SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 2010-2013 Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Janusz Korczaka w Sobótce 1
Spis treści: I. Wstęp...3 II. III. IV. Podstawy prawne...3 Założenia programu...4 Cele programu...4 V. Adresaci programu...4 VI. VII. Struktura oddziaływań profilaktycznych...5 Działy programu...6 VIII. Plan realizacji zadań....7 1. Zapobieganie przemocy i patologii życia społecznego.... 7 2. Promocja zdrowia i wychowanie w rodzinie....10 3. Działania na rzecz niepełnosprawnych.....16 IX. Przewidywane efekty...18 2
I. Wstęp Niniejszy program profilaktyczny opracowano na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczniów, a także na podstawie rozmów i obserwacji. Badania dotyczyły klimatu szkoły, bezpieczeństwa uczniów i panujących między nimi relacji. Działania o charakterze profilaktycznym szkoły, dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska rodzinnego, będą zmierzać w kierunku wzmacniania u uczniów postaw i zachowań powszechnie akceptowanych. Przyczyniać się będą także do prawidłowego rozwoju osobowości ucznia oraz umiejętnego realizowania własnych potrzeb z poszanowania drugiego człowieka. II. Podstawy prawne Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół Rozporządzenie z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii 3
III. Założenia programu Wszystkie zadania mają na celu wyposażenie młodego człowieka w umiejętności budowania dobrych relacji i pozytywnych więzi opartych na skutecznej komunikacji. Poza tym nieodzownym elementem działań profilaktycznych jest poznanie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych, wyrażania swoich potrzeb, emocji i opinii. Działania profilaktyczne wspierają pracę nad harmonijnym rozwojem osobowości i zdrowym stylem życia, a także wyposażają ucznia w wiedzę i umiejętności radzenia sobie z zagrożeniem uzależnieniami. IV. Cele programu 1. Budowanie umiejętności samoświadomości. 2. Kształtowanie umiejętności komunikowania się. 3. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych. 4. Uświadomienie przyczyn i skutków uzależnień. 5. Niwelowanie zachowań agresywnych i przejawów. 6. Kształtowanie u uczniów dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu. 7. Uświadomienie konieczności zdrowego stylu życia 8. Rozbudzanie potrzeby aktywnego wypoczynku. 9. Wychowanie uczniów do właściwego odbioru i wykorzystania mediów. 10. Rozbudzanie potrzeby podejmowania działań na rzecz niepełnosprawnych. V. Adresaci programu Program profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 1 im. Janusza Korczaka kierowany jest do wszystkich uczniów klas I-VI oraz ich rodziców. 4
VI. Struktura oddziaływań profilaktycznych Rada Pedagogiczna - określa zadania w zakresie profilaktyki, - określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych, - dokonuje analizy działalności profilaktycznej. - współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych, - wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach wydanych przez PPP, - doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych. Wychowawca klasy - integruje zespół klasowy, - dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie, - wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, - realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów. Wicedyrektor - monitoruje pracę wychowawców klas i pedagoga w zakresie profilaktyki, - diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki, - współpracuje z podmiotami szkoły oraz instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki, - inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w Szkolnym Programie Profilaktyki. Pedagog szkoły - rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych, - określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb, - organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologicznopedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli, - podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z Programu Wychowawczego Szkoły i Szkolnego Programu Profilaktyki w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli, 5
VII. Działy programu 1. Zapobieganie przemocy i patologii życia społecznego. 1.1. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych. 1.2. Eliminowanie przejawów agresji i przemocy w szkole. 2. Promocja zdrowia i wychowanie w rodzinie. 2.1. Promowanie zdrowego stylu życia oraz zachowania i zasad bezpieczeństwa podczas zabaw. 2.2. Profilaktyka uzależnień. 2.3.Współpraca z rodzicami i instytucjami oraz organizacjami zajmującymi się profilaktyką uzależnień. 3. Działania na rzecz niepełnosprawnych. 6
1. ZAPOBIEGANIE PRZEMOCY I PATOLOGII ŻYCIA SPOŁECZNEGO 1.1. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych VIII. Plan realizacji zadań DZIAŁ PROGRAMU TEMATYKA ZADANIA, SPOSÓB REALIZACJI TERMIN REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI MONITOROWANIE I EWALUACJA 1. Uczenie umiejętności radzenia sobie z emocjami. 2. Wzmacnianie poczucia przynależności do grupy klasowej 1.Programy profilaktycznowychowawcze Spójrz inaczej i Odnaleźć siebie Warsztaty, Dramy, Dyskusje 2. Organizowanie pomocy koleżeńskiej koła samopomocy uczniowskiej w klasach, zajęcia integracyjne, uroczystości szkolne, wycieczki, imprezy szkolne i klasowe Zgodnie z planami pracy szkoły 1.Wychowawcy Pedagog. 2. Wychowawcy. 1.Analiza zapisów w dzienniku. Obserwacja 2. Obserwacja Zapisy w dziennikach Karty wycieczek 3. Ćwiczenia umiejętności wczuwania się w położenie innej osoby-empatia 3.Pogadanki,dramy, warsztaty Analiza utworów literackich rozmowa dydaktyczna W zależności od potrzeb 3.wychowawcy pedagog poloniści 3. Analiza zapisów w dzienniku. Obserwacja. Sprawozdania z wystawy. Zapisy w dzienniku.
4 Wzmacnianie poczucia własnej wartości. 5. Kształtowanie właściwych postaw uczniów poprzez ukazywanie odpowiednich wzorców. 4.Organizowanie kół zainteresowań, konkursów, Warsztaty z pedagogiem i wychowawcami, prezentacje własnych osiągnięć Zajęcia terapeutyczne wspomagające 5.Program wychowawczy Dziecko moment w czasie Święto Szkoły, Analiza tekstów literackich 4. Opiekunowie kół zainteresowań. prowadzący zajęcia terapeutyczne. przedmiotowy. 5. poloniści. Bibliotekarz szkolny. 4.Wystawa prac konkursowych. Prezentacja osiągnięć na stronie internetowej szkoły. Wyniki konkursów. 5.Prezentacja prac. Karty pracy. Konkursy. Prezentacja zdjęć na stronie szkoły. 6. Kształtowanie poprawnej komunikacji. 6. Zajęcia z komunikacji społecznej Integrowanie uczniów na zajęciach wychowawczych (np. zaufaj drugiej osobie, mówimy sobie miłe rzeczy) Spotkania z ciekawymi ludźmi zajęcia z wychowania do życia w rodzinie 6. wszystkich przedmiotów. 6.Obserwacja uczniów. Karty pracy. 8
1. ZAPOBIEGANIE PRZEMOCY I PATOLOGII ŻYCIA SPOŁECZNEGO 1.2.. Eliminowanie przejawów agresji i przemocy w szkole. 1. Zwiększenie bezpieczeństwa w miejscach szczególnie zagrożonych (w szkole, domu i w drodze do szkoły) 1. Dyżury nauczycieli, monitoring, pogadanki na godzinach wychowawczych, spotkania z policjantem Stale 1. Szkolny koordynator ds. bezpieczeństwa, dyżurujący, Wychowawcy, Policja, 1. Obserwacja zachowań uczniów, Analiza szkolnego monitoringu i dyżurów nauczycielskich 2. Wzmacnianie poczucia odpowiedzialności za mienie własne i społeczne 2. Pogadanki, dbanie o porządek i estetykę klasy W miarę potrzeb 2. Wychowawcy 2. Konkurs na najbardziej zadbaną klasę 3. Przeciwdziałanie i redukowanie agresji (fizycznej, psychicznej) w szkole, domu i środowisku lokalnym wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów Uczenie konstruktywnych sposobów rozwiązywania konfliktów Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami 3. Realizacja programu profilaktyczno- wychowawczego, Spójrz inaczej i elementów programu Saper realizacja własnego programu wychowawczego Odnaleźć siebie realizacja własnego programu edukacyjno-wychowawczego Każdy jest inny, ale łączy nas wiele rozmowy z uczniami wpajanie uczniom dekalogu Cały czas 3. Dyrektor,, Wychowawcy, Pedagog, Katecheta. 3. Zapisy w dziennikach, Sprawozdania, Obserwacje, Ankiety. 9
2. PROMOCJA ZDROWIA I WYCHOWANIE W RODZINIE 2.1 PROMOWANIE ZDROWEGO 4. Podnoszenie kultury słowa, eliminowanie wulgaryzmów ze słownika ucznia 4. Pogadanki, dyskusje, scenki rodzajowe, plakaty analiza tekstów literackich poznawanie zasad kulturalnego zachowania się i porozumiewania się udział w przedstawieniach teatralnych Cały czas 4. prowadzący zajęcia i przygotowujący do konkursów 4.Kodeksy kulturalnego zachowania się, Klasowe konkursy recytatorskie 5. Uświadomienie konsekwencji prawnych dotyczących zachowań agresywnych 5. Spotkania z policją Odpowiedzialność nieletnich za czyny karalne spotkania z prawnikiem dla dzieci W miarę potrzeb 5. Dyrektor szkoły, Policjant, 5. Zapisy w dziennikach. DZIAŁ PROGRAMU TEMATYKA ZADANIA, SPOSÓB REALIZACJI TERMIN REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI MONITOROWANIE I EWALUACJA 1. Dbanie o higienę ciała i umysłu 1. Pogadanki na lekcjach wychowawczych propagujące zdrowy styl życia, Systematyczne kontrole czystości przeprowadzane przez pielęgniarkę, Realizacja zajęć wychowania do życia w rodzinie Systematyczne fluorkowanie zębów Gazetki informacyjne o zasadach przestrzegania higieny osobistej 3 lata cały czas 1. WDŻWR. Pielęgniarka. wych. fizycznego. Nauczyciel przyrody. 1. Analiza zapisów w dzienniku. Wystawa plakatów Obserwacja uczniów. Sprawozdania pielęgniarki. 10
2. Przypominanie zasad zdrowego odżywiania się 2. Realizacja własnego programu Przez żołądek do serca zajęcia teoretyczne i praktyczne z zakresu zdrowego odżywiania 3 lata 2. WDŻWR. Pielęgniarka. Nauczyciel przyrody 2. Analiza zapisów w dokumentacji szkolnej 3. Wdrażanie do aktywnego wypoczynku i rekreacji 3. Wycieczki w ramach kół zainteresowań ( Koło turystycznoregionalne Niedźwiadki, Koło przyrodnicze) realizacja programów zielonych szkół wycieczki organizowane według pracy wychowawczej turnieje klas Wg harmonogramu 3 lata Zgodnie z harmonograme m 3. Wicedyrektor. Opiekunowie kół zainteresowań. wych. do życia w rodzinie 3.Analiza zapisów w dzienniku. Sprawozdania. Strona internetowa szkoły. Karty wycieczek. 4. Uświadamianie wartościowego spędzania wolnego czasu 4. Udział w kołach zainteresowań rozwijanie pasji czytelniczych wyjazdy do opery, teatru, muzeów Zbiórka makulatury i zużytych baterii Zgodnie z planem 4.Bibliotekarz. Opiekun świetlicy. 4.Analiza zapisów w dzienniku lekcyjnym. Protokoły imprez. Karty wycieczki. 11
5. Promowanie zachowań proekologicznych 5. Pogadanki, projekcje filmów udział w konkursach ekologicznych Organizowanie obchodów Dnia Ziemi, Udział w akcji Sprzątania Świata Warsztaty z zakresu segregacji śmieci Zbiórka makulatury i zużytych baterii Wrzesień Kwiecień 5. przyrody. informatyki. 5. Protokoły z przeprowadzonych akcji. Sprawozdania. Zapisy w dzienniku lekcyjnym. Wystawy plakatów. 6. Uświadomienie zagrożenia wynikającego z molestowania seksualnego 6. Pogadanki na lekcjach wychowawczych, Zły i dobry dotyk Zajęcia z wychowania do życia w rodzinie Spotkania z psychologiem 6. Pielęgniarka. Nauczyciel WDŻWR. 6. Ankiety. Zapisy w dzienniku. Obserwacja zachowań uczniów. 12
2. PROMOCJA ZDROWIA I WYCHOWANIE W RODZINIE 2.2. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ DZIAŁ PROGRAMU TEMATYKA ZADANIA, SPOSÓB REALIZACJI TERMIN REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI MONITOROWANIE I EWALUACJA 1. Przekazywanie podstawowych informacji o szkodliwości palenia papierosów, picia alkoholu i zażywania narkotyków. 1. Realizacja wybranych programów profilaktycznych, np. Spójrz inaczej, pogadanki, projekcja filmów, prezentacje multimedialne, analiza plakatów analiza treści literackich 1. Dyrektor. 1.Sprawozdania nauczycieli na koniec roku szkolnego. Analiza zapisów w dzienniku. Konkurs na plakat o szkodliwości palenia i picia. 2. Dostarczenie wiedzy na temat szukania pomocy w sytuacjach zagrożenia nałogiem i innych sytuacjach trudnych. 2.Tablica informacyjna z nazwami placówek pomagających w profilaktyce i leczeniu uzależnień oraz rozwiązywaniu sytuacji problemowych: Miejsko-Gminny punkt Profilaktyki Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna telefon zaufania, 2. Dyrektor. 2.Gazetka szkolna. Obserwacja. Analiza zapisów w dzienniku. 13
3. Uczenie podejmowania decyzji ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności odmawiania. Kształcenie postawy asertywnej. 3.Realizacja wybranych programów profilaktycznych, np. Spójrz inaczej, Odnaleźć siebie,- scenki, dramy Według harmonogramu 3. Opiekun świetlicy. 3.Obserwacja. Karty pracy. Wystawy prac. 4. Nabycie wiedzy umożliwiającej samostanowienie i obronę własnych praw. 5. Propagowanie świadomego wybierania programów TV, racjonalnego korzystania z komputera i Internetu. 4.Konwencja o Prawach Dziecka, Prawa Człowieka- analiza dokumentów, warsztaty, plakaty, albumy Realizacja programu Mam prawo 5. Realizacja programu własnego Surfuj bezpiecznie zajęcia warsztatowewłaściwa organizacja czasu warsztaty rozwijające umiejętność wyboru odpowiednich programów TV analiza tekstów literackich o zasadach korzystania z telewizji Październik, Czerwiec 4.. Bibliotekarz. 5.Wicedyrektor. informatyki. 4.Sprawozdania z uroczystości. Zapisy w dzienniku. Wystawa plakatów. 5. Sprawozdania Wystawa prac konkursowych. Zapisy w dziennikach. Karty pracy. 14
2. PROMOCJA ZDROWIA I WYCHOWANIE W RODZINIE 2.3. WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI ORAZ INSTYTUCJAMI I ORGANIZACJAMI 6. Uświadomienie uczniom mechanizmów powstawania uzależnienia i zagrożeń z nim związanych 6.Wykonanie gazetek klasowych n/t szkodliwości palenia papierosów i picia alkoholu referaty, prelekcje, plakaty na temat uzależnień Spotkania z pedagogiem, psychologiem i pielęgniarką Konkurs plastyczny na plakat pod hasłem Alkohol szkodzi 6.Wychowawcy Pedagog Pielęgniarka Opiekun świetlicy szkolnej 6.Wystawa prac Zapisy w dokumentacji szkolnej Karty pracy Ankiety DZIAŁ PROGRAMU TEMATYKA ZADANIA, SPOSÓB REALIZACJI TERMIN REALIZACJI ODPOWIEDZIA LNI MONITOROWANIE I EWALUACJA 1. Realizacja zagadnień z zakresu profilaktyki uzależnień. 1.Współpraca z instytucjami: -Miejsko-Gminny Punkt Profilaktyki Uzależnień w Sobótce, -Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczne w Sobótce. 3 lata W miarę potrzeb 2. Kształtowanie postawy odpowiedzielności za własne bezpieczeństwo oraz za bezpieczeństwo innych. 2. Spotkania z przedstawicielami: - Komisariatu Policji w Sobótce, - Ochotnicza Straż Pożarna w Sobótce, realizacja programu Pierwsza pomoc 3 lata 2010/2011 2. Koordynator do spraw bezpieczeństwa. Wicedyrektor 2. Analiza zapisów w dzienniku. Karty pracy. Analiza protokołów. 15
3. Wdrażanie do samokontroli i uświadamiania sobie przeżywanego aktualnie stanu emocjonalnego. 3. Spotkania z psychologiem i pedagogiem PPP w Sobótce, pedagogizacja i współpraca z rodzicami, pedagog szkolny 3 lata 3. Wicedyrektor. 3.Sprawozdania. Analiza dokumentacji szkolnej. 4. Wyposażenie biblioteki szkolnej w specjalistyczne materiały i publikacje dotyczące profilaktyki. 4. Gromadzenie materiałów metodycznych w bibliotece. Na bieżąco 4.Bibliotekarz. Dyrektor. 4.Zbiory biblioteki. 5. Współdziałanie rodziców ze szkołą w propagowaniu zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży. 5. Pogadanki w czasie spotkań z rodzicami. 3 lata 5.Wychowawcy Dyrektor. 5.Zapisy w dziennikach lekcyjnych. Obserwacje. 6. Wyposażenie rodziców w wiedzę na temat przyczyn niepowodzeń szkolnych. 6. Indywidualne spotkania z rodzicami współpraca z pedagogiem szkolnym współpraca z PPP w Sobótce rozmowy telefoniczne i okazjonalne W miarę potrzeb Na bieżąco 6.Wychowawcy 6.Zapisy kontaktów z rodzicami. Dokumentacja wychowawcy. Opinie PPP. 16
7. Dostarczenie rodzicom informacji o przyczynach i skutkach uzależnień oraz instytucjach udzielających pomocy. 7. Spotkania z rodzicami Włączenie rodziców w życie szkoły ( wycieczki, imprezy szkolne, festyn rodzinny, itp.) Zapoznawanie rodziców z działaniami szkoły wynikającymi z programu profilaktyki Cały czas 7. Dyrekcja. 7. Lista z podpisami rodziców w poszczególnych klasach. 17
3. DZIAŁANIA NA RZECZ NIEPEŁNOSPRAWNYCH DZIAŁ PROGRAMU TEMATYKA 1. Udział w akcjach ogólnopolskich o charakterze charytatywnym SPOSÓB REALIZACJI Zbiórka pieniędzy w ramach akcji Góra grosza, przekazanie kwoty zebranej organizatorowi TERMIN REALIZACJI Zgodnie z podanymi terminami ODPOWIEDZIALNI Opiekun samorządu, Samorząd Szkolny MONITOROWANIE I EWALUACJA Protokół, fotografie 2.Akcje pomocowe wspierające działania na rzecz ochrony zdrowia i rehabilitację zbieranie nakrętek puszek, szkolny Joanna Szumska, Anna Motorniuk Fotorelacje, potwierdzenia odbioru zbieranych rzeczy 3. Pomoc w zakupie sprzętu rehabilitacyjnego, wspomaganie. Organizacja imprez szkolnych, pozyskiwanie przedmiotów na loterie i licytacje Systematyczne akcje w trakcie roku szkolnego Dyrektor, samorządu, opiekun Dowody przekazania, fotografie z występów artystycznych IX. Przewidywane efekty 1. Uczeń zna swoje prawa i obowiązki. 2. Czuje się bezpiecznie na terenie szkoły i poza nią. 3. Potrafi komunikować się w grupie rówieśniczej. 4. Zna procedury zachowania się w trudnej sytuacji. 5. Wymienia instytucje udzielające pomocy dzieciom. 6. Potrafi przybrać postawę asertywną. 7. Kulturalnie zachowuje się w szkole i miejscach publicznych. 8. Dba o higienę osobistą. 9. Przestrzega zasad prawidłowego odżywiania się. 10. Świadomie organizuje swój wolny czas 11. Uczeń świadomie wyszukuje, selekcjonuje i wykorzystuje informacje w zasobach Internetu. 12. Zauważa potrzeby niepełnosprawnych i podejmuje działania wspierające i integrujące. 18
19