PROGRAM WYCHOWAWCZY GIMNAZJUM NR 2 IM. ZJEDNOCZONEJ EUROPY W CIECHANOWIE NA LATA 2012-2015
1 Spis treści: 1. Wstęp 2. Podstawa prawna programu wychowawczego 3. Model absolwenta Gimnazjum Nr 2 im. Zjednoczonej Europy 4. Formy realizacji wizji 5. Główne cele i zadania programu 6. Uwagi o realizacji programu 7. Doskonalenie umiejętności wychowawczych 8. Ewaluacja
2 1. WSTĘP Rodzice posiadają pierwotne i największe prawa wychowawcze w stosunku do swoich dzieci. Szkoła wspiera rodzinę w dziedzinie wychowania. Nauczyciele wspomagają rozwój osobowy ucznia we wszystkich wymiarach: intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym. Uczniowie mają możliwości dociekania do prawdy, szkoła ułatwi im osiągnięcie świadomości życiowej użyteczności poszczególnych zajęć. W szkole kładzie się nacisk na budzenie wrażliwości moralnej, na wspomaganie uczniów w ich dążeniu do samodzielności osądów, rozwijanie wrażliwości na dobro. Szkoła dąży do kształtowania w uczniach szacunku dla dobra wspólnego, rodziny, społeczności lokalnej, państwowej, a także do rozwijania patriotyzmu jako wartości o podstawowym znaczeniu. Młodzież otrzymuje w szkole pomoc w rozpoznawaniu wartości moralnych, w dokonywaniu wyborów i hierarchizacji tych wartości. Szkoła pomaga w poszukiwaniu odpowiedzi o sens życia, o przyszłość, wskazując na rzetelną pracę i uczciwość jako wartości prowadzące do realizacji przyjętych celów. Nauczyciele i pracownicy szkoły oraz uczniowie tworzą w sobie postawę dialogu, a w szkole powstaje klimat dialogu. Kryteria i sposób oceniania zachowania uczniów zawarty jest w Statucie Szkoły.
3 Niniejszy program ujęty jest w formie rejestru różnych działań wychowawczych, które wynikają z treści nauczania i są związane z problemami środowisk, z których wywodzą się uczniowie naszego gimnazjum. Szczegółowe cele pracy wychowawczej tego programu zostały ujęte w hasła. Z treścią Szkolnego Programu Wychowawczego zapoznają rodziców wychowawcy poszczególnych klas. W każdym roku szkolnym wybrany będzie temat przewodni i zostanie stworzony plan pracy na dany rok szkolny. Programy roczne stanowić będą załączniki do niniejszego dokumentu.
4 2. Program opracowano w oparciu o: 1. Konstytucję RP z dn. 17.10.1997 2. Ustawę o systemie oświaty z dn. 7.09.1991 3. Kartę Nauczyciela ze zmianami z dn. 26.01.1982 4. Konwencję o prawach dziecka 5. Statut Gimnazjum nr 2 w Ciechanowie 6. Obserwacje, sondaż, konsultacje z rodzicami.
3. Model absolwenta Gimnazjum Nr 2 im. Zjednoczonej Europy wynikający z podstawy programowej oraz realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych szkoły. Uczeń kończący gimnazjum, 5 zna kulturę, obyczaje i historię własnej miejscowości, regionu i kraju, ma wiadomości o otaczającym świecie i zjawiskach w nim zachodzących, posiada wiedzę o zagrożeniach wynikających ze współczesnej cywilizacji, umiejętnie korzysta ze środków przekazu, broni się przed destrukcyjnymi oddziaływaniami, potrafi korzystać z różnych źródeł informacji, umie stosować poznane wiadomości w życiu, dzieli się swoją wiedzą i potrafi współpracować w zespole, posiada umiejętności komunikowania i zachowania w różnych sytuacjach, umiejętnie rozwiązuje konflikty, aktywnie uczestniczy w życiu społeczno-kulturalnym, samodzielnie ocenia zachowania swoje oraz cudze, a także przewiduje ich konsekwencje, ma poczucie własnej wartości, jest kulturalny, wrażliwy i tolerancyjny, jest uczciwy w stosunku do siebie i innych, umiejętnie pracuje nad własnym rozwojem, wyraża własne zdanie i słucha zdania innych.
6 4. Formy realizacji wizji poprzez udział w dobrze zorganizowanych i ciekawie prowadzonych zajęciach lekcyjnych oraz zajęciach kół przedmiotowych i zainteresowań, uczeń będzie rozwijać wszelkie zainteresowania: przedmiotowe, badawcze, sportowe, turystyczne, informatyczne, językowe, dziennikarskie, teatralno-recytatorskie, muzyczno-wokalne, taneczne, plastyczne, ekologiczne, poprzez pracę w Samorządzie Uczniowskim i udział w nowocześnie prowadzonych zajęciach WOS-u, będzie rozwijać działalność społeczną, samorządową, zainteresowania administracyjno-prawne a także będzie miał możliwość współdecydowania o pracy szkoły, poprzez uczestnictwo w wycieczkach krajoznawczo-turystycznych, dobrze pozna swój region, jego historię, tradycje, kulturę i język; pozna najciekawsze miejsca swojego kraju, nauczy się wędrować, obcować z przyrodą, zdobędzie odznaki turystyczne, poprzez organizację i udział w imprezach, uroczystościach szkolnych, konkursach i zawodach nauczy się wytrwałości, dokładności, obowiązkowości, odpowiedzialności, inicjatywy, uwierzy w siebie i pozna swoją wartość, uczestnicząc w warsztatach nt.: przeciwdziałania przemocy, integracyjnych, antystresowych, komunikowania, autokreacji, asertywności oraz wyboru zawodu i drogi życiowej, pozna sposoby radzenia sobie z trudnościami, dzięki ciekawym metodom pracy nauczycieli z młodzieżą, takimi jak: - gry, zabawy, konkursy, quizy,
7 - scenki rodzajowe, - tworzenie własnych scenariuszy, - prezentacje, - dyskusje, burze mózgów, - twórczość artystyczna i techniczna, - projekty, - warsztaty i treningi, - symulacje sytuacji problemowych, - wycieczki tematyczne, krajoznawczo-turystyczne i zielone szkoły, a także stosowaniu zróżnicowanych form pracy takich jak: - praca z całą klasą, - praca w grupach problemowych, - praca w zespołach międzyklasowych, - praca indywidualna.
8 5. Główne cele i zadania programu Lp. Cele Zadania i sposoby realizacji Ewaluacja 1. Uczestnictwo uczniów i rodziców w procesie wychowawczym szkoły. Zapoznanie uczniów i rodziców z dokumentacją regulującą życie szkoły. Omówienie z rodzicami na spotkaniach ogólnych oraz z uczniami na godzinach wychowawczych obowiązujących dokumentów. 2. Współpraca z rodzicami. Ustalenie wspólnej z rodzicami strategii i jednolitego frontu w działaniach mających na celu uzyskanie jak najlepszych wyników w pracy opiekuńczowychowawczej. Zebrania informacyjne i pedagogizacja rodziców. Przeprowadzanie ankiet i wywiadów z rodzicami na temat życia szkolnego i problemów pedagogicznopsychologicznych ich dzieci. Wybory przedstawicieli do Rady Rodziców, konsultacje. Spotkania z rodzicami w ramach dni otwartych szkoły (pierwszy poniedziałek miesiąca). Udział rodziców w planowaniu i realizacji zadań statutowych : zbieranie opinii o pracy szkoły, - wypełnianie ankiet diagnozujących, - organizacja imprez okolicznościowych (choinka szkolna, bal pożegnalny klas III), - angażowanie rodziców w sprawy klasy. Prowadzenie prelekcji, wykładów dla rodziców. Podejmowanie współpracy z rodzicami w działaniach Analiza dokumentów, obserwacja. Utrzymywanie dobrego kontaktu nauczycieli z rodzicami. Widoczna pomoc ze strony rodziców w organizowaniu życia klasy i szkoły. Nawiązanie współpracy z rodzicami przez nauczycieli wychowawców klas I. Organizowanie indywidualnych spotkań z rodzicami w pierwszy poniedziałek miesiąca z wyłączeniem miesięcy, w których odbywają się wywiadówki (wrzesień, listopad, styczeń, kwiecień). Systematyczne przekazywanie informacji o dziecku (zachowaniu, osiągnięciach, stosunkach w grupie rówieśników) i zespole klasowym. Przekazywanie informacji rodzicom
9 profilaktycznych. Komunikowanie o osiągnięciach i problemach uczniów (wyniki w nauce, zachowanie, egzaminy). Aktywizowanie rodziców w doposażanie szkoły. Wspieranie rodziców w rozwiązywaniu ich problemów z dziećmi. o nieobecności dziecka w szkole (informacja telefoniczna do 30 godzin nieobecności, pisemna informacja powyżej 30 godzin nieobecności w szkole). Nawiązanie współpracy rodziców z pedagogiem szkolnym. 3. Określenie potrzeb ucznia i form pomocy. 4. Poprawa frekwencji uczniów. Rozpoznanie środowiska rodzinnego uczniów i ich potrzeb. Współpraca z pedagogiem i psychologiem szkolnym. Indywidualne rozmowy z uczniami i rodzicami. Wpajanie zasad odpowiedzialnego traktowania obowiązków szkolnych. Rozmowy indywidualne w celu budowania pozytywnej motywacji do uczęszczania na zajęcia. Diagnoza przyczyn nieobecności. Stała współpraca z rodzicami. Organizowanie indywidualnych spotkań ucznia, rodzica, wychowawcy, pedagoga. Współpraca z władzami lokalnymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie obowiązku szkolnego. Podejmowanie działań związanych z udzielaniem porad wychowawczych dla rodziców. Rozumienie przez rodziców potrzeb dzieci i ich problemów. Satysfakcja z każdego sukcesu dziecka. Dokumentacja podjętych działań i proponowanych rozwiązań. Systematyczny udział w zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych. Dostrzeżenie korzyści płynących z regularnego uczęszczania na zajęcia. Poznanie konsekwencji i podejmowanych przez szkołę środków w razie nieusprawiedliwionych nieobecności.
5. Popularyzacja zagadnień związanych z bezpieczeństwem dzieci. 6. Uczenie samorządności, poczucia odpowiedzialności za zespół oraz poszanowania mienia swojego, kolegów i szkoły. 7. Uświadomienie sobie swoich mocnych i słabych stron, umiejętność współistnienia w grupie. 8. Przygotowanie uczniów do samodzielnego życia. 10 Zapoznanie uczniów z zasadami bezpieczeństwa na terenie szkoły i poza nią. Spotkania młodzieży z pracownikami ruchu drogowego. Spotkania z pielęgniarką szkolną mające na celu zapoznanie uczniów z zasadami pierwszej pomocy. Zapoznanie uczniów z zasadami poruszania się na drogach (zdobywanie przez uczniów karty motorowerowej). Uczestnictwo młodzieży w konkursach plastycznych o tematyce bezpieczeństwa. Rozwijanie samorządności poprzez wybory do samorządu szkolnego i klasowego, wybory opiekuna samorządu, organizowanie imprez i uroczystości szkolnych umożliwiających twórczą aktywność na terenie klasy i szkoły. Realizacja założeń przyjętych w WSO. Ocena pracy dyżurnych. Integracja zespołu klasowego - zajęcia integracyjnoasymilacyjne. Organizacja i udział w uroczystościach szkolnych i klasowych. Praca w organizacjach szkolnych. Umiejętność bycia asertywnym, obrony swoich praw przy zachowaniu zasad kultury osobistej. Warsztaty, ćwiczenia dotyczące technik aktywnego słuchania i koncentracji. Treningi wskazujące sposoby radzenia sobie ze stresem. Redagowanie gazetek klasowych, Znajomość zasad bhp, bezpiecznego wypoczynku, przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w szkole i poza nią. Aktywne działania w organizacjach na terenie klasy i szkoły. Pozytywna opinia o zachowaniu ucznia (samoocena, ocena klasy i zespołu nauczycieli). Systematyczne zmniejszanie liczby uwag negatywnych. Integracja zespołu klasowego. Zaangażowanie w życie klasy i szkoły. Wzajemna pomoc i zrozumienie. Umiejętność aktywnego słuchania, bycia asertywnym. Umiejętność radzenia sobie ze stresem. Znajomość i stosowanie zasad poprawnej komunikacji.
9. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie w trudnych sytuacjach. 10. Poznawanie reguł zachowania w różnych sytuacjach i miejscach. 11. Nabywanie postaw i zachowań kulturalnych poprzez kontakt ze sztuką. 12. Przygotowanie i przeprowadzanie działań wspomagających rozwój uzdolnień i talentów. 11 szkolnych. Stosowanie technik sprzyjających budowaniu atmosfery zaufania. Respektowanie praw innych. Wyrażanie opinii i formułowanie sądów w sposób taktowny. Zajęcia doskonalące techniki dyskutowania, wyrażania sadów i opinii. Pogadanki nt. zasad zachowania. Tworzenie zbioru norm kulturalnego postępowania oraz wzorców zachowań w szkole i miejscach publicznych. Kształtowanie umiejętności doboru stroju i zachowania adekwatnego do okoliczności. Propagowanie właściwych postaw i zachowań. Ocena zachowania własnego i innych. Organizowanie spotkań ze sztuką, wyjazdy do kina, teatru, muzeum, udział uczniów w konkursach plastycznych i muzycznych oraz o charakterze profilaktycznym, konkursy recytatorskie, koncerty muzyczne. Rozwijanie zainteresowań poprzez wspieranie motywacji wewnętrznej. Poznawanie technik zapamiętywania i uczenia się. Organizowanie warsztatu pracy. Prezentacja zainteresowań i osiągnięć uczniów. Stosowanie różnorodnych technik wspomagających proces zapamiętywania i uczenia się. Rozwiązywanie w taktowny sposób powstałych konfliktów. Poszanowanie odmiennych poglądów, udzielanie pomocy, reagowanie na niewłaściwe zachowania. Umiejętność kulturalnego zachowania się w różnych sytuacjach życiowych. Umiejętność doboru stroju, uczesania, makijażu stosownie do okoliczności. Właściwy odbiór treści artystycznych. Angażowanie się w działania o charakterze artystycznym. Umiejętność dokonywania adekwatnej oceny własnych uzdolnień i osiągnięć. Wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce.
13. Wspieranie ucznia w poszukiwaniu pozytywnych wartości. 14. Uświadomienie sobie przez uczniów celów ich dążeń i planów na przyszłość. 15. Kształtowanie postaw patriotycznych. 16. Współuczestniczenie w kulturze regionalnej, narodowej i europejskiej. Znajomość i poszanowanie polskiej tradycji. 12 Umiejętność rozróżniania dobra i zła oraz właściwego reagowania na zło. Poszanowanie innych, akceptacja i tolerancja dla ich odmienności. Przekazywanie pozytywnych wartości przez własną postawę nauczyciela - wychowawcy. Organizowanie imprez okolicznościowych. Udział w akcjach charytatywnych. Organizowanie pomocy koleżeńskiej. Poznawanie siebie, swoich talentów i zainteresowań. Podejmowanie problematyki wyboru zawodu. Uświadomienie potrzeb i celów działania. Gromadzenie informacji o ludziach godnych naśladowania (autorytety). Spotkania i konsultacje z pedagogiem i psychologiem oraz specjalistami z zakresu orientacji zawodowej. Uczenie szacunku dla symboli narodowych, państwowych i religijnych. Poznawanie historii, kultury i tradycji swojego regionu. Uczestnictwo w obchodach świąt narodowych, państwowych i religijnych. Odwiedzanie miejsc pamięci, muzeów i wystaw. Poznawanie religii, tradycji, obyczajów i zwyczajów innych narodów. Kształtowanie postaw tolerancji. Wyrabianie troskliwego stosunku do pamiątek kultury i przyrody. Zdobywanie wiadomości o tradycjach, kulturze i religii innych narodów przy wykorzystaniu różnych Widoczne pozytywne efekty samopomocy koleżeńskiej i postawy odpowiedzialności za przyjęte obowiązki. Zrozumienie i akceptacja innych ludzi. Osiąganie przez ucznia postawionych przed nim celów, stanowiących etapy w dążeniu do celu głównego. Przeżywanie satysfakcji ze swoich osiągnięć. Rozumienie pojęć: patriotyzm, honor, ojczyzna. Godne zachowanie w czasie uroczystości. Znajomość bohaterów narodowych i ich wkładu w rozwój cywilizacji światowej. Zrozumienie i szacunek dla innych postaw, poglądów, wierzeń i obrzędów.
17. Budowanie pozytywnego obrazu szkoły poprzez kultywowanie i tworzenie jej tradycji. 18. Rozumienie konieczności ochrony środowiska i dbałości o jego utrzymanie. 19. Propagowanie zdrowego stylu życia i higieny osobistej. 13 źródeł informacji. Organizacja konkursów oraz szkolnych uroczystości. Organizowanie uroczystości szkolnych ku czci Patrona (obchody Dnia Patrona), organizowanie konkursów wiedzy o Patronie, ślubowanie klas I, spotkanie opłatkowe społeczności szkolnej, Dzień Otwarty Szkoły, Dzień Wiosny, Dzień Ziemi, Dzień Sportu, udział uczniów w różnego rodzaju konkursach, organizowanie akcji charytatywnych, prowadzenie kroniki szkolnej, prowadzenie i aktualizacja strony internetowej gimnazjum. Kształtowanie aktywnych postaw w działaniach na rzecz środowiska. Zrozumienie konieczności zachowań ekologicznych. Poznawanie piękna przyrody w regionie i umiejętność docenienia go. Zaangażowanie w problematykę ekologiczną - wykonywanie projektów, czynne uczestnictwo w akcji :Sprzątanie świata, Sprzątamy i ratujemy las, pielęgnacja roślin w klasie i w szkole. Propagowanie aktywnego i bezpiecznego wypoczynku. Pogadanki dot. rozsądnej diety, higieny okresu dojrzewania. Prezentacja interesujących form spędzania wolnego czasu. Wdrażanie uczniów do troski o higienę osobistą, wygląd zewnętrzny, zdrowy styl życia poprzez: prelekcje pielęgniarki szkolnej, zajęcia z wychowania do życia w rodzinie, Aktywne reprezentowanie szkoły w różnych działaniach w środowisku lokalnym. Prezentowanie osiągnięć uczniów społeczności szkolnej. Promocja szkoły. Znajomość problemów ochrony środowiska, zrozumienie wpływu środowiska na życie człowieka. Umiejętność aktywnego wypoczynku. Dbałość o własne ciało, miejsce pracy i wypoczynku.
14 godziny wychowawcze o tematyce dotyczącej higieny, dbałości o zdrowie, zdrowego stylu życia, obchody Dnia Sportu, zajęcia sportowe, udział uczniów w zawodach sportowych. 20. Poznawanie współczesnych zagrożeń związanych z używkami. 21. Rozumienie potrzeby i umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji. Informowanie o społecznych i zdrowotnych skutkach zażywania narkotyków, substancji odurzających, leków psychotropowych. Poznanie powodów sięgania po używki oraz argumentów przeciw braniu narkotyków, paleniu papierosów i piciu alkoholu. Poznawanie skutków oddziaływania używek na organizm i życie człowieka poprzez udział w programach profilaktycznych. Nauka asertywności przez gry symulacyjne w czasie lekcji wychowawczych, warsztatów i szkoleń (wg zapisów w szkolnym programie profilaktycznym). Poznawanie różnych źródeł informacji: TV, radio, Internet, encyklopedie, słowniki, wydawnictwa naukowe i popularno-naukowe, czasopisma. Kształtowanie umiejętności krytycznego podejścia do źródła. Praca z komputerem, encyklopedią, słownikami, rocznikami statystycznymi, analiza tekstów źródłowych. Zapoznanie z zasadami korzystania z biblioteki. Profilaktyka przeciw przemocy z użyciem technologii informacyjnej i komunikacyjnej. Dostrzeganie przez uczniów negatywnych skutków stosowania używek. Sprawne korzystanie z różnych źródeł informacji. Dostrzeżenie potrzeby i umiejętność przeprowadzenia selekcji informacji.
15 6. Uwagi o realizacji programu Program Wychowawczy jest zawarty w szkolnym zestawie programów nauczania do realizacji przez każdego nauczyciela gimnazjum. Poszczególne elementy programu będą zawarte w wynikowych planach nauczania każdego przedmiotu, w planach pracy wychowawcy klasowego, w planach pracy zajęć pozalekcyjnych, Samorządu Uczniowskiego, SKE, SzOK, PCK, a także takich organów szkoły jak Rada Rodziców. Program zakłada realizację celów i zadań nie tylko w czasie tradycyjnych godzin wychowawczych, ale uwzględnia działania wychowawcze wszystkich nauczycieli w czasie lekcji przedmiotowych, uroczystości szkolnych, zajęć pozalekcyjnych. Program proponuje stosowanie metod aktywizujących w pracy z uczniem, które jednocześnie uczą i wychowują, łączą wiedzę uczniów z umiejętnościami praktycznymi, stwarzają możliwość ich rozwijania. Jednocześnie zmuszają do myślenia, współpracy i autentycznego udziału w procesie nauczania i wychowania. 7. Doskonalenie umiejętności wychowawczych Spotkania zespołów wychowawczych: - opracowanie planów pracy wychowawczej wychowawców klas - praca wychowawcza nauczycieli różnych przedmiotów
- wymiana doświadczeń i poglądów na temat realizacji i ewentualnych zmian w programie wychowawczym - zapoznanie się z literaturą poświęconą tematyce wychowawczej - opracowanie scenariuszy lekcji wychowawczych, imprez i innych zajęć wychowawczych dla uczniów - zajęcia otwarte dla innych nauczycieli 16 Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną wspólne podejmowanie działań wychowawczych prowadzenie szkoleń i konsultacji dla nauczycieli Organizacja warsztatów doskonalących w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli. 8. Ewaluacja Na każdym etapie realizacji programu wychowawczego należy szukać odpowiedzi na pytanie, czy i jak podjęte działania wpłynęły na uczniów, ich wiedzę, umiejętności i postawy. Czy osiągamy założone cele programu. Odpowiedzi na te pytania, nie są łatwe, bowiem pamiętać należy, że postawy człowieka kształtują się przez całe życie, a w okresie dojrzewania na postawy młodzieży wpływa wiele czynników.
Przynajmniej częściowej odpowiedzi na te pytania dostarczyć może: analiza arkuszy obserwacji poszczególnych uczniów i klas analiza wyników ankiet przeprowadzanych wśród uczniów, rodziców i nauczycieli dotyczących różnych zagadnień wychowawczych, poglądów uczniów udział uczniów w różnego rodzaju imprezach na terenie szkoły i poza nią własna inicjatywa uczniów i podejmowanie działań analiza trudnych przypadków wychowawczych, podejmowanych działań zaradczych i postępów w tym zakresie analiza wytworów pracy uczniów działalność samorządowa na terenie klasy, szkoły i poza nią rozmowy i wywiady z uczniami, rodzicami i nauczycielami podsumowania udziału uczniów w konkursach, turniejach itp. obserwacja zachowań uczniów na podstawie informacji w zeszytach uwag. 17 Opracował zespół w składzie: 1. B. Zalewska-Szwęch 2. M. Cichocka 3. U. Grzankowska 4. E. Moczulska 5. M. Nowakowska 6. K. Wtulich 7. W. Zalewski