Szkoła Podstawowa Nr 1 im. KEN w Pruchniku RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ PRZEDMIOT: BEZPIECZEŃSTWO W SZKOLE Opracował zespół w składzie: Aleksandra Kulisza Anna Bielec Barbara Rut Agnieszka Jasiłek Rok szkolny 2017/2018
1. Cele ewaluacji: - pozyskanie informacji na temat poczucia bezpieczeństwa w szkole wśród uczniów, nauczycieli i rodziców oraz skali i typu zagrożeń występujących na terenie szkoły, - opracowanie wniosków do działań mających na celu zwiększenie wśród społeczności szkolnej respektowania norm społecznych i zmniejszenia/wyeliminowania zachowań niezgodnych z normami społecznymi 2. Pytania kluczowe: - Czy szkoła zapewnia uczniom bezpieczeństwo? - W jaki sposób szkoła zapewnia uczniom bezpieczeństwo? - Czy uczniowie czują się w szkole bezpiecznie? - Czy są w szkole miejsca niebezpieczne? - Jakie miejsca w szkole są najbardziej niebezpieczne? - Jakich zachowań dotyczą identyfikowane przez uczniów zagrożenia? - Jakie negatywne zachowania występują w szkole najczęściej? - Jakie działania eliminujące negatywne zachowania oraz mające na celu wzmacnianie właściwych zachowań podejmuje szkoła i w jakiej formie analizuje się skuteczność tych działań? 3. Metody prowadzonych badań: - ankiety, - obserwacja, - wywiad, - analiza dokumentów. 4. Próba badawcza: - losowo wybrani uczniowie (115 uczniów), - rodzice (115 rodziców), - nauczyciele 5. Odbiorcy ewaluacji: - dyrektor, 2
- nauczyciele, - uczniowie, - rodzice. 6. Czas przeprowadzenia ewaluacji: - październik 2017 styczeń 2017 7. Sposób upowszechniania wyników raportu: - prezentacja i dyskusja podczas zebrania rady pedagogicznej, - zamieszczenie na stronie internetowej szkoły, - prezentacja uczniom podczas godzin wychowawczych (najważniejsze informacje), - prezentacja rodzicom na zebraniach (najważniejsze informacje). 8. Terminy przeprowadzenia czynności ewaluacyjnych: - określenie przedmiotu ewaluacji, pytań kluczowych, wskazania metod i próby badawczej październik 2017, - przygotowanie narzędzi badawczych listopad 2017, - przebieg ewaluacji, zbieranie informacji grudzień 2017, - analiza wyników badań ewaluacyjnych styczeń 2018, - przygotowanie raportu ewaluacyjnego styczeń 2018, - przedstawienie wyników ewaluacji na posiedzeniu rady pedagogicznej styczeń 2018 r. 9. Charakterystyka terenu badań i grupy badawczej: Ewaluację przeprowadzono w Szkole Podstawowej Nr 1 im KEN w Pruchniku. Badania przeprowadzono wśród rodziców uczniów klas trzecich, czwartych, piątych, szóstych i siódmych. Ankiety wypełniło 105 rodziców, 110 uczniów oraz 22 nauczycieli. 10. Charakterystyka ewaluacji: Niniejszy raport jest rezultatem ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w Szkole Podstawowej Nr 1 im. KEN w Pruchniku przez zespół ds. ewaluacji wewnętrznej. Zadaniem zespołu było przeprowadzenie ewaluacji wewnętrznej, której przedmiotem było bezpieczeństwo uczniów w szkole. Zbierane informacje pochodziły z ankiet przeprowadzonych wśród rodziców, uczniów i nauczycieli. Badaniami objęto 237 osobową grupę odbiorców. 3
Analizie poddano również dokumentację szkolną m. in. Statut Szkoły, Program Wychowawczo Profilaktyczny oraz dzienniki lekcyjne. PREZENTACJA WYNIKÓW EWALUACJI Podsumowanie ankiety dla rodziców na temat bezpieczeństwa w szkole. Wypełnionych ankiet 105. 1. Czy Państwa dziecko czuje się w szkole bezpiecznie? tak 31 56 87 83 czasami 7 11 18 17 nigdy 0 0 0 0 2. Czy w szkole do której uczęszcza Pana(i) dziecko często występują zachowania agresywne? (nie wszyscy rodzice udzielili odpowiedzi na to pytanie) tak 9 18 27 25 nie 27 49 76 72 3. Czy w szkole, do której uczęszcza Pana(i) dziecko są uczniowie, których dziecko się boi? (nie wszyscy rodzice udzielili odpowiedzi na to pytanie) tak 6 7 13 12 nie 30 60 90 86 4. Z jakimi przejawami agresji miało do czynienia Pana(i) dziecko? (rodzice mogli zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź.) znęcanie się nad młodszymi i słabszymi 0 1 1 - wyłudzanie pieniędzy lub innych rzeczy 2 1 3 3 wandalizm (niszczenie sprzętu lub własności innych uczniów) 4 4 8 7 kopanie, bicie 6 9 15 14 popychanie, szarpanie 13 15 28 27 przemoc słowna (przezywanie, wyśmiewanie, poniżanie) 14 28 42 40 grożenie, zastraszanie, szantażowanie, dokuczanie 3 4 7 6 kradzieże 2 0 2 2 obelgi i szyderstwo na swój temat w Internecie 0 3 3 3 inne 0 0 0 0 4
5. Jak ocenia Pan(i) organizację pracy szkoły pod względem zapewnienia uczniom bezpieczeństwa? bardzo dobrze 8 25 33 31 dobrze 28 39 67 64 średnio 1 0 1 1 źle 1 3 4 4 bardzo źle 0 0 0 0 6. Czy uważa Pan(i), że wobec Pana(i) dziecka są przestrzegane prawa ucznia? tak 35 66 101 96 raczej tak 3 0 3 3 nie 0 1 1 1 Rodzic, który udzielił odpowiedzi nie, uważa że jego dziecko jest przezywane przez niektórych nauczycieli. 7. Czy Pana(i) dziecko lubi chodzić do szkoły? (nie wszyscy rodzice udzielili odpowiedzi na to pytanie) bardzo lubi 12 9 21 20 lubi 17 39 56 53 chodzi bo musi 0 17 17 16 nie lubi (Dlaczego nie lubi?) 0 0 0 0 8. Czy uważa Pan/Pani szkołę za bezpieczną dla uczniów? (nie wszyscy rodzice udzielili odpowiedzi na to pytanie). bardzo niebezpieczna 0 0 0 0 niebezpieczna 1 0 1 1 mało bezpieczna 0 2 2 2 raczej bezpieczna 17 44 61 58 całkiem bezpieczna 4 21 25 24 9. Jak Pan(i) myśli, jakie są przyczyny agresji w szkole? (nie wszyscy rodzice udzielili odpowiedzi na to pytanie) Gry komputerowe, Internet, programy w telewizji 15 (14%) Złe wychowanie dzieci 13 (12%) Próba zwrócenia na siebie uwagi 6 (6%) Zazdrość 4 (4%) Nieporozumienia z rówieśnikami 3 (3%) 5
Wyróżnianie się 3 (3%) Problemy w domu 2 (2%) Brak akceptacji w klasie 2 (2%) Brak akceptacji w klasie 2 (2%) Zagubienie i niezrozumienie 1 Wyśmiewanie się ze słabszych w nauce 1 Problemy psychiczne 1 Dużo energii i nuda w szkole 1 10. Jakie formy pomocy byłyby skuteczne w celu uniknięcia przemocy oraz zachowań agresywnych w szkole? (rodzice mogli zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź, nie wszyscy rodzice udzielili odpowiedzi na to pytanie) Pogadanki na zajęciach z wychowawcą 12 (11%) Bardziej surowe kary dla uczniów agresywnych (np. prace na rzecz szkoły, przeniesienie do innej klasy zakaz uczestnictwa uczniów w wycieczkach, zawodach i imprezach szkolnych) 7 (7%) Spotkanie z psychologiem 7 (7%) Pogadanki oraz edukacja rodziców na temat agresji 5 (5%) Uświadamianie konsekwencji agresji 4 (4%) Spotkanie z policjantem 3 (3%) Prezentacje, filmy na temat zachowań agresywnych 3 (3%) Udział uczniów w zajęciach dodatkowych 3 (3%) Całkowity zakaz używania telefonów w szkole 2 (2%) Wycieczka uczniów do poprawczaka 1 Większe zainteresowanie dziećmi i ich problemami 1 Kontrola szatni i ubikacji 1 Więcej zajęć ruchowych na rozładowanie emocji 1 Podsumowanie ankiety dla uczniów na temat bezpieczeństwa w szkole. Wypełnionych ankiet 110. 1. Czy czujesz się w szkole bezpieczny/a? tak 31 57 88 80 czasami 9 12 21 19 nie 0 1 1 1 6
2. Czy w szkole często występują zachowania agresywne? (nie wszyscy uczniowie udzielili odpowiedzi na to pytanie) tak 9 26 35 32 nie 30 44 74 67 3. Czy w szkole są uczniowie, których się boisz? tak 5 9 14 13 nie 35 61 96 87 4. Z jakimi przejawami agresji miałeś/aś do czynienia? (uczniowie mogli zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź) znęcanie się nad młodszymi i słabszymi 3 4 7 6 wyłudzanie pieniędzy lub innych rzeczy 5 0 5 5 wandalizm (niszczenie sprzętu lub własności innych uczniów) 2 10 12 11 kopanie, bicie 9 11 20 18 popychanie, szarpanie 13 28 41 37 przemoc słowna (przezywanie, wyśmiewanie, poniżanie) 13 30 43 39 grożenie, zastraszanie, szantażowanie, dokuczanie 5 9 14 13 kradzieże 1 2 3 3 obelgi i szyderstwo na swój temat w Internecie 0 6 6 5 Inne: przeklinanie 0 1 1 1 Dwoje uczniów nie spotkało się z agresją w szkole. 5. Wymień miejsca w szkole, w których najczęściej dochodzi do zachowań agresywnych. (uczniowie mogli zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź) plac zabaw 2 2 4 4 toaleta 3 14 17 15 korytarz 16 40 56 51 szatnia 14 25 39 35 hala sportowa 10 11 21 19 Sala lekcyjna 6 0 6 5 Inne przed szkołą i sklepikiem 2 4 6 5 7
6. Kogo najczęściej informujesz, kiedy doświadczasz bezpośrednio przemocy? (niektórzy uczniowie zaznaczyli więcej niż jedną odpowiedź.) wychowawcę 21 46 67 61 dyrektora szkoły 1 3 4 4 pedagoga 0 4 4 4 rodziców 10 9 19 17 kolegów 3 11 14 13 nie mówię o tym nikomu 2 9 11 10 7. Co robisz w sytuacji, kiedy jesteś świadkiem zachowania agresywnego? (uczniowie mogli zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź.) nie reaguję 0 14 14 13 informuję osobę dorosłą 38 41 79 72 włączam się do bójki 0 1 1 podejmuję próbę załagodzenia konfliktu 4 24 28 25 8. Co robisz, kiedy inny uczeń czy uczniowie stosują wobec ciebie przemoc? (uczniowie mogli zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź.) idę do nauczyciela i informuję go o sytuacji 31 35 66 60 bronię się, biję, oddaję 6 15 21 19 próbuję rozmawiać i wyjaśniać sytuację 3 9 12 11 ignoruję zaczepki 4 15 19 17 uciekam 4 4 8 7 odchodzę 2 0 2 2 przebywam w pobliżu innych osób 2 7 9 8 płaczę 1 2 3 3 nie robię nic 0 4 4 9. W jakim czasie najczęściej dochodzi do przemocy? (uczniowie mogli zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź.) Klasa III - IV V - VII Razem % przed lekcjami 3 8 11 10 na przerwie 26 54 80 73 po lekcjach 13 21 34 31 8
10. Czy znasz prawa i obowiązki ucznia? znam wszystkie 14 14 28 25 znam większość 19 43 62 56 znam niektóre 7 13 20 18 nie znam 0 0 0 0 11. Czy uważasz, że w stosunku do Ciebie są przestrzegane prawa ucznia? (nie wszyscy uczniowie udzielili odpowiedzi na to pytanie) tak 38 66 104 95 nie 0 4 4 4 12. Czy lubisz chodzić do szkoły? bardzo lubię 18 6 24 22 lubię 22 29 51 46 chodzę bo muszę 0 33 33 30 nie lubię 0 2 2 2 Uczniowie, którzy nie lubią chodzić do szkoły, uważają, że w szkole jest nudno, trzeba wcześnie wstawać oraz, że są przezywani. 13. Czy uważasz swoją szkołę za bezpieczną? Proszę ocenić w skali od 1-5 (1-bardzo niebezpieczna; 2-niebezpieczna; 3-mało bezpieczna; 4- raczej bezpieczna; 5-całkiem bezpieczna) bardzo niebezpieczna 1 1 2 2 niebezpieczna 1 1 2 2 mało bezpieczna 3 12 15 14 raczej bezpieczna 20 42 62 56 całkiem bezpieczna 15 14 29 26 14. Jak myślisz, jakie są przyczyny tej agresji? (nie wszyscy uczniowie udzielili odpowiedzi na to pytanie) Zaczepki, przezywanie 12 (11%) Wyzwiska, kłótnie 10 (9%) Wyśmiewanie się z siebie 9 (8%) Złe wychowanie w domu 7 (6%) Zwrócenie na siebie uwagi 5 (5%) 9
Zazdrość 5 (5%) Za dużo czasu przy komputerze i za dużo Internetu 5 (5%) Złe oceny 4 (4%) Problemy w domu, zła sytuacja rodzinna 3 (3%) Złość 2 (2%) Nieznajomość kodeksu klasowego 1 Stres 1 Za dużo energii nuda 1 Dla zabawy 1 15. Jakie formy pomocy byłyby skuteczne w celu uniknięcia przemocy oraz zachowań agresywnych w szkole? Rozmowy nauczycieli z uczniami 13 (12%) Przeproszenie się 12 (11%) Natychmiastowa reakcja nauczycieli 10 (9%) Rozmowa 9 (8%) Zgłaszanie wychowawcy 7 (6%) Postraszenie policją 5 (5%) Punkty ujemne 4 (4%) Telefon do rodziców 3 (3%) Wezwanie rodziców 2 (2%) Przeniesienie do innej szkoły 2 (2%) Zawieszenie plakatów na korytarzu 2 (2%) Monitoring, kamery 2 (2%) Rozmowa z kimś doświadczonym 1 Dostrzeganie złych zachowań i napiętnowanie ich 1 Rozmowa z psychologiem 1 Prace na rzecz innych 1 Patrol policji na przerwach 1 Kary 1 Podsumowanie ankiety dla nauczycieli na temat bezpieczeństwa w szkole. Ankiety wypełniło 22 nauczycieli. 1. Czy był Pan/Pani świadkiem przemocy wśród uczniów w szkole? tak 16 73 nie 6 27 10
2. Czy docierały do Pana/Pani informacje o przemocy wśród uczniów? Odpowiedzi Razem % tak 19 86 nie 3 14 3. Jeśli tak (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź) to czy była to: agresja słowna 18 82 agresja fizyczna 20 90 agresja psychiczna 3 14 cyberprzemoc 1 5 4. Czy doświadczającymi przemocy, z którą Pan/Pani się spotkał /a byli (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź) (nie wszyscy nauczyciele udzielili odpowiedzi na to pytanie) uczniowie 19 86 nauczyciele 2 9 pracownicy administracyjni 0 0 5. Czy ktoś zareagował na akty przemocy, których Pan/Pani był/a świadkiem? (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź) inny uczeń 11 50 nauczyciel 18 82 pracownik administracyjny 2 9 dyrekcja 1 5 6. Czy uczniowie zgłaszali jakiekolwiek przypadki agresji i próby zastraszenia lub wymuszania? (nie wszyscy nauczyciele udzielili odpowiedzi na to pytanie) Jeśli tak, to jakie? tak 16 72 nie 4 18 popychanie, bicie, szarpanie 3 13,6% 11
przezywanie 2 9,09% agresja słowna i fizyczna 4 18,2% wyłudzanie pieniędzy 1-4,5% wulgaryzmy 1-4,5% wymuszanie 1-4,5% wkładanie głowy do kosza 1-4,5% 7. Czy rodzice zgłaszali w tym roku szkolnym przypadki naruszenia bezpieczeństwa ich dzieci w szkole? (nie wszyscy nauczyciele udzielili odpowiedzi na to pytanie) Jeśli tak, to jakie? tak 9 41 nie 11 50 Dokuczanie - 1-4,5% Przezywanie - 1-4,5% Popychanie 2 9,09% Wymuszanie pieniędzy 1-4,5% Bicie 1-4,5% Agresja słowna i fizyczna 1-4,5% Kopanie poniżej pasa 2 9,09% 8. Z jakimi formami przemocy wśród uczniów w szkole najczęściej się Pan/Pani spotkał/a (maksymalnie 3 odpowiedzi)? znęcanie się nad młodszymi i słabszymi 1 5 wyłudzanie pieniędzy lub innych rzeczy 2 9 wandalizm (niszczenie sprzętu lub własności innych uczniów) 6 27 kopanie, bicie 14 64 popychanie, szarpanie 18 82 przemoc słowna (przezywanie, wyśmiewanie, poniżanie) 15 68 grożenie, zastraszanie, szantażowanie, dokuczanie 1 5 inne: wulgaryzmy pod adresem nauczycieli 1 9. Proszę wymienić miejsca w szkole, w których Pani/Pana zdaniem, uczniowie mogą czuć się zagrożeni. (nauczyciele mogli udzielić kilka odpowiedzi) sala lekcyjna 2 10 plac zabaw 4 18 toaleta 11 50 korytarz 6 27 szatnia 11 50 12
hala sportowa 2 10 inne: gimnazjum, plac przed szkolą 1 5 10. W jaki sposób szkoła, w której Pan/Pani pracuje zapobiega zjawiskom agresji i przemocy? (proszę podać przykłady działań) pogadanki na lekcji 10 45,4% rozmowy indywidualne z uczniami 10 45,4% szybkie reagowanie na przemoc 3 13,6% programy wychowawcze 4 18,2% rozmowy indywidualne z rodzicami 6 27,3% spotkanie z pracownikiem PPP 4 18,2% rozmowy z pedagogiem 5-22,7% pogadanki dla rodziców 6 27,3% programy profilaktyczne 4 18,2% prezentacje, filmy 4 18,2% spotkania z policjantem 5-22,7% akcje edukacyjne 3 13,6% dyżury nauczycieli 4 18,2% spotkanie ze strażakiem 1 4,54% monitoring 1 4,54% szkolenia dla nauczycieli 1 4,54% ankiety 1 4,54% 11. Proszę podać propozycję działań zwiększających bezpieczeństwo uczniów w szkole. współpraca z rodzicami 11-50% konsekwentne reagowanie wszystkich nauczycieli na przemoc 7 31,8% rozmowy z uczniami 4 18,2% prelekcje 2 9,09% zakaz przebywania w salach lekcyjnych podczas przerw 2 9,09% spotkania z policją 4 18,2% spotkania z psychologiem 3 13,6% spotkania z pedagogiem 5 22,7% zwiększenie czujności przez nauczycieli 1 4,54% pogadanki 2 9,09% profilaktyka 1 4,54% zakaz chodzenia do szatni 2 9,09% pedagogizacja rodziców 1 4,54% filmy, przedstawienia 1 4,54% 12. Czy uważa Pan/Pani swoją szkołę za bezpieczną dla uczniów? bardzo niebezpieczna 5 niebezpieczna 35 mało bezpieczna 0 raczej bezpieczna 20 90 całkiem bezpieczna 2 10 13
Wnioski z ewaluacji wewnętrznej: 1. W Statucie Szkoły określono obowiązki wszystkich podmiotów szkoły. Rozdział VII Statutu Szkoły poświęcony jest bezpieczeństwu uczniów, a paragraf 41 zawiera szczegółowe zadania nauczycieli w zakresie zapewnienia uczniom bezpieczeństwa. 2. W szkolnym programie wychowawczo profilaktycznym zawarte są zadania dotyczące zapewnienia uczniom bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego oraz zadania dotyczące świadomego i bezpiecznego korzystania z technologii i informacyjnej. 3. Rada Pedagogiczna dwa razy w roku szkolnym dokonuje analizy ocen zachowania uczniów (podczas klasyfikacyjnych posiedzeń rady pedagogicznej). 4. Określone są zasady bezpieczeństwa obowiązujące w czasie przerwy międzylekcyjnej. 5. Analiza zapisów w dziennikach lekcyjnych wykazała, że zasady bezpieczeństwa w szkole zostały omówione z uczniami podczas godzin wychowawczych. Regulaminy pracowni i zasady BHP zostały omówione na godzinach lekcyjnych. 6. W klasach I III zaplanowane są spotkania z policjantem na temat Bezpiecznych ferii. 7. W szkole prowadzone są cykliczne działania zapobiegające cyberprzemocy oraz zajęcia dotyczące bezpieczeństwa w sieci Internet. 8. Przeprowadzony został próbny alarm ewakuacyjny w sytuacji zagrożenia oraz szkolenia nauczycieli w zakresie BHP. 9. Na zajęciach świetlicowych prowadzone były działania mające na celu zapoznanie uczniów z zasadami bezpieczeństwa w szkole oraz w drodze do szkoły i podczas powrotu do domu. Uczniowie są systematycznie odprowadzani do autobusów szkolnych. W trakcie zajęć świetlicowych prowadzony był program Czuję się bezpiecznie w szkole 10. Pedagog przeprowadzał indywidualne rozmowy z uczniami i rodzicami i nauczycielami dotyczące zwiększenia wrażliwości na krzywdę innych i na sytuacje w których potrzebna jest interwencja, kształtowania w uczniach postaw empatii, reagowania na akty przemocy, korzystania z pomocy dorosłych, uczenia uczniów zasad pozytywnego kontaktu i budowania relacji koleżeńskich. 11. 95% rodziców ocenia dobrze lub bardzo dobrze organizację szkoły pod względem zapewnienia uczniom bezpieczeństwa. 12. Zarówno rodzice (82%), uczniowie (83%) oraz nauczyciele (100%) uważają szkołę za bezpieczną. 13. Uczniowie (56%) jako najbardziej niebezpieczne miejsce w szkole wskazuję korytarz, a zdaniem nauczycieli (50%) są to toaleta i szatnia. W związku z tym nauczyciele dyżurujący powinni zwrócić większą uwagę na zachowanie uczniów na korytarzu. 14. Uczniowie w większości przypadków nie dopuszczają się rażącego naruszania norm społecznych. Najczęstszymi przejawami agresji według uczniów oraz nauczycieli są popychanie, szarpanie oraz przemoc słowna. 15. W celu zminimalizowania w/w zachowań należy systematycznie przeprowadzać pogadanki i rozmowy z uczniami. 14
16. W celu zapewnienia jak największego bezpieczeństwa uczniom nauczyciele powinni jeszcze raz dokładnie przeanalizować niniejszy raport i przedstawić najważniejsze informacje, wnioski i sugestie na godzinach wychowawczych oraz rodzicom na zebraniach. 15