PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM IM. JANA PAWŁA II W KOCHANOWICACH ZATWIERDZONY NA ROK SZKOLNY 2015/2016 -! 1 -
Podstawę prawna opracowanego Programu Profilaktyki" stanowią: 2. Ustawa z dnia 7 września 199Ir. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 2004r. nr 256, poz. 2572 ze zm.): *Ze szczególnym uwzględnieniem kierunków realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2015/2016, dotyczących: - wzmocnienia bezpieczeństwa dzieci i młodzieży oraz profilaktyki agresji i przemocy w szkołach; - podniesienia jakości kształcenia w zakresie planowania przyszłej kariery zawodowej, ukierunkowywania do potrzeb rynku pracy; - rozwijania kompetencji czytelniczych oraz upowszechniania czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży; - profilaktyki skierowanej na uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; - uwrażliwiania uczniów na kulturę, sztukę i sport; dążenia do współpracy ze środowiskiem lokalnym oraz korzystania z jego dóbr; - zapobiegania sięgania przez dzieci i młodzież po środki odurzające czy narkotyki, uświadamiania negatywnych skutków ich zażycia; 2.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. nr 61, poz. 624 ze zm.). 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno- pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2013 nr 0 poz. 532). 4. Statut Gimnazjum Zespołu Szkół w Kochanowicach. 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem( Dz.U. 2003 nr 26, poz. 226). 6. Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989r. 7. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005r. (DzU 2005 nr 180, poz. 1493 ze zm.). 8. Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich(dz.u. 1982 nr 35 poz. 228 ze zm). -! 2 -
1. Wstęp Szkoła jest miejscem gdzie kształtuje się osobowość młodego człowieka. Działania profilaktyczne i wychowawcze rodziców i nauczycieli pozwolą ukierunkować młodzież na dokonywanie właściwych wyborów życiowych. W tym celu stworzono program profilaktyki dla gimnazjum im. Jana Pawła II w Kochanowicach. Jest on adresowany do młodzieży, która żyje w świecie pełnym zagrożeń, łatwo ulega wpływom grup rówieśniczych. Znajdując sie w okresie dojrzewania buntuje się przeciwko światu dorosłych i poszukuje autorytetów wśród idoli ukazywanych najczęściej w środkach masowego przekazu, które wykraczając poza normy etyczne niejednokrotnie negatywnie wpływają na jakość życia człowieka. Działania zawarte w programie mają na celu ukazanie młodzieży czyhające na nich zagrożenia i skutki jakie one powodują. Ponadto mają na celu wsparcie w rozwijaniu własnej osobowości, pomoc w dokonywaniu właściwych wyborów oraz kształtowanie postaw asertywnych. Program profilaktyczny w pełni dostosowany jest do realiów środowiska i potrzeb młodzieży gimnazjum w Kochanowicach. Jest to ogół działań w długotrwałym procesie, którego skutki wpłyną na dalsze życie młodzieży. 2. Założenia programu. Program profilaktyczny ma charakter integracyjny, scala treści kształcenia z różnych przedmiotów. Czas trwania realizacji programu przewidziany jest na jeden rok szkolny i wymaga ścisłej współpracy wszystkich nauczycieli w naszej placówce. Realizacja programu profilaktyki zakłada współpracę rodziców, dyrektora szkoły, wychowawców, pedagoga, wychowawców świetlicy, pracownika biblioteki, higienistki szkolnej i przedstawicieli samorządu uczniowskiego. Program profilaktyki realizowany jest przy współpracy z instytucjami zewnętrznymi, takimi jak Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna i Komenda Powiatowej Policji w Lublińcu. -! 3 -
3. Cele programu profilaktycznego. Cel nadrzędny oddziaływań: Istotą profilaktyki szkolnej jest ochrona uczniów przed zagrożeniami oraz reagowanie w sytuacjach pojawiania się zachowań ryzykownych poprzez podejmowanie szerokiej gamy działań nastawionych na przeciwdziałanie negatywnym skutkom tych zagrożeń. Tak więc, celem nadrzędnym działań profilaktycznych podejmowanych w naszej placówce będzie kształtowanie w uczniach ważnych psychologicznych i społecznych umiejętności, które w znacznym stopniu obniżą ryzyko występowania zachowań godzących w zdrowie fizyczne i psychiczne dorastającego ucznia, będą zapobiegać agresji i przemocy w szkole. Ponadto kształtowanie zainteresowań kulturą, sztuką oraz sportem, ze szczególnym naciskiem na środowisko lokalne, uczenie korzystania z jego dóbr. Prowadzenie otwartej szkoły. Cele szczegółowe oddziaływań: Włączanie uczniów niepełnosprawnych w życie społeczne i edukacyjne szkoły. Edukacja uczniów w zakresie planowania przyszłej kariery zawodowej. Propagowanie zdrowego stylu życia wśród społeczności szkolnej. Dbanie o prawidłowy rozwój psychiczny i fizyczny uczniów. Dostarczanie wiedzy na temat uzależnień i substancji uzależniających, ich negatywnego wpływu na życie człowieka. Czuwanie nad bezpieczeństwem ucznia w szkole i w drodze do i ze szkoły. Wyrabianie u uczniów nawyku i regularnej potrzeby sięgania po odpowiednią literaturę w alternatywie korzystania wyłącznie ze środków szybkiego masowego przekazu. Modelowanie prawidłowych postaw społecznych poprzez wskazywanie sposobów rozwiązywania konfliktów, mechanizmu i przyczyn powstawania agresji oraz kształtowanie umiejętności komunikowania się poprzez wskazywanie postaw asertywnych umożliwiających dokonywania wolności wyboru. -! 4 -
Kształtowanie postaw moralnych warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie (uczciwość, poczucie własnej wartości, szacunek do innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, praca zespołowa.). Kształtowanie postaw patriotycznych, obywatelskich, społecznych, prorodzinnych i proekologicznych w toku edukacji szkolnej dzieci i młodzieży. Uwrażliwianie na problemy współuczniów (ubóstwo, choroby, ciężkie sytuacje losowe). -! 5 -
ZADANIA SPOSÓB REALIZACJI I. Propagowanie zdrowego stylu życia oraz przeciwdziałanie powstawaniu uzależnień. I. Uzależnienia: 1. Dostarczanie uczniom wiedzy na temat wpływu środków psychoaktywnych na organizm młodego człowieka oraz przedstawienie przebiegu procesu uzależnienia. 2. Ukazanie prawnych i moralnych skutków posiadania, używania i rozprowadzania środków psychoaktywnych, tj. narkotyków, alkoholu, papierosów, leków, używek, środków dopingujących, dopalaczy. 3. Zapobieganie uzależnieniom. 4. Nawiązanie współpracy z organizacjami zajmującymi się profilaktyką uzależnień w środowisku lokalnym. Spotkania dla uczniów i pedagogizacja rodziców z udziałem zaproszonych specjalistów (np. prawnik, policjant, lekarz. pielęgniarka. psycholog, pracownik ośrodka terapii uzależnień. Lekcje wychowawcze i przedmiotowe, gazetki tematyczne. Projekcja filmów profilaktycznych i edukacyjnych. Rozmowy indywidualne z uczniami. Konkursy i spektakle profilaktyczne. Obserwacja uczniów podczas zajęć i przerw międzylekcyjnych oraz dyskotek szkolnych. Kontrola boiska, toalet, okolic szkoły. W przypadku stwierdzenia posiadania lub używania środków psychoaktywnych szybka interwencja i natychmiastowe powiadomienie rodziców lub prawnych opiekunów (według odpowiednich strategii postępowania). II. Zdrowy styl życia: 1. Dostarczanie wiedzy o negatywnych aspektach życia społecznego i unikania zagrożeń. 2. Propagowanie zdrowego sposobu odżywiania się oraz uprawiania sportu. 3. Kształtowanie postawy świadomego i odpowiedzialnego konsumenctwa. 4. Wyposażenie uczniów w wiedzę na temat szkodliwego wpływu hałasu na zdrowie człowieka. Organizowanie zajęć profilaktycznych, warsztatów. Projekcja filmów o tematyce zdrowego stylu życia. Organizowanie zawodów sportowych, wycieczek pieszych i rowerowych oraz innych form ruchowych. Przeprowadzanie pogadanek na lekcjach wychowawczych i przedmiotowych. -! 6 -
II. Wzmocnienie poziomu bezpieczeństwa w szkole i w drodze do i ze szkoły. 1. Tworzenie atmosfery bezpieczeństwa w szkole. 2. Zapobieganie kradzieżom w szkole. 3. Zapewnienie uczniom bezpiecznej podróży do i ze szkoły oraz objętych opieką punktów oczekiwania na przewóz uczniów. 4. Zapoznanie uczniów z procedurami bezpieczeństwa na terenie szkoły oraz w drodze do i ze szkoły. Przedstawienie młodzieży procedur postępowania w przypadku łamania zasad bezpieczeństwa (zasad BHP, zasad p-poż. regulaminu szkoły). Budowanie relacji opartych na zaufaniu między uczniem, a pracownikiem szkoły Uczenie umiejętnego zachowania się w sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu (pierwsza pomoc przedmedyczna) Wzmocnienie dyżurów nauczycielskich i uczniowskich. Konsekwentne i systematyczne reagowanie na każdy przejaw agresji i przemocy. Korzystanie z zapisów monitoringu w toku wyjaśniania zdarzeń. Spotkania z pracownikami policji w celu ukazania odpowiedzialności uczniów za swoje czyny w świetle prawa. Katechezy dotyczące dekalogu. Bieżące informowanie rodziców o przejawach agresywnego zachowania dziecka. Zapewnienie opieki nauczycielskiej podczas przewozu autokarowego uczniów do szkoły i do domu Przypominanie uczniom o konieczności zamykania szafek i nieudostępnianiu ich osobom trzecim. Przestrzeganie uczniów przed przynoszeniem cennych przedmiotów do szkoły. W razie zaistnienia kradzieży natychmiastowe powiadomienie nauczyciela. Pogadanki przeprowadzane przez pracowników policji na temat prawnych konsekwencji kradzieży. -! 7 -
III. Przeciwdziałanie agresji oraz propagowanie zachowań asertywnych. I. Zapobieganie wszelkim objawom agresji. 1. Uświadamianie mechanizmów powstawania zachowań agresywnych. 2. Uczenie sposobów radzenia sobie z negatywnymi emocjami. 3. Eliminowanie przemocy wśród uczniów. 4. Zapobieganie wykluczeniu społecznemu i mobbingowi. II. Asertywność jako sztuka odmawiania. 1. Kształtowanie umiejętności zachowań asertywnych. 2. Przedstawianie uczniom sposobów radzenia sobie w sytuacjach wymagających wyboru. 3. Ćwiczenie umiejętności skutecznego odmawiania. Dyskusja w klasach na temat agresji słownej i fizycznej. Organizacja zajęć warsztatowych na temat radzenia sobie z przemocą i agresją. Pogadanki dla rodziców na temat przyczyn i skutków agresji słownej i fizycznej. Trening umiejętności negocjowania i rozwiązywania konfliktów uczeń - uczeń, uczeń - nauczyciel Zapoznanie gimnazjalistów i ich rodziców ze strategiami postępowania wobec uczniów przejawiających negatywne zachowania. Pogadanki, dyskusje, spotkania z policją, filmy i projekty edukacyjne, warsztaty, lekcje wychowawcze dotyczące zjawiska agresji. Rozmowy indywidualne z uczniami (sprawcami, ofiarami i świadkami przemocy). Ćwiczenia rozładowujące stres, negatywne emocje. Kreowanie postaw asertywnych. Organizowanie warsztatów mających na celu wyćwiczenie umiejętności skutecznego odmawiania. Pogadanki na lekcjach wychowawczych. Dyskusje, apele, projekty, przedstawienia. -! 8 -
IV. Wyrabianie u uczniów nawyku i regularnej potrzeby sięgania po odpowiednią literaturę w alternatywie korzystania wyłącznie ze środków szybkiego masowego przekazu oraz nowoczesnych technologii komunikacyjnych. 1.Uświadomienie uczniom negatywnych skutków nieodpowiedzialnego korzystania z komputera czy Internetu, oglądania niewłaściwych programów TV oraz uczenie wybierania odpowiednich do wieku, bogatych w wiedzę artykułów, programów czy filmów. 2. Uświadomienie uczniom pułapki mediów w odniesieniu do poczucia higieny czasu. 3. Uświadamianie uczniom skutków cyberprzemocy. 4. Zachęcanie do sięgania po wartościową książkę, ukazywanie pozytywnych stron regularnego czytania w alternatywie do innych środków przekazu. Pogadanki na temat uzależnień od komputera. Dyskusje o negatywnym wpływie gier i programów komputerowych ukazujących przemoc i agresję. Uświadamianie uczniom zagrożeń płynących z sieci internetowej (rozmowy na czacie, wymiana adresów i telefonów z nieznajomymi, spotkania w realu"). Doskonalenie umiejętności selekcji oferowanych programów TV oraz zasobów Internetu, np. poprzez pogadanki na temat. Pogadanki na temat umiejętnego wyboru książek zgodnych z wiekiem i zainteresowaniami. Zapoznanie uczniów z wartościowymi tytułami książek i zachęcanie do ich czytania. Zachęcanie uczniów do czytania podczas wolnych chwil w szkole, w czasie przerw, świetlicy. Pogadanki na lekcjach wychowawczych oraz na lekcjach przedmiotowych. Przeprowadzanie interwencji w przypadkach stwierdzenia zjawiska cyberprzemocy. -! 9 -
V. Pomoc w planowaniu kariery edukacyjno- zawodowej ucznia. 1. Niwelowanie różnic w zakresie posiadanej wiedzy między poszczególnymi uczniami. 2. Poznawanie swoich mocnych i słabych stron. 3. Udzielanie wsparcia w rozwoju talentów uczniów. 4. Poszerzanie uczniom wiedzy na temat ofert szkół ponadgimnazjalnych, zawodów poszukiwanych na rynku pracy. 5. Współpraca z Poradnią Pedagogiczno- Psychologiczną. 6. Ukazywanie uczniom kierunków wiedzy, mających wpływ na ich przyszłe życie zawodowe. Stosowanie aktywnych metod nauczania z wykorzystaniem multimedialnych środków dydaktycznych. Konsultacje dla uczniów, pomoc w lekcjach. Określenie wymagań edukacyjnych z każdego przedmiotu. Dostarczenie uczniom wiedzy, jak można się uczyć lepiej i efektywniej. Diagnoza trudności ucznia Programy dla uczniów zdolnych. Motywowanie uczniów do pracy, dostrzeganie ich najmniejszych osiągnięć Rozmowy interwencyjne z nauczycielem. Zajęcia o charakterze doradztwa zawodowego. Spotkania informacyjne dla rodziców, związane z przygotowaniem ich dzieci do wyboru szkoły ponadgimnazjalnej. Wyposażenie rodziców w wiedzę na temat niepowodzeń szkolnych dzieci, udzielanie wskazówek do pracy z dzieckiem w domu. Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne, wyrównawcze, nauczanie indywidualne, zajęcia terapeutyczne. Pogadanki na lekcjach wychowawczych. Udział uczniów w Targach Edukacyjnych w szkołach ponadgimnazjalnych. Realizacja projektu pod hasłem "Fascynacja nauką, a nie używką"- wyjazdy do centrów nauki. -! 10 -
VI. Pomoc uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej 1. Informowanie uczniów o możliwościach udzielenia im doraźnej pomocy w trudnych sytuacjach losowych. 2. Uwrażliwianie uczniów na ubóstwo i potrzeby drugiego człowieka i nauczenie aktywności w pomaganiu ubogim, słabym i niepełnosprawnym Pomoc materialna w postaci stypendium lub zasiłków jednorazowych. Refundacja obiadów. Zakup podręczników dla najbardziej potrzebujących. Udostępnianie komputerów uczniom (np. w bibliotece). Zbiórka żywności, odzieży i przyborów szkolnych, na rzecz ubogich. Pogadanki w klasach. Spotkania integracyjne z osobami niepełnosprawnymi. -! 11 -
VII. Kształtowanie postaw akceptowanych społecznie. 1. Szczegółowa kontrola frekwencji uczniów. 2. Promowanie postaw akceptowanych społecznie, pokazywanie dóbr środowiska lokalnego, zachęcanie do udziału w wydarzeniach kulturalnych i sportowych odbywających się w najbliższym otoczeniu. 3. Ukazanie uczniom zagrożeń płynących z przedwczesnej inicjacji seksualnej. 4. Ukazanie wartości rodziny, społeczeństwa, ojczyzny, ekologii, profilaktyki w życiu osobistym człowieka oraz przygotowanie do zrozumienia i akceptacji przemian okresu dojrzewania. 5. Przeciwdziałanie zjawiskom wagarowania. 6. Kształtowanie postaw kulturalnego zachowania. 7. Kształtowanie postawy tolerancji i akceptacji innych, niwelowanie różnic między uczniami pełno- i niepełnosprawnymi. 8. Kształtowanie nawyków dbania o higienę osobistą. Bieżąca kontrola obecności uczniów na lekcjach. Przestrzeganie strategii postępowania z uczniami wykazującymi wysoką absencję na zajęciach lekcyjnych. Obowiązkowe wypełnianie strony w dzienniku FREKWENCJA i wprowadzanie tych danych do szkolnej bazy danych. Wypełnianie deklaracji pobytu w świetlicy przez rodziców uczniów dojeżdżających. Bieżące informowanie rodziców o nieobecnościach młodzieży na lekcjach i wynikających z tego konsekwencjach. Przestrzeganie regulaminu szkoły (system nagród i kar). Apele szkolne. Przeprowadzanie ankiet diagnozujących problem. Pogadanki w klasach. Projekcja filmów tematycznych. Współpraca z rodzicami (przedstawienie problemu na tle klasy i szkoły, ustalenie wspólnych działań). Integrowanie uczniów niepełnosprawnych z zespołem klasowym, angażowanie ich w życie klasy, szkoły oraz środowiska, przydzielanie im ról, zadań w zespole szkolnym i klasowym. Włączanie się środowiska szkolnego w imprezy kulturalne i sportowe organizowane na terenie gminy oraz prowadzenie otwartej polityki szkoły, zachęcającej środowisko lokalne do wspólnego działania. -! 12 -
4. Oczekiwane efekty: Uczniowie wykształcą akceptowane wzory zachowań. Uczniowie będą potrafili rozpoznawać i rozwijać własne umiejętności, zainteresowania. Uczniowie będą potrafili samodzielnie podejmować decyzje i rozwiązywać problemy w sposób nieagresywny. Uczniowie potrafią nawiązywać pozytywne relacje z innymi ludźmi i prawidłowo funkcjonować w grupie społecznej, w której funkcjonują również osoby niepełnosprawne. Nauczyciele podwyższą swoje kompetencje w dziedzinie wychowania i profilaktyki. Rodzice uczniów bardziej zaangażują sie w proces wychowania i działania profilaktyczne wobec własnych dzieci. Szkoła stanie się bardziej otwarta dla społeczności lokalnej, uczniowie i nauczyciele będą w większym stopniu korzystali z oferty kulturalnej i sportowej gminy. Uczniowie będą chętniej i regularniej sięgali po książki w zastępstwie korzystania z komputera i telewizji. 5. Ewaluacja: Realizacja programu profilaktyki będzie monitorowana na bieżąco. Pod koniec roku szkolnego będzie sprawdzony stan realizacji zadań. Na podstawie analizy dokumentów, ankiet, wywiadów, wyników konkursów sporządzone będzie pisemnie sprawozdanie z przeprowadzonych działań w zakresie profilaktyki. Opracowały: Mgr Patrycja Borcuch Mgr Monika Dawid -! 13-