SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi nr 22 im. gen. Piotra Szembeka na rok szkolny 2016/2017 I. Podstawa prawna 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, art. 72. 2. Konwencja o Prawach Dziecka, art. 3, 19, 33. 3. Rozporządzenie MEN z dnia 17 czerwca 2016r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z dn. 23 czerwca 2016, poz. 895). 4. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002 r. w sprawie ramowych statutów przedszkoli i publicznych szkół (Dz. U. z 2002r. nr 10 poz. 96 z późn. zmianami) 5. Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z dn. 7 maja 2013r. poz. 532) 6. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. z 2003r Nr 24, poz. 198). 7. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015r. poz. 2156 oraz z 2016r. poz. 35, 64, 195, 668 i 1010) 8. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. r. (Dz.U. 2005 Nr 179 poz. 1485). 9. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (Dz. U. Nr 35, poz. 230 z późn. zm.). 1
10. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz. U. Nr 98, poz. 472). 11. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (Dz. U. Nr 10, poz. 55). 12. Rządowy program "Bezpieczna i przyjazna szkoła. 13. Rządowy program "Bezpieczna + 14. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. (Dz.U. z roku 2015, poz. 1249) w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. II. Założenia programu: Założeniem Szkolnego Programu Profilaktyki jest wspomaganie wychowawczej roli rodziny z uwzględnieniem prawa do przekonań religijnych, światopoglądowych oraz wolności sumienia. Szkoła ma obowiązek zapewnić wszystkim uczniom powszechny dostęp do nauki i wychowania, ochronę przed przemocą, a także kierować się zawsze dobrem ucznia, troską o jego zdrowie, postawę moralną i obywatelską z zachowaniem poszanowania godności osobistej. Szkolny Program Profilaktyki jest spójny z wizją i misją szkoły, Programem Wychowawczym Szkoły, Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania i Zestawem Programów Nauczania. Program jest adresowany do młodzieży gimnazjalnej przechodzącej zasadnicze przemiany: fizjologiczne, emocjonalne, społeczne i duchowe związane z okresem dojrzewania. Profilaktyka rozumiana jest jako zapobieganie niepożądanym procesom i zjawiskom, określonych jako przejawy patologii życia społecznego, jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów w toku wychowania. Profilaktyka realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły tj. w ramach godzin wychowawczych i w postaci odrębnych zajęć profilaktyczno - edukacyjnych. Profilaktyka swym zasięgiem obejmuje całą społeczność uczniowską. 2
Osobami realizującymi szkolny program profilaktyczny są nauczyciele, wychowawcy, pedagog i psycholog szkolny oraz pracownicy administracji i obsługi. III. Diagnoza sytuacji szkolnej Diagnozy dokonano w oparciu o: 1. raport z ewaluacji wewnętrznej, 2. badanie ankietowe wśród uczniów dotyczące zażywania narkotyków, 3. sprawozdanie z pracy pedagoga szkolnego i psychologa za rok szkolny 2015/2016, 4. analizę sytuacji wychowawczej szkoły za rok 2015/2016, 5. analizę frekwencji uczniów, 6. obserwację zachowań uczniów na terenie szkoły. 7. analiza notatek i uwag sporządzanych przez nauczycieli, 8. uwagi przekazywane przez pracowników Poradni Psychologiczno icznej, 9. raport NIK dotyczący Profilaktyki Narkomanii w Szkołach z dnia 25 lipca 2013, 10. uwagi zgłaszane przez rodziców uczniów. Diagnoza obejmowała problemy młodzieży widoczne na terenie szkoły, problemy edukacyjne i wychowawcze rejestrowane przez wychowawców, pedagoga i psychologa szkolnego, problemy zgłaszane przez rodziców. IV. Identyfikacja problemów Na podstawie analizy dokumentacji szkolnej (dzienników lekcyjnych, dokumentacji pedagoga i psychologa), ankiet i bezpośrednich rozmów z uczniami, nauczycielami i rodzicami wyłoniono kluczowe problemy: - brak motywacji do nauki, - niska frekwencja na zajęciach w niektórych klasach, - agresja słowna, wulgaryzmy, - brak umiejętności prawidłowego komunikowania się, - niska wiedza o współczesnych środkach psychoaktywnych, - brak wiedzy na temat szkodliwości sporadycznego przyjmowania narkotyków, W toku analizy zidentyfikowanych problemów ustalone zostały priorytety i określone cele oddziaływań. 3
Czynniki ryzyka sprzyjające powstawaniu zachowań ryzykownych to: - nie stawianie granic w zachowaniu dzieci przez rodziców; - brak konsekwencji rodziców wobec niewłaściwego zachowania dzieci, - zbyt wysokie wymagania stawiane ze strony rodziny i szkoły, - wychowanie w rodzinach dysfunkcyjnych, - brak właściwej opieki ze strony domu, - tolerancja rodziców wobec używania przez dzieci alkoholu, środków odurzających oraz papierosów, - łatwy dostęp do alkoholu, papierosów i środków odurzających, - brak poszanowania wartości prawa, norm i autorytetów społecznych. Czynniki chroniące: - silna więź emocjonalna z rodzicami, - prawidłowa opieka ze strony osób dorosłych, - poszanowanie praw, norm, wartości i autorytetów społecznych, - przynależność do pozytywnej grupy rówieśniczej, - zainteresowanie nauka szkolną, - wiedza na temat środków odurzających i nikotyny na zdrowie. V. Cele oddziaływań profilaktycznych 1. Pogłębianie wiedzy na temat szkodliwości substancji psychoaktywnych, a w szczególności dopalaczy oraz szkodliwości sporadycznego zażywania narkotyków. 2. Edukacja uczniów na temat w jaki sposób szukać pomocy dla osób z problemem uzależnienia. 3. Wysoka obecność uczniów na zajęciach szkolnych. 4. Wzmocnienie motywacji do nauki. 5. Eliminowanie zachowań agresywnych oraz wzmacnianie czynników chroniących przed agresją. 6. Poszerzenie wiedzy na temat zdrowego stylu życia. 4
VI. Cele szczegółowe i sposoby realizacji Pogłębianie wiedzy na temat szkodliwości substancji psychoaktywnych - przeciwdziałanie używaniu substancji psychoaktywnych, promowanie zdrowego stylu życia. Cele szczegółowe Sposoby realizacji Wprowadzenie w szkole mody na niepalenie. Imprezy promujące życie bez nałogów w ramach Dnia Humanitarnego, Dnia Sportu lub Dnia bez papierosa. Nauczyciele WOSu, biologii, Samorząd Szkolny Uczeń ma podstawową wiedzę na temat nikotyny i innych środków psychoaktywnych oraz ich oddziaływania na organizm. Konkurs na najciekawszy plakat dot. szkodliwości palenia papierosów. Konkurs na slogan, artykuł do gazetki szkolnej dot. szkodliwości palenia (prezentacja prac uczniów na tablicach, w czasie zebrań z rodzicami). Nauczyciel plastyki Nauczyciele języka polskiego Uczeń wie jak asertywnie odmawiać osobom proponującym środki psychoaktywne. Realizacja tematyki mówiącej o szkodliwości uzależnień na godz. wychowawczych. Warsztaty dla uczniów prowadzone prze pedagoga i psychologa. Spotkanie z pielęgniarką szkolną profilaktyka uzależnień, wg opracowanego corocznie grafiku Zapoznanie uczniów ze szkodliwością palenia w okresie dojrzewania i społecznymi skutkami nikotynizmu. Zebrania z rodzicami i informowanie o problemach współczesnych uzależnień, w tym dopalaczy pedagogizacja oraz wspólne poszukiwanie rozwiązań. Cykliczne podnoszenie kwalifikacji nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień. Wzmożenie kontroli i codziennej obserwacji uczniów pod kątem palenia papierosów w szkole systematyczne przestrzeganie konsekwencji wynikających z Regulaminu Ucznia. Przygotowanie zajęć do realizacji na godzinach wychowawczych. z cyklu profilaktyka uzależnień Pielęgniarka, pielęgniarka, pedagog, psycholog, Dyrektor szkoły, nauczyciele Wszyscy pracownicy szkoły 5
Cele szczegółowe Sposoby realizacji Realizacja programu,,toksykomania w klasach I-III Realizacja programu,,znajdź właściwe rozwiązanie Realizacja programu,,trzymaj formę Realizacja kampanii,, Stop dopalaczom, Stowarzyszenie Razem przeciw Przemocy Nauczyciel wf psycholog Uczeń posiada wiedzę na temat szkodliwości sporadycznego przyjmowania narkotyków Dostarczanie aktualnych informacji nauczycielom, rodzicom na temat skutecznych sposobów prowadzenia działań wychowawczych i profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem używania środków i substancji psychoaktywnych Dostarczanie informacji na temat konsekwencji prawnych dotyczących naruszania przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii Poszerzenie wiedzy uczniów na temat możliwych form pomocy dla osób uzależnionych Przygotowanie bibliografii dot. profilaktyki antynikotynowej dla uczniów i nauczycieli. Przeprowadzenie godzin wychowawczych na temat tego jaki wpływ na jego organizm może mieć sporadyczne przyjmowanie narkotyków oraz przedstawiających mechanizm uzależnienia Organizowanie rad szkoleniowych dla nauczycieli oraz umożliwienie nauczycielom udziału w zewnątrz szkolnych formach doskonalenia zawodowego. Organizowanie pogadanek i warsztatów pedagogizacyjnych dla rodziców. Przekazanie broszurek podczas dni otwartych i zebrań dla rodziców. Organizacja spotkania informacyjnego dla rodziców oraz uczniów z pracownikami Straży Miejskiej. Przekazanie uczniom informacji na temat tego gdzie szukać pomocy dla osób uzależnionych w tym osób z ich otoczenia. Zawieszenie plakatu informacyjnego w widocznym dla uczniów miejscu. Nauczyciel bibliotekarz Wychowawca na podstawie otrzymanego scenariusza Dyrektor, pedagog, psycholog., psycholog. Psycholog, pedagog Wspieranie uczniów Rozmowy z uczniami, wsparcie, 6
Cele szczegółowe Sposoby realizacji którzy ze względu na sytuację rodzinną i środowiskowa są narażeni na rozwój zachowań ryzykownych. psychologiczne w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia zachowań ryzykownych. Kierowanie do placówek pomocowych. Organizacja pomocy materialnej. pedagog, psycholog. Eliminowanie zachowań agresywnych oraz wzmacnianie czynników chroniących przed agresją profilaktyka agresji i przemocy, w tym cyberprzemocy, kształtowanie umiejętności uczniów w zakresie prawidłowego funkcjonowania w środowisku cyfrowym. Cele szczegółowe Sposoby realizacji Uczeń zna prawa człowieka i nie zachowuje się niezgodnie z nimi. Uczeń potrafi radzić sobie z własną złością - uczeń potrafi rozpoznać różne formy agresji. Uczeń umiejętnie radzi sobie z przejawami agresji. Uczeń zgłasza przypadki agresywnego zachowania się kolegów na terenie szkoły i poza nią. Uczeń wie, do kogo zwrócić się o pomoc w przypadku lobbingu. Lekcje wychowawcze dotyczące,,powszechnej Deklaracji Praw Człowieka Spotkania indywidualne i grupowe z pedagogiem, psychologiem szkolnym i socjoterapeutką. Uświadamianie młodzieży na temat radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych, nabywanie umiejętności rozwiązywania konfliktów bez przemocy. Kontynuowanie działań prowadzonych przez Amnesty International w ramach projektu,,szkoła przyjazna prawom człowieka dotyczące przeciwdziałania dyskryminacji, bullyingu. Zacieśnienie współpracy z rodzicami poprzez ich udział w życiu szkoły. klas, psycholog,, pedagog, psycholog, psycholog, nauczyciele, psycholog Uczeń poszukuje nieagresywnych metod rozwiązywania konfliktów. Uczeń jest świadomy odpowiedzialności za własne działania. Uczeń zna swoje mocne i słabe strony Uczeń rozwija swoje poczucie wartości Propagowanie literatury psychologiczno pedagogicznej wśród rodziców. Indywidualne rozmowy z ofiarami i sprawcami agresji. Zwracanie uwagi na agresywne zachowania młodzieży w czasie lekcji i przerw (natychmiastowe reagowanie). Objęcie pomocą psychologiczno pedagog. sprawców przemocy Wszyscy pracownicy,, psycholog 7
Cele szczegółowe Uczeń jest tolerancyjny wobec kolegów. Uczeń rozwija swoje zainteresowania. Sposoby realizacji Współpraca z Sekcją ds. Nieletnich i Patologii. Współpraca ze Strażą Miejską w realizacji programów profilaktycznych. Warsztaty profilaktyczno wychowawcze dla zespołów klasowych dotyczące przeciwdziałania agresji i przemocy rówieśniczej. Zajęcia z psychologiem szkolnym wg. potrzeb- rozwiązywanie kryzysów rozwojowych i życiowych młodzieży Zajęcia dla uczniów klas I-II dotyczące bezpieczeństwa w sieci i prawidłowego korzystania z cyberprzestrzeni. Przeprowadzenie zajęć dotyczących radzenia sobie z przemocą i agresją w szkole. Przeprowadzenie lekcji wychowawczych nt. tolerancji, poszanowania praw człowieka. Stworzenie bazy zajęć pozalekcyjnych oraz informowanie uczniów o ciekawych zajęciach pozaszkolnych. Organizacja spotkania dla rodziców na temat bezpiecznego korzystania przez dzieci z cyberprzestrzeni., psycholog Psycholog, Psycholog Nauczyciel informatyki,, psycholog Dyrektor szkoły, nauczyciele, wychowawcy Poprawa frekwencji Cele szczegółowe Uczniowie systematycznie uczęszczają na zajęcia lekcyjne i pozalekcyjne. Sposoby realizacji Prowadzenie lekcji wychowawczych poświęconych motywowaniu i ukazywaniu korzyści płynących z systematycznego uczęszczania na zajęcia. Rozmowy wychowawców klas z uczniami i ich rodzicami wyjaśnianie przyczyn niesystematycznego uczęszczania do 8
Cele szczegółowe szkoły. Sposoby realizacji Prowadzenie indywidualnej pracy pedagogicznej, psychologicznej i socjoterapeutycznej z uczniami o niskiej frekwencji. Organizowanie zajęć socjoterapeutycznych na terenie szkoły oraz kierowanie uczniów na zajęcia do PPP Rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń szkolnych uczniów o niskiej frekwencji, kierowanie na badania do PPP. Udzielanie pomocy materialnej uczniom o niskim statusie materialnym (zakup podręczników i wyposażenie w pomoce szkolne). Zapewnienie bezpłatnych posiłków dla uczniów potrzebujących obiady. Promowanie i nagradzanie uczniów za wysoką frekwencję (pochwały na apelach szkolnych, podniesienie oceny z zachowania uczniom z wysoką frekwencją, nagrody) Organizowanie zajęć wyrównawczych dla uczniów z problemami szkolnymi. Organizacja warsztatów dotyczących efektywnego uczenia się Sporządzanie wykazów uczniów nie realizujących systematycznie obowiązku szkolnego oraz wykazu uczniów nagminnie opuszczających pojedyncze godziny lekcyjne (wysyłanie upomnień do rodziców). Wywiady środowiskowe w domach uczniów nie realizujących obowiązku szkolnego poznanie warunków życia i nauki uczniów., psycholog, psycholog Psycholog nauczyciele, dyrektor szkoły Nauczyciele, dyrektor szkoły, pedagog 9
Cele szczegółowe Sposoby realizacji Wprowadzenie zasad (i konsekwentne ich przestrzeganie) usprawiedliwiania w określonym terminie i zwalniania z lekcji oraz powiadamiania szkoły przez rodziców o nieobecnościach ucznia. Założenie przez uczniów ostemplowanych dzienniczków i zobowiązanie rodziców do dokonywania wpisów do dzienniczka ucznia (z potwierdzeniem zwolnienia poprzez podpis wychowawcy i pieczątkę szkoły). Stała kontrola nieobecności na wszystkich lekcjach. Organizowanie spotkań z pedagogiem i psychologiem w klasach o najniższej frekwencji i w szczególności w klasach kończących naukę w gimnazjum. Organizowanie spotkań z funkcjonariuszami policji i straży miejskiej nt. odpowiedzialności prawnej nieletnich. Współpraca z Sądem Rodzinnym i Nieletnich oraz kuratorami (wysyłanie pism z wnioskiem o podjęcie działań, wgląd w sytuację rodzinną, kontakty telefoniczne i spotkania z kuratorami uczniów objętych nadzorem, powiadamianie organu prowadzącego o braku realizacji obowiązku szkolnego przez uczniów). Wszyscy nauczyciele i psycholog Dyrektor szkoły Wzmocnienie motywacji do nauki Cele szczegółowe Sposób realizacji Uczniowie uczą się Stosowanie na lekcjach aktywizujących Nauczyciele chętnie i systematycznie. metod nauczania. Poszerzają swoją wiedzę o zagadnienia nadprogramowe. Uatrakcyjnienie lekcji środkami dydaktycznymi. Nauczyciele Aktywnie uczestniczą w zajęciach. Zwiększenie wykorzystania komputerów i Nauczyciele Internetu podczas zajęć lekcyjnych. Posługują się sprawnie Programy nauczania odpowiedni ich Nauczyciele 10
Cele szczegółowe Sposób realizacji komputerem i korzystają dobór. z zasobów Internetu. Mają poczucie Stawianie wymagań dostosowanych do sprawiedliwego oceniania. możliwości uczniów zgodnie z zaleceniami PPP. Uczniowie mają Systematyczne zadawanie i sprawdzanie świadomość wymagań prac domowych. programowych. Rodzice są dobrze poinformowani o efektach nauczania i zachowania swoich dzieci. Wprowadzenie w dzienniczkach ucznia przedmiotowych stron do korespondencji z rodzicami. Zapraszanie rodziców na lekcje otwarte. Prowadzenie kół zainteresowań, umożliwienie zdobycia nowych umiejętności wg potrzeb młodzieży. Spójne systemy oceniania z poszczególnych przedmiotów z Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania. Uświadamianie uczniom zastosowań nauki w życiu, budzenie ciekawości i motywacji do poznawania świata. Prowadzenie zajęć wyrównawczych i konsultacji dostosowanych do potrzeb uczniów. Psycholog, nauczyciele Wszyscy nauczyciele Nauczyciele Nauczyciele Wszyscy nauczyciele Wszyscy nauczyciele, nauczyciele, dyrektor szkoły Poszerzenie wiedzy oraz zachęcanie uczniów do prowadzenia zdrowego stylu życia: Cele szczegółowe Sposób realizacji Zdobycie wiedzy o zdrowym odżywianiu: Rozmowy na temat zdrowego odżywania podczas lekcji wychowawczych. Organizacja akcji wykonania wspólnego. Uświadomienie szkodliwości związanych z nadmiernym korzystaniem z komputera i telewizji: Praca nad zachowaniem odpowiedniej sylwetki: posiłku. Przeprowadzenie pogadanek podczas lekcji wychowawczych. Organizacja spotkania z pielęgniarką szkolna mającego na celu uświadomienie uczniom zagrożenia związanego z otyłością, zwiększenie wiedzy uczniów na temat zdrowego odżywiania oraz regularności spożywanych posiłków., psycholog, pedagog. Nauczyciele wychowania fizycznego Uświadomienie uczniom, Przeprowadzenie pogadanki przez Pielęgniarka 11
Cele szczegółowe czym jest higieniczny tryb życia: Prowadzenie aktywnego trybu życia: Sposób realizacji pielęgniarkę szkolną podczas godzin wychowawczych. Realizacja programu Trzymaj formę szkolna, nauczyciel biologii Elwira Wyszyńska VII. Ewaluacja Szkolnego programu Profilaktyki Ewaluacja to ocena skuteczności i wartości programu. Są to wszystkie te procedury, które mają wykazać, czy osiągnęliśmy zamierzony cel posługując się wybranymi instrumentami. Ewaluacja działań w ramach Szkolnego Programu Profilaktyki odbywać się będzie raz w roku. Wynikające z oceny wnioski przekazywane będą do wiadomości uczniów i rodziców. Informacje niezbędne do ewaluacji będą uzyskiwane poprzez: - Bezpośrednią rozmowę z uczniami i rodzicami; - Prowadzenie wnikliwej obserwacji uczniów; - Analizę dokumentacji szkolnej (dzienniki lekcyjne, plany pracy, protokoły, sprawozdania, notatki, opinie); - Ankietowanie uczniów, rodziców i nauczycieli; - Analizę wyników przeprowadzonych ankiet; - Wymianę spostrzeżeń i uwag podczas posiedzeń Zespołu Wychowawczego. 12