Fabiszewska A., Wroclaw University of Economics. Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości przedsiębiorstwa na przykładzie

Transkrypt

1 Fabiszewska A., Wroclaw University of Economics Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstwa z branży odzieżowej Working paper JEL Clasification A10 Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością i ryzykiem przedsiębiorstwa. Analiza y, NPV Streszczenie: Raport opisuje jeden ze sposobów zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie z branży odzieżowej za pomocą analizy y.

2 1. Wstęp Zarządzanie ryzykiem przedsiębiorstwa jest nieodłącznie związane z procesem zarządzania przedsiębiorstwem. Potrzeba zabezpieczania podmiotu przed ryzykiem wynika z głównego celu przedsiębiorstwa, jakim jest przyrost, maksymalizacja jego wartości. Wzrost wartości przedsiębiorstwa przekłada się na zwiększenie bogactwa właścicieli przez zmniejszenie ryzyka inwestowania w przedsiębiorstwo, kadry jak również pracowników przez potwierdzenie ich kompetencji, poczucie sukcesu. Przyrost wartości przedsiębiorstwa wpływa także pozytywnie na kontrahentów i wierzycieli dając im większe poczucie pewności, co do kontynuacji działalności i dalszej współpracy. Przedsiębiorstwa obierające za główny cel działalności właśnie wzrost wartości są atrakcyjne dla inwestorów, dając im pewnośd, że inwestowany kapitał nie jest marnotrawiony, przedsiębiorstwo zwiększa swoją wiarygodnośd, przez co łatwiej i taniej może pozyskiwad dodatkowy kapitał, a także jest mniej narażone na upadłośd. Dlatego ważne jest odpowiednie zarządzanie ryzykiem, aby móc zabezpieczyd się przed nim lub jego negatywnymi skutkami mogącymi wpłynąd np. na wartośd przedsiębiorstwa, skutkując w najgorszym wypadku jego likwidacją bądź przejęciem. 2. Opis teoretyczny metody Termin ryzyko wywodzi się z języka włoskiego (wł. Risico), w którym oznacza przedsięwzięcie, którego wynik jest nieznany albo niepewny, lub możliwośd, że coś się uda albo nie uda 1. Ryzyko często jest mylone z niepewnością. Różnica między nimi polega na tym, że w przypadku niepewności nie znamy szans rozwoju sytuacji, a więc prawdopodobieostwa osiągnięcia oczekiwanego rezultatu i nie jesteśmy w stanie go obliczyd. 2 Natomiast w przypadku ryzyka znamy możliwe, przyszłe sytuacje i wartośd oczekiwania wyniku przedsięwzięcia. Ryzyko można rozumied w dwojaki sposób: rozumiane negatywnie- jako możliwośd nieosiągnięcia oczekiwanego efektu oraz rozumiane neutralnie, jako możliwośd osiągnięcia efektu, który będzie się różnił od oczekiwanego 3. Zarządzanie ryzykiem rozumie się, jako podejmowanie działao mających na celu identyfikację, pomiar, sterowanie ryzykiem oraz monitorowanie i kontrolę ryzyka 4. Przedsiębiorstwo, realizując główny cel swojej działalności jakim jest proces maksymalizacji jego wartości, dokonując identyfikacji ryzyka powinno określid rodzaje ryzyka, które wiążą się z daną działalnością. 1 Hedging i nowoczesne usługi finansowe, redaktorzy naukowi M. Biegaoski, A. Janc, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznao 2001, s. 9 2 Michalski G. Leksykon zarządzania finansami, wyd. Beck, Warszawa Zarządzanie ryzykiem, red. K. Jajuga, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s Zarządzanie ryzykiem, red. K. Jajuga, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 15

3 Prawidłowe rozpoznanie ryzyk jest o tyle istotne, że umożliwia podjęcie działao mających na celu zabezpieczenie się przed nimi lub ich redukcję do dopuszczalnych rozmiarów. W sterowaniu ryzykiem możemy aktywnie oddziaływad na przyczyny ryzyka oraz pasywnie koncentrowad się na zabezpieczaniu przed ewentualnymi stratami. Na wartośd przedsiębiorstwa składają się oczekiwane i zdyskontowane przepływy pieniężne. Przyrost wartości jest tym większy im wyższe będą oczekiwane przepływy pieniężne i niższy koszt kapitału. Przepływy pieniężne obarczone są ryzykiem i im będzie ono wyższe tym większa będzie różnica między oczekiwaną, a uzyskaną wartością przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo, realizując strategię zarządzania ryzykiem, ogranicza zmiennośd przepływów pieniężnych oraz ma szansę wpłynąd na wielkośd straty bądź jej uniknięcia w momencie gdyby nie uwzględniono ryzyka. Zatem zarządzanie ryzykiem polega na podejmowaniu decyzji i realizacji działao prowadzących do osiągnięcia akceptowalnego poziomu ryzyka. 3. Praktyczny przykład zastosowania W pracy analizy ryzyka w badanym przedsiębiorstwie dokonam za pomocą analizy y. Jest to metoda pośrednio uwzględniająca ryzyko. Służy do analizowania ryzyka związanego z zarządzaniem finansami przedsiębiorstwa w warunkach niepewności. Polega ona na tym, że dla każdej inwestycji sporządza się prognozy kształtowania się czynników wpływających na wartośd obecną netto inwestycji w różnych warunkach przyszłych y. W pracy dokonam analizy trzech y: bazowego, optymistycznego i pesymistycznego. Tworząc e będę zmieniała wartości uzyskanych przychodów, a także kosztów zmiennych. Przy każdym u uwzględniam także prawdopodobieostwo jego wystąpienia, dzięki czemu będę mogła obliczyd oczekiwaną wartośd NPV. Wartości kosztu kapitału dla lat 2010 i 2011 zostały wyliczone w poprzednim projekcie, natomiast dla roku N jest to średnia roku 2010 i Wartości te wynoszą: rok N CC 0,1530 0,1548 0,1539 Tabela 1. Koszt kapitału na podstawie Wpływ decyzji w zakresie strategii zarzadzania kapitałem obrotowym netto na wartośd przedsiębiorstwa G. Michalski

4 1.Scenariusz Bazowy. Scenariusz bazowy tworzę na podstawie danych uzyskanych ze sprawozdao finansowych. Zakładam, że przychody wzrosną o 10%, a koszty zmienne o 3%. Scenariusz ten występuje z prawdopodobieostwem 60%. rok N CR , , ,46 CE , , ,11 EBIT , , ,23 NOPAT , , ,36 ΔNWC , , ,10 CAPEX , ,83 0,00 FCF , , ,38 Tabela 2 Wolne przepływy, opracowane na podstawie Wpływ wyboru strategii inwestowania w aktywa bieżące na koszt kapitału i na wartośd przedsiębiorstwa Grzegorz Michalski i sprawozdao finansowych. 2.Scenariusz optymistyczny. W u optymistycznym zakładam korzystniejsze wartości niż rzeczywiste, w tym wypadku przychody ze sprzedaży wzrosną o 17%, a koszty zmienne zmaleją o 5%. Przyczynami takich zmian mogą byd na przykład rozszerzenie działalności przedsiębiorstwa, wzrost popytu, zainteresowania przedsiębiorstwem i jego produktami dzięki między innymi dobrej reklamie, marketing. Scenariusz ten występuje z prawdopodobieostwem 25%. rok N CR , , ,32 CE , , ,48 EBIT , , ,72 NOPAT , , ,75 ΔNWC , , ,10 CAPEX , ,83 0,00 FCF , , ,77 Tabela 3. Wolne przepływy pieniężne dla wariantu optymistycznego, opracowane na podstawie Wpływ wyboru strategii inwestowania w aktywa bieżące na koszt kapitału i na wartośd przedsiębiorstwa Grzegorz Michalski i sprawozdao finansowych. 3.Pesymistyczny. W tym u zakładam bardziej negatywne wartości, koszty zmienne wzrosną o 10%, a przychody ze sprzedaży zmaleją o 12%. Przyczynami takich zmian mogą byd między innymi pojawienie się konkurencji na rynku, spadek zainteresowania przedsiębiorstwem i spadek popytu lub podaży. Prawdopodobieostwo wystąpienia tego a wynosi 15%.

5 rok N CR , , ,77 CE , , ,95 EBIT , , ,30 NOPAT , , ,49 ΔNWC , , ,10 CAPEX , ,83 0,00 FCF , , ,47 Tabela 4. Wolne przepływy pieniężne dla wariantu pesymistycznego, opracowane na podstawie Wpływ wyboru strategii inwestowania w aktywa bieżące na koszt kapitału i na wartośd przedsiębiorstwa Grzegorz Michalski i sprawozdao finansowych. Po wyliczeniu oczekiwanych wolnych przepływów pieniężnych, mogę obliczyd NPV dla każdego a. FCF 0 wynosi ,00 bazowy optymistyczny pesymistyczny NPV , , ,25 Tabela 5. NPV dla y, opracowane na podstawie Paradoks Cyklu Operacyjnego G.Michalski Mając wyliczone NPV, możemy wyliczyd wartośd oczekiwanego NPV, zgodnie ze wzorem: Wzór nr 1. P i -prawdopodobieostwo realizacji i-tego a NPV i - wartośd obecna netto dla i-tego a b- bazowy p- pesymistyczny o- optymistyczny bazowy optymistyczny pesymistyczny NPV , , ,25 Prawd. 0,6 0,25 0,15 E(NPV) , , , ,13 Tabela 6. Oczekiwana wartośd NPV, opracowane na podstawie Paradoks Cyklu Operacyjnego G.Michalski Możemy zauważyd, że wszystkie e mają dodatnie NPV, także wszystkie możemy przyjąd ze względu na ich opłacalnośd. Najwyższym NPV wyróżnia się wariant optymistyczny, więc on byłby najlepszy, natomiast najgorszym jest wariant pesymistyczny, ponieważ ma najniższa wartośd NPV. Skupiając się na oczekiwanych wolnych przepływach pieniężnych, możemy zauważyd, że są one najmniejsze i nawet ujemnie w przypadku wariantu pesymistycznego, co negatywnie wpłynie na wartośd przedsiębiorstwa. Biorąc pod uwagę wartośd sumy zdyskontowanych przepływów kosztów i korzyści E(NPV), możemy zauważyd, że jest ona dodatnia przez co dany projekt inwestycyjny jest opłacalny.

6 4. Podsumowanie. Zarządzanie ryzykiem jest nieodłącznie powiązane z zarządzaniem przedsiębiorstwem. Ryzyko może stanowid zagrożenie, dlatego przedsiębiorstwo powinno podejmowad działania mogące zmniejszyd je jak i jego skutki. Ryzyko można traktowad również jako szanse na uzyskanie większych korzyści w przypadku podjęcia się działalności obarczonej większym ryzykiem. Zauważyd możemy, że optymistyczny przynosi największe korzyści, ale jest też obarczony większym ryzykiem nie osiągnięcia oczekiwanej wartości niż bazowy, dlatego pomimo większych w korzyści wynikających z tego a, przedsiębiorstwo powinno pozostad przy wariancie bazowym, gdyż jest on bezpieczniejszy i prawdopodobieostwo jego wystąpienia jest największe, bo aż 60%.

7 Bibliografia 1.K. Jajuga, Zarządzanie ryzykiem, red. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s Dudycz, T. Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa. Warszawa: PWE Koźmioski, A., Piotrowski W. Zarządzanie. Teoria i praktyka. Warszawa: PWN Szymaoski, P. Zarządzanie majątkiem obrotowym w procesie kreowania wartości przedsiębiorstwa. Łódź: Petros Waśniewski, P. Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa jako narzędzie sterowania jego wartością. 6.Michalski, G. Wpływ czynników kształtujących poziom ostrożnościowych zasobów gotówki na wartośd przedsiębiorstwa. W Prace Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw nr 48, Szczecin Michalski, G. Wplyw decyzji w zakresie strategii zarzadzania kapitałem obrotowym netto na wartośd przedsiębiorstwa Lublin Michalski, G. Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw. Warszawa: C.H.Beck Michalski G. Leksykon zarządzania finansami, wyd. Beck, Warszawa Michalski, G. Wpływ wyboru strategii inwestowania w aktywa bieżące na koszt kapitału i na wartośd przedsiębiorstwa, W Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr Michalski, G. Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies) Gdaosk: ODDK Michalski, G. Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdao finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework) Gdaosk: ODDK Michalski G. Paradoks cyklu operacyjnego 14. Michalski, G. Value-based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting 15.Urbaoczyk, E. Zarządzanie wartościa przedsiębiorstwa: teoria i praktyka. T.2. Szczecin: Kreos Urbaoczyk, E. Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecioskiego Rutkowski, A. Zarządzanie finansami. Warszawa: PWE Sprawozdania finansowe z lat z bazy Monitor B