Stan obecny i perspektywy rozwoju portów Ukrainy jako potencjalnych partnerów polskich portów w przewozach ładunków skonteneryzowanych

Lyudmyla Filina Stan obecny i perspektywy rozwoju portów Ukrainy jako potencjalnych partnerów polskich portów w przewozach ładunków skonteneryzowanych Streszczenie Artykuł poświęcony jest znaczeniu portów morskich w organizacji przewozów ładunków skonteneryzowanych. Problematykę pokazano na przykładzie portów ukraińskich. Przedstawiono m.in. lokalizację ukraińskich portów morskich, charakterystykę terminali kontenerowych oraz technologię obsługi ładunków skonteneryzowanych wybranych portów Ukrainy. Przedstawiono również podejścia portów do obsługi skonteneryzowanych ładunków chłodzonych. Wymiana doświadczeniem pomiędzy portami morskimi Polski i Ukrainy pozwoli im polepszyć planowanie, organizację oraz technologię obsługiwania ładunków, m.in. skonteneryzowanych. Wstęp Polskie porty morskie funkcjonują w otoczeniu krajowym i międzynarodowym. Prowadzą one ciągłą współpracę z rożnymi portami świata. Z reguły współpraca ta jest bardziej ścisła pomiędzy portami jednego basenu wodnego lub portami, w których są uruchomione stałe połączenia żeglugowe. Jednak z wieloma portami z poza basenu Bałtyckiego Polska prowadzi współpracę opartą na wymianie informacji i doświadczenia. Gwałtowny wzrost przewozów ładunków skonteneryzowanych spowodował, iż porty morskie stały się jednym z kluczowych ogniw łańcucha transportowego kontenerów. Technologia obsługiwania kontenerów w światowych portach morskich jest bardzo zróżnicowana, natomiast wszystkie porty dążą do zapewnienia szybkości, sprawności oraz bezpieczeństwa wykonywania operacji portowych. Na tle zmieniającego się otoczenia oraz obserwowanej stale rosnącej konteneryzacji zainteresowanie wzbudza doświadczenie naszych sąsiadów z Ukrainy w obsłudze skonteneryzowanych ładunków konwencjonalnych oraz ładunków chłodzonych w kontenerach. Ukraina posiada potężny potencjał portowy [4]. Na wybrzeżu Morza Czarnego i Azowskiego, nie biorąc pod uwagę znacznej ilości portów i nabrzeży należących do przedsię-

2 Wpływ portów morskich na funkcjonowanie i rozwój otoczenia biorstw, które nie podlegają Ministerstwu Transportu Ukrainy, znajduje się 18 morskich portów handlowych oraz 12 punktów portowych (rysunek 1). Rys. 1. Ukraińskie porty morskie basenu Morza Czarnego i Azowskiego. Największą konkurencję dla ukraińskich portów stanowią porty Morza Czarnego takie jak Konstanta, Warna i Burgas. Porty te przyciągają do siebie ładunki, idące głównie do krajów Unii Europejskiej. Wówczas pomimo importu przez ukraińskie porty przechodzi tranzyt ładunków do Rosji, Mołdawii, Białorusi i innych krajów. Najbardziej znaczące handlowe porty morskie na Ukrainie znajdują się w Odessie, Iljiczewsku i Jużnym. Udział tych portów wynosi 70 % obrotów ładunkowych ukraińskich portów morskich. Porty te mają najwygodniejsze dojścia morskie (zanurzenie przyjmowanych statków od 11,5 do 15 metrów), podczas gdy inne porty przyjmują statki o znacznie mniejszym zanurzeniu. Zestawienie podstawowych charakterystyk tych portów zawarte jest w tabeli 1. Na Ukrainie dwa główne porty Odessa i Iljiczewsk zajmują się obsługiwaniem ładunków skonteneryzowanych i posiadają największe na Ukrainie wyspecjalizowane terminale kontenerowe. Odległość pomiędzy tymi portami stanowi 12 mil morskich. Kontenery są obsługiwane również w innych portach (np. Mariupol, Izmail), ale ich udział w obrocie kontenerowym kraju jest znacznie mniejszy. Przepustowość portów Ukrainy wynosi około 500 tys. TEU [8]. Obecnie porty Polski i Ukrainy mocno wiąże utworzony pod koniec 1999 roku korytarz Gdańsk-Odessa, umożliwiający transport kontenerów drogą kolejową pomiędzy morzem Bałtyckim i Czarnym. Stworzenie tego korytarza umożliwia większą wymianę gospodarczą Ukrainy i państw Azji Środkowej, poprzez wykorzystanie korytarza transportowego TRASECA, biorącego początek w portach Morza Czarnego i biegnącego aż do Chin [3].

Stan obecny i perspektywy rozwoju portów Ukrainy jako potencjalnych partnerów polskich portów... 3 Tabela 1. Zestawienie podstawowych charakterystyk morskich portów handlowych Odessa, Iljiczewsk, Jużny Charakterystyka Porty ukraińskie Odessa Iljiczewsk Jużny Położenie geograficzne portu Szerokość 46 32 N Długość 30 54 Е Szerokość 46 19 N Długość 30 41 Е Szerokość 46 36 N Długość 31 01 Е Zdolność przeładunkowa portu, mln. ton/ 38 24 17 rok Powierzchnia portu, ha 110 346 -* Liczba wyspecjalizowanych nabrzeży 38 28 32 Całkowita długość linii nabrzeża, km 8 5,5 2,6 Zanurzenie: do Zanurzenie: do Zanurzenie do 15 13 m; 12,5 m; m; Maksymalne parametry Długość: bez ograniczeń; Długość: 270 m Długość do 280 m; przyjmowanych statków Nośność: ponad Nośność do 100 Nośność ponad 100 100 tys. ton tys. ton tys. ton Rodzaje obsługiwanych ładunków Zboże, metal, kontenery, ładunki chłodzone, drobnica, nawozy mineralne, ropa, oleje, produkty naftowe, gaz, pasażerowie itp. Metal, kontenery, ruda, koncentraty rudy luzem, ładunki płynne, zboże, nawozy chemiczne, drobnica, wyroby walcowane, ładunki wielkogabarytowe Ładunki luzem, chemia, kwasy, karbamidy, ładunki konwencjonalne, metal, węgiel, ruda, fosforyty, materiały budowlane, amoniak, metanol Czas pracy Całodobowa Całodobowa Całodobowa * - brak danych. Źródło: opracowanie własne na podstawie [4, 5, 6, 7] 1. Ogólna charakterystyka obsługiwania ładunków skonteneryzowanych w ukraińskich portach W ciągu ostatnich 3-4 lat prawie wszystkie znane międzynarodowe firmy przewozowe uruchomiły w portach Odessa i Iljiczewsk stałe połączenia kontenerowe. W związku z tym wzrosły obroty kontenerów nie tylko w imporcie/eksporcie, ale i w przewozach tranzytowych. Na zwiększenie obrotów wpłynęło między innymi to, iż przez te porty przebiega 9-ty europejski korytarz transportowy. Dynamikę obrotów ładunków skonteneryzowanych w ukraińskich portach w latach 2000-2003 przedstawia tabela 2.

4 Wpływ portów morskich na funkcjonowanie i rozwój otoczenia Tabela 2. Obroty kontenerów w portach ukraińskich Port Rok 2000 2001 2002 2003 Odessa 69* 75 112 160 Iljiczewsk 61 78 103 152 * liczby są podane w tysiącach TEU Źródło: opracowanie własne na podstawie danych czasopisma Porty Ukrainy za 2001-2003 rok Obecnie transport ładunków w kontenerach w głąb kraju zdominowany jest przez środki transportu kołowego, ale przy transporcie na duże odległości, np. tranzyt do Rosji, preferuje się kolej. Połączenie kolejowe zapewnia transport kontenerów do/z Moskwy, Doniecku, Kijowa itp. Porty Odessa i Iljiczewsk też są połączone pomiędzy sobą drogą kolejową, co umożliwia przepływ ładunków pomiędzy portami. Ponadto w pobliżu portów znajduje się Lotnisko Odessa (w odległości 21 km od portu Iljiczewsk). Kontenery chłodnicze stanowią około 5-10 % obsługiwanych kontenerów. W kontenerach są przewożone przeróżne ładunki chłodzone i mrożone: owoce, warzywa, mięso, ryby, lody, czekolada, wino itp. Sporo ładunków tranzytowych, na przykład większość zamrożonych kurczaków, transportuje się do Mołdawii transportem samochodowym. W ostatnim czasie bardzo popularny stał się transport metali w kontenerach. Załadowcom nie opłaca się czarterowanie statku do transportu małej ilości metalu ze względu na długi czas oczekiwania na odpowiedni statek i dodatkowe nakłady finansowe. Załadunek kontenerów metalem przyspiesza transport tego ładunku średnio o 30-40%. W tym celu zastosowanie znalazły również nowe rozwiązania techniczne. Na przykład, port Iljiczewsk wychodząc na przeciwko zapotrzebowaniom klientów, zmodyfikował przenośniki pod załadunek metalu [1]. 1.1. Charakterystyka obsługiwania ładunków skonteneryzowanych w porcie Iljiczewsk Morski Port Handlowy w Iljiczewsku jest położony na brzegu limanu Suchiego, na południowym-zachodzie od Odessy [5]. Port jest częścią korytarza Bałtyk Morze Czarne oraz kolejowa przeprawa promowa wiąże port z Bułgarią i Gruzją. Port również realizuje połączenia ze 105 światowymi portami na różnych kontynentach. Powierzchnia akwatorium portowego wynosi 11901 ha. W porcie funkcjonuje radiolokacyjny posterunek (placówka) regulowania ruchem statków (PRRS), prowadzący kontrolę ruchu statków i środków pływających na wodach portowych. Blisko portu jest położona jedna z największych na Ukrainie Iljiczewska Stocznia Remontowa. Port Iljiczewsk posiada spore terytoria z potencjałem do dalszego rozwoju (rysunek 2). Wszystkie nabrzeża są wyposażone w tory kolejowe, a także dobrze rozwiniętą jest sieć dróg wewnętrznych. Obecnie powierzchnia terminalu kontenerowego w porcie Iljiczewsk zajmuje 200 tys. m 2. Linia brzegowa terminalu obejmuje 2 nabrzeży. Od strony lądu kontenery są dostarczane na terminal drogą kolejową (rzadziej) i samochodami. Terminal kontenerowy jest wyposażony w 3 suwnice z udźwigiem 40 t, które umożliwiają przeładunek 17-20 kontenerów w ciągu godziny. Wózki podsiębierne pozwalają na składowanie kontenerów maksymalnie w dwóch warstwach. Place składowe kontenerów są rozproszone w południowej części portu. Na terytorium terminalu również znajduje się punkt odprawy celnej.

Stan obecny i perspektywy rozwoju portów Ukrainy jako potencjalnych partnerów polskich portów... 5 Rys. 2. Schemat morskiego portu handlowego w Iljiczewsku Źródło: www.port.imtp.ilyichevsk.odessa.ua W porcie działają stałe linie kontenerowe: Maersk SeaLand, Mediterranean Shipping Company (MSC), Zim Israel Navigation i inne. Maersk SeaLand zapewnia do 50% obrotu kontenerowego portu, udział MSC sięga 30% obrotu. Od czerwca 2003 roku do portu co tydzień zawijają kontenerowce kompanii ZIM Israel Navigation, pracujące na linii Iljiczewsk-Warna-Konstanca [1]. 1.2. Charakterystyka obsługiwania ładunków skonteneryzowanych w porcie Odessa Morski Port Handlowy w Odessie (rysunek 3) jest zlokalizowany w północno-zachodniej części Morza Czarnego, w południowo-zachodniej części Zatoki Odeskiej. Port jest usytuowany na sztucznie zbudowanym terytorium, gdzie system falochronów chroni akwatorium wewnętrzne portu. Port jest częścią korytarza TRASECA. Terminal kontenerowy w Odeskim porcie ma około 14 ha powierzchni, na którym mogą być składowane 8,4 tys. TEU. Kontenery z ładunkiem są składowane w trzech warstwach, a puste nawet w czterech. Suprastruktura terminalu pozwala obsługiwać naraz 2 statki. Na terenie portu jest parking dla postoju samochodów ciężarowych z kontenerami, składowisko kontenerów pustych, punkt kontroli granicznej itp. Terminal jest wyposażony w jedną dźwignicę Liebherr udźwigiem 64 t, suwnicę Mitsubishi udźwigiem 30,5 t oraz 2 suwnice bramowe do obsługi wagonów i samochodów. Terminal obsługują 2 linie kolejowe oraz istnieje bezpośrednie połączenie z autostradą poprzez drogę omijającą centrum miasta. Przez port przebiega kilkadziesiąt linii kontenerowych w tym: Maersk SeaLand, CMA СGM, X-press Container Line, P&O Nedlloyd, K-Line oraz linia UFS.

6 Wpływ portów morskich na funkcjonowanie i rozwój otoczenia Na terminalu został wdrożony system CTIS (Container Terminal Information System) informatyczny system terminalu kontenerowego, sterujący obsługą statków, samochodów i wagonów. Ten system pozwala wygodnie planować rozkład ruchu statków, prace załadowczo-rozładowcze, prowadzić rejestrację przechowywanych kontenerów. W przyszłości planuje się udostępnienie klientom informacji o ich ładunkach przez Internet. Rys. 3. Morski port handlowy w Odessie Źródło: Ukrainian Ports Handbook, Wydawnictwo: Porty Ukrainy, Odessa, 2003 2. Organizacja obsługiwania ładunków chłodzonych w portach ukraińskich Obsługa skonteneryzowanych ładunków chłodniczych różni się od ładunków konwencjonalnych koniecznością utrzymania określonych warunków klimatycznych podczas

Stan obecny i perspektywy rozwoju portów Ukrainy jako potencjalnych partnerów polskich portów... 7 transportu i przechowywania [2]. Kontener do przewozu ładunków chłodzonych musi mieć sprawne urządzenia chłodnicze oraz musi być regularnie sprawdzany, myty i kontrolowany technicznie. Ponadto w ostatnim czasie wzrosły wymagania dotyczące stanu przewożonego ładunku chłodzonego oraz zaostrzyła się weterynaryjna i sanitarna kontrola ładunków żywnościowych, transportowanych w szczególności do krajów UE. Został również uruchomiony przez UE europejski program Bezpieczeństwo żywności. Program ten bezpośrednio wiąże się ze sprawnością funkcjonowania łańcuchów transportowych, w tym chłodniczych oraz zachowaniem jakości ładunków spożywczych podczas ich transportu. Z kolei terminale kontenerowe stanowią ważne ogniwo łańcucha transportowego żywności. 2.1. Obsługiwanie skonteneryzowanych ładunków chłodzonych w porcie Iljiczewsk Zajmujący się przewozami kontenerów konwencjonalnych i chłodniczych, przewoźnik Maersk SeaLand dzierżawi w porcie Iljiczewsk składowisko Nr 12, gdzie w tej chwili są przechowywane kontenery chłodnicze tylko tego przewoźnika. W/w plac składowy znajduje się w odległości około dwustu metrów od nabrzeża. Kontenery są dostarczane tam na samochodach-platformach i przeładowywane za pomocą wózków podsiębiernych. Kontenery innych przewoźników są składowane na placu przy nabrzeżu (składowisko Nr 15 ), gdzie do zasilania są oferowane 24 stanowiska zasilające. Plac składowy Nr 12 jest wyposażony w 120 miejsc do podłączenia kontenerów chłodniczych. Ponadto posiada on 28 samodzielnych generatorów typu GENSET, które są używane do zasilania agregatów kontenerów chłodniczych podczas ich transportu do odbiorcy, kiedy kontener jest odłączony od stacjonarnego zasilania elektrycznego. Jednak w sytuacjach braku wolnych stanowisk, generatory mogą być wykorzystane do stałego zasilania kontenera na placu składowym. Przeładunku kontenerów dokonuje się za pomocą 2 wózków podsiębiernych Valmet, które również obsługują sąsiednie składowisko kontenerów konwencjonalnych przewoźnika Maersk. Kontenery chłodnicze są przewożone na plac składowy całodobowo i potrzebują całodobowej obsługi. W porcie Iljiczewsk obsługą kontenerów na terenie składowiska zajmuje się wykwalifikowana brygada, w której obowiązki wchodzi podłączenie kontenera do źródła zasilania, kontrola temperatur przechowywania ładunku i bieżącego stanu kontenerów, wyświetlenia alarmów, przebiegu procesu odwodnienia (rozmrażania) itp. Kontenery chłodnicze najczęściej odbierane są z terminalu transportem samochodowym, natomiast istnieje możliwość załadunku wagonów kolejowych, które są wykorzystywane bardzo rzadko. Na terenie portu znajduje się punkt kontroli celnej, zajmujący się odprawą zwierząt i artykułów spożywczych. Odbywa się tam kontrola jakości towarów przewożonych i wywożonych z Ukrainy (oprócz ładunków tranzytowych). Analiza SWOT funkcjonowania terminalu kontenerowego w porcie Iljiczewsk przedstawia poniższa tabela.

8 Wpływ portów morskich na funkcjonowanie i rozwój otoczenia Tabela 3. Analiza SWOT funkcjonowania terminalu kontenerowego portu Iljiczewsk Zalety Duża przestrzeń dla składowania kontenerów Wyspecjalizowany plac do składowania kontenerów chłodniczych Wysoki poziom obsługi kontenerów chłodniczych Szanse Przebudowa nabrzeży dla obsługiwania kontenerów Modernizacja parku technicznego terminalu Zwiększenie przepustowości terminalu do 750 tys. TEU Źródło: opracowanie własne Port Iljiczewsk Wady Rozproszenie składowisk terminalu Ograniczony czas pracy urzędu celnego Stosunkowo długi czas obsługiwania kontenerów Zagrożenia Brak inwestycji Niewłaściwa współpraca pomiędzy urzędami kontrolującymi Zmniejszenie obrotów obsługiwanych kontenerów 2.2. Obsługiwanie skonteneryzowanych ładunków chłodzonych w porcie Odessa W porównaniu do portu w Iljiczewsku, w porcie Odessa obsługiwana jest stosunkowo mniejsza ilość kontenerów chłodniczych. Jednocześnie na terenie terminalu może być przechowywane do 120 kontenerów chłodniczych z zasilaniem od sieci miejskiej oraz 24 kontenery z zasilaniem autonomicznym. Kontenery chłodnicze są składowane na terminalu wśród innych kontenerów w specjalnie przedzielonych do tego miejscach przy nabrzeżu. Przeładunki na terenie terminalu zapewniają wozy podnośnikowe czołowe typu Superstacker, Belotti itp. Terminal przyjmuje kontenery różnych przewoźników. Niektórzy właściciele ładunku lub przewoźnicy, gdy są pewni, że szybko odbiorą ładunek z terminalu, nie zamawiają podłączenia kontenera chłodniczego do portowego zasilania elektrycznego. Podobne sytuacje mogą mieć miejsce tylko przy transporcie ładunków przechowywanych w temperaturze poniżej 18 C. Rejestracja kontenerów odbywa się poprzez informatyczny system komputerowy, do którego pracownicy wprowadzają dane o rodzaju ładunku oraz statku, na którym przepłynął, armatorze, linii żeglugowej, temperaturze przechowywania ładunku oraz temperaturach kontrolowanych, czasie podłączenia i odłączenia do zasilania itp. Na podstawie tych informacji pobierana jest opłata za obsługę kontenera (m.in. za podłączenie do zasilania elektrycznego). Na terminalu istnieje możliwość załadunku wagonów-chłodni, który odbywa się w zależności od zapotrzebowania, jednak z częstotliwością nie mniej niż jeden raz w tygodniu. W porcie Odessa również działa Chłodnia Portowa. W razie zepsucia się kontenera chłodniczego, kiedy uniemożliwiona jest szybka jego naprawa lub nie ma możliwości przeładowania zawartości do innego kontenera, ładunek może być wyładowany i jakiś czas przechowywany w Chłodni.

Stan obecny i perspektywy rozwoju portów Ukrainy jako potencjalnych partnerów polskich portów... 9 Tabela 4. Analiza SWOT funkcjonowania terminalu kontenerowego portu Odessa Zalety Duża liczba obsługiwanych statków Stałe linie kontenerowe Sprawne załatwianie dokumentów w urzędach kontrolujących Szanse Rozbudowa terminalu oraz rekonstrukcja nabrzeży Zwiększenie obrotów kontenerów oraz liczby klientów portu Zwiększenie przepustowości terminalu do 1 mln TEU Źródło: opracowanie własne Port Odessa Wady Ograniczona przestrzeń terminalu Długi czas oczekiwania na przeładunek Kongestia Zagrożenia Zmniejszenie liczby obsługiwanych kontenerów Brak inwestycji Niewłaściwe decyzje kierownicze 3. Niektóre problemy oraz perspektywy rozwoju ukraińskich terminali kontenerowych Na Ukrainie istnieją dobre perspektywy rozwoju gospodarki morskiej, zwłaszcza przewozów kontenerowych, zarówno w odniesieniu do przewozów krajowych jak i międzynarodowych. Należy tu głównie uwzględnić korzystne geograficzne położenie portów. Skutecznie funkcjonują terminale kontenerowe. Przy stale rosnącej konteneryzacji a co za tym idzie zwiększeniu liczby klientów i ekspedytorów, porty Odessa i Iljiczewsk nie rozwiązują problemu konkurencji i podziału ładunków, a pracują nad stworzeniem odpowiednich warunków technologicznych oraz organizacyjnych dla obsługiwania ładunków. Jednym z największych problemów (zwłaszcza w porcie Odessa) jest ograniczona przestrzeń do przechowywania kontenerów. Brak miejsca powoduje szereg negatywnych konsekwencji. Wśród nich: kongestie przy odbiorze lub dostarczeniu kontenerów, piętrzenie 3-4 kontenerów w jednym stosie, które z kolei wywołuje przedłużenie czasu przeładunków. Z innej strony rozproszenie składowisk przedłuża czas obsługiwania poprzez dodatkowy transport kontenerów po terenie portu i zwiększoną liczbę przeładunków, natomiast skraca czas oczekiwania na odbiór kontenera z terminalu. Innym zagadnieniem do rozwiązania jest polepszenie organizacji obsługi kontenerów i racjonalizacja wykorzystania urządzeń przeładunkowych. Przy dużej ilości kontenerów klienci zmuszeni są długo czekać na przeładunek kontenera w związku z brakiem wystarczającej ilości urządzeń przeładunkowych. Następnym istotnym problemem jest nadmierna biurokracja przy rejestracji (formalnym załatwianiu) dokumentów przewozowych przy przeprowadzeniu kontroli celnej i sanitarnej, co powoduje niezadowolenie klientów, ponieważ kontenery są zbyt długo przechowywane na terenie portu. Potrzebne jest polepszenie współpracy pomiędzy pracownikami portów, służby celnej i sanitarnej.

10 Wpływ portów morskich na funkcjonowanie i rozwój otoczenia Zdarza się, że właściciele ładunków nie chcą odbierać ładunków w określonym terminie, blokując tym miejsca na placach składowych. Aby zdyscyplinować właścicieli ładunków, porty wprowadzają ograniczenia czasowe na przechowywanie kontenerów. W porcie Odessa już podwyższono opłatę za przechowywanie kontenerów pustych. Tym samym port zamierza zmusić właścicieli do szybszego odbioru kontenerów w celu zwiększenia miejsca do składowania kontenerów z ładunkiem. W planach rozwojowych portu Odessa uwzględnione jest zwiększenie powierzchni terminalu kontenerowego poprzez jego wydłużenie w stronę morza na 32 ha [1]. Modernizacja suprastruktury oraz rekonstrukcja budowli terminalu pozwoli zwiększyć przepustowość terminalu do 250 tys. TEU. Poza tym problem terytorialny proponuje się rozwiązywać między innymi poprzez budowę wielkich przyportowych terminali kontenerowych (centrów logistycznych) o charakterystycznym trybie celnym, zadaniem których będzie obsługa ładunków importowanych/eksportowanych i tranzytowych. Realizacja podobnego projektu pozwoli zwiększyć przepustowość terminalu kontenerowego portu do 1 mln. TEU. W krótkoterminowych planach rozwojowych portu Iljiczewsk przewiduje się przebudowę przyległych dwóch nabrzeży do przeładunku metalu i przeznaczenie ich do obsługi kontenerów. Ze względu na stale rosnące obroty kontenerów chłodniczych, w porcie w 2005 roku planuje się rozbudowę terminalu o kolejne 80 miejsc do podłączenia tych kontenerów. W długoterminowej perspektywie w porcie Iljiczewsk zamierza się zwiększyć ilość urządzeń do przeładunku kontenerów, zrekonstruować oraz przekształcić nabrzeża i kompleksy przeładunkowe. Reorganizacja terenów portowych i stworzenie dodatkowych placów składowych pozwoli na wzrost przepustowości portu do 750 tys. TEU [8]. Wnioski Mimo że porty Ukrainy i Polski mają różne położenie geograficzne i funkcjonują na różnych obszarach wodnych, niektóre problemy portów są podobne. Nie należy porównywać portów tych krajów pod względem konkurencyjności, ponieważ obsługują one w większości różne strumienie ładunkowe. Natomiast, jeśli chodzi o planowanie infrastruktury portów, wdrożenie innowacji w technologię obsługi ładunków i statków oraz sposoby pokonywania przeszkód, niezbędna jest współpraca oraz wymiana doświadczeniem pomiędzy tymi portami. Pomiędzy portami Polski i Ukrainy istnieją olbrzymie perspektywy współpracy. Obecnie jest już uruchomiony korytarz kontenerowy Gdańsk-Odessa oraz buduje się korytarz naftowy Odessa-Brody-Gdańsk. Jednym z priorytetowych kierunków jest poszukiwanie oraz przyciąganie ładunków tranzytowych do tych krajów, np. z Azji Środkowej. Pogłębienie współpracy pozwoli podwyższyć konkurencyjność portów obu krajów poprzez polepszenie jakości obsługi ładunków, m.in. skonteneryzowanych ładunków konwencjonalnych oraz chłodzonych.

Stan obecny i perspektywy rozwoju portów Ukrainy jako potencjalnych partnerów polskich portów... 11 Literatura 1. Materiały wewnętrzne portów Odessa i Iljiczewsk. 2. Semenow I., Filina L.: Strategie zapewnienia bezpieczeństwa portów jako punktów kluczowych transportu zintegrowanego // VII konferencja Transport zintegrowany, Międzyzdroje, 2-4 czerwca, 2004. 3. Szkoda M.: Techniczno-organizacyjna charakterystyka infrastruktury korytarza transportowego Gdańsk-Odessa. Konferencja Transport XXI wieku. Warszawa, 20-21 wrzesień, 2004. 4. Ukrainian Ports Handbook. Odessa, Wydawnictwo: Porty Ukrainy, 2003. 5. www.port.imtp.ilyichevsk.odessa.ua. 6. www.port.odessa.ua. 7. www.port.yuzhny.odessa.ua. 8. Стецюк В.: Перспективы развития ведущих морских портов Украины // Порты Украины, 3, Одесса, 2004.