną zaróbką. [0081] Na podstawie opisanego wynalazku, w połączeniu z odniesieniami do pewnych korzystnych przykładów wykonania i z uwzględnieniem niniejszego opisu, dla specjalistów w danej dziedzinie staną się oczywiste inne wykonania wynalazku. Wynalazek zostanie bliżej objaśniony na podstawie niżej przedstawionych, nie ograniczających wynalazku przykładów jego wykonania, opisujących szczegółowo procesy według wynalazku.
34 PRZYKŁADY METODA HPLC [0082] Kolumna: Hypersil BDS C18 100 x 4,6mm, rozmiar cząstek 3 mm Rozpuszczalnik: 50 % Woda; 50 % Acetonitryl Faza ruchoma: Gradient Eluentu A i Eluentu B Gradient Czas Eluent A Eluent B Eluent C (min) (%) (%) (%) 0 100 0 0 28 60 40 0 45 0 0 100 60 0 0 100 Eluent A: 60 % buforu mrówczanu amonowego 0,005 M 40 % acetonitrylu Eluent B: 100 % acetonitryl Eluent C: 10 % buforu mrówczanu amonowego 0,005 M 90 % acetonitryl:etanol (1 : 1)
35 Detekcja UV: Czas wymywania: Prędkość przepływu: Wstrzyknięta ilość: Temperatura kolumny: 243 nm 60 min 0,4 ml/min 10 ml 25 o C Ilość odrzucona: mniej niż 0,02 % Przygotowana próbka: RT związku o wzorze I: RT związku o wzorze II: RT związku ROZU 0,5 mg/ml około 30,5 min około 26,2 min około 9,0 min RT = czas retencji (z ang.: Retention Time) Przykład 1. Wydzielenie związku TB21 estru metylowego [0083] Mieszaninę reakcyjną zawierającą jako zanieczyszczenie związek TB21 eter w ilości odpowiadającej 20 % powierzchni według HPLC, oczyszczono chromatograficznie (aparat Combiflash Companion, Teledyne Isco). Kolumnę pojemności 4 g załadowano próbką w ilości 150 mg i próbkę eluowano mieszaniną rozpuszczalnika A: Heptan z rozpuszczalnikiem B: EtOA, i identyfikowano przy długości fali λ = 245 nm. Czas (min) Rozpuszczalnik B 0-10 6 % 10-40 6 do 15 % 40 60 15 % 60 65 15 100 % [0084] Pik zidentyfikowany w 40 minucie technik combiflash przy zastosowaniu metody NMR. [0085] Opis badań NMR jest następujący:
36 Numer 1 H NMR CDCl 3 13 C NMR CDCl 3 atomu δ J(Hz) δ J(Hz) 1 170,20 2 2,43 2,50 40,09 3 4,07 74,38 4 2,71 2,84 45,68 5 197,06 6 6,21 16,5 133,57 7 7,64 137,48 2 157,95 4 164,94 5 119,07 6 175,39 7 3,40 32,32 8 1,32 21,84 9 3,61 33,09 10 3,53 42,46 1 133,77 4 2, 6 7,62 132.07 8 3, 5 7,14 115,55 22
37 Numer 1 H NMR CDCl 3 13 C NMR CDCl 3 atomu δ J(Hz) δ J(Hz) 4 163,73 251 1 57,35 2 80,90 3 1,50 28,06 Przykład 2: Oczyszczanie Związku o Wzorze II [0086] Surowy związek o wzorze II (22,41 g, próba 76,7%) mieszano w toluenie (56 ml). Mieszaninę ogrzewano do temperatury około 90 C aż do całkowitego rozpuszczenia się. Następnie roztwór chłodzono do około 25 C, zaszczepiono w tej temperaturze i przetrzymywano przez 1 godzinę w temperaturze 25 C. Utworzyła się zawiesina, którą następnie ochłodzono do temperatury około 0 C w ciągu 2 godzin i mieszano w tej temperaturze przez całą noc aż do uzyskania osadu. Otrzymany osad odsączono, przemyto zimnym toluenem (10 ml) i wysuszono w piecu próżniowym przy temperaturze 50 C, uzyskując 14,23 g (próba 94,6) związku o wzorze II w postaci kryształów. Próbka Związek o wzorze II Związek o wzorze II-metyloeter Surowy związek o Wzorze II Przekrystalizowany związek o Wzorze II 79,42 1,24 97,20 0,10
38 [0087] Opis badań NMR jest następujący: Numer 1 H NMR CDCl 3 13 C NMR CDCl 3 atomu δ J(Hz) δ J(Hz) 1 174,93 2 2,34 2,40 39,95 3 4,41 71,0 4 2,58 2,63 42,5 5 5,5 6 6,62 16 139,61 7 7,64 140,13 2 157,34 4 163,50 5 122,58 6 174,98 7 3,38 32,14 8 1,28 21,74 9 3,60 33,19 10 3,53 42,25 1 134,63 2, 6 7,68 132,26
39 Numer 1 H NMR CDCl 3 13 C NMR CDCl 3 atomu δ J(Hz) δ J(Hz) 3, 5 7,10 115,00 21,7 4 163,32 247 1 57,00 2 81,12 3 1,45 28,14 Analiza widma masowego: MH+ (ES+): 552 Przykład 3: Krystalizacja związku o wzorze II z ACN:H 2 O [0088] Związek o wzorze II (1,75 g, zawierający związek o wzorze II-metyloeter w ilości odpowiadającej 0,20 % powierzchni pików z chromatogramu HPLC) połączono z mieszaniną ACN (4,5 ml) i wody (3 ml) i ogrzewano do całkowitego rozpuszczenia. Zaobserwowano tworzenie się układu dwuwarstwowego który pozostawiono do ochłodzenia się do temperatury pokojowej, a następnie mieszaninę chłodzono w łaźni z lodem przez 18 godzin. Osad następnie przesączono pod zmniejszonym ciśnieniem, przemyto i suszono w temperaturze 50 C pod zmniejszonym ciśnieniem w ciągu 18 godzin, aż do uzyskania 1,26 g związku o wzorze II zawierającego związek o wzorze II-eter w ilości odpowiadającej 0,07 % powierzchni według HPLC. Przykład 4: Odbezpieczanie związku o wzorze II w celu uzyskania Rozuwastatyny [0089] Związek o wzorze II (65,61 g, próba 52,3 %) rozpuszczono w alkoholu metylowym MeOH (650 ml, 10 objętości)
40 w 2-litrowym reaktorze i ochłodzono do temperatury około 10 C. Do reaktora dodawano w ciągu 1 godziny roztworu kwasu metanosulfonowego (3,71g, 0,73 równoważnika) w alkoholu metylowym MeOH (590 ml, 9 objętości) i wodzie (44 ml, 0,97 objętości). Powstałą mieszaninę ogrzewano do temperatury około 30 C i mieszano w tej temperaturze w ciągu 10 godzin. [0090] Roztwór ochłodzono do temperatury pokojowej. Do roztworu dodano solankę (340 ml) i produkt ekstrahowano toluenem (2 x 400 ml). Obydwie warstwy toluenowe połączono i przemyto nasyconym roztworem NaHCO 3 (340 ml) oraz roztworem solanki (340 ml). Fazę organiczną wysuszono nad Na 2 SO 4, po czym rozpuszczalnik usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem, uzyskując 46,5 g lepkiego oleju (próba 50,6 %, metyloeteru 0,81 %). Przykład 5: Przykład porównawczy: powtórzenie Przykładu 2, etap b) z publikacji WO 03/097614 [0091] Związek o wzorze (3 g, próba 71,9 %) rozpuszczono w alkoholu metylowym MeOH (7,5 ml) i ogrzewano w kolbie do temperatury około 34 C. Do kolby dodano roztworu kwasu metanosulfonowego (0,19) w alkoholu metylowym MeOH (7,5 ml) i wodzie (3 ml). Powstałą mieszaninę mieszano w temperaturze 34 C przez 7,5 godziny. [0092] Mieszaninę ochłodzono do temperatury pokojowej. Dodano solankę (340 ml), po czym produkt ekstrahowano toluenem (2 x 400 ml). Obydwie warstwy toluenowe połączono i przemyto nasyconym roztworem NaHCO 3 (340 ml) i roztworem solanki (340 ml). Fazę organiczną wysuszono nad Na 2 SO 4, po czym rozpuszczalnik usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem,
41 uzyskując lepki olej (2,28g, próba 50,6 %, metyloeter 2,01 %). Przykład 6: Przekształcenie związku o wzorze II w Rozuwastatynę Ca poprzez ekstrakcję toluenem z zastosowaniem węgla aktywnego [0093] Do 1 litrowego reaktora wyposażonego w mechaniczne mieszadło wprowadzono alkohol etylowy EtOH (100 ml), wodę (60 ml), oraz związek o wzorze II (20 g), tworząc mieszaninę reakcyjną. Do tej mieszaniny reakcyjnej dodawano kroplami roztwór NaOH (47 %, 1,2 równoważn., 3,8 g) w temperaturze 25 ±5 C, po czym mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze 25 ±5 C przez dwie godziny. [0094] Do mieszaniny reakcyjnej dodano wodę (140 ml), po czym mieszaninę przemyto toluenem (100 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez pół godziny w temperaturze 25 ±5 C po czym oddzielono fazę wodną. [0095] Do fazy wodnej dodano węgla aktywnego i fazę wodną mieszano przez 30 minut w temperaturze 25 ±5 C. Fazę wodną przesączono pod zmniejszonym ciśnieniem przez materiał filtracyjny Sinter i Hyflo, w celu usunięcia węgla aktywnego. [0096] Następnie fazę wodną zatężono do połowy objętości pod zmniejszonym ciśnieniem w temperaturze 40 C. Do fazy wodnej dodano wody (50 ml), celem wytworzenia roztworu. Roztwór ogrzewano do temperatury 40 C. Do tego roztworu dodano CaCl 2 (4,13 g) poprzez wkraplanie w ciągu 30-90 minut, w temperaturze 38-45 C. Następnie roztwór ochłodzono do temperatury 25 ±5 C, mieszano w ciągu 1 godziny w temperaturze 25 ±5 C, po czym przesączono i przemyto wodą
42 (4 x 20 ml), uzyskując związek w postaci proszku (16,7 g suchej masy, 90 %). Zgodnie z powyższym przykładem przeprowadzono kilka eksperymentów, zaś profil czystości uzyskanych próbek przedstawiono poniżej w Tabeli 1: Numer Przykładu Tabela 1 Wzór II materiał wyjściowy Czystość Czystość związku związku o Wzorze IImetyloeteru o Wzorze II (% powierzchni z HPLC) (% powierzchni z HPLC) Wzór II materiał końcowy Czystość związku o Wzorze II (% powierzchni z HPLC) Czystość związku o Wzorze IImetyloeteru (% powierzchni z HPLC) 1 98,4 0,14 99,6 0,04 2 98,4 0,09 99,62 0,03 3 97,3 0,16 99,02 0,02 4 98,3 0,10 99,55 0,04 Przykład 7: Charakterystyka metyloeteru Rozuwastatyny wapnia [0097] Bruker 600 MHz
43 Numer 1 H NMR DMSO-d 6 atomu δ J(Hz) 1 2 3 4 2,01 2,30 3,60 3,74 1,4 1,7 5 4,16 6 5,52 16,2 7 6,51 2 4 5 6 7 3,43 8 1,21 9 3,57 10 3,45 1 2, 6 7,71 3, 5 7,28 4 3,20 1 3,13 Analiza widma masowego: MH+ (ES+): 496
NZ:22548/PE/12 EP 1 851 206 44 Zastrzeżenia patentowe 1. Związek o wzorze I-eter, o strukturze chemicznej: w której R oznacza zabezpieczającą grupę karboksylową która nie jest estrem metylowym, a R1 oznacza grupę C1-C8 alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym. 2. Wyodrębniony związek o wzorze I-eter, w którym R oznacza zabezpieczającą grupę karboksylową, a R1 oznacza grupę C1-C8 alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym.