U. Olewicka, Wroclaw University of Economics Planowanie przychodów ze sprzedaży na podstawie przedsiębiorstwa z branży budowlanej Working paper Słowa kluczowe: Planowanie przychodów ze sprzedaży, metoda stabilnego wzrostu, planowanie finansowe Streszczenie: Poniższy raport ma na celu dokonanie prognozy przychodów ze sprzedaży za rok 2013 przedsiębiorstwa z branży budowlanej z zastosowaniem metody stabilnego wzrostu i w odniesieniu do strategii firmy i wskaźników makroekonomicznych.
Wstęp Planowanie finansowe jest jednym z najważniejszych elementów zarządzania przedsiębiorstwem, zyskującym szczególnie na znaczeniu w warunkach niepewności gospodarczej. Jednym z narzędzi planowania finansowego jest prognoza sprzedaży, którą przeprowadzić można w oparciu o różne modele i metody obliczeń, z wykorzystaniem danych historycznych. Niniejsza praca ma na celu zaprezentowania prognozy przychodów ze sprzedaży dla przedsiębiorstwa z branży budowanej w oparciu o metodę stabilnego wzrostu w porównaniu z założeniami makroekonomicznymi i polityką firmy. Omawiane w niniejszej pracy przedsiębiorstwo zgodnie ze statutem prowadzi działalność w zakresie: 1. Pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody 2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, gospodarowanie odpadami 3. Pozostałe usługi sanitarne i pokrewne 4. Budownictwo 5. Badania i analizy techniczne Głównym zadaniem przedsiębiorstwa jest produkcja i dystrybucja wody oraz odbiór ścieków z terenu miasta i gmin ościennych. Udział grupy odbiorców w ilości sprzedanej wody ogółem przedstawia się następująco: 69,2 % - gospodarstwa domowe, 19,5 % - pozostali odbiorcy, 11,2 % - przemysł, 0,1 % - woda na cele przeciwpożarowe i inne. Co roku Rada Nadzorcza zatwierdza w uzgodnieniu z władzami miasta i gmin cennik opłat za wodę i ścieki, co stanowi podstawę ustalenia przychodów i prowadzenia gospodarki finansowej. Opis teoretyczny metody W celu ustalenia prognozy przychodów ze sprzedaży na rok 2013 zastosowane zostały dane zaczerpnięte ze sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa za lata 2010-2011 opublikowanego w Monitorze B, a także opublikowanego na stronie internetowej przedsiębiorstwa raportu rocznego za 2
rok 2012. Analizę przeprowadzono zgodnie z metodą stabilnego wzrostu, zestawiając dane za lata 2011 oraz 2012, a otrzymany wynik został porównany z obowiązującym na rok 2013 cennikiem i strukturą sprzedaży. Dodatkowo uwzględniono wskaźniki makroekonomiczne z założenia do projektu budżetu państwa na rok 2013 z czerwca 2012 r. 1 Warunkiem zastosowanie tej metody jest stabilność wskaźników przedsiębiorstwa w prognozowanym okresie, a także jego poprawne funkcjonowanie w kwestii finansowej, oraz niezmienność warunków w jakich przedsiębiorstwo działa. 2 Zastosowanie przyjętych metod ustalania prognozy przychodów ze sprzedaży dla wybranego przedsiębiorstwa Poniższa prognoza została sporządzona w oparciu o oświadczenia Zarządu, że nie istnieją fakty i okoliczności, które wskazywałyby na zagrożenia dla możliwości kontynuowania działalności na skutek zamierzonego lub przymusowego zaniechania bądź istotnego ograniczenia przez przedsiębiorstwo dotychczasowej działalności. Przychody ze sprzedaży towarów i wyrobów gotowych (produktów) przedsiębiorstwo uznaje w wysokości uprawdopodobnionej tj. uzyskania przez nie korzyści ekonomicznych. Korzyści ekonomiczne da się wiarygodnie wycenić. Za przychody przedsiębiorstwa uważa się produkty w momencie przekazania nabywcy. Obciążenie nabywcy następuje wg wartości netto powiększonej o podatek od towarów i usług. Udział przychodów netto ze sprzedaży i zrównanych z nimi stanowi 92,50 % za rok 2011, oraz 93,9 % za rok 2012, co oznacza jego wzrost w tym roku o 1,41 %. Przedsiębiorstwo jest w trakcie realizacji strategii obejmującej lata 2012-2016, która Przewiduje z jednej strony dalszą koncentrację na podstawowych obszarach działania związanych ze zbiorowym 1 RADA MINISTRÓW, ZAŁOŻENIA PROJEKTU BUDŻETU PAŃSTWA NA ROK 2013, Warszawa, czerwiec 2012 r., s. 8, 12. 2 Pluta W., Michalski G. "Krótkoterminowe zarządzenie kapitałem. Jak zachować płynność finansową", C.H. Beck Sp. z o.o. Warszawa 2005, s. 141. 3
zaopatrzeniem w wodę i zbiorowym odprowadzaniem ścieków przy jednoczesnym bardzo intensywnym programie inwestycyjnym. 3 Wartość wskaźników ustalono na podstawie następujących wzorów 4 w oparciu o dane zawarte w Tabeli 1.: 1. Wskaźnik rotacji aktywów = Przychody ze sprzedaży netto / Aktywa razem 2. Wskaźnik zysku zatrzymanego = Zysk zatrzymany / Zysk netto 3. Wskaźnik marży zysku netto = Zysk netto / Przychody ze sprzedaży netto 4. Wskaźnik zadłużenia = Kapitały obce / Kapitały własne Tabela 1. Wybrane dane ze sprawozdania finansowego 2010-2011 oraz raportu rocznego za rok 2012 w tys. PLN 2011 2012 Przychody ze sprzedaży netto 338724 366801 Zysk netto 18068 15982 Zysk zatrzymany 12941 12184 Aktywa razem 2168792 2261147 Kapitały własne 959883 973052 Kapitały obce 1208909 1288095 Tabela 2. Wskaźniki przedsiebiorstwa 2011 2012 Wskaźnik rotacji aktywów 0,16 0,16 Wskaźnik zysku zatrzymanego 0,72 0,76 Wskaźnik marży zysku netto 0,05 0,04 Wskaźnik zadłużenia 1,26 1,32 3 Raport roczny za rok 2012, s.5. 4 W. Pluta, G. Michalski, dz. cyt., s. 141. 4
Uwzględniając powyższe obliczenia prognoza przychodów ze sprzedaży na rok następny ustalona według wzoru 5 : ( ) ( ( )) wynosi +1% w odniesieniu zarówno do danych z roku 2011 jak i 2012. W oparciu o wynik prognozy na podstawie danych za rok 2012 można stwierdzić z zachowaniem ostrożności, że przyrost przychodów ze sprzedaży w roku 2013 będzie wynosił 1% co da tym samym kwotę 370 469 tys. PLN. Fakt, że wskutek analizy wskaźników za 2011 rok uzyskano taki sam wynik (1%) oznacza, że przyjęte wartości nie odbiegają od trendu w kreowaniu wielkości tych przychodów w przedsiębiorstwie. Z uwagi na opublikowane na stronie internetowej przedsiębiorstwa informacje dotyczące wielkości sprzedaży wody oraz ilości przyjętych i oczyszczonych ścieków w latach ubiegłych, również i na ich podstawie przeprowadzono prognozę wielkości przychodów ze sprzedaży. Wielkość sprzedaży wody w roku 2012 ukształtowała się na poziomie 41 216,2 tys., natomiast ścieków 55 375 tys.. Analizując cennik obowiązujący na rok 2013 zaobserwowano średni wzrost opłat za wodę i ścieki w wysokości 6,22 %. Zakładając na 2013 porównywalną wielkość sprzedaży wody oraz przyjętych i oczyszczonych ścieków planowany przychód z tego tytułu szacuje się na 389 616 tys. PLN. Uzyskano w ten sposób wynik wyższy niż wskazują obliczenia właściwe dla metody stabilnego wzrostu. Jednakże na podstawie informacji opublikowanych w raporcie rocznym za rok 2012 zaobserwowano, że wzrostowi cen towarzyszy wzrost liczby odbiorców przy jednoczesnym spadku zużycia wody. Wynika to zarówno ze zmian natury technicznej (wprowadzenie liczników wody, modernizacja sieci wodno-ściekowej, modernizacja oczyszczalni ścieków) ale także ze zmian w sposobie korzystania (trend do oszczędzania, wzrost opadów atmosferycznych skutkujący zmniejszeniem zapotrzebowania na wodę dla celów ogrodowych, rosnąca świadomość ekologiczna). 5 Tamże. 5
Otrzymaną wielkość powinno się także skorygować o liczne procesy inwestycyjne uruchomione, wskutek uzyskania dotacji ze środków unijnych, i kontynuowane w następnych latach. Otrzymane wyniki warto zestawić z opublikowanymi w Założeniach projektu budżetu państwa na rok 2013 6 wskaźnikami makroekonomicznymi. Prognozowana wielkość zużycia publicznego odpowiadającego w tym przypadku zbiorowemu zaopatrzeniu w wodę i odbiór ścieków ma wzrosnąć o 0,6 % w stosunku do wielkości z roku 2012. Jednocześnie prognozowany udział inwestycji publicznych w PKB charakteryzuje się spadkiem z 5,2% w 2012 r. i 3,9% w 2013 r. 7 Porównując wyniki otrzymane z zastosowaniem powyższych metod i zasady ostrożnej wyceny zaobserwowano, że 1% przyrost przychodów ze sprzedaży przewidywany metodą stabilnego wzrostu jest w zestawieniu z danymi makroekonomicznymi najbardziej wiarygodny. Podsumowanie Podstawową decyzją, którą należy podjąć planując przychody ze sprzedaży na rok następny jest wybór odpowiedniej metody szacunkowej. Uwarunkowany jest on sytuacją przedsiębiorstwa, na którą składają się takie czynniki jak stabilność finansowa, obszar i warunki działania, trendy charakterystyczne dla danej firmy i branży oraz inne czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. W odniesieniu do omawianego przedsiębiorstwa z branży budowlanej, kierując się zasadą ostrożnej wyceny, w oparciu o opublikowane informacje w zakresie realizowanych zadań inwestycyjnych (dotacje unijne) i modernizacyjnych przewidzianych do realizacji w 2013 roku, a także w oparciu o Założenia projektu budżetu państwa na rok 2013 opracowany przez Radę Ministrów w czerwcu 2012 roku (str. 8 i 12) przyjęto wielkość przychodów wyliczoną metodą stabilnego wzrostu wyższą o 1% w stosunku do osiągniętej w 2012 roku, w wysokości 370 469 tys. zł. 6 RADA MINISTRÓW, ZAŁOŻENIA PROJEKTU BUDŻETU PAŃSTWA NA ROK 2013, Warszawa, czerwiec 2012 r., s. 12. 7 Tamże, s. 8. 6
Bibliografia 1) Pluta W. "Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie", Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003 2) Pluta W., Michalski G. "Krótkoterminowe zarządzenie kapitałem. Jak zachować płynność finansową", C.H. Beck Sp. z o.o. Warszawa 2005 3) Surdel P., Forex- Analiza techniczna, wyd. Internetowe Wydawnictwo Złote Myśli, Poznań 2004 4) Sierpińska M., Wędzki D., Zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, wyd. PWN, Warszawa 1997 5) Zaleska M. "Ocena ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa przez analityka bankowego. Oficyna Wydawnicza. Szkoła Główna Handlowa, 2005 6) Grzenkowicz N., Kowalczyk J, Kusak A., Podgórski Z., Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa wyd. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007 7) Bednarski L., Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, wyd. PWE, Warszawa 2007 8) Hamrol M., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Ujęcie sytuacyjne, wyd. Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 2007 9) Krzemińska D., Finanse przedsiębiorstwa, wyd. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 2000 10) Czekaj J, Dresler Z., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw. Podstawy teorii, wyd PWN, Warszawa 2005 11) Kopiński A., Finanse przedsiębiorstw, wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego 12) Duda-Piechaczek E. "Analiza i planowanie finansowe", Helion, Gliwice 2007 13) Komorowski J., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, ODDK 2001 14) Sierpińska M, Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych wyd. PWN, Warszawa 1997 15) Gryko J., Kluzek M., Kubiak J., Nowaczyk T., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie wyd. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2008 16) Bojańczyk M. Finanse przedsiębiorstwa, wyd. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2012 17) Kowalak R. "Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa", Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2003 18) Dębski W. "Teoretyczne i praktyczne aspekty zarządzania finansami przedsiębiorstwa", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 7
19) Śnieżek E., Wiatr M. "Interpretacja i analiza przepływów pieniężnych", Wolters Kluwer, Warszawa 2011 20) Jakubczyc J. "Metody oceny projektu gospodarczego", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008 21) Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 22) Michalski Grzegorz (2010) Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment. Romanian Journal of Economic Forecasting vol. 13 iss 1 pp 198-214 23) Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika 24) Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12 19 25) Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value -Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262. 26) M. Rubczewska, P. Robaszewski, A. Zygiel, Planowanie przyszłorocznej sprzedaży dla przedsiębiorstw z branży: Handel hurtowy z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, 2013 27) A. Miszkiewicz, Planowanie przychodów ze sprzedaży na podstawie przedsiębiorstwa z branży firm centralnych (head offices) oraz holdingów z wyłączeniem holdingów finansowych, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, 2013 28) RADA MINISTRÓW, ZAŁOŻENIA PROJEKTU BUDŻETU PAŃSTWA NA ROK 2013, Warszawa, czerwiec 2012 8