PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W FAŁKOWIE NA ROK 2014/15 W dniu 15.09.2014r Rada Pedagogiczna zatwierdziła w/w program Uchwaliła w dniu 25.09.2014r Rada Rodziców przy Szkole Podstawowej w Fałkowie Uchwała Nr 3/2014 z dnia 25.09.2014r. PODSTAWY PRAWNE BUDOWANIA PROGRAMU PROFILAKTYKI : Konstytucja RP (art. 48, 53, 54, 70, 72); Konwencja Praw Dziecka; Uchwała Rady Ministrów Nr 130/2014 z 28.lipca 2014r; Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.); Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30.05.2014r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (DzUpoz.806) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (DzU z 2001 r. nr 61, poz. 624, z późn. zm.); Program polityki prorodzinnej państwa przyjęty 17 listopada 1998 r. przez Komitet Społeczny Rady Ministrów (rozdz. V); Statut szkoły. 1
WPROWADZENIE Budując program profilaktyczny należy pamiętać, że: w szkole może być realizowana tylko profilaktyka pierwszorzędowa, program profilaktyczny ma zawsze uzupełniać program wychowawczy szkoły, powinien odpowiadać na realne problemy oraz zagrożenia pojawiające się w szkole i w środowisku, formy i sposoby działań muszą być dostosowane do wieku uczniów. WIZJA SZKOŁY:,,ŚWIAT LUBI LUDZI, KTÓRZY LUBIĄ ŚWIAT. Nasza szkoła drogowskazem dla aktywnego, kreatywnego ucznia o szerokich horyzontach, świadomego swej roli we współczesnym świecie. MISJA SZKOŁY: - wspiera ucznia, - współpracuje z rodzicami, - włącza do działań środowisko, - kieruje procesem zdobywania wiedzy, - inspiruje uczniów, - wyposaża uczniów w umiejętność samodzielnego i ustawicznego zdobywania wiedzy. 2
Profilaktyka to chronienie człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Jej celem jest ochrona dziecka, ucznia, wychowanka przed zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój określanych w literaturze przedmiotu jako zachowania ryzykowne. Do najczęściej pojawiających się należą: palenie tytoniu, używanie alkoholu, używanie innych środków psychoaktywnych, wczesna inicjacja seksualna, zachowania agresywne i przestępcze Działania profilaktyczne są wpisane w zadania szkoły - jej misję i wizję, są uzupełnieniem działań wychowawczych podejmowanych przez szkołę. Charakter działań profilaktycznych może być różny w zależności od potrzeb osób, do których jest kierowany. Populacje dzieci i młodzieży możemy podzielić na grupy: - niskiego ryzyka - należą tu te osoby, które nie podejmują jeszcze zachowań ryzykownych, są przed inicjacją. - podwyższonego ryzyka - należą tu osoby, które mają już za sobą pierwsze próby zachowań ryzykownych. - wysokiego ryzyka - należą tu osoby o utrwalonych zachowaniach ryzykownych. Do każdej z tych grup kierowane są inne działania profilaktyczne należące do różnych poziomów: - profilaktyka pierwszorzędowa skierowana jest do grup niskiego ryzyka, polega na promocji zdrowia i zapobieganiu zagrożeniom poprzez rozwijanie umiejętności radzenia sobie z wymogami życia - jej celem jest odroczenie inicjacji. - profilaktyka drugorzędowa skierowana jest do osób z grupy podwyższonego ryzyka i wymaga pomocy specjalistycznej w wycofywaniu się z zachowań ryzykownych. - profilaktyka trzeciorzędowa 3
obejmuje działaniami grupę wysokiego ryzyka i polega na zatrzymaniu procesu chorobowego i degradacji społecznej; są to działania ściśle terapeutyczne, rehabilitacyjne i resocjalizacyjne. Do najważniejszych czynników chroniących dzieci przed podejmowaniem zachowań ryzykownych można zaliczyć: - silną więź emocjonalną z rodzicami, - zainteresowanie nauką szkolną, - regularne praktyki religijne, - uwewnętrzniony szacunek do norm, wartości, autorytetów. - stałą opiekę sprawowaną przez kompetentną osobę dorosłą, - zdolności umożliwiające dobre wyniki w nauce, - umiejętność rozwiązywania problemów, - wrażliwość społeczną, - poczucie własnej skuteczności. Szkolny program profilaktyki skierowany jest do uczniów, rodziców, nauczycieli. Niektóre działania profilaktyczne wykraczają poza środowisko wewnątrzszkolne i swym oddziaływaniem terapeutycznym obejmują również społeczność lokalną. Powstał w oparciu o wnioski i na podstawie ewaluacji Programu Profilaktycznego 2013/14, którego dokonaliśmy na podstawie wywiadów z nauczycielami i pracownikami szkoły, analizując tematykę spotkań z rodzicami, obserwując zachowania uczniów. Wszystkie działania były zrealizowane przy różnych okazjach w procesie wychowawczym uczniów. Wypracowane zachowania dzieci można ocenić zadowalająco choć zdarzały się przejawy agresji wobec rówieśników. Nauczyciele w swojej pracy wychowawczej, wspierając w tym zakresie obowiązek rodziców zmierzają do tego, aby uczniowie w szczególności znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego. Poszukiwali i dążyli do osiągnięcia celów życiowych i wartości wyższych, które pomogą określić im wła- 4
sne miejsce w świecie. Przygotowali się do rozpoznania wartości moralnych, dokonywania wyborów oraz mieli możliwość doskonalenia się w przyjaznej atmosferze i warunkach bezpiecznych dla zdrowia ucznia. Uważamy, że aby to osiągnąć, konkretną pomoc dla uczniów i ich rodziców będzie stanowił niniejszy program. Cele i zadania programu profilaktycznego na rok 2014/15 CELE I ZADANIA PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO 1. TWORZENIE PRZYJAZNEJ I CIEPŁEJ ATMOSFERY W SZKOLE. Ograniczenie zachowań agresji słownej dzieci wobec siebie. Praca nad szacunkiem do mowy ojczystej. Propagowanie zdrowego stylu życia, a w szczególności zdrowego odżywiania, zachęcanie dzieci do spożywania rano śniadania. FORMY PRACY pogadanki, rozmowy, dyskusje klasowe, dzielenie się doświadczeniami, zajęcia grupowe i indywidualne w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy klasy, spotkania pozalekcyjne z pedagogiem, logopedą oraz spotkania z rodzicami, prowadzenie lekcji wychowawczych poświęconych tematyce zdrowia w różnych aspektach, Oferowanie alternatywnych form spędzania czasu. Promowanie wśród uczniów sportowego stylu życia. w celu poprawy i dbałości o kondycje oraz postawę ucznia proponujemy szereg imprez sportowych, zapewnianie uczniom aktywnego udziału w różnego typu zawodach sportowych na różnych 5
Dołożenie starań o pozyskanie zaufania dzieci. Nawiązywanie bliższych kontaktów z rodzinami w celu diagnozowania problemów (agresja, przemoc i uzależnienia) Udział w programie "Bezpieczna i przyjazna szkoła" oraz "Bezpiecznie to wiedzieć i znać" przy współpracy z Komendą Powiatoszczeblach, gry, zabawy 2. PROFILAKTYKA AGRESJI I PRZEMOCY W SZKOLE Prowadzenie zajęć profilaktycznych, wskazywanie skutków zachowań prowadzących do uzależnień. Rejestrowanie negatywnych i aspołecznych zachowań i konsekwentne reagowanie w takiej sytuacji. organizowanie spotkań, szkolenia i konsultacje z policjantami z Komendy Policji w Czerniejewie oraz Komendy Powiatowej Policji w Gnieźnie, rozmowy i pogadanki dyskusje klasowe, omówienie pozytywnych i negatywnych zachowań uczniów na szkolnym apelu, dzielenie się doświadczeniami, zajęcia grupowe i indywidualne w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy klasy, spotkania pozalekcyjne z pedagogiem, logopedą oraz spotkania z rodzicami, popularyzacja wiedzy dotyczącej uzależnień czyhających na dzieci w formie pogadanek i dyskusji, częste rozmowy z rodzicami mającymi kłopoty wychowawcze z dziećmi i umożliwienie im kontaktu ze specjalistami, włączenie rodziców do programu poprzez uczenie dzieci zasad zachowania się w różnych sytuacjach zagrożeń, 6
wą Policji w Gnieźnie przekazywanie pożądanych wzorców zachowań i zachęcanie do ich powielania poza szkołą. Przypominanie uczniom o przestrzeganiu norm dobrego zachowania. przeczytanie listu do rodziców na zebraniu z prośbą o współpracę, 3. DBANIE O BEZPIECZEŃSTWO UCZNIA W SZKOLE Zwracanie uwagi dzieciom na bezpieczne zachowanie na korytarzach szkolnych, szczególnie w tym roku przy zwiększonej ilości klas. rozmowy i pogadanki, dyskusje klasowe obserwacja i rozmowa z uczniami na temat bezpiecznego poruszania się na korytarzach szkolnych, omówienie aspektów dotyczących zorganizowanego powrotu do szkoły z boiska, Uczenie zachowań asertywnych, w tym umiejętności wyrażania uczuć. Dbanie o przestrzeganie zasad używania telefonów komórkowych, w szczególności informowanie uczniów o zagrożeniach treści, które przedostają się do sieci. ćwiczenie asertywności poprzez odgrywanie scenek sytuacyjnych w czasie godzin wychowawczych oraz spotkaniach z pedagogiem pogadanka z policjantami współpracującymi ze szkołą 7
4. MOTYWOWANIE UCZNIÓW DO NAUKI. Wzmacnianie poczucia własnej wartości. Wskazywanie skutecznych metod uczenia się, szczególnie w klasach czwartych. Doskonalenie umiejętności radzenia sobie z napięciem pojawiającym się w trudnych sytuacjach. Uświadamianie uczniom roli planowania dnia w procesie samodzielnego uczenia się. Utrzymywanie atrakcyjności oferty kółek pozalekcyjnych. Zwrócenie uwagi rodziców na pomoc dziecku w organizowaniu czasu poza szkołą, systematyczne odrabianie lekcji oraz proponowanie ciekawych zajęć wspólnego spędzania czasu. pogadanki, rozmowy, dyskusje klasowe, dzielenie się doświadczeniami, zajęcia grupowe i indywidualne w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy klasy, dla rodziców chętnych do współpracy pogadanka z pedagogiem szkolnym, który zaproponuje szereg alternatywnych zajęć do realizacji poza szkołą, proponujemy także spotkania z pedagogiem z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Kłecku, który poprowadzi warsztaty dla rodziców dzieci z klasy czwartej w formie pogadanki jak pomóc dzieciom w nauce, także spotkania w klasach szóstych z zakresu doradztwa zawodowego i sposobów radzenia sobie z emocjami. 8
Formy ewaluacji działań profilaktycznych prowadzonych w ramach programu: Ewaluacja programu będzie się odbywać w postaci ankiet uwzględniając opinie uczniów i rodziców cztery razy w roku oraz wnikliwej obserwacji uczniów. Uwzględniać będzie trzy wyżej wymienione obszary a w celu określenia wyników należy odpowiedzieć na pytania: czy planowane zadania zostały zrealizowane? Jeśli nie - to dlaczego? co sądzą o zadaniach ci, którzy w nich uczestniczyli i byli odbiorcami? Podsumowanie i ocena znajdzie się w programie profilaktycznym na rok następny. Agnieszka Kamińska Zyta Lewandowska Hanna Piotrowska Janusz Gawlak 9