Wzorce podstawą rzetelnych wyników analizy substancji farmaceutycznych. Aleksandra Wilk

Transkrypt

1 Wzorce podstawą rzetelnych wyników analizy substancji farmaceutycznych Aleksandra Wilk

2 Bezpieczne produkty lecznicze Jednym z podstawowych czynników wpływających na jakość leku jest obecność w nim zanieczyszczeń oraz prawidłowa ich identyfikacja i określenie zawartości.

3 Definicja zanieczyszczenia Według Międzynarodowej Konferencji ds. Harmonizacji (ICH), zanieczyszczenie to dowolny składnik substancji farmaceutycznej lub produktu leczniczego, który nie jest substancją aktywną (API) nie jest substancją pomocniczą produktu leczniczego powstaje w procesie wytwarzania i/lub degradacji

4 Typy zanieczyszczeń farmaceutycznych Zanieczyszczenia organiczne Zanieczyszczenia nieorganiczne (z odczynników nieorganicznych używanych do produkcji API) Pozostałości rozpuszczalników Pozostałości metali (z katalizatorów używanych w procesach reakcji chemicznych).

5 Zanieczyszczenia organiczne Zanieczyszczenia organiczne mogą stanowić surowce wyjściowe produkty uboczne produkty rozpadu (np. pod wpływem światła, tlenu lub wilgoci). Konieczność identyfikacji lub oznaczenia ilościowego danego zanieczyszczenia zależy od maksymalnej dawki dziennej leku oraz zawartości zanieczyszczenia.

6 Zanieczyszczenia organiczne Zanieczyszczenia mogą być produktem nieoczekiwanych reakcji ubocznych, mogących przebiegać z niepowtarzalną wydajnością i/lub incydentalnie co sprawia, że ich wpływ na pacjenta może ujawniać się nawet po dłuższym czasie od wprowadzenia leku do użytku.

7 Problem analityczny Jednym z istotnych problemów jest ilościowe określenie zawartości zidentyfikowanego zanieczyszczenia, co oznacza konieczność posiadania wzorca tej substancji.

8 Wzorce substancji farmaceutycznych i ich zanieczyszczeń Poszukując wzorca użytkownik stoi przed koniecznością rozwiązania dwóch problemów: dostępności wzorca jakości wzorca. Obydwa mogą być trudne do rozwiązania.

9 Dostępność wzorców zanieczyszczeń Farmakopee (głównie EP, USP) stanowią źródło wzorców zanieczyszczeń, przeznaczonych do stosowania zgodnie z opisem poszczególnych monografii. Odpowiedzialność za zastosowanie ich do innych metod leży zawsze po stronie użytkownika. * Farmakopee nie nadążają często za zapotrzebowaniem, wiele wzorców zanieczyszczeń nie jest dostępnych. *General text 5.12, Ph.Eur, USP General Chapter,11>

10 Dostępność wzorców zanieczyszczeń W przypadku braku możliwości użycia wzorca farmakopealnego, można: zlecić syntezę poszukiwanego związku lub wykonać ją we własnym zakresie, posłużyć się produktem firmy komercyjnej.

11 Jakość wzorców zanieczyszczeń Od jakości wzorca może zależeć kwalifikacja pozytywna lub negatywna partii substancji aktywnej. W przypadku nieprawidłowo określonej zawartości wzorca (rzeczywista niższa od określonej) wynik analizy zawartości zanieczyszczenia będzie zawyżony. Przyjęcie czystości (TLC, GC lub HPLC) za zawartość prowadzi do przeszacowania zawartości wzorca, a to z kolei do przeszacowania zawartości zanieczyszczeń w API lub produkcie końcowym.

12 Jakość wzorców zanieczyszczeń W przypadku otrzymywania wzorca we własnym zakresie na analityku spoczywa odpowiedzialność za jego prawidłowe scharakteryzowanie. Należy pamiętać, że możliwe jest popełnienie błędu zarówno przy identyfikacji, jak i analizie ilościowej.

13 Jakość wzorców zanieczyszczeń Sprawdzając jakość wzorca substancji nieorganicznej (np. metalu, zazwyczaj w postaci roztworu jego soli) należy sprawdzić co najmniej: czy wytwórca pracuje zgodnie z systemem zapewnienia jakości (najlepiej akredytacja zgodnie z ISO Guide 34) czy producent deklaruje zapewnienie spójności pomiarowej. Guide 34:2000 ISO 17025:2005

14 Jakość wzorców zanieczyszczeń Sprawdzając jakość wzorca substancji organicznej należy zwrócić uwagę na powyższe punkty a dodatkowo na sposób i zakres, w jakim wzorzec został przebadany pod kątem zawartości substancji głównej: ile metod (i jakich) zastosowano do identyfikacji ile metod (i jakich) zastosowano do określenia jego czystości czy badano zawartości zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych we wzorcu.

15 Jakość wzorców zanieczyszczeń Wybierając wzorzec substancji chemicznej należy zwrócić uwagę na certyfikat lub świadectwo, z jakim jest dostarczany. Dokument taki powinien być udostępniany na każde życzenie użytkownikowi przed podjęciem decyzji o zakupie. Jest on świadectwem jakości wzorca.

16 Certyfikat analizy

17 Certyfikat analizy

18 Certyfikat analizy

19 Certyfikat analizy

20 Certyfikat analizy

21 Certyfikat analizy

22 Podsumowanie Obliczanie zawartości (100% - H 2 0% - ReSo%) x Czystość HPLC % Zawartość % = 100% Dla uzyskania rzetelnych, nie budzących wątpliwości wyników analiz zanieczyszczeń konieczne jest dysponowanie wzorcami substancji o dobrze udokumentowanej jakości.

23 Aleksandra Wilk tel ,