Zawsze takie będą Rzeczypospolite jakie ich młodzieży chowanie Jan Zamoyski SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI do realizacji w roku szkolnym 2012/2013 w III Liceum Ogólnokształcącym w Zespole Szkół nr 5 im. Unii Europejskiej w Ostrołęce Opracowany przez zespół w składzie: Marzena Krupa Alicja Lewandowska Małgorzata Mierzejewska Magdalena Prekiel Elżbieta Wróblewska 1
II WSTĘP W oparciu o diagnozę: badania ankietowe przeprowadzone wśród młodzieży, wywiady, własne obserwacje, monitorowanie frekwencji uczniów oraz wyniki ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej przeprowadzonej w roku szkolnym 2010/2011, powstał program profilaktyki szkolnej, który obejmuje działania, metody i formy pracy nauczycieli w zakresie: wspierania uczniów radzeniu sobie trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi, eliminowania i osłabiania czynników ryzyka, propagowania zdrowego stylu życia, wzmacniania czynników ochronnych, reagowania na pojawiające się zagrożenia. Program profilaktyki szkolnej to działania, które mają na celu ochronę młodzieży przed zakłóceniami rozwoju, w obliczu pojawiających się zagrożeń. Obejmuje działania w czasie realizacji programów nauczania i programu wychowawczego szkoły, a także typowe dla profilaktyki. Realizacja Szkolnego Programu Profilaktyki to stały niekończący się proces wspomagania ucznia w radzeniu sobie z problemami. To także proces ograniczający i likwidujący czynniki zaburzające rozwój młodego człowieka. W tym znaczeniu profilaktyka tworzy warunki do realizacji programu wychowawczego, zapobiegając pojawianiu się dysfunkcji 2
FAZY KONSTRUOWANIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I DIAGNOZOWANIE ŚRODOWISKA Narzędzia badawcze, którymi dokonano diagnozy środowiska: Obserwacja zachowania uczniów. Rozmowy z rodzicami i uczniami. Wywiad z pedagogiem i psychologiem szkolnym. Wywiady z wychowawcami klas, nauczycielami i personelem szkoły. Analiza frekwencji w zeszytach lekcyjnych. Analiza dokumentacji indywidualnej uczniów. Analiza ankiet ewaluacyjnych poprzedniego programu. Analiza wyników ewaluacji problemowej wewnętrznej i zewnętrznej. II ZACHOWANIA RYZYKOWNE Zebrane materiały pozwoliły wyłonić następujące zachowania ryzykowne: Absencja uczniów na zajęciach edukacyjnych. Możliwość uzależnień. Rozwój poprawnych relacji w szkole. 3
Brak znajomości zasad zdrowego stylu życia. Palenie papierosów na terenie szkoły i w niewielkim oddaleniu od niej. Nieumiejętność radzenia sobie ze stresem. Brak adaptacji do warunków szkolnych w klasach pierwszych. Powielanie niewłaściwych zachowań wobec nowych uczniów III SPODZIEWANE EFEKTY: Szkoła jest uważana za bezpieczną wśród rodziców i uczniów. Biblioteka i pedagog szkolny posiadają materiały dotyczące prowadzenia godzin wychowawczych. Szkoła posiada stały kalendarz zajęć profilaktycznych. Uczniowie i ich rodzice mają możliwość korzystania z pomocy profesjonalnych instytucji i są tego świadomi. Nauczyciele chętnie poszerzają swoją wiedzę na temat rozwoju współczesnej młodzieży. Uczniowie biorą udział w codziennym życiu szkoły, angażują się we wszystkie działania inicjowane przez kadrę. Liczba wagarów maleje. Klasy pierwsze szybko adoptują się do nowego środowiska i odnoszą sukcesy w nauce. Uczniowie ulegają wpływom dotyczącym stosowania używek, środków odurzających i narkotyków. 4
Uczniowie integrują się podczas inicjowanych akcji kulturalnych ( wypracowują zasady współżycia i tolerancji). Uczniowie wyposażeni są w wiedzę z zakresu profilaktyki. Uczniowie są świadomi zagrożeń wynikających z sięgania po środki zmieniające świadomość. Uczniowie znają zasady zdrowego stylu życia. W szkole panuje atmosfera zaufania oraz wzajemnej pomocy. Uczniowie pracują nad swoją postawą w szkole i są do tego motywowani. IV PROFILAKTYCZNE SZKOŁY MAJĄCE NA CELU ELIMINACJĘ WYODRĘBNIONYCH PROBLEMÓW Doskonalenie umiejętności i pogłębianie wiedzy nauczycieli i wychowawców klas oraz pedagoga i psychologa szkolnego w zakresie prowadzenia działań profilaktycznych. Współpraca z samorządem uczniowskim i włączenia go do realizacji programu profilaktycznego. Systematyczne organizowanie zajęć profilaktycznych przez pedagoga szkolnego, psychologa i wychowawców klas dla uczniów. Pedagogizacja rodziców. Przekazywanie wiedzy na temat zagrożeń, włącznie ich w życie szkoły. Współpraca z Policją i Strażą Miejską- natychmiastowe informowanie o problemach uczniów oraz zagrożeniach płynących z położenia szkoły. Przestrzeganie procedur postępowania nauczycieli i metod współpracy 5
szkół z Policją w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością i demoralizacją w szczególności narkomanią, alkoholizmem prostytucją. Współpraca z władzami miasta zakresie pomocy materialnej dla uczniów. Współpraca z Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczną w zakresie kierowania uczniów ze specjalnymi trudnościami uczeniu się oraz trudnościami wieku dojrzewania. Organizowanie pomocy uczniom mających trudności w uczeniu się. Organizowanie zajęć wyrównawczych dla uczniów klas pierwszych posiadających opinie psychologiczne stwierdzające specyficzne trudności. Zaproponowanie uczniom ciekawych możliwości spędzania czasu wolnego w szkole i poza nią. Zachęcanie uczniów do udziału w różnorodnych akcjach na rzecz szkoły i środowiska( działania wolontariackie i charytatywne). Bezpośrednia ingerencja każdego z pracowników szkoły w zakresie dbania o poziom kulturalny uczniów. Wprowadzenie do Statutu Szkoły korekt pozwalających na skuteczniejsze egzekwowanie wymaganych form zachowań. Ewaluacja programu wychowawczego. 6
V KIERUNKI DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH I INTERWENCYJNYCH HARMONOGRAM DZIAŁAŃ 1. Zapobieganie absencji uczniów 1. Kontrola frekwencji uczniów i szybka interwencja w razie potrzeby.. 2. Indywidualne rozmowy z uczniami niesystematycznie uczęszczającymi na zajęcia lekcyjne i ich rodzicami. 3. System ocen z zachowania Jasne kryteria ocen z poszczególnych przedmiotów. 4. Stosowanie ciekawych metod pracy na lekcjach. 5. Konsekwentne wymaganie znajomości tematyki zajęć, na których uczeń był nieobecny(w przypadku absencji na poszczególnych lekcjach). 6. Skrupulatne sprawdzanie list obecności. 7. Usprawiedliwienia powinny być z informacją wiedziałem o sprawdzianie z ( w przypadku nieobecności ucznia w dniu, w którym był sprawdzian). 8. Podniesienie rangi sprawdzianów dyrektorskich z uwzględnieniem odpowiedzialności uczniów za absencję na sprawdzianie pedagog, psycholog pedagog, psycholog Wychowawca, nauczyciele przedmiotów j.w j.w Wpis w dziennikach Wpis w dziennikach w dziennikach Nauczyciele j.w Ankieta Nauczyciele j.w Ankieta Nauczyciele j.w Wpis Wychowawcy Monitoring miesięczny wychowawcy klasy Nauczyciele, Wychowawcy 7
2. Zapobieganie narkomanii 1. Zapraszanie do współpracy osób z zewnątrz, zajmujących się profilaktyką antynarkotykową dla klas pierwszych w ramach możliwości finansowych. 2. Organizacja w klasach zajęć ze specjalistami (podsumowanie i usystematyzowanie wiedzy uczniów) 3. Ewentualne interwencje konsultacje dla uczniów i rodziców. 4. Zapoznanie rodziców ze Statutem Szkoły, harmonogramem działań wychowawczych, programem wychowawczym na lata 2010-2013, programem profilaktycznym szkoły. 5. Przestrzeganie procedur postępowania w przypadku zagrożenia narkomanią, alkoholizmem itp. Pedagog szkolny, psycholog Pedagog psycholog, wychowawcy klas Pedagog psycholog, wychowawcy klas Bezpośrednio po zajęciach W przypadku podejrzenia zażywania narkotyku przez ucznia Ankieta ewaluacyjna, wpis pedagoga i dziennikach lekcyjnych Wpis Wpis Wychowawcy klas Wpis Rada pedagogiczna Notatki służbowe 8
3.Zapobieganie paleniu papierosów 1. Lekcje na temat szkodliwości nikotyny w klasach pierwszych. 2. Uczenie uczniów asertywności oraz poczucia własnej wartości. 3. Ustalanie dyżurów na korytarzach, w szatni, przy wejściu do szkoły. 4. Ewentualna interwencja w przypadku pojawiających się zagrożeń. 5. Zaproponowanie uczniom ciekawej oferty zajęć pozalekcyjnych w celu rozwijania osobistych pasji i zainteresowań. Aktywne spędzanie czasu wolnego. 6. Wdrażanie uczniów do uczestnictwa w kulturze środowiska lokalnego. Pedagog, pielęgniarka szkolna, osoby z zewnątrz Psycholog, pedagog, wychowawcy Dyrekcja, zespół układający grafik dyżurów pedagog, psycholog, dyrekcja Październik listopad w dziennikach: lekcyjnych, pedagoga, pielęgniarki w dziennikach: pedagoga, lekcyjnych Grafik dyżurów Rada Pedagogiczna Dzienniki zajęć pozalekcyjnych, ankieta dyrekcja, nauczyciele Dzienniki lekcyjne 4.Brak adaptacji do warunków liceum w klasach pierwszych 1. Określenie wymagań dydaktycznych. 2. Udzielanie uczniom pomocy przez nauczycieli w przypadku trudności adaptacyjnych. Nauczyciele wychowawcy Dyrekcja, wychowawcy, pedagog Wrzesień, październik W razie zaistniałej potrzeby 9
3. Pedagogizacja rodziców(zapoznawanie z trudnościami uczeniu się ich dzieci). 4. Motywowanie uczniów do pracy(motywacja pozytywna, dostrzeganie każdego osiągnięcia ucznia). 5. Zajęcia integracyjne na godzinach wychowawczych oraz na wycieczkach szkolnych. 6. Zapobieganie aktom przemocy wobec uczniów klas pierwszych. 7. Wzmacnianie roli nauczyciela w zespole klasowym i roli nauczyciela na poszczególnych przedmiotach. Wzmocnienie dyżurów nauczycielskich. pedagog Sprawozdanie ze spotkań, ankieta Nauczyciele, dyrekcja Wyniki klasyfikacji Wychowawcy nauczyciele, dyrekcja, pracownicy szkoły Nauczyciele Wrzesień, październik Ankiety X 2012 r. V 2013 r. 5. Uczenie sposobów radzenia sobie ze stresem 1. Lekcje wychowawcze na temat stresu w klasach pierwszych, trening interpersonalny. Psycholog, pedagog wychowawcy Wrzesień, październik w dziennikach 2 Pedagogizacja rodziców zebrania z rodzicami j.w j.w w dziennikach 10
3. Godziny wychowawcze oraz lekcje edukacji dla bezpieczeństwa o tematyce społecznej(klasy 2 i 3) pedagog, psycholog, nauczyciel przedmiotu w dziennikach. Ankieta XII 2012 r. 4. Tworzenie przyjaznej atmosfery w szkole Rada pedagogiczna Ankieta 5. Zapoznanie uczniów klas trzecich problematyka matur(zachowanie podczas egzaminów ustnych, spotkania z absolwentami) dyrekcja 6. Poradnictwo indywidualne Pedagog, psycholog, pielęgniarka szkolna Pierwszy semestr klasy trzeciej Wpis Dzienniki zajęć 7. Niezwłoczne organizowanie wsparcia psychologicznopedagogicznego dla uczniów klas pierwszych ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi z zaleceniami PPP. 8. Organizowanie przez wychowawców spotkań raz w semestrze osobami zajmującymi się problematyką radzenia sobie ze stresem w trudnych sytuacjach. 9. Sprawni inaczej są wśród nas organizacja cyklu spotkań. Pedagog szkolny, psycholog Dzienniki zajęć Wychowawcy klas do dziennika lekcyjnego Psycholog, Pedagog do dziennika lekcyjnego. 11
6. Propagowanie zdrowego stylu życia 1. Zwracanie uwagi na postawę ciała na lekcjach wychowania fizycznego Nauczyciele wych.fizycznego ankieta 2. Rozwijanie zainteresowań sportem Nauczyciele wych.fizycznego j.w Dzienniki zajęć fakultatywnych 3. Rozpoznawanie wad postawy ciała. Samoocena postawy przez ucznia, rodziców, w szkole i w domu. 4. Zwracanie uwagi na prawidłową postawę ciała Pielęgniarka szkolna Nauczyciele wych. fizycznego, fizjoterapeuta Początek roku szkolnego, klasy pierwsze Wpis w kartach zdrowia, raport pielęgniarki szkolnej Nauczyciele Ankieta 5. Analiza kart zdrowia wraz z nauczycielami wychowania fizycznego Pielęgniarka szkolna Początek roku szkolnego raport 6. Elementy gimnastyki korekcyjnej na lekcjach wychowania fizycznego Nauczyciele wych. fizycznego w dziennikach, ankieta dla uczniów 7. Godziny wychowawcze o zdrowym stylu życia i zaburzeniach w odżywianiu (bulimia, anoreksja) 8. Profilaktyka zdrowia psychicznego(zaburzenia depresyjne i lękowe) Pielęgniarka, wychowawcy, pedagog, psycholog Wpis Psycholog Wpis 12
7. Zapobieganie alkoholizmowi 1. Lekcje wychowawcze dotyczące prawa karnego związanego ze spożywaniem alkoholu pedagog, psycholog, osoby z zewnątrz Wpis 2. Stosowanie się ściśle do procedur postępowania, jakie posiada szkoła na wypadek spożywania alkoholu na terenie szkoły i poza nią (wycieczki szkolne) 3. Pogadanki prowadzone przez Straż Miejską i Policję Rada pedagogiczna, pracownicy szkoły Pracownicy Straży Miejskiej, pracownicy Policji, pedagog Notatki służbowe po ewentualnych incydentach 4. Uczenie sposobów asertywnego odmawiania alkoholu. pedagog, psycholog, specjaliści 8. Rozwój poprawnych relacji w szkole 1. Ewaluacja współpracy nauczyciela z klasami, w których uczy. Konkurs Relacje między ludźmi. Nauczyciele Wychowawcy Konkurs szkolny 2. Kontynuacja Skrzynki uczniowskiej Samorząd Uczniowski Ilość zgłoszeń 13
VI POSUMOWANIE Wychowawcy zobowiązani są do sporządzania raportu dotyczącego ilości i tematyki przeprowadzonych godzin wychowawczych. Wychowawcy sporządzają rejestr działań profilaktycznych oparciu o szkolny program profilaktyki. Pedagog szkolny zobowiązany jest do sporządzania raportu dotyczącego ilości i tematyki przeprowadzonych godzin wychowawczych oraz programów profilaktycznych na podstawie raportów wychowawców. Zespół profilaktyczny konstruuje i przeprowadza ankietę wśród uczniów i rodziców, sprawdzając skuteczność przeprowadzonych działań wychowawczych oraz profilaktycznych Szkolny Program Profilaktyki dla III Liceum Ogólnokształcącego został zatwierdzony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 24.09.2012 r. 14