SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM W ZBUCZYNIE Opracowany w roku szkolny 2015/2016 przez zespół nauczycieli-wychowawców 1
WSTĘP Szkoła realizuje zadania dydaktyczne i wychowawcze, wspierając wszechstronny rozwój ucznia: wyposaża młodego człowieka w wiedzę, budzi aktywność intelektualną oraz rozwój postaw i zachowań cenionych i pożądanych w społeczeństwie. Realizacja tych założeń wspierana jest poprzez działania zawarte w szkolnym programie profilaktyki. Pozwalają one wyposażyć ucznia w wiedzę i umiejętności niezbędne w budowaniu dojrzałej osobowości, nauczenie postaw asertywnych w sytuacjach zagrożeń, rozumienie oraz umiejętne stosowanie norm społecznych i systemu wartości. PODSTAWY PRAWNE PROGRAMU Program profilaktyki Gimnazjum w Zbuczynie kieruje się celami i zadaniami zawartymi w: Statucie Szkoły, WSO, Szkolnym Zestawie Programów Nauczania, Szkolnym Programie Wychowawczym, zasadami zawartymi w: Rozporządzeniu MEN z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem; Rozporządzeniu MEN z dnia 20o2 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół; Rozporządzeniu MEN z dnia 15 stycznia 2001 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach p placówkach (z późniejszymi zmianami); Ustawie z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomani; Ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (z późniejszymi zamianami); Ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (z późniejszymi zamianami); Ustawie z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. 2
ZAŁOŻENIA PROGRAMU Profilaktyka to chronienie człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Jej celem jest ochrona ucznia przed zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne. W szkole funkcjonuje system monitoringu wizyjnego, który ma na celu poprawę bezpieczeństwa osób przebywających na terenie szkoły oraz zmniejszenie zjawisk patologicznych w środowisku szkolnym. Monitoring wizyjny przyczyni się również do wzrostu wykrywalności sprawców sytuacji zagrażających bezpieczeństwu uczniów. CELE OGÓLNE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH 1. Ochrona uczniów przed zagrożeniami uzależnień. 2. Reagowanie na pojawiające się zagrożenia. 3. Promocja zdrowego stylu życia. 4. Kształtowanie ważnych psychologicznych i społecznych umiejętności. CELE SZCZEGÓŁOWE PROFILAKTYKI SZKOLNEJ 1. Ograniczenie zachowań ryzykownych i ich przeciwdziałanie poprzez: stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły; zapobieganie poprzez działania profilaktyczne uzależnieniom jak: alkoholizm, narkomania, nikotynizm, lekomania, infoholizm, uzależnienie od mediów, używanie środków odurzających; oraz zjawiskom i chorobom takim jak: bulimia, anoreksja, samookaleczenia, zbyt wczesna inicjacja seksualna. 3
2. Dostarczanie nauczycielom, uczniom i rodzicom adekwatnych informacji na temat skutków ryzykownych zachowań i umożliwienie racjonalnego wyboru własnych postępowań. 3. Zmiana obiegowych przekonań na temat stosowania środków psychoaktywnych oraz wychodzenia z nałogu. 4. Wskazanie zagrożeń dla zdrowia fizycznego i psychicznego ze strony urządzeń elektronicznych telefonu komórkowego oraz komputera. 5. Promocja zdrowego odżywiania i aktywnego trybu życia. 6. Pomoc w rozwijaniu i utrwalaniu ważnych postaw i umiejętności społecznych oraz psychologicznych. 7. Rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych poprzez zaangażowanie uczniów w działalność pozytywną. 8. Reagowanie w sytuacjach rozpoznawania pierwszych prób zachowań ryzykownych, informowanie o tym wychowawców, rodziców, a w razie potrzeby odwoływanie się do specjalistycznej pomocy. 9. Kształtowanie właściwego zachowania uczniów. 10. Pomoc wychowawcom, uczniom i rodzicom w organizowaniu kontaktów ze specjalistami. 11. Wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych (silna więź emocjonalna z rodzicami). 12. Ścisła współpraca z rodzicami w celu likwidacji zachowań ryzykownych. 13. Doskonalenie umiejętności wychowawczych rodziców i nauczycieli. SPOSOBY REALIZACJI 1. Lekcje wychowawcze integracyjne, modelujące zachowania, rozwijające myślenie twórcze, uczące zasad komunikacji interpersonalnej, radzenia sobie ze złością. 2. Rady szkoleniowe dla nauczycieli. 3. Programy profilaktyczne, spotkania z przedstawicielami policji i innych grup profesjonalnych. 4. Realizacja projektów i akcji ogólnopolskich. 4
5. Zajęcia sportowe i integracyjne (koła zainteresowań i SKS, inne ciekawe formy spędzania wolnego czasu: wycieczki, wyjazdy do teatru, rajdy rowerowe, itp.). 6. Szkolne konkursy i projekty edukacyjne. 7. Udział w spektaklach profilaktycznych. 8. Pedagogizujące spotkania z rodzicami. 9. Aktywność na portalu np. facebooku w ramach akcji Dopalacze kradną życie na platformie Pat PORT. 10. Wykorzystanie materiałów np. spotów laureatów konkursu MSW Przytomni (nt. dopalaczy) umieszczonych na www.you.tube.pl lub materiałów na www.cps.edu.pl Bardzo ważnym elementem profilaktyki jest codzienny kontakt ucznia z nauczycielami. Pożądane postawy i zachowania nauczycieli to: stawianie wymagań na miarę możliwości uczniów, budowanie grupy, stymulowanie do współpracy, motywowanie przez odkrywanie mocnych stron uczniów, uczenie metodami aktywizującymi, twórcze podejście do tematów. Adresaci działań profilaktycznych nabędą należytą wiedzę i umiejętności w trakcie realizacji programu. Uczniowie: nabywają praktyczne umiejętności umożliwiające samostanowienie i obronę własnych praw, ze szczególnym uwzględnieniem asertywności, posiadają umiejętność podejmowania i realizacji własnych pomysłów oraz trenowanie samodzielności, 5
zdobywają umiejętność efektywnej komunikacji, podejmowania decyzji oraz radzenia sobie ze stresem, zdobywają wiedzę i nabywają umiejętności dotyczące zdrowia fizycznego oraz psychicznego, dbają o kulturę języka, szanują uniwersalne wartości ogólnoludzkie, potrafią planować i budować pozytywny obraz własnej osoby. Rodzice uzyskują rzetelne informacje o uzależnieniach i ich wpływie na funkcjonowanie organizmu oraz wiedzę na temat zdrowego odżywiania i zdrowego trybu życia, także zasadności zachowania higieny psychicznej przez człowieka, zwłaszcza na etapie neurorozwoju dzieci i młodzieży, poznają możliwości i miejsca pomocy dla osób uzależnionych, są wspomagani przez nauczycieli, wychowawców i innych specjalistów w procesie wychowania. Nauczyciele potrafią rozpoznać objawy użycia środków psychoaktywnych, znają wczesne objawy uzależnienia, znają statystyczne przyczyny sięgania po używki i substancje psychoaktywne, znają procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych w szkole, wdrażają je w życie, potrafią postępować w kontaktach z uczniami ten sposób, by nie wyzwalać w nich agresji, przekory, bezradności, posiadają i promują wiedzę na temat zdrowego odżywiania i spędzania wolnego czasu, ich wpływu na rozwój człowieka oraz jego potomstwa. 6
Lp. Czynniki ryzyka Czynniki chroniące i strategie działania Termin realizacji Beneficjenci Odpowiedzialni I Wagary, spóźnienia i kłamstwa 1. Zapoznanie uczniów i rodziców z treściami dotyczącymi praw i obowiązków ucznia, zasadami usprawiedliwiania nieobecności oraz systemem kar i nagród. 2. Monitowanie absencji uczniów w szkole. wrzesień rodzice uczniowie dyrektor nauczyciele 3. Stały kontakt szkoły z rodzicami. 4. Przepływ informacji w zespole nauczycieli uczących. 5. Pomoc uczniom w nauce (dodatkowe zajęcia z poszczególnych przedmiotów, zajęcia korekcyjnokompensacyjne i logopedyczne). 6. Zapewnienie uczniom możliwości udziału w zajęciach dodatkowych (koła zainteresowań, ZHP, Caritas, Socrates Comenius). II Agresja w stosunku do uczniów i nauczycieli 1. Zapoznanie uczniów z metodami radzenia sobie ze stresem i z agresją. 2. Uczenie pokojowego rozwiązywania konfliktów. 3. Kształtowanie asertywności. 4. Kształtowanie szacunku wobec siebie i innych. I semestr uczniowie nauczyciele,, dyrektor, 7
5. Kontakt nauczycieli, wychowawców, dyrektora z rodzicami i policją. 6. Organizowanie spotkań z psychologiem dla w miarę potrzeb rodzice, psycholog uczniów z zaburzonym zachowaniem. 7. Stała współpraca szkoły i rodziców: - Pedagogizacja rodziców na temat niwelowania agresji poprzez właściwe postawy wychowawcze. I semestr rodzice dyrektor,, psycholog, rodzice - Dbałość rodziców o formę spędzania wolnego czasu przez młodzież. - Wspólne rozwiązywanie zaistniałych konfliktów między uczniami. III Palenie papierosów, picie alkoholu, uzależnienie od środków odurzających (narkotyków, dopalaczy, napoi energetyzujący ch) oraz komputera 1. Gromadzenie materiałów, nowoczesnych środków dydaktycznych, wykaz stron internetowych nt. profilaktyki uzależnień. 2. Pogadanki na godzinach wychowawczych nt.: -Negatywnych zjawisk wynikających z uzależnień. - Konsekwencje zdrowotne bieżące i dalekosiężne picia alkoholu, palenia papierosów, używania uczniowie rodzice bibliotekarz substancji psychoaktywnych. -Konsekwencje prawne, społeczne oraz, dyrektor, specjaliści 8
ekonomiczne alkoholizmu, nikotynizmu, narkomani i stosowania substancji psychoaktywnych. - Walka z nałogami uzależnienie na całe życie. - Odpowiedzialne korzystanie z wynalazków nauki i techniki (komputer, telefon komórkowy, Internet). 3. Współpraca z rodzicami w celu zapobiegania uzależnieniom młodzieży. 4. Współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę w działaniach profilaktycznych (policja, biblioteki, poradnie). IV Brak kultury osobistej, demolowanie pomieszczeń i sprzętu szkolnego 1. Przeprowadzenie zajęć integrujących zespoły klasowe. 2. Kształtowanie właściwych postaw wobec poszanowania mienia własnego i innych. wrzesień, październik 3. Egzekwowanie norm postępowania wobec osób niszczących sprzęty w szkole. 4. Informowanie rodziców o demolowaniu mienia szkolnego. Ponoszenie kosztów naprawy zniszczonego sprzętu. wszyscy pracownicy szkoły 9
5. Eliminowanie wulgarnych słów i zachowań. 6. Promowanie czytelnictwa w celu wzbogacenia słownictwa. 7. Sprawowanie dyżurów szkolnych ze szczególnym zwróceniem uwagi na słownictwo uczniów. V Bierny tryb życia 1. Przeprowadzenie zajęć profilaktycznych lub ich elementów na temat higieny osobistej. I semestr 2. Zapoznanie nauczycieli, uczniów i rodziców z zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego 2 razy w roku dyrektor, dotyczącymi profilaktyki grypy. 3. Promowanie zdrowego stylu życia: - Zachęcanie uczniów do aktywnego wypoczynku (zajęcia sportowe, rajdy rowerowe, wycieczki). -Walka z otyłością przez promowanie zdrowego wszyscy pracownicy szkoły odżywiania i aktywności ruchowej. - Zachęcanie do udziału w Biegu Niepodległości i zajęciach terenowych. - Przygotowywanie gazetek tematycznych nt. zdrowego odżywiania oraz negatywnych skutków spożywania napojów energetyzujących. gazowanych, słodyczy, suplementów diety, 10
konserwantów spożywczych, sztucznych barwników i fast foodów. - Przygotowywanie prezentacji multimedialnych nt. zbilansowanych jadłospisów energetycznych. 4. Promowanie zdrowia psychicznego i emocjonalnego: - Rozpowszechniane wiedzy nt. form relaksacji i muzykoterapii. - Kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem. - Kształtowanie pozytywnego myślenia, postrzegania pozytywnych stron życia, m.in. w ramach projektu Sokrates Comenius Szczęście Rozwijanie zainteresowań. VI Nagminne łamanie regulaminu szkoły (ubiór, makijaż, ozdoby, malowanie włosów i paznokci, opuszczanie terenu szkoły, używanie telefonów komórkowych i innych sprzętów 1. Zapoznanie rodziców i uczniów z treściami WSO dotyczącymi oceny z zachowania. 2. Monitorowanie stroju i wyglądu uczniów w szkole. 3. Wpływ wyglądu ucznia na ocenę z zachowania. wrzesień Rodzice uczniowie dyrektor,, nauczyciele 11
elektronicznych) VII Bezpieczeństwo 1. Przeprowadzenie ewakuacji szkoły. 2. Realizacja zajęć dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego. 3. Uświadamianie zagrożeń wynikających z przynależności do grup sekciarskich. 4. Kształtowanie postaw życzliwego i aktywnego zaangażowania w sprawy ludzkie. raz w roku I semestr Uczniowie Pracownicy szkoły uczniowie dyrektor, katecheci, pozostali pracownicy szkoły 5. Wzmacnianie poczucia własnej wartości i pozytywnych postaw wobec życia. 6. Kierowanie się postawą rozumnej dobroci pomaganie bez odbierania inicjatyw. Przydatne adresy i telefony: 1. Powiatowa Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna Stok Lacki ul. Pałacowa 1, tel. (25) 6330860 e-mail: poradnia_pp@vp.pl 2. Ośrodek Interwencji Kryzysowej W-wa ul. 6-go Sierpnia 1/5, tel.: (22) 8554432; ul. Dalibora 1, tel. (22) 8375559 www.interwencjakryzysowa.pl 3. Ogólnopolskie Pogotowie Dla Ofiar Przemocy Niebieska Linia, tel.: (22) 8239664, (22)8242501, (22) 6687000 www.niebieskalinia.pl 4. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Siedlcach, ul. Poniatowskiego 31, tel. (25) 644 20 40, e-mail siedlce@psse.waw.pl Sekcja Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia, tel. (25) 633 40 55, e-mail oswiata_siedlce@o2.pl 5. Posterunek Policji w Zbuczynie ul. Terespolska 11, tel. (25) 641 63 77. 12