PROGRAM PROFILAKTYCZNY w Publicznej Szkole Podstawowej im. Władysława Stanisława Reymonta w Odechowie Rozdział I Założenia ogólne 1 W naszej Szkole profilaktyka jest kategorią nadrzędną w stosunku do różnych problemów, z którymi się spotykamy. W związku z wiekiem rozwojowym dzieci od 5 12 lat oraz tym, że jest to szkoła wiejska, gdzie istnieje dobra współpraca środowiska lokalnego ze Szkołą, która jest istotnym czynnikiem chroniącym, uczniowie naszej Szkoły nie są grupą wysokiego ryzyka zagrożeń. Tak więc program profilaktyczny Szkoły opiera się na profilaktyce, w której większy nacisk położony został na czynniki chroniące i promujące zdrowy styl życia oraz opóźniające wiek inicjacji. Prowadzona jest wzmożona kampania informacyjna ze szczególnym uwzględnieniem komunikatu POCZEKAJ!!! Rozdział II Cele i zadania 2 1. Cele nadrzędne: 1) Tworzenie warunków do bezpiecznej drogi do szkoły i doskonalenie umiejętności wykorzystania znajomości przepisów dotyczących szeroko rozumianego bezpieczeństwa. 2) Dostarczenie dzieciom wiedzy i umiejętności z zakresu edukacji emocjonalnej oraz profilaktyki uzależnień. 3 1. Aby zrealizować nadrzędne cele szkolnego programu profilaktycznego wyszczególniono w nim trzy moduły dotyczące: 1) bezpieczeństwa fizycznego dzieci, 1
2) edukacji emocjonalnej, 3) profilaktyki zagrożeń i uzależnień. 2. Wszystkie moduły programu zostaną dostosowane do dwóch grup wiekowych, jakimi są: 1) uczniowie rocznego przygotowania przedszkolnego, edukacji wczesnoszkolnej, 2) uczniowie klas IV VI. 3. W ramach w/w modułów przygotowano szczegółowe plany i wykazy zajęć. 4. Taka struktura programu oraz sposób realizacji wyznaczają szczegółowe zadania szkolnego programu profilaktycznego. 4 1. Zadania szczegółowe: 1) Zapoznanie z regulaminami pracowni przedmiotowych. 2) Poznanie zasad bezpiecznego użytkowania sprzętu pracującego z wykorzystaniem energii elektrycznej znajdującego się w naszym codziennym otoczeniu (szkoła, dom). 3) Poznanie podstawowych zasad udzielania pomocy przedmedycznej. 4) Poznanie zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. 5) Zapoznanie się z ogólnymi zasadami i podstawowym sprzętem ochrony przeciwpożarowej. 6) Zdobycie umiejętności rozpoznawania i odczytywania znaków powszechnej informacji i BHP znajdujących się w najbliższym otoczeniu. 7) Zdobycie umiejętności i stosowania się do znaków i sygnałów stosowanych w wypadku zagrożeń. 8) Zapoznanie się z zasadami ruchu drogowego. 9) Zmiana obiegowych przekonań o tym, że wszystkiego trzeba w życiu spróbować. 10) Dostarczenie informacji na temat zgubnych skutków używania papierosów, alkoholu, narkotyków, dopalaczy. 11) Ukazanie zagrożeń wynikających z sięgania po te środki. 12) Pokazywanie możliwości zdrowego życia, które daje radość i satysfakcję. 13) Integracja grupy. 14) Obserwacja siebie i rozpoznawanie swoich uczuć; tworzenie własnego słownika uczuć. 15) Analiza podejmowanych działań i przewidywanie ich konsekwencji. 16) Rozumienie uczuć swoich i innych osób, respektowanie różnic w uczuciach. 2
17) Samoakceptacja postrzeganie siebie w korzystnym świetle, rozpoznawanie swoich silnych i słabych punktów. 18) Asertywność przedstawianie swoich uczuć i trosk bez złości i rezygnacji. 19) Umiejętność rozwiązywania problemów bez porażek. 20) Diagnozowanie przez Szkołę stanu zdrowia uczniów, ze szczególnym uwzględnieniem chorób przewlekłych, poprzez wypełnienie przez rodziców dobrowolnego oświadczenia. Rozdział III Szczegółowy plan zajęć z zakresu bezpieczeństwa 5 1. Znaki powszechnej informacji: 1) Poznanie podstawowych znaków BHP znajdujących się w najbliższym otoczeniu. 2) Zdobycie umiejętności stosowania się do znaków powszechnie stosowanych w wypadku zagrożeń. 3) Zdobycie umiejętności rozpoznawania i odczytywania znaków powszechnej informacji. 2. Poznajemy sygnały alarmowe: 1) Zapoznanie uczniów z planem ewakuacji szkoły na wypadek zagrożenia. 2) Uświadomienie konieczności zachowania zasad dyscypliny podczas ewakuacji. 3) Zapoznanie i zapamiętanie ustalonego dla szkoły sygnału alarmowego. 4) Poznanie drogi ewakuacji w całym budynku. 5) Wyuczenie dyscypliny i sprawności opuszczania budynku. 3. Ochrona przeciwpożarowa: 1) Poznanie przyczyn powstawania pożarów. 2) Zapoznanie uczniów z podstawowymi środkami gaśniczymi i możliwościami ich stosowania w danej sytuacji. 3) Zdobycie umiejętności posługiwania się podstawowym sprzętem gaśniczym będącym na wyposażeniu Szkoły. 4) Zapoznanie z praktycznymi informacjami dotyczącymi ewakuacji z budynku. 4. Bezpieczeństwo i higiena pracy: 1) Poznanie podstawowych zasad bezpiecznej i higienicznej pracy w Szkole. 2) Przypomnienie zasad bezpiecznego użytkowania sprzętu szkolnego podczas zajęć. 3
3) Przypomnienie zasad korzystania z sal lekcyjnych, pracowni komputerowej, korytarza, stołówki i boiska szkolnego. 4) Poznanie zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. 5) Zdobycie umiejętności organizowania bezpiecznej i kulturalnej zabawy na przerwach międzylekcyjnych. 5. Bawimy się bezpiecznie, przyjemnie i kulturalnie: 1) Poznanie zasad bezpiecznej i kulturalnej zabawy podczas przerw międzylekcyjnych i w czasie wolnym. 2) Podniesienie świadomości uczniów dotyczącej skutków niebezpiecznych zabaw. 6. Bezpieczna wycieczka: 1) Zapoznanie z zasadami organizowania bezpiecznej wycieczki szkolnej zgodnie z ogólnymi przepisami dotyczącymi organizacji pozaszkolnych form nauczania. 2) Zapoznanie z regulaminem zachowania się na wycieczce. 3) Uświadomienie uczniom konieczności bezwzględnego przestrzegania postanowień regulaminu wycieczki. 7. Niebezpieczeństwa grożące dzieciom: 1) Określenie znaczenia niebezpieczne sytuacje. 2) Jak uniknąć niebezpiecznych sytuacji. 3) Uświadomienie skutków niebezpiecznych sytuacji. 4) Poznanie zasad prawidłowego zachowania się w niebezpiecznej sytuacji. 8. Higiena mojego umysłu: 1) Zapoznanie uczniów z pojęciem higieny ciała i umysłu. 2) Podniesienie umiejętności określenia wpływu czynników środowiska naturalnego, sztucznego i społecznego na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka. 3) Podniesienie świadomości na temat reakcji organizmu ludzkiego na działanie tych czynników. 9. Bezpieczne poruszanie się po drodze: 1) Poznanie znaków drogowych. 2) Zapoznanie z podstawowymi zasadami ruchu drogowego. 3) Zdobycie umiejętności oceny sytuacji na drodze, także związaną z aktualną sytuacją pogodową i zaplanowanie odpowiedniego postępowania. 4) Stosowanie elementów zwiększających bezpieczeństwo w sytuacji poruszania się po drodze odblaski. 4
10. Bezpieczeństwo młodego rowerzysty: 1) Poznanie zasad bezpiecznego poruszanie się rowerem. 2) Uświadomienie skutków brawury i nieprzestrzegania przepisów. 3) Zdobycie umiejętności prawidłowego zachowania się w ruchu drogowym. 4) Uświadomienie potrzeby korzystania z elementów zwiększających bezpieczeństwo: odpowiednie oświetlenie, kask ochronny, odblaski, kamizelka odblaskowa, dzwonek. 11. Podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy i postępowania w razie wypadku: 1) Zaznajomienie z zasadami udzielania pomocy przedmedycznej. 2) Zapoznanie się z zagadnieniami budowy i czynnościami organizmu. 3) Zdobycie umiejętności postępowania w nagłych wypadkach. 4) Nabycie umiejętności powiadamiania odpowiednich służb ratownictwa medycznego i drogowego. 12. Żywność i żywienie: 1) Poznawanie zasad właściwego odżywiania. 2) Propagowanie produktów sprzyjających zdrowiu. 3) Kształtowanie nawyków zdrowego i racjonalnego odżywiania. 4) Uświadamianie groźnych następstw stosowania nieprawidłowych nawyków żywieniowych oraz chorób związanych z zaburzeniami odżywiania. 13. Aktywność ruchowa i umysłowa: 1) Poznanie różnych sposobów spędzania wolnego czasu. 2) Kształtowanie pozytywnych nawyków związanych ze spędzaniem wolnego czasu. 3) Uświadomienie skutków nieregularnego trybu życia. 4) Poznanie zachowań sprzyjających i zagrażających zdrowiu. Rozdział IV Szczegółowy plan działań z zakresu profilaktyki uzależnień 6 1. Jak pozostać sobą w dzisiejszym świecie?: 1) Ostrzeżenie przed iluzoryczną wizją świata kształtowaną przez media. 2) Wzmocnienie czujności zdystansowania wobec złudnych miraży świata. 3) Uzmysłowienie, że nie jest gorszy ten, kto nie podąża bezkrytycznie za modą, szpanem, sukcesem. 5
2. Zagrożenia okresu dojrzewania presja grupy: 1) Zastanowienie się nad swoją pozycją w grupie rówieśniczej. 2) Uświadomienie, jakie cechy posiada dobry kolega. 3) Zrozumienie potrzeby wyboru dobrego kolegi prawdziwego przyjaciela. 4) Ćwiczenie postawy asertywności. 3. O szkodliwości palenia tytoniu: 1) Przekazanie rzetelnych informacji o szkodliwym działaniu tytoniu. 2) Zmiana obiegowych przekonań o uspakajającym działaniu nikotyny. 3) Wyrabianie przekonania o słuszności stanowczej odmowy w przypadku presji grupy. 4) Uświadomienie uczniom, że nie muszą zgadzać się na bycie biernym palaczem. 4. Dlaczego ludzie piją?: 1) Ukazanie przyczyn, w których ludzie sięgają po alkohol. 2) Wpływ na zmianę obiegowych opinii na temat picia alkoholu. 3) Przekazanie informacji: czym jest choroba alkoholowa i jak trudno ją leczyć. 5. Narkotyki i dopalacze konsekwencja pierwszego razu: 1) Ukazanie niektórych przyczyn zażywania narkotyków i dopalaczy. 2) Przestrzeganie przed wzięciem narkotyku lub dopalacza na próbę. 3) Ukazanie mechanizmu uzależnienia. 4) Potrzeba pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom. 6. Mądrze korzystam ze zdobyczy techniki: 1) Ukazanie szkodliwości nadmiernego oglądania telewizji, zbyt długiej pracy przy komputerze, zabawy telefonem itp. 2) Propagowanie świadomego wybierania programów telewizyjnych i racjonalnego korzystania z komputera. 3) Przygotowanie do świadomego wykorzystywania informacji pochodzących z różnych źródeł. 4) Informowanie o bezpiecznym korzystaniu z Internetu. 5) Uświadomienie skutków niewłaściwego poruszania się w środowisku wirtualnym (w szczególności zagrożeń wynikających z nawiązywania znajomości przez Internet). 6
Rozdział V Szczegółowy plan działań z zakresu edukacji emocjonalnej 7 1. Świadomość własnych uczuć: 1) Ustalenie wspólnych zasad pracy w grupie. 2) Integracja grupy, stworzenie miłej, odprężającej atmosfery. 3) Uświadomienie dzieciom podstawowych uczuć wyrażanych w życiu codziennym. 4) Poszerzenie słownictwa związanego z tematyką uczuć i emocji. 5) Uświadomienie dzieciom w jakich sytuacjach wyrażają uczucia podstawowe oraz na podstawie jakich sygnałów pochodzących od ciała mogą je rozpoznawać. 2. Nazywanie uczuć innych. Empatia: 1) Uświadomienie dzieciom jakie uczucia mają wpływ na tworzenie układów międzyludzkich. 2) Pokazanie uczniom jakie uczucia wywołują pewne układy między ludźmi opracowanie krótkich scenek i odgrywanie ich przez dzieci. 3) Ćwiczenia umiejętności wczuwania się w położenie innej osoby. 3. Panowanie nad emocjami. Komunikaty Ja": 1) Uświadomienie dzieciom jak obchodzić się ze złością, która jest podstawowym uczuciem dla każdego człowieka. 2) Ukazanie sposobów wyrażania złości społecznie akceptowanych. 3) Prezentacja budowy komunikatu ja. 4) Kształtowanie umiejętności okazywania i kontrolowania emocji. 4. Aktywne słuchanie. Ja i ty: 1) Dokonanie rozróżnienia pomiędzy sytuacjami, kiedy należy aktywnie słuchać, a kiedy stosować komunikat ja. 2) Uczenie różnych form wypowiedzi akceptujących uczucie. 3) Słuchanie bardzo uważne (język ciała). 4) Zaakceptowanie uczuć. 5) Określenie tych uczuć. 5. Postawa BEST (z czego jestem zadowolony, co siebie lubię): 1) Umożliwienie dzieciom uświadomienia sobie swoich mocnych stron i nauczenie się ich rozpoznawania (technika SWOT). 7
2) Wzajemne poinformowanie, jakie zachowania innych powinny być odbierane jako wsparcie. 3) Uświadomienie dzieciom konieczności zaakceptowania określonych słabości i wad, które pozwolą im osiągnąć realne i żywe poczucie własnej wartości. 6. Pochwała i nagana: 1) Ukazanie typowych form chwalenia lub ganienia postępowania uczniów (zawierających ocenę zachowań ucznia). 2) Uczenie stosowania pochwały lub nagany opisowej, ocenianie zachowania, a unikanie oceny osoby, jako metoda wzmacniająca każdy ma prawo do popełnienia błędu, ale to nie znaczy, że jest zły. 7. Problemy klasy. Rozwiązywanie problemów klasowych: 1) Ukazanie typowych problemów i przykładowych form rozwiązywania konfliktów. 2) Prezentacja i wypróbowanie etapów metody rozwiązywania problemów bez porażek. 3) Wzmacnianie poczucia przynależności do zespołu klasowego. 4) Organizowane pomocy koleżeńskiej w nauce. 8. Trudności adaptacyjne uczniów: 1) Diagnozowanie problemów uczniów na początku I i II etapu edukacyjnego oraz trudności uczniów niepełnosprawnych rozpoczynających naukę w Szkole. 2) Wsparcie uczniów w procesie adaptacji w Szkole. 3) Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z problemami. 4) Wyposażenie uczniów w kluczowe umiejętności życiowe. 5) Troska o integrację klasy. 9. Eliminowanie przejawów agresji i przemocy w Szkole: 1) Przeciwdziałanie agresji: rozwijanie postaw prospołecznych, zapewnienie poczucia bezpieczeństwa w szkole, uczenie rozwiązywania sporów i trudnych sytuacji, uczenie zapobiegania stresowi. 2) Kształtowanie pozytywnych wzorów zachowań. 3) Uczenie sposobów rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji. 4) Kształtowanie umiejętności właściwego reagowania wobec agresji. 10. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu: 1) Stałe monitorowanie stosunków panujących w grupie rówieśniczej. 2) Integrowanie uczniów w obrębie klas, całej społeczności szkolnej. 3) Diagnoza trudności edukacyjnych wśród uczniów. 8
4) Organizowanie pomocy koleżeńskiej (np. w nauce) wśród uczniów. 5) Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez udzielanie wsparcia, udział w zajęciach dodatkowych. 11. Dziecko z rodziny migracyjnej: 1) Monitorowanie sytuacji uczniów związanej z wyjazdem rodziców za granicę w celach zarobkowych. 2) Udzielanie różnych form wsparcia w zakresie rozwoju emocjonalnego, poznawczego i społecznego. 3) Wspomaganie wychowawczej funkcji rodziny. Rozdział VI Postanowienia końcowe 8 Program uchwalony przez Radę Rodziców, w porozumieniu z Radą Pedagogiczną w dn. 27.09.2016r. 9