Katarzyna Mamak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Transkrypt

1 Katarzyna Mamak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstwa z branży pozostałe górnictwo i wydobywanie. Working paper JEL Classification: A10 Słowa kluczowe: Zarządzanie ryzykiem przedsiębiorstwa, analiza scenariuszy, wariant optymistyczny, wariant pesymistyczny, wskaźnik E(NPV). Streszczenie: Poniższy raport ukazuję jak ważny w kierowaniu przedsiębiorstwa jest aspekt ryzyka i zarządzanie nim. Zarządzanie ryzykiem może mięć ogromny wpływ na wartość przedsiębiorstwa. Raport przedstawia możliwe scenariusze, które mogą mieć miejsce w przedsiębiorstwie z branży górnictwo i wydobywanie oraz pokazuje skutki wystąpienia przedstawionych scenariuszy.

2 1. Wstęp. W dzisiejszych czasach kwestia ryzyka i zarządzania nim jest jednym z ważniejszych problemów przedsiębiorstw. Identyfikacja ryzyka i efektywne zarządzanie tym ryzykiem mogą mieć kluczowe znaczenie dla przedsiębiorstwa, gdyż wpływa ono bezpośrednio na jego wartość. Należy pamiętać, że zarządzanie ryzykiem to nie jednorazowe działanie lecz długotrwały proces. Proces ten polega na podejmowaniu decyzji i działań, których celem jest osiągnięcie akceptowalnego poziomu ryzyka przez podmiot gospodarczy Opis teoretyczny wybranej metody zarządzania ryzykiem. W raporcie zostanie przedstawiona metoda analizy scenariuszy, która pozwala określić wpływ czynników takich jak np. zmienność kosztów, czy przychodów w warunkach niepewności na ryzyko występujące w przedsiębiorstwie, a tym samym na tworzenie wartości. Metoda ta zakłada 3 scenariusze: pesymistyczny, optymistyczny i bazowy. Analiza tych trzech scenariuszy pozwala określić wartość zaktualizowaną netto w każdym z tych przypadków Praktyczne zastosowanie metody. Poniżej zaprezentowano 3 scenariusze dla przedsiębiorstwa z branży pozostałe górnictwo i wydobywanie oraz prawdopodobieństwo ich wystąpienia. a) Scenariusz neutralny. W tym wariancie założono, że przychody w roku n wzrosną o 13%, a koszty wzrosną o 3 %. Prawdopodobieństwo tego scenariusza wynosi aż 70%. Tabela 1. Scenariusz neutralny rok n CR , , , CE , , , NCE 15522, , ,68 EBIT 15106, , ,5569 NOPAT 12063, , , NCE 15522, , ,68 - NWC , , ,96 - CAPEX 0 0 FCF , , ,71109 FCF ,5 1 K. Jajuga, Zarządzanie ryzykiem, wyd. Naukowe PWN, Warszawa G. Michalski, Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wyd. Wyższej Szkoły Zarządzania, Wrocław 2003.

3 NPV dla tego scenariusza wynosi ,33 tys zł. b) Scenariusz pesymistyczny: W tym wariancie założono, że przychody w roku n spadną o 10%, a koszty wzrosną o 3 %. Prawdopodobieństwo tego scenariusza wynosi 15%. Tabela 2. Scenariusz pesymistyczny rok n CR , , ,535 - CE , , , NCE 15522, , ,68 EBIT 15106, , ,9714 NOPAT 12063, , , NCE 15522, , ,68 - NWC , , ,96 - CAPEX 0 0 FCF , , ,25683 FCF ,5 NPV dla tego scenariusza wynosi ,5 tys. zł. c) Scenariusz optymistyczny: W tym wariancie założono, że przychody w roku n wzrosną o 21 %, a koszty spadną o 5 %. Prawdopodobieństwo tego scenariusza wynosi 15%. Tabela 3. Scenariusz optymistyczny rok n CR , , , CE , , , NCE 15522, , ,68 EBIT 15106, , ,8317 NOPAT 12063, , , NCE 15522, , ,68 - NWC , , ,96 - CAPEX 0 0 FCF , , ,41368 FCF ,5 NPV tego scenariusza wynosi: ,90 tys. zł.

4 Kolejnym krokiem w analizie scenariuszy jest obliczenie wartości E(NPV) dla każdego ze scenariuszy, uwzględniając w tym wypadku założone prawdopodobieństwo wystąpienia scenariusza neutralnego, pesymistycznego i optymistycznego. Tabela 4 Wartość oczekiwana wartości zaktualizowanej netto (w tys. zł.) NPV P E(NPV) Neutralny ,33 0, ,33 Pesymistyczny ,50 0, ,37 Optymistyczny ,90 0, ,19 Tak więc suma wartość E(NPV) poszczególnych scenariuszy wynosi ,89 tys. zł. 4. Podsumowanie. Z powyższych obliczeń wynika, że w każdym ze scenariuszy NPV, a więc wartość zaktualizowana netto jest dodatni. Najwyższa wartość występuje oczywiście w scenariuszu optymistycznym. Osiągnięcie tej wartości NPV jest jednak ponad czterokrotnie mniej prawdopodobne niż otrzymanie wartości zaktualizowanej netto w scenariuszu neutralnym. Aby powiększyć swą wartość przedsiębiorstwo powinno starać się osiągnąć poziom sprzedaży i wydatkowania na poziomie podobnym do tego z scenariusza optymistycznego. Należy jednak mieć na uwadze, że te wyniki prawdopodobne są jedynie w 15 %.

5 Bibliografia: 1. Tadeusz Dudycz, Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa Praca zbiorowa, Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, a struktura akcjonariatu; CeDeWu; Warszawa Pluta Wiesław, Zarządzanie wartością w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWE, Warszawa Jajuga T., Słoński T., Finanse spółek. Długoterminowe decyzje inwestycyjne i finansowe, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław Duliniec A., Finansowanie przedsiębiorstwa, strategie i instrumenty, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne PWE, Warszawa 2011, 6. Maćkowiak E., Ekonomiczna wartość dodana, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Szablewski A., Pniewski K., Bartoszewicz B. red., Value Based Management koncepcje, narzędzia, przykłady, Poltext, Warszawa Determinanty i modele wartości przedsiębiorstw, red. W. Skoczylas, PWE, Warszawa Cwynar A., Cwynar W., Kreowanie wartości spółki poprzez długoterminowe decyzje finansowe, Polska Akademia Rachunkowości, Warszawa Rzeszów 2007; 10. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw. Budżetowanie kapitałów i ocena finansowej opłacalności i ryzyka strategicznych decyzji przedsiębiorstw, ODDK Sp. z o.o., Gdańsk Michalski Grzegorz. Leksykon zarządzania finansami, C.H. Beck, Warszawa Michalski Grzegorz, Paradoks cyklu operacyjnego (Paradox of Operating Cycle), available at SSRN: Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp , Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN:

6 17. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, Michalski Grzegorz (2010) Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment. Romanian Journal of Economic Forecasting vol. 13 iss 1 pp Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. 24. Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3, Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, Available at SSRN: or Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp Michalski Grzegorz, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp , Available at SSRN: Michalski Grzegorz, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: or

7 29. Michalski Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, Available at SSRN: