KARTA KURSU Wykład ogólnouczelniany semestr zimowy [2015/2016] Nazwa Nazwa w j. ang. Etnos, kultura i historia. Transformacja świata rzymskiego. Europa od późnego antyku aż po okres karoliński. Ethnos, culture and history. Transformation of the Roman world from late antiquity to the Carolingian Period (400-800). Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Dr hab. prof. UP Krzysztof Polek Zespół dydaktyczny Dr hab. prof. UP Krzysztof Polek Opis kursu (cele kształcenia) Celem kursu jest zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami z historii powszechnej średniowiecza dotyczącymi przemian politycznych, etnicznych i kulturowych jakie miały miejsce w Europie w okresie postrzymskim tj. od IV do VIII w. Szczególną uwagę w powyższej problematyce zajmują przeobrażenia etniczne i kulturowe jakie miały miejsce na terenach położonych poza granicami Imperium Rzymskiego. Daje to możliwość, jednej strony na ukazanie dziedzictwa rzymskiego w rozwoju społeczności germańskich, w tym osiadłych na ziemiach byłych rzymskich prowincji, a z drugiej na poznanie przemian zachodzących na terenach Barbaricum, ukazanie ich kontaktów ze strefą śródziemnomorską w różnych aspektach (wymiana, oddziaływanie kulturowe, migracje). Problematyka wykładów przybliży studentom mało zanany okres dziejów z powszechnego średniowiecza, jest także dobrym przykładem by za ich pośrednictwem ukazać osiągnięcia z ostatnich dwóch dekad w różnych dyscyplinach badawczych (historia, archeologia, historia sztuki, językoznawstwo, geoarcheologia, paleoklimatologia) nad tworzeniem się Europy średniowiecznej w jej przełomowym okresie dziejach. Stanowi także wprowadzenie studentów, przede wszystkim kierunków humanistycznych, w podstawy warsztatu badawczego, przydatne dla zrozumienia specyfiki warunków w jakich kształtowała się Europa średniowieczna. Warunki wstępne Wiedza Umiejętności Kursy Student posiada podstawową wiedzę ogólną z zakresu historii, kultury materialnej i sztuki w odniesieniu do okresu późnego antyku i średniowiecza.zna przyczyny i przebieg wydarzeń jakie miały miejsce po upadku Cesarstwa Zachodniego, jak również procesy zachodzące na terenach dawnego imperium jak też Barbaricum. Student wykazuje przygotowanie w odniesieniu do znajomości procesów i zjawisk zachodzących Wykład ogólnouczelniany. 1
Efekty kształcenia Wiedza W01:Wskazuje cechy etniczne i kulturowe zachodzące na terenie dawnych prowincji zachodniorzymskich oraz Barbaricum. W02: Zyskuje szerszą orientację jak też rozumie zjawiska i uwarunkowania polityczne, etniczne i kulturowe oraz ich i wpływ na dzieje kontynentu europejskiego w kontekście historycznym epoki. W03: Poznaje nowe tendencje w badaniach nad daną epoką historyczna, sposoby rekonstrukcji jej dziejów w oparciu o rezultaty badań historycznych, archeologicznych i historii sztuki. K_W01;06; 12;13 K_W03;10 K_W05;06 Umiejętności U01: Rozpoznaje i wskazuje procesy i zjawiska o charakterze etnicznym i kulturowym zachodzących tak w poszczególnych regionach naszego kontynentu, jak też o zasięgu ogólnoeuropejskim. U02: Zyskuje szerszą orientację na temat zjawisk kulturowych i procesów historycznych charakterystycznych dla okresu końca antyku i początku średniowiecza U03: Orientuje się w wybranych tematach i problemach dziejów powszechnych od 450-900 r. K_U01, 03 K_U02;04 K_U05 Kompetencje społeczne K01: Akceptacja i odpowiedzialność w przedstawianiu różnych punktów widzenia (uwzględniających zróżnicowane podłoże etniczne, historyczne i kulturowe) dziejów, opartych na aktualnym stanie wiedzy historycznej i unikanie jej wykorzystywania do celach pozanaukowych. K_K01;02; 04;08 2
E learning Gry dydaktyczne Ćwiczenia w szkole Zajęcia terenowe Praca laboratoryjna Projekt indywidualny Projekt grupowy Udział w dyskusji Referat Praca pisemna (esej) Egzamin ustny Egzamin pisemny Inne Organizacja Forma zajęć Wykład (W) Ćwiczenia w grupach A K L S P E Liczba godzin 15 Opis metod prowadzenia zajęć Wykład o charakterze monograficznym przygotowujący do rozumienia procesów historycznych zachodzących w historii powszechnej oraz zapoznanie studentów z przebiegiem ważniejszych debat, rezultatów badań i poglądów badaczy różnych specjalności na podstawy etniczne, kulturowe i polityczne Europy w I milenium po. Chr. W ramach wykładu przewidziana jest dyskusja merytoryczna. Formy sprawdzania efektów kształcenia W01 W02 W03 U01 U02 U03 K01 Kryteria oceny Zaliczenie bez oceny. Uwagi Zajęcia te adresowane są do studentów przede wszystkim kieruków humanistycznych (ale nie tylko), i mają na celu poszerzenie ich wiedzy dotyczącej przeszłości Europy oraz poznania procesów i zjawisk które, wywarły znaczący wpływ na jej sferę etniczną, kulturową, religijną i historię. W ich rezultacie nastąpiło silne oddziaływanie na specyfikę rozwoju poszczególnych regionów Europy Północno-Zachondiej i południowej na przełomie antyku i średniowiecza. 3
Treści merytoryczne (wykaz tematów): 1. Upadek czy transformacja świata antycznego jako zagadnienie badawcze mediewistyki europejskiej. (1 godz.) 2. Tworzenie się ośrodków władzy królewskiej wsród plemion na terenie Galii, Germanii i Brytanii w 500-700 r. (2 godz.) 3. Bizancjum a Zachód Europy w V-VIII w. (2 godz.) 4. Tezy H. Pirenne a gospodarka Europy w V-VIII w. (2 godz.) 5. Rola Arabów w strefie śródziemnomorskiej w VII-I w. (2 godz.) 6. Akulturacja recepcja, naśladownictwo i innowacje w sztuce i kulturze ludów i plemion germańskich 500-750 r. (2 godz.) 7. Kształtowanie się granic politycznych, etnicznych i kulturowych w ok. 450 ok. 900 r. wybrane przykłady. (2 godz.) 8. Przeszłość i pamięć w historiogrfaii wczesnego średniowiecza.(2 godz.) Wykaz literatury podstawowej: Wykład autorski, opracowany na podstawie własnych badań. Wykaz literatury uzupełniającej: After empire: towards an ethnology of Europe s Barbarians, ed. by G. Ausenda, Woodbridge 2002. Anton H.H., Beobachtungen zum fränkisch-byzantischer Verhältnis im Karolingischer Zeit, Beihefte der Francia 22:1990, s. 97-119. Collins R., Europa wczesnośredniowieczna 300-1000, Warszawa 1996. Geary P.J., Before France and Germany. The Creation and Transformation of the Merovingian World, Oxford 1988. Hen Y., Culture and religion in Merovingian Gaul A.D. 481-751, Leiden-New York-Köln 1995. Henderson G., Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987, 2000. Hodges R., Dark age economics. The origins of towns and trade AD 600-1000, London 2001. Hodges R., Towns and trade in the age of Charlemagne, London 2003. The age of Sutton Hoo, ed. by M. Carver, Woodbridge 2002. The archaeology of medieval Europe. Vol. 1:eight to twelfth centuries AD, ed. by J. Graham-Campbell, 4
M. Valor, Acta Jutlandica 83/1, Aahrus 2007. The role of power and tradition. Ethnic constructs in antiquity, ed. by T. Derks, N. Roymans, Amsterdam Archaeological Studies vol. 13. The Scandinavians from the Vendel Period to the tenth century an ethnographic perspective, ed. by J. Jesch, Woodbridge 2002. The Transformation of frontiers from late antiquity to the Carolingian, ed. by W. Pohl, I. Wood, H. Reimitz, Leiden-Boston-Kőln 2001. The World of Gregory of Tours, ed. by K. Mitchell, I. Wood, Leiden-Boston-Kőln 2002. Topographies of power in the early middle ages, ed. by M. De Jong, F. Theuws, C. Van Rhijn, The Transformation of the Roman World, vol. 6, Leiden-Boston-Köln 2001. Tyszkiewicz L.A., Hunowie w Europie. Ich wpływ na Cesarstwo Wschodnie i Zachodnie oraz na ludy barbarzyńskie, Acta Universitas Wratislaviensis No 2695, Wrocław 2004. Wickham C., Framing the early middle ages. Europe and the Mediterraneum, 400-800, Oxford 2005. Wolfram H., Ethnogenesen in Donau- und Ostalpenraum, Nationes, Bd 5 (Frühmittelalterliche Ethnogenesen im Alpenraum), Sigmaringen 1985, s. 97-151. Wood I.N., The Merovingian kingdoms 450-751, London-New York 1994. Wood I.N., Report: The European Science Foundation s Programme on the Transformation s of the Roman World and emergence of early medieval, Early Medieval Europe 6 (2) 1997, s. 217-227. Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta) Ilość godzin zajęć w kontakcie z prowadzącymi Ilość godzin pracy studenta bez kontaktu z prowadzącymi Wykład 15 Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.) - Konsultacje indywidualne 2 Uczestnictwo w egzaminie/zaliczeniu - Lektura w ramach przygotowania do zajęć 13 Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat (praca w grupie) - - Przygotowanie do egzaminu - Ogółem bilans czasu pracy 30 Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika 1 5