Szkolny PROGRAM Profilaktyki

Podobne dokumenty
SZKOŁA PODSTAWOWA W DUCHNICACH SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI. W roku szkolnym 2016/2017

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ NR Opracowała: Maria Sobocińska

PROGRAM PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU SZKÓŁ PLASTYCZNYCH W KOLE

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ NR Opracowała: Maria Sobocińska

PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa nr 31 im. Lotników Polskich w Lublinie

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Masłowie

Program profilaktyki Szkoły Podstawowej im. por. Izydora Kołakowskiego. w Domanowie i Szkoły Filialnej w Świrydach dla

PROGRAM PROFILAKTYCZNY GIMNAZJUM NR 2 IM. JANA PAWŁA II W PANIÓWKACH

Profilaktyka uzależnień

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Zmiany do szkolnego Programu Profilaktyki

PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI. w III Liceum Ogólnokształcącym im. prof. T. Kotarbińskiego w Zielonej Górze na cykl kształcenia

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Program Profilaktyki Gimnazjum Gminnego im. Bohaterów Powstania Listopadowego w Zespole Szkół w Dębem Wielkim na rok szkolny 2016/2017

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016

PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2016/2017

PROGRAM PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM IM. WŁADYSŁAWA CIASIA W ZESPOLE SZKÓŁ W REGNOWIE NA ROK SZKOLNY 2012/2013

Harmonogram Szkolnego Programu Profilaktyki na rok 2012/2013

Zespół Szkół w Sieniawie. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI obowiązuje w latach 2015/ /2018

PROGRAM PROFILAKTYKI. PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. O.PPŁK. F. MIENTKIEGO C S Sp. W CIELĄDZU ROK SZKOLNY 2014/2015

PODSTAWY PRAWNE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IMIENIA GENERAŁA WŁADYSŁAWA ANDERSA W GRABOWIE NAD PILICĄ

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI W ZESPOLE SZKÓŁ ZAWODOWYCH IM. STANISŁAWA STASZICA W BARLEWICZKACH NA ROK SZKOLNY 2014/2015

PROGRAM PROFILAKTYKI SAMORZĄDOWEGO ZESPOŁU SZKOLNEGO im. DZIECI ZAMOJSZCZYZNY W BISZCZY

Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 11 w Gliwicach PROGRAM PROFILAKTYCZNY DLA GIMNAZJUM NR 15

7. Środki psychoaktywne Przepisy prawne

Program Profilaktyczny Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Żorach

(do realizacji w roku szkolnym 2017/2018)

Program Profilaktyczny Publicznego Gimnazjum Nr 2 w Mikoszewie w roku szkolnym 2011/12 PODEJMOWANE DZIAŁANIA

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 3 W ŚRODZIE WLKP / 2016

PROGRAM PROFILAKTYKI NIEPUBLICZNEGO GIMNAZJUM im. ŚWIĘTEGO WOJCIECHA W STANIĄTKACH NA ROK SZKOLNY 2010/2011; 2011/2012; 2012/2013

Szkolny program profilaktyki na lata

Szkolny Program Profilaktyki

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. STEFANA ŻEROMSKIEGO W PONIATOWEJ PROGRAM PROFILAKTYKI PEDAGOGICZNEJ PONIATOWA. Rok szkolny 2013/2014

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Gimnazjum im. Jana Pawła II w Pisarzowicach

PROGRAM PROFILAKTYKI I BEZPIECZEŃSTWA

Szkolny Program Profilaktyki w Zespole Szkół Zawodowych w Kurzętniku rok szkolny 2015/2016

PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016

Szkolny Program Profilaktyki Gimnazjum nr 37 z Oddziałami Integracyjnymi im. K.K. Baczyńskiego w Warszawie

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM DWUJĘZYCZNE NR 2 IM. S. ŻEROMSKIEGO W BIELSKU BIAŁEJ

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PLAN DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

PROGRAM ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH PUBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI IM. URSZULI KOCHANOWSKIEJ W KOZIENICACH

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI V LCEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE z ODDZIAŁAMI DWUJEZYCZNYMI IM. KANCLERZA JANA ZAMOYSKIEGO W DĄBROWIE GÓRNICZEJ

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI. w ZSO im. JANA PAWŁA II w KRASNOBRODZIE

PROGRAM PROFILAKTYCZNY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W PSTRĄGOWEJ NA ROK SZKOLNY 2013/2014

ZESPÓŁ SZKÓŁ ELEKTRONICZNYCH IM.BOHATERÓW WESTERPLATTE W RADOMIU PROGRAM PROFILAKTYCZNY

OBSZAR DZIAŁAŃ: UCZNIOWIE Zadania Forma realizacji Odpowiedzialni Sposoby ewaluacji, termin realizacji Integrowanie społeczności uczniowskiej.

PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016

PROGRAM PROFILAKTYKI W BURSIE NR 6 W WARSZAWIE na rok szkolny 2016/ /2018

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM IM.KSIĘDZA WALENTEGO W JANKOWICACH ROK SZKOLNY 2015/2016 Program profilaktyczny oparty jest na programie

Podstawa prawna. 3. Ustawa z dnia 26 października 1982r.o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu

Szkolny program profilaktyki

Program Profilaktyczny Zespołu Szkół Nr 2 im. 9. Pułku Strzelców Konnych w Grajewie

Działania Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Czas realizacji Uwagi

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 24 W ŁODZI NA ROK SZKOLNY 2016/2017

PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM w ŚWIERZNIE

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY Zdrowo i bezpiecznie żyć

Plan realizacji programu profilaktyki w Publicznym Gimnazjum w Sobolewie im H. Sienkiewicza

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU SZKÓŁ I PLACÓWEK OŚWIATOWYCH W NYSIE

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI POMÓC I DAĆ DROGOWSKAZ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 W OŚWIĘCIMIU

Plan działań profilaktycznych w ZSO nr 15 z Oddziałami Integracyjnymi w Kielcach w roku szkolnym 2015/2016

Program profilaktyki Gimnazjum w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Ulanie-Majoracie

PROGRAM PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYCZNY Publicznego Gimnazjum nr 1 im. ks. Stanisława Konarskiego we Włodawie na rok szkolny 2014/2015

Liceum Ogólnokształcącego im. Janka z Czarnkowa w Czarnkowie. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI okres

Cel I: Zapobieganie zachowaniom agresywnym.

PROGRAM PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYCZNY. Gimnazjum im. Ks. Kard. Stefana Wyszyńskiego w Siedlikowie

Szkolny Program Profilaktyki. Szkoły Podstawowej w Rychtalu

Szkolny program profilaktyki na rok szkolny 2016/2017 Podstawa prawna:

PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM NR 2 IM. JANA PAWŁA II PUŁTUSKU W ROKU SZKOLNYM 2015/ PRIORYTETY

Szkoła Podstawowa im. Ewarysta Estkowskiego w Kostrzynie SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Program profilaktyki. Zespołu Szkół Agrobiznesu w Człuchowie

Lp. Zadania Cele Formy realizacji, skierowanie Odpowiedzialni Termin 1 Diagnozowanie środowiska szkolnego

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU SZKÓŁ im. WALERIANA ŁUKASIŃSKIEGO w SKĘPEM. Rok szkolny 2014/ 2015

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ IM. STEFANA KARDYNAŁA WYSZYŃSKIEGO W ŻALNIE

W ZESPOLE SZKÓŁ W PRZYROWIE

Szkolny Program Profilaktyki. Gimnazjum nr 35

Szkolny program profilaktyki

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 11 w Gliwicach. PROGRAM PROFILAKTYCZNY DLA GIMNAZJUM z ODDZIAŁAMI DWUJĘZYCZNYMI NR 15 w GLIWICACH

Projekt Jestem bezpieczny w szkole i ty też

PRYWATNA SZKOŁA PODSTAWOWA MORSKA KRAINA W KOŁOBRZEGU. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI na lata

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W PASZOWICACH

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH W KLUCZBORKU 2014/2015 Liceum i gimnazjum

Podstawy prawne programu. 3. Kodeks postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 304.

Program profilaktyki Publicznego Gimnazjum w Osieku. Rok szkolny 2016/2017

PROGRAM PROFILAKTYKI. Zespołu Szkół Zawodowych im. Stefana Bobrowskiego w Rawiczu 2011/2012

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 22 im. S. ŻEROMSKIEGO W BIELSKU BIAŁEJ

PLAN DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNYCH W ROKU SZKOLNYM 2018/2019

Szkolny program profilaktyki na rok szkolny 2014/2015 Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Pogorzeli

OBSZARY PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH

Transkrypt:

Zespół Szkół im. Władysława Szybińskiego 43-400 Cieszyn, ul. Kraszewskiego 11 tel. 0338520184, fax. 0338520284 Szkolny PROGRAM Profilaktyki na rok szkolny 2o12/2013 2013/2014 Podstawa prawna programu profilaktyki: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483). 2. Konwencja o Prawach Dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 i 527). 3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 ze zm.). 4. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 ze zm.). 5. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55). 6. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230 ze zm.). 7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Z 2003 r. Nr 24, poz. 198). 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11, poz. 114). 9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. Nr 5, poz. 46). 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. Nr 26, poz. 226). 11. Statut Szkoły. 12. Program Wychowawczy Szkoły.

Głównym celem działań profilaktycznych jest kształtowanie u młodzieży dojrzałej postawy wobec życia, wolności i emocji, tak więc praca profilaktyczna powinna być skupiona na wychowanku, na jego cielesności, emocjonalności, myśleniu, duchowości i religijności oraz na uczeniu go pozytywnych umiejętności życiowych. Aby profilaktyka uzależnień była skuteczna musi uwzględniać promowanie i porządkowanie bogactwa pragnień i aspiracji. Konieczna jest zatem pomoc dorosłych. Zadaniem odpowiedzialnego wychowawcy jest pomoc wychowankom w budowaniu pozytywnych więzi z Bogiem, z samym sobą, i z bliźnimi, gdyż tego typu więzi okazują się najskuteczniejszą ochroną przed uzależnieniami. ks. dr M. Dziewięcki Diagnoza zagrożeń 1. Informacje uzyskane od wychowawców klas na temat problemów wychowawczych w danej klasie. 2. Przeprowadzenie ankiet wśród uczniów, rodziców i pracowników szkoły. 3. Rozmowy z rodzicami, zarówno indywidualnie jak i zbiorowe podczas wywiadówek. 4. Analiza sytuacji rodzinnej i środowiskowej uczniów. 5. Wnioski z prac Rady Pedagogicznej. Cele programu 1. Promowanie zdrowia i zdrowego stylu życia. 2. Kształtowanie odpowiedzialności i postawy asertywnej. 3. Uświadomienie konsekwencji używania środków psychoaktywnych. 4. Stworzenie alternatyw dla nadużywania alkoholu, narkotyków i innych zachowań ryzykownych. 5. Uwrażliwienie na realizację w życiu wartości: miłość, prawda, wolność, wspieranie dobrych relacji rodzinnych. 6. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, presją, nadmiarem obowiązków przy jednoczesnym zachowaniu równowagi psychicznej. 7. Wpływanie na rozwój środowiska rodzinnego i szkolnego, które podnosiłoby jakość życia wszystkich jego członków. 8. Budowanie poczucia więzi z klasą i szkołą 9. Kształtowanie postaw poszanowania mienia własnego i społecznego.

Realizacja programu W realizacji programu profilaktyki czynnie uczestniczą: uczniowie, nauczyciele rodzice i inni pracownicy szkoły Działania w wybranych obszarach zagrożeń. L.p Zadania Środki i sposoby realizacji ankiety dla klas I-szych Osoby odpowiedzialne -, Terminy wrzesień analiza dokumentacji wychowawcy klas pierwszych rozmowy z uczniamistała kontrola zachowań pozytywnych i negatywnych uczniów na wszystkich zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych. wychowawcy klas 1. Analiza sytuacji wychowawczej szkoły pozyskanie informacji o uczniach, których rodzice przebywają za granicą zapoznanie się z warunkami bezpieczeństwa i prawidłową opieką sprawowaną nad uczniami eurosierotami umożliwienie uczniom niepełnosprawnym prawidłowego rozwoju i dalszego kształcenia (Nauczanie indywidualne w domu ucznia, wspomaganie pracy nauczycieli przez uczniów, zapraszanie na lekcje i spotkania klasowe uczniów niepełnosprawnych) dyrekcja nauczyciele, pedagog rozmowy z wychowawcami i dyrekcją -

współpraca z rodzicami wywiadówki, ankiety dla rodziców -, wychowawcy, adaptacja w nowym środowisku szkolnym, - wrzesień, październik integracja środowiska ego w klasach i w szkole (imprezy okolicznościowe, wycieczki) samorząd, pedagog szkolny zapewnienie pomocy uczniom szykanowanym -skrzynka zaufania, ankieta, samorząd 2. Budowanie więzi międzyludzkich zapobieganie sytuacji zagrożeń miedzy uczniami, zajęcia integracyjne dla grona pedagogicznego (imprezy okolicznościowe, wycieczki) -, komicja socjalna organizowanie konkursów pomoc uczniom z trudnościami wychowawczymi pomoc uczniom z trudnościami w nauce. samorząd -, psycholog z poradni, kuratorzy - nauczyciele, zaproszenie na zajęcia specjalistów zajmujących się problemem przemocy, współpraca z policją - - nauczyciele 3. Umiejętność radzenia sobie z napięciem pojawiającym się w sytuacjach trudnych lekcje wychowawcze dotyczące agresji, zachowań agresywnych, chronienia siebie w sytuacjach nacisku grupowego, lekcje dotyczące tematyki samobójstw wśród młodzieży - wychowawcy - pedagog - specjaliści program profilaktyczny Luty, marzec

Stres pod kontrolą radzenia sobie z emocjami i stresorami, współpraca z rodzicami, asertywność odpowiedzialność karna nieletnich adaptacja w nowym środowisku społecznym warsztaty adaptacyjne -, wychowawcy, dyrekcja szkoły - poznanie możliwości spędzenia wolnego czasu, spotkania dla uczniów z konsultantem ds. narkomanii, - II sem. 4. Rozwijanie poczucia własnej wartości i okazywania współczucia umiejętności empatii spotkanie z rodzicami klas pierwszych prelekcja pracownika punku ds. narkomanii organizowanie pomocy uczniom słabym, pomoc materialna uczniom organizowanie akcji charytatywnych ćwiczenia w ramach indywidualnych spotkań z pedagogiem, lekcji wychowawczych oraz spotkań z przedstawicielami PPP dotyczące wyrażania w sposób asertywny swoich myśli, obaw, potrzeb -, samorząd - PCK, samorząd, TPD - samorząd -, wychowawcy, nauczyciele - wrzesień listopad grudzień, w miarę potrzeb w miarę potrzeb, w ramach założonych planów pracy w miarę wolnego czasu Życie po przeszczepie 5. Współpraca z organizacjami wspierającymi szkołę Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, Wydział Promocji i Ochrony Zdrowia Starostwa Powiatowego, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Pozarządowe Centrum Pomocy Rodzinie, Poradnia Zdrowia Psychicznego, Punkt Konsultacyjny ds. narokomanii, Kuratorzy sądowi, Straż Miejska, Policja, Rada Rodziców, nauczyciele, 6. Profilaktyka uzależnień pogadanki na l-wych, projekcja filmów video, referaty, prelekcje, plakaty na temat uzależnień

Realizacja wybranych programów profilaktycznych, mających na celu przeciwdziałanie używaniu substancji psychoaktywnych (Tytoń, alkohol i narkotyki) i ograniczenie związanych z tym szkół zdrowotnych zajęcia profilaktyczne zorganizowane przy współpracy koordynatore ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Dzień Trzeźwości (Światowy Dzień Zdrowia) pogadanki z rodzicami w ramach wywiadówek uczestnictwo w spektaklach profilaktycznych, Apel z okazji obchodów Światowego dnia bez papierosa (gazetki, plakaty) szkolenia nauczyciel w zakresie profilaktyki - nauczyciele, -lekcje biologii w ramach szkoleń zewnętrznych wrzesień, listopad kwiecień Wg planu na br rok szkolny Pogadanki z higienistką szkolną, zaproszenie specjalistów - higienistka - specjaliści Wg potrzeb 7. Dostarczanie wiadomości na temat substancji uzależniających, skutków ryzykownych zachowań, poczucia własnej wolności i odpowiedzialności za własne czyny Gazetki, wystawy, artykuły Lekcje wychowawcze wg tematów Pogadanki dotyczące ryzykownych zachowań: zachowanie na drodze pracownik Wydziału Ruchu Drogowego, ryzykowne zachowania na drodze pod wpływem środków odurzających, organizowanie spotkań z osobami poruszającymi problem uzależnień, uczestnictwo w teatrach profilaktycznych aktywność jako alternatywa dla uzależnień rajd profilaktyczny - nauczyciele profilu, redakcja gazetki szkolnej - wychowawcy klas, zaproszeni specjaliści - - -wychowawcy, -, nauczyciele Wg programu Listopad w ramach możliwości i propozycji w ramach propozycji - nauczyciele wrzesień, marzec

rozwijanie świadomości w zakresie podejmowania decyzji dotyczących zdrowia, życia, 8. Propagowanie Zdrowego Stylu Życia akcja Różowa wstążeczka : pogadanki dla uczniów klas pierwszych, spotkanie z ginekologiem dla uczniów klas trzecich profilaktyka wad cewy nerwowej pokaz filmu pogadanka ankieta - - Październik Listopad Anoreksja i bulimia moda czy choroba promowanie pozytywnych wzorów zachowań lekcje wychowania fizycznego, zajęcia sportowe pozalekcyjne rozgrywki szkolne i międzyszkolne - wychowawcy Luty marzec Cały rok - nauczyciele w-f Wg planu 9. Działalności informacyjna dotycząca problemów uzależnień, zdrowia psychicznego i fizycznego możliwość korzystania z biblioteki szkolnej, ulotki, czasopisma itp. Akcja Stres pod kontrolą wykłady, filmy pogadanki, Ćwiczenia relaksacyjne l-wych. Dostępność informacji odnośnie instytucji oferujących pomoc uzależnionym -Bibliotekarz -, specjaliści - nauczycielewychowawcy -, nauczyciele Cały rok Ewaluacja programu Po roku realizacji programu przewiduje się zdiagnozowanie wybranych obszarów przez analizę dokumentów szkolnych, ankiet wśród uczniów, nauczycieli i rodziców i sporządzenie raportu końcowego z wnioskami do dalszej pracy.