SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY w Gimnazjum nr 11 im. Jana III Sobieskiego w Tychach PODSTAWA PRAWNA Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia. 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej art. 72 Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją 2. Konwencja o prawach Dziecka: art. 3 We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez polityczne lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub ciała ustawodawcze, sprawą nadrzędną będzie najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka - art. 19 Państwa Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki w dziedzinie ustawodawczej, administracyjnej, społecznej oraz wychowawczej dla ochrony dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź nadużyć, zaniedbania bądź niedbałego traktowania - art.33 Państwa Strony będą podejmowały wszelkie odpowiedzialne kroki, w tym środki ustawodawcze, administracyjne, socjalne oraz środki w dziedzinie oświaty, w celu zapewnienia ochrony dzieci przed nielegalnym używaniem środków narkotycznych i substancji psychoaktywnych, zgodnie z ich zdefiniowaniem w odpowiednich umowach międzynarodowych, oraz w celu zapobiegania wykorzystywaniu dzieci do nielegalnej produkcji tego typu substancji i handlu nimi. 3. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich 4. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. Ust. z 1996 r. nr 67 poz. 329 z późniejszymi zmianami) 5. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. 6. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. Ust. nr 24 poz. 198) 8. Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy 9. programowej wychowania przed oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. Ust. nr 51 poz.458) 10. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. Ust. nr 10 poz. 96) 11. Rozporządzenie MENiS z dnia 19 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego 1
rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. Ust. nr 121 poz. 1037) 12. Program Ochrony Zdrowia Psychicznego 13. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 14. Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii 15. Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV 16. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem 17. Krajowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu Przestępczości Wśród Dzieci i Młodzieży z dnia 13 stycznia 2004r. Rozdział I WPROWADZENIE 1.Skuteczność i jakość działań wychowawczych nauczycieli zależy od uświadamiania sobie przez nich, że: a) wychowawca jest każdy nauczyciel, niezależnie od tego, czy pełni funkcję owego b) akceptacja przez rodziców poszczególnych zasad i celów wychowania jest niezbędnym warunkiem ich realizacji co wiąże się z koniecznością stałej z nimi współpracy c) zachowanie zgodności poczynań wychowawczych z zasadami i celami przyjętymi w niniejszym programie jest obowiązkiem każdego nauczyciela. Rozdział II CELE I ZADANIA PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. Niniejszy program profilaktyki powstał, by przeciwdziałać negatywnym zjawiskom, takim jak: a) wagary, b) wulgaryzmy, c) wandalizm, d) agresja fizyczna i słowna, e) palenie papierosów, f) zagrożenie narkomanią i alkoholizmem. 2. Nadrzędnym celem programu jest zwiększenie ilości i jakości oddziaływań profilaktycznych, w szczególności w zakresie ochrony zdrowia i redukcji antyspołecznych zachowań młodzieży. 3. Szkolny Program Profilaktyki jest to program działań dydaktycznych i wychowawczych obejmujących całą społeczność szkolną (uczniów, rodziców, 2
nauczycieli) w zakresie profilaktyki problemów młodzieży realizowany przez całą kadrę pedagogiczną szkoły. 3. Realizacja programu winna spoczywać w rękach wszystkich nauczycieli i wychowawców, którzy przy pomocy pedagoga, pracowników poradni psychologiczno pedagogicznej i innych instytucji wspomagających pracę szkoły będą realizować treści ujęte w programie. 2 1. Cele programu: a) Tworzenie bezpiecznej atmosfery w szkole, b) Ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole, c) Uczenie zachowań dotyczących kultury życia, d) Nauka i ćwiczenie zachowań asertywnych, e) Pogłębienie wiedzy w zakresie zagrożeń (sekty, przemoc, media, manipulacje), f) Informowanie o szkodliwości używek oraz ukazywanie zagrożeń jakie niosą ze sobą uzależnienia, g) Propagowanie zdrowego stylu życia, h) Zwiększenie aktywności rodziców, i) Zapewnienie młodzieży pomocy wychowawczej i terapeutycznej. 2. Proponowane metody pracy: a) rozmowy, b) pogadanki, c) dyskusje, d) prelekcje, e) dzielenie się doświadczeniami, f) filmy, g) warsztaty, h) ankiety, i) metody aktywizujące. 3. Formy pracy: a) zbiorowa, grupowa, indywidualna. Rozdział III PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ 1. Działania skierowane do młodzieży: Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni termin Zapoznanie uczniów z obowiązującymi regulaminami zapoznanie uczniów na godzinach wychowawczych ze Statutem, WSO, Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki Wychowawcy klas IX/X 3
Szerzenie wśród młodzieży znajomości prawa i wyrabianie nawyku poszanowania go prelekcje Policji nt. odpowiedzialności karnej nieletnich, lekcje dotyczące praw i obowiązków ucznia, praw dziecka i praw człowieka, informowanie uczniów w jaki sposób sami mogą zadbać o swoje bezpieczeństwo oraz do kogo mogą się zwrócić o pomoc w sytuacji zagrożenia przedstawiciele KMP, Straży Miejskiej Przeciwdziałanie wagarom oraz dbałość o dyscyplinę Propagowanie zdrowego stylu życia (anoreksja, bulimia, zdrowe żywienie, higiena) Prowadzenie ciekawych lekcji metodami aktywizującymi, Spotkania informacyjne z rodzicami, Zajęcia integracyjne, Zajęcia pozalekcyjne (wycieczki, rajdy) Zachęcanie młodzieży do udziału w akcjach profilaktycznych (Dzień bez Papierosa, Światowy Dzień Walki z AIDS itp.) Promowanie sportów, Koła zainteresowań i inne zajęcia pozalekcyjne Wszyscy Wychowawcy klas wf, biologii i inni, pielęgniarka, pedagog Według planu W trakcie Poznanie systemu rodzinnego i środowiska, w którym przebywa uczeń Ankieta diagnozująca, Sporządzenie listy uczniów wymagających pomocy, Rozmowy z uczniami, Rozmowy z rodzicami, współpraca z MOPS Wychowawcy klas Pedagog szkolny IX-X Współdziałanie wszystkich pracowników szkoły i rodziców w zakresie wychowania, profilaktyki i interwencji Spotkania z Rada Rodziców, Konsultacje indywidualne, Wzajemna wymiana informacji Dyrektor szkoły Wychowawcy klas Pedagog szkolny Wg potrzeb 2 1. Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas pierwszych Gimnazjum. Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Termin Zintegrowanie Wychowawcy klas IX-X zespołu klasowego. i wzmacnianie poczucia własnej ustalenie z klasą kontraktu, który uwzględnia zasady obowiązujące obie strony uczeń nauczyciel godziny wychowawcze poświęcone lepszemu poznaniu się uczniów. organizowanie imprez klasowych w celu bliższego poznania się (wycieczki, dyskoteki, Andrzejki, wg planu 4
wartości, budowanie postaw empatii i zaufania. Budowanie pozytywnych relacji koleżeńskich, zapobieganie agresji. umiejętności pracy w grupie. Mikołajki, wigilia itp.) Gry i zabawy psychologiczne, Zajęcia integracyjne dla klas, Wycieczki, rajdy, Zajęcia z zakresu komunikacji. zajęcia z zakresu komunikacji werbalnej i niewerbalnej, budowanie zaufania do innych, poszanowanie odmienności. zgodnie z planem wychowa wczym X-XI 3 1. Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas drugich gimnazjum: Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Termin zajęcia z asertywności, realizacja na godzinach wychowawczych tematów o systemie wartości, spotkania z pedagogiem projekcje filmów i ich omawianie asertywnych postaw wobec środków uzależniających poprzez: sztukę odmawiania, wzajemne wspieranie, werbalizację potrzeb. pozytywnego obrazu siebie poprzez: poznawanie swoich mocnych stron, docenianie własnych sukcesów. Uświadamianie młodzieży zagrożeń związanych z uzależnieniami. organizowanie kół zainteresowań umożliwiających uczniom rozwijanie talentów, umiejętności, uzdolnień, promowanie sukcesów młodzieży (artystycznych, naukowych, sportowych) poprzez nagrody, pochwały, stypendia. projekcje filmów o tematyce profilaktycznej, organizacja i udział uczniów w programach profilaktycznych, omawianie tematyki dbałości o zdrowie na wszystkich zajęciach. wszyscy wszyscy Przeciwdziałanie nadużyciom związanym z technologią informacyjną i multimedialną Uświadamianie uczniom korzyści i zagrożeń wynikających z korzystania z Internetu, Informowanie rodziców o możliwych zabezpieczeniach przed wchodzeniem młodzieży na niewłaściwe strony wszyscy 5
4 1. Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas trzecich gimnazjum: Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin godziny wychowawcze dotyczące odpowiedzialności za właściwych wyborów, siebie i innych, za działalność w organizacjach podejmowane decyzje szkolnych i zachowania. właściwych postaw wobec uzależnień poprzez: informowanie o społecznych i zdrowotnych skutkach uzależnień, zwalczanie mitów na temat uzależnień. Przygotowanie uczniów do wyboru szkoły ponadgimnazjalnej. godziny wychowawcze na temat społecznych i zdrowotnych skutków uzależnień, filmy o uzależnieniach i dyskusje na godzinach wychowawczych spotkania z psychologiem z Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej, udział w Dniach Otwartych Szkół, Targach Edukacyjnych, udostępnianie aktualnych informacji o szkolnictwie ponadgimnazjalnym (gazetki informacyjne, informatory), przeprowadzenie przez pedagoga zajęć z orientacji zawodowej. pracownicy PPP Wspieranie rozwoju kształcenia zawodowego i ustawicznego dostosowanego do wymogów lokalnego rynku pracy organizowanie spotkań z przedstawicielami Powiatowego Urzędu Pracy, zapraszanie na zebrania rodziców doradców zawodowych z PPP dyrekcja szkoły 5 1. Działania skierowane do rodziców: Zadania Informowanie rodziców o pracach szkoły. Sposoby realizacji zapoznanie ze Statutem Szkoły (w tym z WSO), Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki, regulaminami organizacyjnymi, organizowanie Dni Otwartych Drzwi 6
Informowanie rodziców o funkcjonowaniu dziecka w szkole. Współpraca z rodzicami. informowanie o wynikach w nauce i zachowaniu na zebraniach z rodzicami, indywidualne spotkania z wychowawcą i pedagogiem, pisma informujące o wynikach w nauce, spotkania z pedagogiem dla rodziców uczniów klas I na temat adaptacji i pracy pedagoga. pomoc rodziców przy organizacji imprez szkolnych, systematyczna współpraca z Radą Rodziców. 6 1. Działania skierowane do nauczycieli Zadania Sposoby realizacji informowanie o kursach i szkoleniach, Propagowanie kursów i szkoleń promowanie nauczycieli doskonalących się w profilaktyce i wychowaniu, Organizacja szkoleń i warsztatów spotkania z pracownikami Poradni z zakresu opieki, wychowania i profilaktyki Propagowanie literatury dotyczącej profilaktyki pozyskiwanie i udostępnianie materiałów uzależnień dotyczących profilaktyki uzależnień Rozdział IV EWALUACJA 1. Program zakłada badanie sytuacji wychowawczej uczniów przed i po zakończeniu ich nauki w szkole przez: a) wskaźniki ilościowe (aktywność uczniów na kołach zainteresowań, imprezach klasowych i szkolnych, udział w programach, konkursach itp.), b) wskaźniki jakościowe (zaangażowanie uczniów w działalność szkoły), c) obserwacja oraz rozmowy nauczycieli z uczniami i rodzicami (pozyskanie informacji zwrotnych). 2 Program wchodzi w życie z dniem 22.01.2009. 7