Ustalanie kosztów procesów, produktów i usług z programem ADONIS Zbigniew Misiak Daria Świderska - Rak Jolanta Rutkowska
Metody rachunku kosztów Kalkulacja kosztów wytworzenia produktów A i B metodą tradycyjną i rachunku kosztów działań Koszty wytworzenia produktów przy zastosowaniu modułu RKP systemu ADONIS Zastosowanie modułu RKP systemu ADONIS do kalkulacji kosztów wytworzenia produktów A i B
Metody rachunku kosztów Kalkulacja kosztów wytworzenia produktów A i B metodą tradycyjną i rachunku kosztów działań Koszty wytworzenia produktów przy zastosowaniu modułu RKP systemu ADONIS Zastosowanie modułu RKP systemu ADONIS do kalkulacji kosztów wytworzenia produktów A i B
badanie firmy Deloitte pomiędzy marcem a majem 2009 roku racjonalizacja kosztów - standardowa praktyka stosowana przez wiele firm w Polsce
oszczędności uzyskiwane są najczęściej w wyniku usprawniania procesów biznesowych i organizacji
Jak obliczać koszty? koncepcje modelowego odwzorowania procesu kształtowania się kosztów - modele rachunku kosztów rachunek kosztów pełnych rachunek kosztów zmiennych rachunek kosztów standardowych ZASOBY PRODUKTY 1900 1920 1940 1960 1980 2000 2010 2000 rachunek kosztów celu rachunek cyklu życia rachunek kosztów działań
bezpośrednia przyczyna zużywania zasobów - nie fakt wytworzenia produktu, ale wykonywanie działań (procesów) w wyniku, których produkty zostają wytworzone ZASOBY PRODUKTY nośnik kosztów zasobów rachunek kosztów działań (activity based costing ABC) gospodarka amerykańska R.Cooper, R.S.Kaplan - 1987 DZIAŁANIA nośnik kosztów działań rachunek kosztów procesów (Prozesskostenrechnung RKP) gospodarka niemiecka P.Horvath, R.Mayer - 1989 różnice zakres przedmiotowy: rodzaje uwzględnianych kosztów metodyczne różnice : różnice w poziomach agregacji działań, struktura podmiotów kosztowych, podział na koszty stałe i zmienne
Metody rachunku kosztów Kalkulacja kosztów wytworzenia produktów A i B metodą tradycyjną i rachunku kosztów działań Koszty wytworzenia produktów przy zastosowaniu modułu RKP systemu ADONIS Zastosowanie modułu RKP systemu ADONIS do kalkulacji kosztów wytworzenia produktów Ai B
Przykład: Firma ZDROWE GOTOWANIE jednostka produkt A produkt B wielkość produkcji szt 1 000 1 000 materiały bezpośrednie zł/szt 10 10 robocizna bezpośrednia zł/szt 4 4 wielkość partii szt 1 000 100 ilość partii 1 10 pojemnik transportowy szt 100 20 Ilość pojemników 10 50 zasoby koszty zasobów amortyzacja 3 000 energia 1 500 usługi obce 4 000 czynsz 2 000 wyn.prac.pośred 4 000 pośrednie razem 14 500 www.wz.uw.edu.pl jednakowe koszty bezpośrednie dla obu produktów produkt A produkt B
Koszty wytworzenia produktu A i B metoda tradycyjna produkt A produkt B Produkt A Produkt B wielkość produkcji (szt) 1 000 1 000 materiały bezpośrednie 10 000 1 0000 robocizna bezpośrednia 4 000 4 000 koszty pośrednie 7 250 7 250 całkowite koszty wytworzenia 21 250 21 250 jednostkowe koszty wytworzenia 21,25 21,25 Koszty pośrednie alokowane proporcjonalnie do kosztów bezpośrednich
Koszty wytworzenia produktów A i B metoda ABC (dwuetapowa) ZASOBY nośnik kosztów zasobów DZIAŁANIA PRODUKTY nośnik kosztów działań koszty pośrednie amortyzacja energia usługi obce czynsz wynagrodzenie pracowników pośrednich działania pośrednie przygotowanie produkcji testowanie prototypów transport wewnętrzny komputerowe sterowanie produkcja nadzór technologiczny produkt A produkt B
Rozliczenie kosztów zasobów ZASOBY amortyzacja energia usługi obce czynsz wynagrodzenia pracowników pośrednich nośnik kosztów zasobów koszt sprzętu liczba kwh bezpośrednio powierzchnia m 2 czas pracy/ godziny DZIAŁANIA przygotowanie technologii test prototypów transport wewnętrzny komputerowe sterowanie produkcją nadzór technologiczny
Nośniki kosztów zasobów zasoby koszty zasobów nośnik kosztu zasobów ilość nośników jednostkowy koszt zasobu amortyzacja 3 000 koszt sprzętu 3 000 1 energia 1 500 kwh 1 000 1,5 zł/kwh usługi obce 4 000 bezpośrednio 4 000 1 czynsz 2 000 powierzchnia m 2 500 4 zł/m 2 wyn.prac.pośred 4 000 godziny 800 5 zł/h razem 14 500 www.wz.uw.edu.pl
Alokacja kosztów zasobów na działania ilość nośników zasobów jednost. koszt zasobu przygotow. technologii test prototyp. transport wewn. komput. sterowanie produkcją nadzór technol. nośnik kosztu zasobów amortyzacja 1 1000 800 200 1000 koszt energia 1,5 300 200 200 200 100 kwh usługi obce 1 2000 1000 1000 koszt czynsz 4 150 100 100 100 50 m 2 rob.pośred 5 400 150 50 100 100 godziny zasoby koszt zasobu przygotow. technologii test prototyp. transport wewn. komput. sterowanie produkcją nadzór technol. amortyzacja 3 000 1000 800 200 1000 energia 1 500 450 300 300 300 150 usługi obce 4 000 2000 1000 1000 czynsz 2 000 600 400 400 400 200 rob.pośred 4 000 2000 750 250 500 500 14 500 6050 3250 1150 3200 850 www.wz.uw.edu.pl
Rozliczenie kosztów działań DZIAŁANIA przygotowanie technologii test prototypów transport wewnętrzny nośnik kosztów działań godziny liczba testów ilość pojemników PRODUKTY produkt A komputerowe sterowanie produkcją nadzór technologiczny liczba partii liczba typów asortymentów produkt B
Nośniki kosztów działań produkt A produkt B działania koszt działania nośnik kosztów działań www.wz.uw.edu.pl Całkowita ilość nośników działań Produkt A ilość nośników działań Produkt B ilość nośników działań przygotowanie technologii 6 050 godziny 300 50 250 testowanie prototypów 3 250 ilość testów 100 20 80 transport wewnętrzny komputer. sterowanie produkcją nadzór technologiczny 1 150 3 200 850 14 500 ilość pojemników ilość partii 60 10 50 11 1 10 ilość typów asortymentu 2 1 1
Koszt pośrednie wytworzenia produktów A i B produkt A produkt B działania jednostkowy koszt działania Produkt A Produkt B przygotowanie technologii 20,17 1008,33 5041,67 testowanie prototypów 32,5 650 2600 transport wewnętrzny 19,17 191,67 958,33 komputer. sterowanie produkcją 290,91 290,91 2909,09 nadzór technologiczny 425 425 425 www.wz.uw.edu.pl 2565,91 11934,09
Koszt pośrednie wytworzenia jednostki produktu A i B działania Produkt A Produkt B produkt A 1 000 1 000 przygotowanie technologii 1,01 5,04 testowanie prototypów 0,66 2,60 transport wewnętrzny 0,19 0,95 komputer. sterowanie produkcją 0,30 2,90 produkt B nadzór technologiczny 0,42 0,42 koszty pośrednie 2,59 11,91 materiały bezpośrednie 10 10 robocizna bezpośrednia 4 4 całkowity koszt jednostki produktu 16,59 25,91 www.wz.uw.edu.pl
Porównanie wyników produkt A produkt B metoda tradycyjna metoda kosztów działań ABC 21,25 zł 21,25 zł 16,59 zł 25,91 zł Wnioski im bardziej złożony sposób powstania produktów tym więcej działań powodujących koszty pośrednie w metodzie ABC wysokie koszty wytwarzania produktów kompleksowych są alokowane tylko do tych produktów kalkulacja kosztów zgodna z rzeczywistym miejscem ich powstaniem
Metody rachunku kosztów Kalkulacja kosztów wytworzenia produktów A i B metodą tradycyjną i rachunku kosztów działań Koszty wytworzenia produktów przy zastosowaniu modułu RKP systemu ADONIS Zastosowanie modułu RKP systemu ADONIS do kalkulacji kosztów wytworzenia produktów A i B
Koszty wytworzenia produktów przy zastosowaniu modułu RKP systemu ADONIS Przypisanie kosztów zasobów do działań zdefiniowanie rodzajów kosztów w modelu Rodzaje kosztów przyporządkowanie rodzajów kosztów do zdefiniowanych zasobów w modelu Zasobów ( zasób standardowy i osobowy ) przyporządkowanie zasobów do Centrum Kosztów w modelu Centrum kosztów i przydzielenie wartości zasobów przypisanie dla zdefiniowanych działań w modelu Mapy procesów odpowiedniego centrum kosztów i określenie wartości zużywanych zasobów określenie całkowitych i jednostkowych kosztów działania www.wz.uw.edu.pl
Przypisanie działań do obiektów kosztowych zdefiniowanie w modelu Nośników kosztów nośników kosztów działań dla działań zdefiniowanych w modelu Mapy procesów i określenie ich całkowitej ilości przyporządkowanie dla każdego działania odpowiedniego nośnika odwzorowanie w modelu Mapy procesów relacji pomiędzy poszczególnymi działaniami wykonywanymi dla wytworzenia danego obiektu kosztowego (produktu) działanie modelowane poprzez obiekt proces częściowy rozróżnienie : procesów częściowych zależnych i neutralnych (niezależnych od ilości wykonań procesów) określenie całkowitych i jednostkowych kosztów wytworzenia produktu www.wz.uw.edu.pl
określenie ilości nośników działań (%) realizowanych na rzecz procesu wyższego poziomu lub produktu wspólne Centrum kosztów dla zasobów wykorzystywanych przez wykonanie działań zależnych i realizowanych dla nich neutralnych
Metody rachunku kosztów Kalkulacja kosztów wytworzenia produktów A i B metodą tradycyjną i rachunku kosztów działań Koszty wytworzenia produktów przy zastosowaniu modułu RKP systemu ADONIS Zastosowanie modułu RKP systemu ADONIS do kalkulacji kosztów wytworzenia produktów A i B
Koszt wytworzenia produktów A i B moduł RKP ADONIS utworzenie dwóch Centrum kosztów Pośrednie i Bezpośrednie przypisanie do Centrum Pośrednie wszystkich zasobów zużywanych przez działania pośrednie
dla każdego działania przypisanie odpowiedniego Centrum Kosztów i nośnika kosztów działań
dla każdego działania określenie zużywanych przez nie zasobów odpowiedniego rodzaju
kalkulacja kosztów wykonania danego działania
produkt A powiązanie działań siecią powiązań odzwierciedlającą wzajemne relacje pomiędzy działaniami a produktami przypisanie odpowiedniej ilości nośników działań wykonywanych na rzecz danego produktu (obiektu kosztów) produkt B
kalkulacja całkowitych i jednostkowych kosztów wytworzenia produktu A i B 16,59 zł 25,91 zł produkt A produkt B
uwzględnienie działania neutralnego (niezależnego od ilości wykonań) nadzór ogólny przypisanie zasobów zużywanych przez to działanie do Centrum Pośrednie i do działania
kalkulacja przydzielonych kosztów działania neutralnego do każdego działania zależnego na rzecz którego jest wykonywane działanie netralne
kalkulacja całkowitych i jednostkowych kosztów wytworzenia produktu A i B przy uwzględnieniu kosztów działań neutralnych 16,59 zł 16,69 zł 25,91 zł 26,31 zł produkt A produkt B
Wnioski zastosowanie modułu RKP systemu ADONIS tworzenie informacji o pełnych kosztach produktów finalnych zgodnie z kalkulacją według metody ABC i RKP udostępnienie przejrzystej struktury wszystkich składników wpływających na koszty wytworzenia ( poznanie przyczyn powstawania kosztów ) możliwość prowadzenia dodatkowych badań analitycznych dotyczących badania rentowności produktów duża elastyczność modeli kosztów związana z łatwością modyfikacji i zmian redukcja strat, a nie cięcie kosztów baza informacyjna dla racjonalizacji i redukcji kosztów procesów czy optymalizacji przebiegu procesów biznesowych