Szkolny Program Wychowawczy Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Chałupkach na rok szkolny 2016/2017 1
Misja szkoły: Szkoła środowiskowa na granicy. Motto: Zaskarbiaj sobie przyjaźń ludzi, którzy pomogą ci się rozwijać. Podstawa prawna: Szkolny Program Wychowawczy oparty został na: 1. Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 roku; 2. Ustawie o systemie oświaty; 3. Karcie Nauczyciela; 4. Konwencji o Prawach Dziecka; 5. Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla sześcioletnich szkół podstawowych i gimnazjów; 6. Rządowym Programie na lata 2008-2013 Bezpieczna i przyjazna szkoła ; 7. Obserwacjach, sondażach, konsultacjach z rodzicami i Samorządem Uczniowskim; 8. Dotychczasowych Programach Wychowawczych. 2
Spis treści: Wychowanie jako element uczenia się... 4 Wychowawcze cele szkoły... 4 Szczegółowe cele wychowawcze... 4 Zagadnienia programowe w zakresie wychowawczo dydaktycznym... 5 Zadania szkoły i nauczycieli... 7 Zasady współpracy szkoły z rodzicami... 7 Zadania wychowawcze poszczególnych organów... 8 Plan działań wychowawczych... 8 Efekty działań wychowawczych... 13 Ewaluacja programu... 14 3
Wychowanie jako element uczenia się Wychowanie jest uczeniem się szczególnego rodzaju - nauką postaw, rozwojem wrażliwości, także odkrywaniem swych zdolności, możliwości, mocnych stron i budowaniem na nich własnej tożsamości. Jest też uczeniem się konstruktywnego radzenia sobie z własnymi brakami, niedociągnięciami, trudnościami i negatywnymi emocjami. Można więc powiedzieć, że wychowanie jest budowaniem człowieczeństwa. Program Wychowawczy szkoły został opracowany przez zespół nauczycieli po wcześniejszym rozpoznaniu potrzeb uczniów i oczekiwań rodziców. Został on oparty na wizji i misji szkoły. Treści programu zgodne są ze Statutem Szkoły. Na terenie szkoły w ramach pracy wychowawczej mogą zostać wprowadzone w zależności od aktualnych potrzeb tematyczne lub okresowe programy wychowawcze. Jednym z nich jest Szkolny Program Profilaktyki. Poszczególni wychowawcy klas tworzą także indywidualne programy wychowawcze, których postulaty realizowane są podczas godzin przeznaczonych do dyspozycji wychowawcy. Wychowawcze cele szkoły Naczelnym celem szkoły jest wychowanie młodego człowieka zgodnie z przyjętą hierarchią wartości w duchu miłości, mądrości, dyscypliny i szacunku dla innych. Najważniejsze cele we współczesnym wychowaniu, których nauczyciele nie powinni omijać, to: - pomoc uczniom w uzyskaniu orientacji etycznej i hierarchizowaniu wartości; - pomoc w odnajdywaniu swojego miejsca: w rodzinie, w grupie koleżeńskiej, społeczności szerszej (lokalnej, regionalnej i narodowej) - kształtowanie etyki pracy, zwłaszcza rzetelności i uczciwości; - wszechstronny rozwój osobowy ucznia. Szczegółowe cele wychowawcze I. Cele zasadnicze: 1. dobrowolne podejmowanie trudu nauki; 2. pilność uczniowska; 3. rozbudzanie ciekawości; 4. organizowanie i umiejętne korzystanie z czasu wolnego (także tych form organizowanych przez szkołę); 5. świadomość praw ucznia; 6. propagowanie kultury fizycznej i zdrowego trybu życia. II. Dyscyplina: 1. obowiązkowość (frekwencja, jakość wykonywanych przez ucznia zadań); 4
2. dbałość o higienę osobistą i zdrowie; 3. powściągliwość w zachowaniu; 4. umiar w wyglądzie zewnętrznym. III. Cnoty społeczne: 1. przezwyciężanie egoizmu i egocentryzmu; 2. odpowiedzialność za siebie i innych; 3. odpowiedzialność za dobro wspólne (dobra duchowe i materialne) 4. rozumienie, że patriotyzm jest istotną wartością warunkującą rozwój osobisty i rozwój dobra wspólnego 5. budzenie szacunku dla dokonań minionych pokoleń, 6. troska o honor ojczyzny i dobre imię Polaków 7. kształtowanie postaw obywatelskich IV. Cel życia: 1. samopoznanie, samoocena, samokształcenie i samowychowanie; 2. posiadanie własnego ideału człowieka oraz autorytetów; 3. posiadanie hierarchii wartości; 4. poszukiwanie sensu własnego życia. Zagadnienia programowe w zakresie wychowawczo dydaktycznym Zagadnienia realizowane dla I etapu edukacyjnego klasy I- III: dom rodzinny- dziecko jako członek rodziny, szkoła dziecko jako uczeń, kolega, przyjaciel, miejscowość, życie jej mieszkańców, regionalne tradycje przyroda w otoczeniu dziecka, ojczyzna, jej symbole i święta narodowe, obrazy z przeszłości (własnej rodziny, szkoły, miejscowości), obrazy z życia dzieci w innych krajach, formy ochrony środowiska przyrodniczego w najbliższej okolicy, poznanie własnego ciała, dbałość o zdrowie, higiena własna i otoczenia, podobieństwa i różnice między ludźmi, zrozumienie a tolerancja, 5
żywność i żywienie, bezpieczeństwo, w tym poruszanie się po drogach publicznych, rozpoznawanie sygnałów alarmowych o niebezpieczeństwie; Zagadnienia realizowane dla II etapu edukacyjnego klasy IV - VI: 1) edukacja czytelnicza i medialna, 2) edukacja ekologiczna, 3) edukacja prozdrowotna, 4) wychowanie do życia w społeczeństwie: a) wychowanie do życia w rodzinie, b) wychowanie regionalne- dziedzictwo kulturowe w regionie, c) wychowanie patriotyczne i obywatelskie. Zagadnienia realizowane dla III etapu edukacyjnego klasy I III Gimnazjum: budowanie własnego autorytetu poprzez sprawiedliwość, obowiązkowość, konsekwencję i stanowczość w działaniu. tworzenie klimatu wzajemnego zaufania, współpracy i dialogu między wychowawcą a uczniami. szanowanie godności ucznia. dbałość o właściwą postawę etyczną, poprzez tworzenie systemu pożądanych wzorców i wartości w oparciu uniwersalne normy moralne. współdziałanie z domem rodzinnym ucznia w celu rozpoznania potrzeb wychowanków i ich rodziców. troska o zdrowie i bezpieczeństwo młodzieży. udoskonalanie umiejętności formułowania własnych poglądów i ich prezentacja we właściwy sposób. dążenie do zapewnienia wychowankom wszechstronnego rozwoju przez wspólna naukę, uczestnictwo w życiu kulturalnym i wybór właściwych form spędzania wolnego czasu. kształtowanie umiejętności współistnienia i współdziałania w grupie rówieśniczej. doskonalenie umiejętności planowania, organizowania i oceniania wykonanej pracy, w celu lepszego przygotowania do samodzielnego życia. mobilizowanie uczniów do podejmowania zadań dla wspólnego dobra; w grupie, szkole, środowisku, kraju. uświadomienie przez uczniów celów ich dążeń i planów na przyszłość rozwijanie szacunków do obrzędów i zwyczajów nawiązujących do życia naszych przodków kształtowanie więzi z krajem ojczystym i świadomości obywatelskiej kultywowanie regionalnej tradycji dostarczanie wiedzy na temat najważniejszych wydarzeń i najwybitniejszych postaci z dziejów regionu i Polski budzenie szacunku do miejsc pamięci narodowej 6
uświadomienie znaczenia świąt narodowych rozwijanie poczucia solidarności i dążenie do życia w pokoju poznanie historii szkoły i regionu Zadania szkoły i nauczycieli Do zadań szkoły i nauczycieli należą: a) opieka wychowawców nad biologicznym i psychologicznym rozwojem wychowanków; b) ochrona wychowawcza nad działaniem wychowanków w życiu społeczności środowiskowej; c) przygotowanie wychowanka do samodzielnego życia, którego fundamentem jest prawda, miłość, tolerancja, patriotyzm, pracowitość, szacunek dla innych; d) skoordynowanie oddziaływań wychowawczych domu, szkoły i środowiska rówieśniczego; e) kreowanie sytuacji, w których uczeń aktywnie rozwija wszystkie sfery swojej osobowości; f) budowanie obrazu własnej osoby w oparciu o rzetelną samoocenę; g) kształtowanie umiejętności współistnienia w grupie rówieśniczej i społecznej przez wspólną zabawę, naukę i wybór właściwych form spędzania wolnego czasu; h) zaszczepianie postaw pozytywnego i zrównoważonego reagowania w trudnych sytuacjach oraz właściwego sposobu wyrażania ocen i opinii, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych i) budowanie więzi ze społecznością lokalną, j) budzenie szacunku dla dziedzictwa kultury, k) budzenie szacunku dla dokonań minionych pokoleń l) troska o honor ojczyzny i dobre imię Polaków Zasady współpracy szkoły z rodzicami Każdy nauczyciel jest wychowawcą w każdej chwili swojej pracy edukacyjnej. Głównym środowiskiem wychowawczym dziecka jest rodzina. Szkoła wspiera rodzinę w jej wychowawczej funkcji. Zasady współpracy rodziców i szkoły powinny być oparte na: 1. uczestnictwie w zebraniach i spotkaniach indywidualnych; 2. pomocy w organizowaniu wycieczek, imprez klasowych i szkolnych; 3. opiniowaniu przez rodziców wybranej dokumentacji szkolnej; 4. zapoznaniu rodziców z programami, regulaminami; 7
5. systematycznym informowaniu rodziców o postępach dziecka w nauce, a także o problemach wychowawczych w celu ich szybkiego rozwiązania. Zadania wychowawcze poszczególnych organów 1. Rada Rodziców reprezentuje interesy wychowawcze rodziców i odpowiada za prawidłowe relacje szkoła wychowawca uczeń - rodzice. 2. Rada Pedagogiczna wspomaga rodzinę w jej naturalnych prawach do wychowania poprzez dostarczanie kompetentnych informacji o przyczynach zachowania się ucznia oraz sposobach wprowadzania korekt wychowawczych. Ułatwia i stwarza możliwości kontaktu rodziców z: poradnią psychologiczno-pedagogiczną, specjalistami z dziedziny medycyny i psychologii. 3. Samorząd Uczniowski wyraża opinie na temat sposobu i celowości organizowania imprez i uroczystości szkolnych, decyduje w ramach kompetencji określonych w statucie o realizowanych przez szkołę zadaniach. Reprezentuje uczniów na zewnątrz oraz ocenia sytuację wychowawczą w szkole. Wydaje na wniosek dyrektora opinię o danym nauczycielu. Stoi na straży praw uczniowskich, czuwa nad wypełnianiem przez uczniów obowiązków. Ma prawo przedstawiać Radzie Pedagogicznej i Dyrektorowi Szkoły wnioski i opinie dotyczące: programu nauczania, organizacji życia szkolnego, jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu, przywilejów uczniowskich, nauki zgodnej z wymogami higieny i bezpieczeństwa, wyboru opiekuna Samorządu. Plan działań wychowawczych Wartości wychowawcze Cele wychowawcze szkoły Przykładowe formy realizacji 1. Prawdomówność. Odpowiedzialność za słowa i czyny - pogadanki w klasach, quizy i zabawy - zajęcia dydaktyczne 2. Tolerancja. Kształtowanie pozytywnych postaw i tolerancji wobec różnych poglądów i osób innych, niepełnosprawnych, chorych, słabszych. - obchody imienin i urodzin kolegów z klasy - współzawodnictwo i rywalizacja w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, konkursach przedmiotowych, zawodach sportowych - zaangażowanie w akcje charytatywne - systematyczna praca w samorządzie klasowym i szkolnym 8
3. Szacunek dla siebie i innych. Poszanowanie godności osobistej, nietykalności cielesnej. Szacunek dla innych. 4. Szacunek dla pracy własnej i innych. Wyrabianie szacunku dla pracy własnej i innych. Troska o estetykę sal lekcyjnych i szkoły. 5. Kultura osobista. Kształtowanie nawyków kulturalnego zachowania, umiejętności współżycia w grupie społecznej i rodzinie zgodnie z obowiązującymi normami i regułami. 6. Poszanowanie życia i dbałość o zdrowie. Kształtowanie nawyków zdrowego, aktywnego trybu życia i wypoczynku. Nabywanie umiejętności życia w zgodzie z przyrodą. 7. Nieuleganie nałogom. Wskazywanie ujemnych skutków nałogów (papierosy, alkohol, narkotyki). Działania profilaktyczne zapobiegające nałogom. 8. Poszanowanie mienia własnego, cudzego i społecznego. Uwrażliwienie na dobro własne i wspólne. - analiza własnego zachowania - wypełnianie obowiązków dyżurnego - dbanie o czystość na korytarzach, boisku, w salach lekcyjnych itp. - opieka nad gazetkami - zagospodarowanie sal lekcyjnych - formy powitania nauczycieli, pracowników szkoły i gości - wypowiadanie się w języku oficjalnym do osób starszych - stosowanie zwrotów grzecznościowych - dodatkowe punkty dodatnie doliczane przy sumowaniu oceny z zachowania - pogadanki na temat bezpieczeństwa w klasie w czasie zajęć lekcyjnych, na przerwach, w czasie przerw świątecznych, ferii zimowych, wakacji letnich, w drodze do i ze szkoły - spotkania ze szkolną pielęgniarką - organizowanie zajęć sportowych - organizowanie spotkań profilaktycznych dla uczniów i rodziców - uczestnictwo w programach profilaktycznych - spotkania z pedagogiem szkolnym - dbałość o warsztat pracy ucznia i sprzęt szkolny - dbałość o czystość i higienę sanitariatów - zaangażowanie w prace społeczne na rzecz klasy, szkoły, środowiska 9. Nieprzywłaszczanie cudzej Wpajanie zasad uczciwości i szacunku - pogadanki w klasie własności. dla cudzej własności. - spotkania z policjantem 10. Odpowiedzialność. Uczenie podejmowania - rozmowy w klasie 9
11. Umiejętność funkcjonowania w grupie. odpowiedzialnych decyzji. Wskazywanie na konsekwencje postępowania. Nabywanie umiejętności współżycia w grupie społecznej, rozwiązywania konfliktów w różnych sytuacjach. Uczenie radzenia sobie z własnymi emocjami. 12. Rodzina. Podkreślanie wartości rodziny, pogłębianie więzi rodzinnych. Wyrabianie postaw otwartości i gotowości do poświęceń. Kształtowania poszanowania dla tradycji rodzinnych. 13. Patriotyzm. Wyrabianie szacunku dla tradycji szkolnych, regionalnych i państwowych. Rozwijanie zainteresowania kulturowymi wartościami regionu. Wpajanie szacunku dla symboli narodowych. - diagnozowanie uczniów - wybory do samorządu klasowego, powołanie innych funkcji w klasie - gry i zabawy w celu wzajemnego poznania się uczniów i ich integracja, dyskusja na forum klasy - pomoc kolegom w nauce, wspólne przygotowanie imprez klasowych, organizowanie wycieczek, przygotowanie gazetek szkolnych - organizowanie spotkań, akademii w szkole, na które zaproszeni zostają rodzice: Dzień Matki, Barbórka itd. - dyskusje i pogadanki - udział w ważnych uroczystościach rodzinnych - uczestnictwo w uroczystościach religijnych, obrzędowych - lekcje o tematyce historyczno-patriotycznej - wycieczki - nauka pieśni szkolnej, poszanowanie dla sztandaru szkolnego Moja rodzina. Patriotyzm jako wartość Historia mojej rodziny Wskazanie tradycji patriotycznych rodziny definiowanie patriotyzmu; Wywiad Wykonanie drzewa genealogicznego rodziny rodziny Album rodzinny (godz. wych.) (WOS) 10
osobista i dobro wspólne. O typach patriotyzmu i jego źródłach. Świadectwa patriotyzmu Formy aktywności obywatelskiej podkreślanie jego wartości w wymiarze indywidualnym i zbiorowym historia pojęcia patriotyzmu od starożytności po współczesność patriotyzm jako: dążenie do suwerenności i obrona interesu narodowego; wierność tradycji; miłość rodziny, środowiska lokalnego, regionu. Źródła patriotyzmu: rodzina, szkoła, środowisko, Kościół, historia, sztuka Budowanie dobrych relacji z drugim człowiekiem. Znajomość historii i dokonań kultury Wyrażanie obywatelskiej postawy Troska o własny rozwój Szacunek dla rodziny Działania proekologiczne Miłość do małej ojczyzny Prawa i obowiązki obywatela Zainteresowanie zjawiskami społecznymi i politycznymi Media źródłem wiedzy o wydarzeniach społecznych, Organizacja i prowadzenie kroniki klasowej, szkolnej (Historia i społeczeństwo, godz. wych.) Wzorzec Polaka patrioty analiza wybranych przykładów. Spotkanie ze świadkiem historii Udział w uroczystościach o charakterze patriotycznym Wycieczka Wystawa fotografii Udział w akcji Sprzątanie świata (j. polski, akcje SU, biologia, godz. wych., świetlica) Przeprowadzenie wyborów do samorządu szkolnego, samorządu klasowego (WOS, SU, godz. wych.) 11
politycznych i kulturalnych Formy młodzieżowej aktywności (organizacje młodzieżowe, akcje społeczne, wolontariat) 14. Tworzenie wspólnoty szkolnej. Rozwijanie samorządności uczniowskiej. Prawa i obowiązki ucznia. Budzenie więzi wewnątrz szkolnej, rozwijanie poczucia przynależności do Małej Ojczyzny. 15. Uświadomienie przez uczniów celów ich dążeń i planów na przyszłość Poznawanie siebie, swoich talentów i zainteresowań. Podejmowanie problematyki wyboru zawodu. Uświadomienie potrzeb i celów działania. - poznanie i upowszechnianie praw i obowiązków ucznia zawartych w Statucie Szkoły - poznanie i przestrzeganie regulaminu szkoły oraz zasad WSO - udział i zaangażowanie w zajęciach pozalekcyjnych - organizowanie dyskotek szkolnych - powołanie SU oraz opiekuna - udział w konkursach organizowanych przez SU - współorganizowanie uroczystości szkolnych - uczestnictwo w akcjach podejmowanych przez samorząd Gromadzenie informacji o ludziach godnych naśladowania (autorytety). Spotkania i konsultacje z pedagogiem i psychologiem oraz specjalistami z zakresu preorientacji zawodowej. 16. Rozumienie potrzeby i umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji. Poznawanie różnych źródeł informacji: TV, radio, Internet, encyklopedie, słowniki, wydawnictw naukowe i popularno-naukowe, czasopisma. Kształtowanie umiejętności krytycznego podejścia do źródła. Praca z komputerem, encyklopedią, słownikami, rocznikami statystycznymi, analiza tekstów źródłowych. Zapoznanie z zasadami korzystania z biblioteki. 12
Propozycje tematów dotyczących patriotyzmu do zrealizowania na godzinie wychowawczej: klasy I- III SP- Moja rodzina, klasy IV- VI SP- O typach patriotyzmu i jego źródłach, klasy I- III Gimnazjum- Świadectwa patriotyzmu, Formy aktywności obywatelskiej. Efekty działań wychowawczych Wzór ucznia w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Chałupkach: a) jest odpowiedzialny za swoje czyny i słowa, b) szanuje dorosłych, rówieśników, młodszych uczniów, c) dostrzega różnice między ludźmi i akceptuje je; d) szanuje pracę własną i innych osób; e) stosuje nawykowo zwroty grzecznościowe; f) dba o swoje zdrowie i środowisko naturalne; g) potrafi pracować w zespole; h) dba o rzeczy własne i należące do innych; i) potrafi znaleźć umiar; j) zna podstawowe normy społeczne; k) ma poczucie przynależności do klasy i szkoły; l) umie dokonywać odpowiedzialnych wyborów. m) pielęgnuje tradycje kraju i regiony; n) jest otwarty na europejskie wartości kultury; o) zna wartość rodziny; p) współtworzy grupę społeczną. 13
Ewaluacja programu Program wychowawczy poddawany będzie ustawicznej ewaluacji i weryfikowany według potrzeb ma charakter otwarty. 14