Rozdził 4 Formownie smolotu 91 Rozdził 4. Formownie smolotu W tym rozdzile zczynmy "regulrną" prcę z Blenderem. Z włsnego doświdczeni rdziłym zpisywć stn prcy, osiągnięty n koniec kżdego dni, do oddzielnego pliku. (Więcej n ten temt znjdziesz n str. 765). N wszelki wypdek zpoznj się tkże ze sposoem odzyskiwni dnych n str. 769. (Choć n tym etpie nie spodziewm się żdnych kłopotów z Blenderem to nprwdę stilny progrm) Pierwsze sekcje tego rozdziłu ędą rdzo szczegółowo opisywć poszczególne kroki w formowniu geometrii. Chcę w ten sposó zznjomić Czytelników, którzy to roią po rz pierwszy, z typowymi sposomi prcy z sitkmi Blender. Zczniemy więc od nieskomplikownej ryły orotowej - kołpk śmigł. Potem do tego dodmy coś rdziej skomplikownego łoptę (śmigł, oczywiście). Nstępnie zjmiemy się formowniem płt. Skrzydło m w zsdzie orys (w rzucie z góry) trpezu, któremu zokrąglono końcówkę. Końcówk płt w P-40 jest dość trudn do prwidłowego uformowni 1, więc omówiłem ją w oddzielnej sekcji. Stosuję tm m.in. odcinnie powierzchni inną powierzchnią (stworzyłem specjlny skrypt Python, który do tego służy). Sądzę, że po ukończeniu skrzydł ędziesz już dorze znł większość "tricków" pozwljących uzyskć w Blenderze ksztłt, który jest potrzeny. Stteczniki to włściwie powtórzenie w uproszczonej wersji formowni płt, więc nie poświęcm im wiele miejsc. Potem uformujemy njrdziej złożony ksztłt kdłu. 1 Jest zdrt do góry, jky ucięto płt pod dużym kątem, potem zokrąglono rzegi i uwypuklono dolną powierzchnię. Podone zkończenie miły płty F4U Corsir i P-38. Jeśli pominiemy eliptyczne skrzydło Spitfire, to inne smoloty z tego okresu mją prostsze ksztłty zkończeń. Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
92 Twój pierwszy model 4.1 Przygotownie pliku Blender Skonfiguruj środowisko Blender tk, jk jest to podne n str. 758. Do odtworzeni geometrii smolotu, wykorzystmy rysunki przygotowne wcześniej 1. Umieść je w odpowiednich oknch Blender (View Bckground Imge szczegóły n str. 770 i dlszych). Rysunek 4.1.1 pokzuje zwrtość pliku, jki powinieneś przygotowć 2. Pow. zow Pow. zow Rysunek 4.1.1 Pusty rysunek, z przygotownym tłem (kursor 3D jest w środku ukłdu współrzędnych) Podczs wstwini rysunków tł, musisz zdecydowć, jką długość "w świecie rzeczywistym" m reprezentowć 1 jednostk długości w Blenderze. Przyjąłem, że 1 jednostk Blender = 10 cm "n prwdziwym smolocie". Dlczego kurt tk skl? Orz tł możn mksymlnie powiększyć do prostokąt, w którym dłuższy ok m rozmir 500 jednostek. To z mło, y dl 10 - metrowego smolotu zstosowć np. sklę 1 jednostk = 1cm. (Orz tł musiły mieć wtedy rozmir dw rzy większy, niż dopuszcz Blender: 1000 jednostek) 3. Orzy, podstwione n wszystkich rzutch, muszą yć umieszczone w przestrzeni w sposó spójny. Środek ukłdu współrzędnych Blender musi yć w kżdej sylwetce umieszczony w tym smym miejscu. (Rysunek 4.1.1 pokzuje w tym punkcie kursor 3D). Z osią Y nie m prolemu leży w osi śmigł (kdłu). W jkim jednk punkcie kdłu umieścić powierzchnię "zową" płszczyznę XZ? Proponuję, y leżł n linii, użytej n rysunkch frycznych jko z do wymirowni płt: wzdłuż przedniego dźwigr skrzydł (Rysunek 4.1.1). Kdłu posid w tym miejscu główną wręgę (tą, do której yły przyczepione: łoże silnik i przedni dźwigr). W przypdku innych smolotów często jko powierzchnię zową przyjmowłem płszczyznę podstwy kołpk śmigł. Dl tej konstrukcji wolę jednk ustlić "zę" w tkim miejscu kdłu, które nie uległo zminie pomiędzy kolejnymi wersjmi. (Nosy P-40 uległy zminie trzy rzy, licząc to z P-36 ż pięć). W oszrze z wręgą, w której umieściłem środek ukłdu współrzędnych, zmin ksztłtu kdłu zszł tylko rz i to dość późno. (Mm n myśli wydłużenie ogon w P-40L). Ksztłt skrzydeł P-36/P-40, i ksztłt usterzeni poziomego, orz ich wzjemne położenie, nie uległo zminie przez cłą historię konstrukcji 4. 1 Chodzi oczywiście o Rozdził 2 (str. 26-54) 2 Znjdziesz go tkże w pliku p40.zip, towrzyszącemu tej książce w folderze History\P40C-4.1.lend. (Bez rysunków tł). 3 Pomysł użyci w chrkterze jednostki cli tkże zrzuciłem jednostki Blender są dziesiętne, wszelkie wymiry P-40 yły wyrżne w clch i stopch (cl to 1 / 12 stopy). W dodtku, przynjmniej w ltch 40-tych, w USA, ułmki cl wyrżno n rysunkch technicznych nie jko ułmki dziesiętne, lecz zwykłe: 1 / 4, 9 / 16,... Musieli mieć chy specjlne podziłki n swoich linijkch, y się w tym połpć! 4 P-36 różnił się od P-40 innymi osłonmi podwozi. P-40 mił tkże większe koł podwozi głównego. (Do tego stopni, że trze yło loklnie wygiąć tylny dźwigr, który w P-36 ył prosty). W P-40 usunięto tkże część wywżeni erodynmicznego steru wysokości. W sumie - nie yły to powżne zminy ksztłtu płt i usterzeni. Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 93 4.2 Kołpk śmigł Modelownie zczniemy od kołpk śmigł. Specjlnie wyrłem n początek tk nieskomplikowny ksztłt. Opiszę jego formownie trochę dokłdniej, yś, jeżeli jest to Twoj pierwsz prc w Blenderze, mił okzję poznć podstwowe techniki ksztłtowni powierzchni. Oowiązkowo korzystj, w tkim przypdku, z odsyłczy do szczegółowych opisów czynności! Kołpk śmigł zcznij od umieszczeni kursor 3D tm, gdzie m się znleźć środek jego podstwy (jk str. 770). (Pmiętj, że to miejsce stnie się środkiem nowo utworzonego oiektu). Nstępnie, w rzucie z przodu, utwórz okrąg o promieniu nieco większym od podstwy kołpk (Add Mesh Circle str. 786). Licz wierzchołków nie musi yć zyt duż uwżm że 8 zupełnie dorze odwzoruje okrąg. Rysunek 4.2.1 pokzuje, jk powinien wyglądć efekt tych dwóch czynności: 2. Wstw okrąg w widoku z przodu (XZ) 1. Umieść Kursor 3D w środku podstwy kołpk Rysunek 4.2.1 Początkowy okrąg, z którego powstnie kołpk śmigł Terz utwórz z zowego okręgu powierzchnię: wytłocz go n cłą długość kołpk wzdłuż osi Y ( E lu Mesh Extrude str. 866). Rysunek 4.2.2 pokzuje przeieg opercji: Nciśnij E, Y i wytłocz profil w powierzchnię Oś Y Zokrąglenie n czuku kołpk Wytłocz profil n nieml pełną długość kołpk Pozostwiony dystns Rysunek 4.2.2 Wytłoczenie (Extrude) okręgu w początkową powierzchnię Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
94 Twój pierwszy model Po wytłoczeniu wrto poprwić metodę cieniowni, y powierzchni wydwł się doskonle głdk (Mesh Fces Set Smooth, ptrz str. 869). Ustw try środk trnsformcji n Bounding Box Center (,, Rysunek 4.2.3). Nstępnie zzncz przednią krwędź powierzchni. i zdecydownie zmniejsz ją poprzez zminę skli ( S, lo Mesh Trnsform Scle str. 862). Rysunek 4.2.3 pokzuje przeieg opercji: S : Zmniejsz sklę (względem środk) Punkt odniesieni m yć ustwiony n Medin Point lu Bounding Box Center. Rysunek 4.2.3 Wygłdzenie powierzchni i uformownie zrysów ksztłtu kołpk Rozmir końc stożk doierz tk, y ył zliżony do zokrągleni końcówki kołpk (skorzystj z rysunków widocznych n rzucie z oku). Zokrąglenie nosk formujemy poprzez "wytłoczenie" (str. 866) z końcówki powierzchni jej kolejnego segmentu (Rysunek 4.2.4). Przesuń nową krwędź do przodu o promień nos kołpk. Zmniejsz ją (poprzez zminę skli) do mniejszej średnicy. Ay zmknąć sitkę, wygeneruj jeszcze jedną krwędź, poprzez kolejne wytłoczenie. Potem jej nie przesuwj, tylko "zsuń" wszystkie wierzchołki (poprzez zminę skli do 0) w jeden punkt. Zmień je w pojedynczy wierzchołek poprzez sclenie (Mesh Vertices Remove Doules, str. 870). Rysunek 4.2.4 pokzuje rezultt tej opercji: Kolejny segment powierzchni efekt opercji Extrude wzdłuż osi Y Zmknięcie: zmniejsz sklę krwędzi do 0 i usuń duplikty wierzchołków Rysunek 4.2.4 Formownie zokrąglonego nosk Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 95 Zokrąglenie, jkie uzyskliśmy, wrto jeszcze zestwić z rzutem z oku (sylwetką nrysowną czerwoną linią poprwiliśmy plny w tym miejscu). W przypdku nszej sitki konieczne okzło się dodtkowe zmniejszenie osttniej (nie licząc końcowego wierzchołk) sekcji sitki (Rysunek 4.2.5): Zmniejsz jeszcze trochę tą sekcję, y poprwić ksztłt zokrągleni Rysunek 4.2.5 Dopsowywnie zokrągleni do zdnego orysu Zwróć uwgę, że osttni sekcj i wierzchołek zmykjący cły stożek leżą n tej smej płszczyźnie. Tką "trczkę" njlepiej jest umieszczć jko zkończenie wszelkich kulistych zokrągleń. Gdy uporządkowliśmy końcówkę stożk, wrto poprwić tkże ściny oczne. Wstw mniej więcej pośrodku nową sekcję (tzn. rząd wierzchołków Loopcut, str. 875). Po wstwieniu zwiększ odroinę jej średnicę poprzez zminę skli, y dopsowć wygięcie ścin stożk do złożonego orysu (Rysunek 4.2.6): Dodtkow sekcj, dodn do tej sitki Zwiększ odroinę sklę tej sekcji, y dopsowć wygięcie ścin do orysu Rysunek 4.2.6 Lekkie wygięcie ścin kołpk poprzez dodtkową linię sitki Czs przejść do osttniej fzy formowni ksztłtu dokłdnego uzgodnieni z plnmi. Njłtwiej jest to roić po przełączeniu sposou reprezentcji (Drw Type) sitek z Solid n Wirefrme (por. str. 77). Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
96 Twój pierwszy model Rysunek 4.2.7 przedstwi sitkę kołpk w tryie Wirefrme, nłożoną n rzut z oku. Krwędzie ścin wygłdzonej sitki Poprwiony orys kołpk n plnch Lini szwu lch kołpk Drw Type: ustw n Wirefrme. Rysunek 4.2.7 Wstępne dopsownie do zdnego orysu (czerwon lini) Jk widć, zrys sitki pokryw się już z konturem n rysunku. Dokonmy jednk jeszcze dronych zmin. Pierwsz jest związn z przystosowniem do późniejszej prcy. Dopóki nie jest to zyt kłopotliwe, wrto jest mieć linię sitki w miejscu, gdy przeiegło łączenie lch n prwdziwym smolocie. W związku z tym przesunąłem jedną z sekcji w tkie miejsce, nrysowne n plnch. Ay zchowć poprwny ksztłt kołpk, konieczne stło się dodnie jeszcze jednej sekcji: z przodu, przed końcem stożk (Rysunek 4.2.8): Dodtkow, now sekcj, pozwljąc zchowć ksztłt Przesunięt i powiększon sekcj centrl Rysunek 4.2.8 Ostteczne dopsownie do zdnego orysu Po uzgodnieniu ścin stożk, powiększ orz w okolicy jego czuk. Tu, y jk njdokłdniej oddć orys złożony n plnch, tkże dodłem jeszcze jedną sekcję. Oprócz tego odroinę wysunąłem do przodu wierz- Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 97 chołek, zmykjący stożek (Rysunek 4.2.9). Oydwie zminy pozwoliły uzyskć włściwy (złożony) ksztłt tej części: Uzyskny orys lepiej widoczny po przełączeniu n tryu oiektu (Oject Mode) Wierzchołek "zmykjący" przesunięty odroinę do przodu Dodtkow sekcj, poprwijąc ksztłt zokrągleni Rysunek 4.2.9 Szczegóły zokrągleni czuk kołpk Gdy ksztłt oiektu jest już zgodny z plnmi, pozostł do utworzeni osttni szczegół: zmknięcie podstwy tego kołpk. W prwdziwej konstrukcji yło umieszczone w tym miejscu okrągłe żero. Nie ędziemy go terz dokłdnie modelowć (zresztą - rk jest jkichkolwiek zdjęć tego elementu, więc nie widomo, jk wyglądł). Zdowolimy się prostym "wytłoczeniem" kolejnej sekcji z dotychczsowej podstwy stożk (Rysunek 4.2.10). Krwędź, dodną w wyniku wytłoczeni, nie przesuwj, tylko zmniejsz (poprzez zminę skli). Dodn now sekcj (polecenimi Extrude i Scle) Niepożądny efekt zokrąglenie! Rysunek 4.2.10 Wstwienie dodtkowej powierzchni u podstwy stożk W rezultcie wydłużeni sitki podstwowej o dodtkową sekcję, krwędź podstwy stożk uległ zokrągleniu (Rysunek 4.2.10). Pmiętj, tk się ędzie dzić zwsze powierzchni podziłow str się wygłdzić kżdą nierówność 1. 1 Czsmi możesz ten efekt zchowć celowo, gdy potrzeujesz odtworzyć zokrąglenie w rzeczywistej konstrukcji. Możesz tkże uzyskć zokrągleni o profilu okrągłym (przynjmniej w przyliżeniu). Wystrczy się postrć, y kolejne sekcje po oydwu stronch zokrąglnej krwędzi, yły równo od niej oddlone. (Rysunek 4.2.10 pokzuje sytucję, gdy nowo dodn sekcj (t z prwej) jest o wiele liżej krwędzi podstwy stożk, niż sekcj z przeciwnej strony. To spowodowło, że zokrąglenie m ksztłt wyciągniętej elipsy lu też proli). Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
98 Twój pierwszy model W P-40 krwędź podstwy kołpk ył ostr, więc musisz ją "przywołć do porządku". Zmień ostrość krwędzi, którą pokzuje Rysunek 4.2.11, z 0.0 do 1.0 (Mesh Edges Cerse Susurf ptrz str. 877). Wrz ze zminą sposou cieniowni ścin podstwy n Solid rył uzysk włściwy ksztłt (Rysunek 4.2.11). Zwiększ "ostrość" (cerse) tej krwędzi do 1.0 ( Shift - E ) Prolem rozwiązny krwędź jest już z powrotem ostr Rysunek 4.2.11 Usunięcie niepożądnego zokrągleni krwędzi kołpk Rysunek 4.2.12 pokzuje efekt uformowny kołpk śmigł. (W tym modelu nie ędziemy w nim wycinć otworów n łopty to nieznczny szczegół, który zyt skomplikowły sitkę). Rysunek 4.2.12 Uformowny kołpk N koniec pozostło ndć nowej części nzwę. W pnelu Link nd Mterils wpisz identyczną nzwę w oydw pol: nzwy sitki i nzwy oiektu (Rysunek 4.2.13). Zgodnie z przyjętymi dl tego modelu regułmi, ndłem kołpkowi nzwę B.005.Hu. (Reguły i szczegóły nzewnictw ptrz str. 798) Nzw sitki Nzw oiektu Rysunek 4.2.13 Ustlenie nzwy oiektu i sitki Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 99 Podsumownie Sitki, które formuję, są wygłdzone z pomocą powierzchni podziłowych Ctmull-Clrk (Susurf) Metod formowni, którą przedstwim w tej książce, poleg n osiągnięciu zmierzonego ksztłtu poprzez koleje deformcje prostej sitki początkowej. Uwżm, że t drog jest wygodniejsz i rdziej elstyczn, od formowni "wszystkiego od rzu" z pomocą sitek NURBS. Sitki uzyskne w ten sposó zwierją mniej łędów znsz ich wszelkie "ukryte zkmrki". Do osttecznego ksztłtu dochodzimy poprzez dodwnie i formownie kolejnych sekcji (linii wierzchołków) sitki. Dodwnie odyw się poprzez wytłoczenie krwędzi (Extrude str. 93) lu wstwienie w środek sitki nowej sekcji (Loopcut str. 95). Dlsze zminy ksztłtu powierzchni relizuje się przeksztłcjąc poszczególne linie wierzchołków zzwyczj z pomocą przesunięci lu zminy skli. (W przyszłości dojdą jeszcze: orót i przesuwnie pojedynczych węzłów sitki). Mimo wygłdzeni powierzchnimi podziłowymi, wyrne krwędzie możn oznczyć jko ostre (cerse str. 98). Będzie to potrzene, o nwet opływowe ksztłty smolotów mją mnóstwo ostrych krwędzi. Kżdy oiekt musi mieć nzwę. Proponuję przyjąć regułę: <przedrostek>.<numer>.[p.]<nzw>, np. B.005.Hu (Szczegóły str. 798) Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
100 Twój pierwszy model 4.3 Łopty śmigł Zczniemy od uksztłtowni pojedynczej łopty śmigł. Będzie skierown w dół, wzdłuż osi Z. Nstępnie powielimy ten oiekt dw rzy, tworząc zespół trzech łopt. Podonie jk w przypdku kołpk, n podstwie zdjęć nniosłem n plny zmodyfikowne ksztłt i położenie śmigł. Wśród fotogrfii wyszukłem ujęcie, w którym łopt ył ustwion (przynjmniej w przyliżeniu) prostopdle do oiektywu. Jej orys nniosłem n rzut z przodu. Orys łopty w rzucie z oku, orz określenie położeni śmigł n kołpku pochodzi ze zdjęci z oku (Rysunek 9.2.12, str. 553) 1. Zmień widoczną wrstwę z 1 n 2 (p. str. 75). Ustw kursor 3D w miejscu, które odpowid końcówce łopty. Nstępnie w oknie View Properties wyzeruj współrzędne kursor: X i Z. W ten sposó njłtwiej jest umieścić kursor w odpowiednim miejscu n osi Y (Rysunek 4.3.1) : Ostteczne położenie kursor 3D 1.Ustw kursor 3D n końcówce śmigł... 3.Wyzeruj współrzędne X i Z kursor 3D. 2.Otwórz okno View Properties Rysunek 4.3.1 Ustlenie środk łopty śmigł poprzez wyzerownie wyrnych wspł. Po ustleniu pozycji kursor 3D wstw początek łopty okrąg o promieniu 0.5 jednostki. Wystrczy, jeżeli ędzie mił 8 wierzchołków. Okrąg wstw w rzucie z góry (Rysunek 4.3.2): Wstw w widoku z góry okrąg, oprty n sitce 8 punktów i promieniu 0.5. Rysunek 4.3.2 Wstwienie początkowego okręgu 1 Śmigło jest rdzo skomplikownym ksztłtem, trktownym "po mcoszemu" przez twórców plnów modelrskich. Z dokłdniejszymi rysunkmi tego elementu, podjącymi kolejne przekroje i kąty skręceni, spotkłem się tylko n plnch smolotów Ł-5 i MiG-3. Pochodziły z rdzo strych numerów miesięcznik "Modelist Konstruktor", wydwnych jeszcze w ltch 80-tych, w ówczesnym ZSRR. Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 101 Wytłocz ( E Extrude) okrąg w dół osi Z, n odległość 2 jedn. Potem wytłocz kolejną krwędź wzdłuż osi Z, n odległość ok. 4 jednostek, tworząc kolejny segment (Rysunek 4.3.3). Nstępnie: - rozciągnij osttnią sekcję (poprzez zminę skli) w kierunku X tk, y osiągnęł tką szerokość, jk szerok ył w tym miejscu łopt; - spłszcz tę sekcję w kierunku Y, tk y osiągnęł 30% szerokości; - przesuń trzy wierzchołki z lewej trochę liżej środk (y dopsowć ich ksztłt do orysu łopty śmigł). Powinien powstć ksztłt, przypominjący końcówkę odkurzcz (Rysunek 4.3.3): 1. Wytłocz tę krwędź w nowy segment 3. Ściśnij sekcję w kierunku Y, dopsowując do orysu z przodu 2. Rozciągnij sekcję w kierunku X, dopsowując do orysu z przodu 4. Przesuń przednie wierzchołki, y dopsowć się do orysu łopty (jest niesymetryczny) Rysunek 4.3.3 Początek formowni łopty pierwszy istotny przekrój poprzeczny. Terz przeksztłcimy ksztłt sekcji w coś, co ędzie przypominć gruy profil lotniczy. W tym celu: - zzncz krwędzie wychodzące z punktu, który n profilu jest ostrym wierzchołkiem (Rysunek 4.3.4), i zwiększ ich ostrość ( Shift - E ) do 1.0; - zzncz trzy dolne wierzchołki sekcji i spłszcz je z pomocą zminy skli (Rysunek 4.3.4); Ostr krwędź spływu: zwiększ ostrość (cerse) tych krwędzi do 1.0 Płski spód profilu: Spłszcz, poprzez zminę skli w kierunku Y. Rysunek 4.3.4 Przeksztłcnie elipsy w profil lotniczy Nie wiem, jki profil miło śmigło P-40. Zkłdm, że ył to, njczęściej spotykny w śmigłch, profil płsko - wypukły. (Tyln powierzchni łopty z tkim profilem jest płsk) 1. 1 Tkie profile są njczęściej stosowne w śmigłch, gdyż posidją wyrźną płszczyznę, względem której możn określić kąt skręceni łopty. Śmigło m n tyle skomplikowny ksztłt skręconego, eliptycznego płt że jego dokłdne zmodelownie jest trudne. Profil płsko-wypukły dje sznsę wrszttowi wykonwczemu n dokłdniejsze rozmieszczenie przekrojów wzdłuż osi podłużnej łopty. Czsmi możn jednk spotkć profil wklęsło - wypukły (np. w śmigle Heinkel He-111) Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
102 Twój pierwszy model Rysunek 4.3.5 pokzuje ostteczny ksztłt przekroju łopty śmigł. To profil, jki występuje w okolicch 30% promieni (mierząc od osi orotu). Możesz ten zrys trktowć jko wzór dl innych śmigieł, których dokłdn geometri nie jest Ci znn. Spód profilu tworzy linię prostą. Punkt, w którym przekrój jest njgruszy, znjduje się w odległości ok. 30% od krwędzi ntrci. Ostteczny ksztłt uzyskłem z pomocą kilku przesunięć wierzchołków sitki. Przesunięci w kierunku X wykonłem prmi rzem wierzchołki: górny i dolny 1. Przedni, górny wierzchołek przesunąłem do góry (wzdłuż osi Y), y przemieścić njwiększe wyrzuszenie przekroju z 50% do 30% szerokości łopty. Przód 30% szerokości Pr wierzchołków przesunięt do przodu Njwiększ gruość Zupełnie płski spód profilu. Pr wierzchołków przesunięt do przodu Tył Rysunek 4.3.5 Uformowny profil przekroju łopty Wytłocz tk przygotowny profil do końc łopty. Gruość łopty śmigł wzdłuż osi Z m się szyko zmniejszć. Zmniejsz więc gruość końcówki (poprzez zminę skli w kierunku Y) do 2-3% szerokości (Rysunek 4.3.6): Profil, uformowny w poprzednim kroku 1. Wytłocz (Extrude) końcówkę 2. Spłszcz końcówkę łopty do 2-3% szerokości Rysunek 4.3.6 Wytłoczenie łopty śmigł 1 Przesuwnie tkimi prmi nie jest konieczne. Przydje się jednk rdzo podczs dlszych przeksztłceń np. ez tego nie wyjdzie uformownie końcówki płt metodą, którą pokzuję n nstępnych stronch tej książki. Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 103 Po rozciągnięciu profili łopty n pełną długość, wstw w nią trzy dodtkowe sekcje (Rysunek 4.3.7). Dlsze formownie njwygodniej jest przeprowdzić w tryie wyświetlni Wirefrme. W tym tryie dorze widć w nim nrysowny ksztłt, do którego mmy dopsowć krwędzie sitki (Rysunek 4.3.8). Do docelowego orysu njłtwiej się dopsowć, zmienijąc sklę (w kierunku X) połówek poszczególnych sekcji łopty (Rysunek 4.3.7). Punktem odniesieni sklowni musi yć koniecznie kursor 3D, umieszczony n osi Z! (Przełącz Pivot n 3D Cursor Rysunek 4.3.7). Dodtkowo niektóre sekcje możn tkże nieco przesuwć wzdłuż osi Z. Zmień orys poprzez "ściśnięcie" lu "rozciągniecie" poszczególnych połówek sekcji (zminę skli zznczonych wierzchołków w kierunku X) Wstw wzdłuż łopty (Loopcut) dodtkowe sekcje Przełącz Pivot n 3D Cursor (. ) Pozostw kursor n osi Z Końcówkę n rzie ksztłtujemy tylko zgrunie Rysunek 4.3.7 Ksztłtownie orysu łopty z przodu Przy okzji usuń "ostrość" z dwóch krwędzi, n których nie jest już potrzen, n których ją ustwiliśmy (p. Rysunek 4.3.4, str. 101). Zmniejsz tm wrtość cerse o -1.0 (z 1.0 do 0.0 Rysunek 4.3.8): "Rozluźnienie" krwędzi zmin ostrości (cerse) do zer Te wierzchołki to połow sekcji Orys śmigł z plnów Rysunek 4.3.8 Szczegóły ksztłtowni orysu łopty Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
104 Twój pierwszy model Oiekt zczyn już przypominć swój pierwowzór. Gdy oejrzysz go ze wszystkich stron, znjdziesz miejsc, gdzie są potrzene drone korekty. Poptrz, n przykłd, n początek krwędzi spływu (Rysunek 4.3.9). W nszym modelu krwędź spływu zchowuje ostrość nieml do końc do osi orotu. Ze zdjęć wynik jednk, że w poliżu kołpk śmigł rozchodził się rdziej płynnie, przechodząc w corz większy promień krzywizny. Nleży to poprwić, poprzez zminę ostrości (cerse) jednej z krwędzi sitki: W tryie edycji Krwędź spływu jest ostr ż do końc Zmniejszmy ostrość o -1.0 Rezultt tk, jk n prwdziwej łopcie Rysunek 4.3.9 Zokrąglnie przejści krwędzi spływu w podstwę płt Por n uformownie zokrąglonej końcówki łopty. Metod uzyskni tkiego ksztłtu jest wiele, tu zproponuję jedną z nich. Uwżm, że jest dor, gdyż nie wymg dodni zyt dużej liczy nowych wierzchołków. Zczynmy od wytłoczeni końcówki w nową sekcję. Tym rzem jednk nie przesuwj nowego rzędu wierzchołków w jkieś inne położenie: zrz po wytłoczeniu nciśnij Esc (Rysunek 4.3.10): 1. Wywołj dl tego profilu polecenie Extrude... 2.... i zrz potem nciśnij Esc, y nie ruszyć nowej sekcji z oryginlnego miejsc Terz w tym miejscu są dwie sekcje, z których tylko jedn (krńcow) jest zznczon Rysunek 4.3.10 Dodnie nowej sekcji wytłoczenie i pozostwienie jej w tym smym miejscu Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 105 Zrz potem (now sekcj jest ndl zznczon) włącz zminę skli w kierunku Y ( S, Y ), i zmniejsz gruość sekcji do zer (Rysunek 4.3.11): Nstępnie scl powielone wierzchołki Spłszcz tę sekcję zupełnie poprzez zminę skli w kierunku Y do zer Rysunek 4.3.11 Przeksztłcenie osttniej sekcji z pętli w pojedynczą linię W tej chwili w kżdym miejscu "ściśniętej" linii znjdują się dw wierzchołki. Sclmy je ze soą ( W, Remove Doules Rysunek 4.3.11). 1. Przesuń te wierzchołki do wierzchołków poprzedniej sekcji, i scl (Remove Doules) ze soą 3. Spłszcz tę sekcję w wzdłuż Y (le nie do końc!) 2. Zwiększ ostrość (cerse) osttniej sekcji do 1.0 Rysunek 4.3.12 Ksztłtownie sekcji końcówki łopty c.d. W ten sposó przeksztłciliśmy osttnią sekcję z "pętli" w pojedynczą "linię" wierzchołków. Nstępnie: - Przesuń końce krńcowej linii tk, y znlzły się w tym smym miejscu, co końce poprzedniej sekcji (Rysunek 4.3.12); - Scl te wierzchołki (Remove Doules), y krńcow lini stł się przedłużeniem krwędzi ntrci i krwędzi spływu; - Zwiększ ostrość (cerse) tej linii do 1.0 (Rysunek 4.3.12); - Zmniejsz gruość poprzedniej sekcji, y zmniejszyć promień zokrągleni końcówki (Rysunek 4.3.12). Zmknęliśmy w ten sposó sitkę łopty śmigł, uzyskując n końcu odpowiednią gruość. Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
106 Twój pierwszy model Pozostje tylko poprzesuwć odpowiednie grupy wierzchołków w rzucie z przodu, y dopsowć się do orysu z plnów (Rysunek 4.3.13): Zznczj i przesuwj rzem wszystkie wierzchołki, umieszczone w tkim punkcie. Rysunek 4.3.13 Zokrąglnie końcówki łopty. Rysunek 4.3.14 Uformown łopt śmigł. N tym etpie uzyskliśmy już włściwie uformowną łoptę śmigł (Rysunek 4.3.14). Pozostje ją skręcić wzdłuż osi Z. Końcówkę łopty pozostwimy nie skręconą to ędzie nsz "z". Cłkowity kąt skręceni łopty śmigł od końc do nsdy to zzwyczj 30-40º. Rośnie w mirę równomiernie wzdłuż osi Z, choć nieco szyciej w poliżu osi orotu. Njprościej tkie nrstjące skręcenie uzyskć metodą kolejnych skręceń o podony kąt. N początek zzncz prwie wszystkie sekcje, poz końcówką (Rysunek 4.3.15): Oś orotu kursor 3D, umieszczony n osi Z łopty Zznczone sekcje Oróć (Rotte) zznczone wierzchołki o 10º Rysunek 4.3.15 Skręcnie łopty śmigł początek Punktem odniesieni orotu m yć kursor 3D, umieszczony w środku łopty. Oróć ( R, szczegóły str. 864) zznczone sekcje o 10º (Rysunek 4.3.15). Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 107 Terz wyklucz z zznczeni krńcową sekcję (Rysunek 4.3.16), i powtórnie wykonj orót zznczeni o kolejne 10º (Rysunek 4.3.16): 1. Zmniejsz zznczenie 2. Oróć (Rotte) zznczone wierzchołki o kolejne 10º Rysunek 4.3.16 Skręcnie łopty śmigł nstępny krok Powtórz tę opercję, z kżdym rzem zmniejszjąc oszr selekcji o kolejną sekcję. Rysunek 4.3.17 pokzuje ostteczny efekt skręceni (osiągnięty po oróceniu osttniej sekcji) Rysunek 4.3.17 Ostteczny efekt skręceni łopty śmigł Skręcenie łopty nie spowodowło zurzeń w większej części orysu z przodu. Prolemy tego typu wystąpią w poliżu nsdy śmigł, gdzie kt orotu sekcji jest już duży (wh się pomiędzy 30 i 45º). To spowodowło pewne zminy w orysie śmigł, któr przestł "psowć" do plnów (Rysunek 4.3.18). Njprościej jest to poprwić, zmienijąc sklę sekcji, któr się znjduje w tym oszrze (Rysunek 4.3.18). Ay nie nruszyć osi łopty, nleży wcześniej umieścić kursor 3D n osi Z, w miejscu gdzie przecin zmieniną sekcję. Podczs sklowni punktem odniesieni musi yć oczywiście kursor 3D (Pivot: 3DCursor). Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
108 Twój pierwszy model Znieksztłceni orysu w wyniku skręceni sekcji łopty Kursor 3D jest n osi Z, w środku sekcji Skorygowne (poprzez proporcjonlną zminę skli we wszystkich kierunkch) Pivot: ustwiony n Cursor 3D Rysunek 4.3.18 Poprwinie orysu w miejscu, gdzie łopt wyrźnie zmienił ksztłt (w wyniku skręceni) Pierwsz łopt śmigł jest gotow! Przełącz się z tryu edycji w try oiektu (Oject Mode, T ). Włącz dodtkowo widoczność wrstwy 1, n której umieściliśmy kołpk śmigł, y zoczyć rezultt. P-40 mił śmigło o zmiennym skoku. Ozncz to, że podczs lotu łopt mogł się orcć wokół osi Z 1. W jkim zkresie kątów? N pewno większym, niż ten, w którym formowliśmy łoptę n rzie kąt ntrci końcówki wynosi 0º. W niektórych źródłch możn się doczytć, że w użytym śmigle Curtiss Electric kąt zklinowni łopty możn yło zmienić od 24 do 49º. Oróćmy więc nsz oiekt o 24º wokół osi Z ( R, Z ) w "położenie strtowe" (Rysunek 4.3.19): Orcnie łopty względem osi Z ( R, Z ) Oś Z Orócon łopt psuje do orysu z oku! Rysunek 4.3.19 Ustwinie kąt ntrci łopty 1 Tylko w ten sposó możn przynjmniej zliżyć śmigło do optymlnych wrunków prcy. Podczs strtu łopty są ustwione pod niewielkim kątem w stosunku do płszczyzny śmigł (mły skok). Podczs lotu z prędkością mksymlną łopty są ustwione pod njwiększym kątem. Dzieje się tk dltego, że śmigło njlepiej prcuje, gdy powietrze opływ jego sekcję pod ktem kilku stopni. Kąt npływu powietrz n łoptę śmigł zleży od prędkości lotu i liczy orotów silnik. Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 109 Jk zwykle po wykonniu jkiegoś detlu wrto go oejrzeć z różnych stron. W wyniku porównń ze zdjęcimi, stwierdziłem że łopt śmigł w P-40B/C mił, w okolicy kołpk śmigł, przekrój nieml okrągły. Musiłem więc dodć (Loopcut) dodtkową sekcję tuż z dotychczsową. W ten sposó przyśpieszyłem w tym miejscu przejście ksztłtu z "profilu lotniczego" w "rurę" (Rysunek 4.3.20). Dodtkow sekcj, przyśpieszjąc przejście przekroju w kołowy Czs nzwć nsz oiekt niech to ędzie B.010.A.Blde. Liter "A" w nzwie Rysunek 4.3.20 Drone poprwki u podstwy wynik stąd, że śmigło miło trzy łopty: rozróżnimy je litermi A, B, C. Drugą i trzecią łoptę stworzymy jko powiązną kopię ( Alt - D : Duplicte Linked str. 786) łopty A (Rysunek 4.3.21): 3. Oróć nowy oiekt ( R ) o 120º względem środk 1. Stwórz kopię ( Alt - D ) 2. Nciśnij Esc, y przerwć przesuwnie Rysunek 4.3.21 Powielnie łopty śmigł Nowo stworzony oiekt orcmy (względem kursor 3D, umieszczonego w osi śmigł) o 120º. Ndj mu nzwę B.010.B.Blde. Podonie utwórz trzecią łoptę B.010.C.Blde. Kżd z łopt jest połączoną kopią pierwowzoru. Dzięki temu zmin ksztłtu sitki jednej z nich zmieni ntychmist ksztłt pozostłych (gdyż używją tej smej sitki). Jeżeli jesteś ciekw, dlczego ptrz "Struktur modelu w Blenderze", str. 565. Pewnym mnkmentem tkiego "klonowni" jest rk możliwości przypisni kżdej z łopt indywidulnych tekstur czy współrzędnych UV. N osttecznym renderingu ędą musiły wyglądć identycznie 1. Od rzu po stworzeniu nowego elementu, nleży wskzć mu jego miejsce w hierrchii części. Przypisz wszystkie trzy łopty do kołpk ( Ctrl - P : Mke Prent str. 800). 1 Jeżeli to Ci przeszkdz zwsze możesz "odłączyć" tki oiekt od pierwowzoru. Wystrczy utworzyć loklną kopię sitki (p. str. 565 i dlsze) Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
110 Twój pierwszy model N zkończenie wrto wspomnieć o zskkującym (przynjmniej dl mnie) efekcie geometrycznym. Zwsze n rysunkch smolotu, jkie widziłem, trójłoptowe śmigł rysowne yły tk, że w rzucie z oku jedn łopt zsłnił drugą. Gdy po rz pierwszy stworzyłem trójłoptowe śmigło w Blenderze, i oejrzłem je w widoku z oku (jk Rysunek 4.3.22), yłem zskoczony, że łopty nie do końc się zsłniją. Czy to miłoy znczyć, że się gdzieś pomyliłem? Odstęp pomiędzy końcówkmi łopt nie jest łędem! To rezultt ich skręceni. Rysunek 4.3.22 Zskkujący efekt geometryczny odsunięcie końcówek łopt! Sprwdziłem wówczs wszystkie kąty skręceni, położeni, środki i nic! Potem zcząłem dokłdnie nlizowć sprwę. Rysunek 4.3.22 pokzuje rezultt nlizy jest to zupełnie poprwny efekt skręceni łopt śmigł. Nie występuje tylko wtedy, gdy skok śmigł jest równy zeru. Wygląd n to, że nikt z kreślrzy plnów modelrskich nie uświdomił soie wcześniej, że trójłoptowe śmigło w rzucie z oku włśnie tk wygląd! Podsumownie Nwet njrdziej skomplikowne ksztłty jk łopt śmigł możn uzyskć drogą stopniowego przeksztłcni rdzo prostego ksztłtu "wyjściowego". N rzie poznłeś dwie metody dodwni nowych wierzchołków: n krwędzi wytłcznie (Extrude str. 102). W środku sitki wstwinie (Loopcut. str. 103). Podstwowymi metodmi edycji wierzchołków są: przesunięcie (Gr str. 860), zmin skli (Scle str. 105), orót (Rotte str. 106). Dodtkowo często stosuję zminę ostrości krwędzi (cerse), orz sclnie (Remove Doules). Elementy, których ksztłt się powtrz (jk łopt śmigł) opłc się tworzyć jko kopie powiązne (Duplicte Linked str. 109). W ten sposó łtwiej jest je zmienić, gdyż zmin jednej powoduje zminę pozostłych. Wżnym elementem formowni modelu jest tworzenie hierrchii oiektów, poprzez przypisnie nowo utworzonego oiektu do oiektu ndrzędnego (Prent) (str. 800). Końcówki łopt śmigł w rzucie z oku mogą się nie pokrywć i to nie jest łąd (str. 110). Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 111 4.4 Skrzydło ksztłt podstwowy Skrzydło możn y w zsdzie uformowć w sposó podony do tego, który zstosowliśmy do stworzeni łopty śmigł. Zczniemy od stworzeni profilu początkowego, który później wytłoczymy (Extrude) w podstwowy ksztłt płt trpez. Zzwyczj w opisch konstrukcji smolotu możn znleźć szczegółowe informcje, jki profil lotniczy zostł w niej zstosowny. W przypdku P-40 ył to: NACA-2215 u nsdy i NACA-2209 n końcówkch. Orys NACA-2215 centropłt nniosłem n plny (por. Rysunek 9.2.14, str. 555). NACA-2209 to w istocie "spłszczony" o 40% NACA-2215 (więcej n ten temt znjdziesz n str. 590, w dodtku "Ksztłt profili lotniczych (metody odwzorowni)", o rodzinie profili NACA n str. 592). Ksztłt profilu płt możn odwzorowć z pomocą linii podziłowej, oprtej n sitce złożonej z niewielu (nwet kilkunstu) punktów. Czy nleży się koncentrowć n uzyskniu sitki o jk njmniejszej liczie wierzchołków? Możn do tego dążyć. Tylko, mimo pozorów, tki efekt nie ędzie njwygodniejszy n dlszych etpch prcy. Njlepiej jest, gdy jk njwięcej linii sitki skrzydł pokryw się z głównymi linimi konstrukcyjnymi, widocznymi n plnch. To ułtwi rysownie tekstur łączeni lch i nitów, tkże wykonywnie otworów - lotki, klpy, czy podwozi. Formownie płt zczniemy więc od nrysowni płskiego, "testowego" trpezu, który pozwoli nm "przymierzyć" położenie wierzchołków wzdłuż profilu płt. Sądzę, że njlepszym miejscem n środek (punkt odniesieni) płt ędzie punkt o współrzędnych X=0, Y=0 1. Umieść tm kursor 3D. Nstępnie wstw w tym punkcie, w rzucie z góry, kwdrt (Add Mesh Plne str. 788). W tryie edycji powiększ go do rozmirów porównywlnych z płtem (Rysunek 4.4.1): Punkt, w którym umieściliśmy kursor 3D ędzie środkiem oiektu (tzn. punktem odniesieni) Rysunek 4.4.1 Początek formowni płt kwdrt 1 W końcu od początku to plnowliśmy por. wyór punktu "zowego" n str. 92. Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
112 Twój pierwszy model Przesuń kwdrt pond płt. (w tryie edycji środek oiektu pozostje w tym smym miejscu!) Powiększ go proporcjonlnie (względem loklnego środk - ustw Pivot n Bounding Box Center) tk, y jeden z jego oków stł się cięciwą płt w poliżu kdłu (Rysunek 4.4.2): 1. Rozciągnij kwdrt tk, y ten ok sięgł dokłdnie od krwędzi ntrci do krwędzi spływu Dodtkowe wierzchołki, wstwione n kżdej wżniejszej linii konstrukcyjnej 2. Wstwij kolejne sekcje (Loopcut) w miejscch, gdzie lini konstrukcyjn przecin ok kwdrtu Rysunek 4.4.2 Nnoszenie linii, odpowidjących podłużnicom płt Wstw (z pomocą poleceni Loopcut) dodtkowe sekcje, dzielące orys. Umieść je wszędzie tm, gdzie lini konstrukcyjn przecin lewy ok kwdrtu (Rysunek 4.4.2). Potem: - przesuń prwy oku kwdrtu do końc rozpiętości płt (tzn. w kierunku X, w lewo); - zmniejsz jego rozmir (względem kursor 3D, Y=0) w kierunku Y tk, y orys trpezu pokrył się z krwędzimi płt; - dosuń lewy ok kwdrtu do osi kdłu; - zwiększ jego rozmir (względem kursor 3D, Y=0) w kierunku Y tk, y orys trpezu pokrył się z krwędzimi płt; Rysunek 4.4.3 pokzuje efekt tych opercji: Krwędź klp nie psuje do ukłdu sitki le to n szczęście wyjątek Pozostłe "południki" sitki idelnie psują do linii konstrukcyjnych! Poprwny orys płt Do dlszej prcy potrzeujemy tylko tej linii wierzchołków zpewni nm położenie podłużnic sitki w odp. miejscch. Rysunek 4.4.3 Trpez "testowy" sprwdzni możliwości odwzorowni podłużnic płt Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 113 Wierzchołki, połączone linimi sitki, są umieszczone w tej smej proporcji (% cięciwy płt) n oydwu krńcch trpezu. Rysunek 4.4.3 pokzuje, że te "południki" nieml idelnie psują do odpowiednich linii konstrukcyjnych (o je zsłniją). Ten efekt nie jest przypdkowy. Kżdy inny kierunek n wypukłej powierzchni płt nie jest linią prostą. Podłużnic, któr nie iegnie w kierunku "południkowym" jest w prwdziwym smolocie o wiele trudniejsz do wykonni. Co prwd tm, gdzie wypukłość płt jest niewielk w poliżu krwędzi spływu mogą się zdrzyć podłużnice iegnące w innym kierunku. Rysunek 4.4.3 pokzuje, że w P-40 yły to krwędzie klp. Technolodzy zgdzją się n tkie rozwiązni, gdyż krzywizn tkich linii jest niezwykle mł. W prktyce to są tkże linie proste. Jedynym elementem testowego trpezu, którego potrzeujemy do dlszej prcy, jest lini iegnąc wzdłuż osi smolotu, u nsdy płt (Rysunek 4.4.3). Przeksztłcimy ją w profil centropłt. Usuń wszystkie pozostłe wierzchołki sitki. Nstępnie, w rzucie z oku: - skopiuj wierzchołki pozostwionej linii w nową linię ( Shift - D, Mesh Duplicte, str. 871), i przesuń o 1 jednostkę do dołu; - połącz oydw krńce tych linii dodtkowymi krwędzimi ( F, Mesh Edges Mke Edge/Fce, str. 885) ; - podziel te nowo utworzone krwędzie z pomocą dodtkowych wierzchołków ( W, Mesh Edges Sudivide, str. 873). Oryginln lini wierzchołków jest odsunięt o 1 jedn. do góry Zsuń te dw wierzchołki lisko sieie. Połącz je, wstwijąc pośrodku jeszcze dw dodtkowe punkty Now krwędź, z dodtkowym wierzchołkiem pośrodku. Drug (skopiown) lini wierzchołków jest odsunięt o 1 jedn. do dołu Rysunek 4.4.4 Orys, przygotowny do przeksztłceni w profil Rysunek 4.4.4 przedstwi orys, który powinieneś przygotowć. Przedni krwędź m wierzchołek dokłdnie w połowie długości, czyli dl Z = 0. Powstnie z niego lini krwędzi ntrci. Tylne połączenie orysów: górnego i dolnego, skłd się ż z 4 wierzchołków. Powstnie z nich krwędź spływu. Te cztery wierzchołki ustw tk, jk n ilustrcji ich wysokość nie powinn przekroczyć 0.05 jednostki Blender (czyli 5 mm n "prwdziwym" smolocie). Po włączeniu wygłdzeni powierzchni, utworzą zokrąglenie o promieniu ok. 0.03 jednostek Blender (czyli 3 mm n "prwdziwym" smolocie) 1. Orys, który przeksztłcimy w profil Lini kropkow profil podstwy płt 1. Oróć oiekt o -1º (kąt zklinowni płt) Rysunek 4.4.5 Ustwienie orysu w pozycji włściwej dl płt 2. Przesuń oiekt do dołu tk, y krwędź spływu orysu pokrył się z krwędzią nrysownego profilu 1 Krwędź spływu nie jest nigdy idelnie ostr z przyczyn technologicznych jest lo zokrąglon niewielkim promieniem, lo "ścięt" n jkąś niewielką gruość (rzędy kilku milimetrów) Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
114 Twój pierwszy model Terz przeksztłcimy orys w poprwny profil płt. Przełącz się w try oiektu (Oject Mode). Oróć orys wokół osi X o -1º. Nstępnie przesuń go do dołu, y znlzł się w osi płt (Rysunek 4.4.5). (Njłtwiej jest to zroić, ustwijąc krwędź spływu w punkcie, gdzie n plnch jest krwędź spływu profilu centropłt) Przełącz się z powrotem w try edycji (Edit Mode). Włącz wygłdzenie linii (modyfiktor Susurf) i ustw jego poziom (Level = 2). N ekrnie, oprócz linii sitki, powinieneś zoczyć tkże cienką, wygłdzoną linię efektywnego ksztłtu. Spróuj njpierw odwzorowć profil płt, przesuwjąc tylko istniejące wierzchołki. Nie zmienij ich pozycji względem cięciwy profilu (loklnej osi Y), gdyż pod tym względem zostły już "ustwione". Możesz je jedynie przesuwć wzdłuż loklnej osi Z (komincj G, Z, Z Rysunek 4.4.6): Przeciwległy wierzchołek jeszcze nie dopsowny do konturu. Kontur, do którego się dopsowujemy (lini kropkow) Loklny ukłd współrzędnych jest pochylony o 1º Przesuwny wierzchołek oś Y (lokln) oś Z (lokln) Rysunek 4.4.6 Formownie profilu przesuwnie wierzchołk wzdłuż loklnej osi Z Czsmi jednk do uzyskni osttecznego ksztłtu okże się konieczne dodnie do orysu dodtkowego wierzchołk. Njłtwiej to zroić poprzez podził odpowiedniej krwędzi (Sudivide). Te dodtkowe wierzchołki nie mją odwzorowć żdnej konkretnej linii konstrukcyjnej. Możesz więc je swoodnie przesuwć, zrówno wzdłuż loklnej osi Z, jk i osi Y. Oryginlne wierzchołki, które możesz tylko przesuwć w kierunku Z, poznsz po tym, że występują "prmi". Kżdemu tkiemu wierzchołkowi n dolnym orysie profilu odpowid wierzchołek n górnym orysie profilu. Oydw leżą w tym smym miejscu loklnej osi Y (Rysunek 4.4.6). Rysunek 4.4.7 przedstwi zliżenie n orysu profilu płt, w trkcie dopsowywni do zdnego konturu. Jko pomoc w uzyskniu odpowiedniego ksztłtu, umieściłem w nosie profilu pomocniczy okrąg (usunę go, gdy skończę). Podczs formowni okzło się, że niezędne jest dodnie dodtkowego wierzchołk, pokznego n ilustrcji. Pomocniczy okrąg wzór, ułtwijący uzysknie włściwego ksztłtu nos profilu Dodtkowy wierzchołek konieczny do prwidłowego odwzorowni zokrągleni nosk profilu Rysunek 4.4.7 Formownie nos profilu przykłd wstwieni dodtkowego wierzchołk Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 115 Przesuwjąc się z formowniem od krwędzi ntrci do krwędzi spływu profilu, szyko dopsujesz orys do złożonego konturu (Rysunek 4.4.8) : Dodtkowy wierzchołek przyd się przy wykonniu otworu n koł podwozi Nieznczne zokrąglenie n krwędzi spływu Rysunek 4.4.8 Uformowny profil płt W tym przykłdzie udło nm się odwzorowć dokłdnie początkowy profil płt z pomocą 32 wierzchołków. To dość typowy rezultt. Większość dlszych prc ędzie nm łtwiej wykonywć, gdy płt nie ędzie pochylony o -1º. W związku z tym przełącz się w try oiektu i wyprostuj orys. Przesuń go tkże z powrotem do środk ukłdu współrzędnych. To ułtwi odczyt współrzędnych góry i dołu płt (jedne ędą dodtnie, drugie ujemne). Dlsze przeksztłceni sitki ędą wykonywne w oprciu o rzut z góry. Dopiero po osttecznym uformowniu umieścimy płt w docelowym miejscu konstrukcji i tm go "zklinujemy" pod ktem -1º. Zgodnie z dokumentcją, profilem końcówki płt ył NACA-2209. Ten symol ozncz tki sm ksztłt, jk NACA-2215, tylko "spłszczony" o 40%. Podczs ustlni gruości płt przyd nm się jkiś dokłdny "przymir", y sprwdzić, czy osiągnęliśmy włściwą gruość. N plny nie m w tym przypdku co liczyć rzuty z przodu zzwyczj pokzują gruość płt niepoprwnie. Zresztą, nwet gdyy utor strł się yć dokłdny, to powinien nrysowć ksztłt pochylonego (o 1º) płt. Zrómy więc nsz włsny "szlon" gruości skrzydł. Będzie to kopi orysu, który włśnie ukończyliśmy: - skopiuj ( Shift - D ) profil podstwy w nowy oiekt; - otwórz okno włściwości tej kopii ( N ) i zmień rozmir w kierunku Y (DimY) do 10.0, w kierunku Z (DimZ) do 0.9 (w ten sposó uzyskujemy ksztłt profilu końcówki: NACA-2209). Rysunek 4.4.9 pokzuje, jk n tym etpie powinien wyglądć nowy profil: Pomocniczy szlon końcówki NACA - 2209 Włściwości ( N ) oiektu Ustw DimY = 10 i DimZ = 0.9 Rysunek 4.4.9 Stworzenie szlonu profilu końcówki płt Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
116 Twój pierwszy model O jkim konkretnie miejscu płt myślł utor opisu, mówiąc o końcówce, któr powinn mieć gruość względną 9%? Proponuję złożyć, że chodzi tu o osttnie żero, które nie leży w oszrze eliptycznego zokrągleni. Przesuń wzorzec końcówki w to miejsce (współrzędne Y i Z środk mją pozostć = 0,0). Nstępnie powiększ cły oiekt we wszystkich kierunkch, względem środk oiektu y wpsowć krńce profilu w orys płt (Rysunek 4.4.10): Profil podstwy Umieść tu profil końcówki, i zmień mu proporcjonlnie sklę, dopsowując do orysu z góry To żero jest w oręie zokrągleni to nie o tą gruość chodzi Rysunek 4.4.10 Ustlenie położeni i rozmiru wzorc końcówki Dzięki proporcjonlnemu powiększeniu profilu we wszystkich kierunkch, msz pewność, że jego gruość względn ndl wynosi 9%. Jest już gotowy do użyci. Stwórz podstwowy orys skrzydł, wytłczjąc profil centropłt wzdłuż osi X ( E, X ). Sekcję końcową pozostw nieco poz konturem skrzydł, przedstwionym n plnch (Rysunek 4.4.11). (Ten ndmir zostnie usunięty przy okzji odcinni końcówek płt). Nstępnie upewnij się, że kursor 3D jest w środku ukłdu współrzędnych (Rysunek 4.4.11). Zmniejsz sklę końcówki w kierunku Y tk, y psowł do konturu płt w rzucie z góry. Potem zcznij zmienić sklę końcówki w kierunku osi Z. W rzucie z przodu oserwuj położenie końców szlonu i linii sitki: Wzorzec końcówki 1. Zmień rozmir w kierunku Z 2. Zmień rozmir w kierunku Y Kursor 3D w pkt. (0,0,0) Rysunek 4.4.11 Wytłoczenie (Extrude) podstwowego ksztłtu płt Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 117 Dochodzenie do włściwej gruości końcówki możn wykonć stopniowo, w kilku krokch. Podczs osttniej fzy śledź jedną z końcówek wzorc w możliwie dużym powiększeniu (Rysunek 4.4.12). Dzięki temu ędziesz mił pewność, że uzyskłeś włściwy ksztłt. Krwędź powierzchni podziłowej Miejsce styku wzorc z orysem płt (duże powiększenie) Wzorzec końcówki Rysunek 4.4.12 Dopsownie gruości końcówki płt do zdnego wzorc Ten etp formowni skrzydł jest zkończony, gdy gruość płt u końc osiągnęł złożone 9%. Usuń tymczsowy orys profil końcówki płt który pozwolił uformowć skrzydło. Wykonł już swoje zdnie, i nie jest dłużej potrzeny. Pozostło uporządkowć jeszcze sprwę ksztłtu krwędzi spływu. Oróć ktulną projekcję i ustw ją tk, y krwędź spływu stł się nieml prostopdł do płszczyzny widoku. Zoczysz wówczs to, co pokzuje Rysunek 4.4.13: promień zokrągleni n końcówce jest kilk rzy mniejszy od nlogicznego zokrągleni u nsdy płt. Technologicznie jest to niemożliwe krwędź spływu jest zzwyczj uformown przez wygięcie lchy pokryci, z jkimś stłym promieniem. Powiększ wszystkie cztery punkty końcówki względem ich nturlnego środk (Pivot: Bounding Box Center) w kierunku osi Z. Dodtkowo przesuń odroinę dw zewnętrzne wierzchołki do przodu (wzdłuż osi Y). Utworzą w ten sposó identyczny orys, jk n początkowym profilu skrzydł (Rysunek 4.4.13): Przesuń te dw wierzchołki nieco do przodu Zyt mły promień końcówki Ujednolicon krwędź spływu Rysunek 4.4.13 Ujednolicenie promieni n krwędzi spływu W efekcie uzyskłeś wzdłuż krwędzi spływu stły promień zokrągleni w relnym smolocie miły średnicę ok. 3mm. To rdzo mły promień - nie jestem pewien, czy możn ż tk zgiąć lchę pokryci (zzwyczj ok. 1mm gruości) ez ryzyk pęknięci durlu. Mimo ogromnej liczy zdjęć konstrukcji nie yłem w stnie określić, czy krwędź spływu ył uzyskn poprzez zgięcie, czy też znitownie górnej i dolnej powłoki płt. Zresztą nwet tką "kncistą", znitowną krwędź często poddje się oszlifowniu, uzyskując koniec końców zokrąglenie. Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
118 Twój pierwszy model Czy powiększenie promieni krwędzi spływu rdzo zurzyło profil tylnej części końcówki? Gdy zmniejszysz nieco powiększenie, zoczysz że n szczęście nic tkiego się nie stło (Rysunek 4.4.14). Tyln, doln krwędź przekroju płt z lekko wypukłej linii stł się linią prostą ot, i wszystko: N tym oszrze to jest jeszcze lini prost! Zokrąglenie krwędzi spływu Rysunek 4.4.14 Rozmir zokrągleni końcówki ujęcie, pozwljące ocenić sklę. Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 119 Podsumownie Wrto się postrć, y jk njwięcej linii sitki skrzydł "żeer" i "podłużnic" pokrywło się z łączenimi lch i linimi nitów, widocznymi n plnch. To ułtwi w przyszłości przygotownie tekstur, odwzorowujących te detle. Zczęliśmy się od "testowego", płskiego orysu skrzydł. Posłużył nm do podjęci decyzji o rozłożeniu wierzchołków wzdłuż profilu płt (str. 112). Efektem tego "studium" yło przygotownie odpowiedniego rozkłdu podłużnic sitki skrzydł. Włściwe formownie skrzydł zczynmy od uformowni profilu jego podstwy (zzwyczj podstw płt leży w osi smolotu). Profil to lini zmknięt, wygłdzon modyfiktorem Susurf. Podczs ksztłtowni tej linii dodjemy do wcześniej przygotownych wierzchołków dodtkowe, y uzyskć odpowiedni ksztłt krzywej (str. 115). Po stworzeniu profilu podstwy płt nleży przygotowć profil końcówki (str. 115) Podstwowy ksztłt płt trpez uzyskujemy poprzez wytłoczenie (Extrude) profilu podstwy, rozciągjąc go n cłą rozpiętość skrzydł. Potem dopsowujemy koniec (poprzez zminę skli) do zdnych rozmirów profilu końcówki (str. 116). N krwędzi spływu lepiej pozostwić młe, "technologiczne" zokrąglenie. Powinno mieć promień rzędu milimetrów (wyrżjąc to w jednostkch rzeczywistego smolotu). Do powieleni wierzchołków służy poleceni Duplicte ( Shift - D, str. 113). Powielne są tkże cłkowicie zznczone krwędzie i ściny. Podczs prcy z linią wierzchołków przydtne są opercje: stworzeni nowej krwędzi ( F, Mke Edge, str. 113), wstwieni nowego wierzchołk w krwędź (Sudivide, str. 114). Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
120 Twój pierwszy model 4.5 Końcówk skrzydł Końcówki płt P-40 nie d się uformowć tk łtwo, jk końcówki łopty śmigł. Po pierwsze, jest o wiele większ. Drone nieścisłości ksztłtu, które "uchodzą" w przypdku młej końcówki łopty, tu stłyy się zyt widoczne. Po drugie, końcówk płt P-40 jest lekko wygięt do góry. Zroiono to jednk w tki sposó, że lini górnej powierzchni płt pozostje prost (Rysunek 4.5.1): Górn powierzchni płt jest prost ż do smego końc Doln powierzchni jest wyrzuszon Rysunek 4.5.1 Specyficzny, wygięty do góry ksztłt końcówki płt P-40 Przyjrzłem się temu frgmentowi n wielu zdjęcich. Doszedłem do wniosku, że njezpieczniej ędzie uzyskć ten orys poprzez "odcięcie" ndmiru sitki, tk, y górn krwędź płt pozostł nie zdeformown. Potem "wygnę" dolną krwędź końcówki do góry, tworząc w rzucie z przodu chrkterystyczne, lekkie wyrzuszenie. Nie dziw się, że n rysunku z góry widzisz dwie linie orysu końcówki. Pierwsz pochodzi z oryginlnych plnów, które okzły się niedokłdne (por. str. 558). Ten drugi orys to moj poprwk. Nim "oetniemy" końcówkę, nnieśmy n ten oszr sitki kilk dodtkowych sekcji ("żeer") z pomocą poleceni Loopcut (Rysunek 4.5.2): Poprwiony orys, wzdłuż którego "oetniemy" końcówkę płt A B C D Rysunek 4.5.2 Dodtkowe sekcje, dodne do sitki płt Sekcję A nniosłem z myślą o przyszłości przyd się przy formowniu lotki, B tm, gdzie się zczynją zokrągleni. Sekcję C wstwiłem u podstwy końcówki płt, D tm, gdzie się później przyd do ksztłtowni orysu. Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl
Rozdził 4 Formownie smolotu 121 W rmch dlszych przygotowń krwędź spływu końcówki zmodyfikujemy, y stworzyć n niej jeszcze jeden punkt, i rozłożyć pozostłe rdziej równomiernie. (Inczej trudno yłoy uzyskć odpowiedni ksztłt orysu). Utwórz przy sekcjch C i D dwie dodtkowe, loklne linie wierzchołków poprzez ncięcie ( Shift - K, Knife str. 871). Oydwie powinny yć równoległe do widocznej n plnie krwędzi lotki (Rysunek 4.5.3): C D Przesunięt końcówk C Dodtkowe, ncięte krwędzie D Usunięt, str końcówk D Rysunek 4.5.3 Pochylenie żeer w tylnej części skrzydł Potem zzncz i usuń ( X, Erse Edgeloop, str. 879) osttnie wierzchołki sekcji D, y włączyć w nią nową krwędź (Rysunek 4.5.3). Przesuń tkże (Edge Slide, str. 874) osttnie wierzchołki sekcji C, y n krwędzi spływu znlzły się mniej więcej w połowie odległości od sąsiednich sekcji (Rysunek 4.5.3). Zwróć uwgę, że żdn z tych zmin nie zmienił ksztłtu górnej powierzchni płt! Przygotuj pomocniczy "nóż" do odcięci końcówki. Sitkę tego oiektu utwórz poprzez złożenie frgmentów kilku okręgów (o środkch jk n plnch) (Rysunek 4.5.4): Orys końcówki: - dodj nowy okrąg (Circle); - usuń niepotrzene wierzchołki; - złącz ( F ) z pozostłymi; Wytłocz (Extrude) orys w powłokę "tnącą" Rysunek 4.5.4 Przygotownie oiektu odcinjącego końcówkę płt Uzyskną linię wytłocz (Extrude). Oiekt umieść w odpowiednim położeniu (Rysunek 4.5.4). Copyright Witold Jworski, 2009-2011.
122 Twój pierwszy model Terz czs n cięcie! Wyzncz krwędź przenikni pomocniczego oiektu z powierzchnią płt (Oject Scripts Cross Section str. 802). Opcje skryptu ustw tk, y uzyskć wyłącznie punkty przecięci z krwędzi skrzydł (Rysunek 4.5.5): Rezultt przecięci dodtkow lini wierzchołków Wierzchołki do usunięci Rysunek 4.5.5 Rezultt przecięci - now krwędź Po wyznczeniu krwędzi przecięci, możesz już usunąć oiekt, którego użyliśmy jko "noż". Uzyskn krwędź nie nleży n rzie do żdnej ściny sitki skrzydł. Ay ją do niej włączyć: 1. Zzncz i usuń osttnią sekcję płt (p. Rysunek 4.5.5); 2. Usuń tkże niepotrzene, krńcowe wierzchołki z linii przecięci; 3. Złącz linię przecięci z odpowiednimi "podłużnicmi" skrzydł z pomocą czterech nowych krwędzi (Rysunek 4.5.6) 4. Utwórz z poszczególnych wierzchołków nowe ściny (zznczjąc po trzy lu cztery i nciskjąc F str. 883). Wkomponuj w ten sposó krwędź w płt; Nowe krwędzie Nowe ściny Rysunek 4.5.6 Sclenie nowej krwędzi z resztą sitki Rysunek 4.5.6) przedstwi efekt opercji. Mówiąc szczerze, npisłem skrypt Cross Section, poniewż nigdy nie luiłem efektów opercji Boolen w Blenderze. Zwsze lepiej mieć pełną kontrolę nd sitką, i ndć jej dokłdnie tki ukłd wierzchołków, jki soie życzymy. Wirtulne modelrstwo wersj 1.0 www.smoloty3d.pl