Załącznik nr 2 do Statutu Szkoły Podstawowej im. Andrzeja Małkowskiego w Szczawinie Kościelnym PROGRAM PROFILAKTYCZNY SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. ANDRZEJA MAŁKOWSKIEGO W SZCZAWINIE KOŚCIELNYM WSTĘP Szkoła Podstawowa im. Andrzeja Małkowskiego wychodząc naprzeciw potrzebom przygotowania do życia wolnego od nałogów i uzależnień prowadzi działania profilaktyczno zdrowotne. Oddziaływania profilaktyczno wychowawcze są oddziaływaniami specyficznymi, skierowanymi zarówno na ucznia, jak i jego środowisko wychowawcze. Szczególnie ważne w tym procesie jest wykształcenie umiejętności odróżniania dobra od zła, dokonywania świadomych, właściwych wyborów, ukazywania pozytywnych wzorców postaw i zachowań, jak również kształcenie umiejętności kierowania własnym rozwojem. Istotnym elementem procesu profilaktyki jest także zapobieganie niepowodzeniom szkolnym, które z racji stresogenności czynią ucznia podatnym na działania negatywne ze strony środowiska zewnętrznego. Zawarte w programie treści uwzględniają różnorodne aspekty działań profilaktyczno zdrowotnych a w szczególności budowanie właściwego systemu wartości i pozytywnej samooceny. I. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Celem ogólnym szkolnego programu profilaktycznego jest zdobycie przez uczniów umiejętności rozpoznawania sytuacji niebezpiecznych i ryzykownych oraz właściwego i bezpiecznego w nich zachowania a także wspieranie rodziny w procesie wychowania. Programem objęte są wszystkie osoby tworzące środowisko szkolne. Przewiduje on następujące rodzaje działań: - działania informacyjne, - działania edukacyjne, - działania interwencyjne. Program określa także sposób realizacji, w trakcie którego zapadają decyzje odnośnie harmonogramu poszczególnych przedsięwzięć w perspektywie roku szkolnego i poziomów nauczania. 1
Szkolny program profilaktyczny zakłada osobistą odpowiedzialność ucznia za swoje życie a także dzielenie się odpowiedzialnością za jakość życia społeczności szkolnej. Program zakłada także lepsze poznanie ucznia, jego środowiska wychowawczego i rodzinnego, rozpoznawanie i badanie problemów środowiskowych i najczęściej występujących dysfunkcji. Działania opiekuńczo wychowawcze powinny być dostosowane do aktualnych potrzeb ucznia i jego środowiska. II. CELE OGÓLNE - integracja grupy klasowej, - kształtowanie osobowości ucznia, jego adekwatnej samooceny, - dostarczanie informacji o zdrowym stylu życia, - wypracowanie sposobów radzenia sobie przez uczniów w sytuacjach trudnych, - pomoc w kształtowaniu pozytywnych relacji rodzice - dzieci - szkoła, - pomoc i interwencja skierowane do uczniów w sytuacjach trudnych, - działania wychowawcze skierowane na uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym, - zapobieganie różnym formom agresji i przemocy, - przeciwdziałanie zagrożeniom. III. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW W klasach I-III realizacja programu profilaktycznego następuje poprzez: - ścisłą współpracę rodziców i wychowawcy klasowego w zakresie kształtowania przez dziecko pozytywnego obrazu samego siebie oraz zapewnienia mu poczucia bezpieczeństwa, - przekaz osobowy nauczyciela, - tworzenie otoczenia sprzyjającego rozwojowi moralnemu dziecka i rozumieniu sytuacji społecznych, - tworzenie okazji do dokonywania wyborów, - pomocy w odnajdywaniu swojego miejsca w grupie rówieśniczej. Podstawowym założeniem programu profilaktycznego w klasach IV VI jest takie kształtowanie osobowości ucznia, by w przyszłości był on odporny na negatywne wpływy otoczenia i grupy rówieśniczej. Celowi temu służą następujące działania: 2
ze strony wychowawców i nauczycieli: - wzmocnienie pozytywnych więzi koleżeńskich w grupie, w klasie, - dostarczanie podstawowej wiedzy na temat zagrożeń płynących z używania substancji psychoaktywnych przy zastosowaniu nowoczesnych metod nauczania, - organizowanie pomocy psychopedagogicznej i materialnej dla uczniów, - uświadamianiu rodzicom obowiązków opiekuńczych wobec dzieci, ze strony rodziców: - współpracy z nauczycielami, wychowawcami i pedagogiem w rozwiązywaniu problemów edukacyjnych i wychowawczych dziecka, - udziału w życiu klasy i szkoły, - nadawaniu wysokiej rangi nauce szkolnej i rozwijaniu zainteresowań. Dodatkowym warunkiem powodzenia jest stosowanie atrakcyjnych form i metod pracy opartych na: - aktywizowaniu uczniów, - dostosowaniu zajęć do potrzeb i oczekiwań uczniów, - wyzwalaniu inwencji twórczej. IV. ZADANIA 1. Integracja grupy klasowej. - poznanie uczniów, wychowawców, nauczycieli, rodziców, - budowanie zaufania dzieci do siebie nawzajem, - uczenie się właściwych relacji interpersonalnych (tolerancja, koleżeństwo, przyjaźń), - uświadomienie odpowiedzialności za siebie i grupę. 2. Kształtowanie osobowości ucznia i jego samooceny. - odkrywanie zasobów każdego dziecka, jego mocnych i słabych stron, - zapobieganie niepowodzeniom szkolnym poprzez odpowiednio wczesną diagnozę, - wyrównywanie wiedzy uczniów, pomoc uczniom mającym trudności w nauce, - uczenie zdrowej rywalizacji, - zapoznanie z możliwościami wartościowego spędzania czasu wolnego. 3. Dostarczanie informacji o zdrowym stylu życia. - uświadomienie higienicznego trybu życia, 3
- identyfikacja zagrożeń dla zdrowia nałogi, - kształtowanie nawyków i przyzwyczajeń zdrowotnych. 4. Ukształtowanie w uczniach umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych. - wyrabianie umiejętności pokojowego rozwiązywania konfliktów (asertywność), - rozwijanie zdolności krytycznej oceny zachowań swoich i kolegów, - kształcenie odwagi w dokonywania właściwych wyborów, - dostarczanie uczniom informacji o możliwościach szukania pomocy w sytuacjach trudnych, - uczenie radzenia sobie w sytuacjach niepowodzeń szkolnych, - zapewnienie opieki uczniom przed i po zakończeniu zajęć, - przeciwdziałanie absencji szkolnej, - pomoc uczniom z rodzin dysfunkcyjnych. 5. Kształtowanie właściwych relacji dzieci rodzice - szkoła. - budzenie w rodzicach zainteresowania problemami dzieci, włączanie ich w procesie pomocy dziecku, - uświadomienie rodzicom współodpowiedzialności za postawy dzieci, pomoc w identyfikacji zagrożeń, - uświadomienie rodziców i uczniów o roli mediów we współczesnym świecie. 6. Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa. - uczenie zachowań zgodnych z ogólnie przyjętymi normami, - wykazywanie zagrożeń ze strony grup nieformalnych, - kształtowanie właściwego stosunku do obowiązków szkolnych. 7. Ukierunkowane na uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym. - wpajanie i utrwalanie pozytywnych postaw, - inspirowanie odpowiednich procesów reedukacji, - kształtowanie umiejętności przeciwstawiania się złym wpływom, - zadbanie o pomoc materialną dla uczniów wzrastających w rodzinach niewydolnych wychowawczo, - aktualizowanie wiedzy nauczycieli z dziedziny resocjalizacji i pomocy psychologicznej dla dzieci, - inspirowanie nauczycieli do podejmowania pracy z dziećmi trudnymi. 4
8. Identyfikowanie przejawów przemocy na terenie szkoły i poza nią. - natychmiastowa reakcja wobec przemocy, - prowadzenie rozmów, zawieranie kontraktów ze sprawcami, - udzielanie wsparcia zagrożonym przemocą, - wskazywanie rozwiązań postępowania w sytuacji zagrożenia zgodnie z Procedurami postępowania nauczycieli i zasadami współpracy szkół z policją w sytuacjach zagrożenia dzieci oraz młodzieży przestępczością i demoralizacją, w szczególności narkomanią i alkoholizmem. 9. Przeciwdziałanie zagrożeniom wynikającym z używek, środków psychoaktywnych i Internetu. - wykazywanie zgubnych skutków używek (alkohol, papierosy, środki odurzające), - zwalczanie uzależnień i eksperymentów z nikotyną, alkoholem, dopalaczami, itp. - współpraca z instytucjami zewnętrznymi dbającymi o zdrowie, - prelekcje skierowane do rodziców na temat uzależnień, - wskazywanie zagrożeń z niewłaściwego korzystania z Internetu, telefonii komórkowej itp. ZAŁOŻONE OSIAGNIĘCIA UCZNIA Program profilaktyki zakłada, że po ukończeniu drugiego etapu edukacyjnego uczeń powinien: - znać negatywne działanie alkoholu, środków odurzających i psychotropowych, - umieć poprawnie korzystać z technologii i technik informacyjnych oraz znać negatywne skutki niewłaściwego korzystania z nich, - umieć przeciwstawić się presji i namowom do używania substancji psychoaktywnych, - radzić sobie z pozytywnymi i negatywnymi emocjami, - dbać o własne zdrowie i bezpieczeństwo, współpracować w tym zakresie z rodzicami i dorosłymi, - znać sens praw i obowiązków, reguł i nakazów obowiązujących w różnych sytuacjach społecznych, - umieć dokonywać świadomych wyborów, - mieć poczucie własnej wartości, - mieć wysoko rozwiniętą zdolność empatii, - posiadać umiejętność bezkonfliktowego rozwiązywania problemów. - umieć rozpoznawać zagrożenia i umiejętnie na nie reagować. 5