Program profilaktyczny Liceum Ogólnokształcącego Kreacji Gier Wideo przy Warszawskiej Szkole Filmowej Profilaktyka jako zapobieganie trudnościom jest elementem pracy wychowawczej. We wspo łczesnym rozumieniu mo wi się o profilaktyce integralnej uwzględniaja cej z jednej strony ro żne obszary zwia zane z możliwymi zagrożeniami, jak i z drugiej zasoby potrzebne nie tylko do uniknięcia zagrożeń, ale przede wszystkim zdrowego życia. Jak pisze dr Marek Drzewiecki absolutnie nieodzownym warunkiem opracowania programu profilaktycznego nowej generacji jest podejście holistyczne, a jednocześnie podejście zmierzaja ce do promowania pozytywnych kompetencji u dzieci i młodzieży. Oznacza to, że gło wnym celem działań profilaktycznych powinno być odta d coś znacznie więcej niż tylko zapobieganie zagrożeniom i uzależnieniom, albo eliminowanie tych zachowań u wychowanko w, kto re niepokoja rodzico w czy nauczycieli. Realizm wychowawczy wymaga, aby ro wnież w ramach profilaktyki integralnej ważnym elementem programu było da żenie do zapobiegania zjawiskom i zachowaniom problematycznym. W przeciwieństwie jednak do dotychczasowych modeli, w perspektywie integralnej chodzi o konsekwentne zapobieganie wszelkim, a nie tylko niekto rym zachowaniom i postawom, kto re sa szkodliwe, gdyż zaburzaja rozwo j dzieci i młodzieży. Nie oznacza to, że w każdej ze specyficznych, jednostkowych form działania celem profilaktyki powinno być zapobieganie wszystkim możliwym problemom jednocześnie. Znaczy to natomiast, że koncentruja c się w danym momencie na jakimś specyficznym zagrożeniu (np. nikotyna, alkohol, narkotyk, nieodpowiedzialna inicjacja seksualna, choroby weneryczne i AIDS, pornografia, przestępczość, przemoc, demoralizacja, telewizja, Internet, hazard, itd.) w sposo b świadomy i konsekwentny wspomagamy oddziaływania z innych obszaro w profilaktyki i wychowania. 1 1 http://www.parpa.pl/download/profilaktyka_integralna.pdf 1
Ważnymi terminami w profilaktyce sa czynniki chronia ce i czynniki ryzyka, kto re w raporcie Instytutu Psychiatrii i Neurologii zostały opisane w następuja cy sposo b: Przez czynniki chronia ce rozumiemy własności indywidualne, relacje z ludźmi oraz zasoby środowiska, kto re moga neutralizować działanie czynniko w ryzyka. Czynniki chronia ce rozpatruje się najczęściej w kilku obszarach. Sa to: cechy, umiejętności i zdolności indywidualne, wspieraja ce relacje z bliskimi osobami, pozytywne cechy środowiska rodzinnego, wsparcie płyna ce ze środowiska pozarodzinnego, cechy środowiska lokalnego i miejsca zamieszkania (zasoby do wykorzystania), ( ) Przez czynniki ryzyka rozumiemy właściwości indywidualne, cechy środowiska społecznego i efekty ich interakcji, kto re wia ża się ze zwiększonym ryzykiem powstawania nieprawidłowości, zaburzeń, choro b lub przedwczesnej śmierci. ( ) Pojawienie się czynniko w ryzyka nie musi nieuchronnie prowadzić do negatywnych konsekwencji, ale wyraźnie zwiększa ryzyko ich wysta pienia. (...) Zachowania problemowe/ryzykowne młodzieży sa wypadkowa statusu społeczno-ekonomicznego rodziny, relacji interpersonalnych w rodzinie, umiejętności rodzico w, cech indywidualnych dziecka, postaw i zachowań ro wieśniko w, klimatu społecznego szkoły i cech środowiska zamieszkania. Trudno z tej listy wyłonić jeden dominuja cy czynnik lub grupę czynniko w. Dodatkowo w przypadku zachowań ryzykownych młodzieży mamy do czynienia z konstelacja czynniko w ryzyka zmieniaja ca się w ro żnych okresach rozwojowych. 2 Uwzględniaja c powyższe w pracy profilaktycznej w Liceum akcent zostanie położony na rozpoznawanie obszaro w trudnych, czynniko w chronia cych i ryzyka dotycza cych ucznio w szkoły, a przede wszystkim na wszechstronne dostarczanie zasobo w do budowania zdrowego stylu życia. Działania podejmowane musza być zaro wno przez wychowawco w, nauczycieli,, a jak i niezbędne jest korzystanie ze wsparcia zewnętrznych specjalisto w. Ważnymi głosami będa też głos ucznio w, w tym Samorza du Uczniowskiego, jak i rodzico w. Obszary uniwersalne, w kto rych wymagana jest pracy z młodzieża dotycza profilaktyki: przemocy, uzależnień, niepowodzeń szkolnych, ryzykownych zachowań seksualnych, wykluczenia 2 RAPORT dla szko ł i władz oświatowych Warszawy z realizacji drugiego etapu badań p.n. Rola czynniko w ryzyka i czynniko w chronia cych w rozwoju zachowań problemowych u młodzieży szkolnej. Badania warszawskich gimnazjalisto w Zespo ł autoro w: Krzysztof Ostaszewski, Anna Rustecka-Krawczyk, Magdalena Wo jcik 2
społecznego oraz choro b. Niezbędnym jest jednoczesne odnoszenie się do wszystkich obszaro w, jak i reagowanie na sytuacje trudne. W tabeli opisane zostały planowane działania i osoby odpowiedzialne w odniesieniu do wymienionych obszaro w. 3
Obszar Działania Realizatorzy Profilaktyka przemocy Profilaktyka uzależnień Profilaktyka niepowodzeń szkolnych Profilaktyka ryzykownych zachowań seksualnych Profilaktyka wykluczenia społecznego Profilaktyka chorób Zajęcia z Konsultacje z Zajęcia z Konsultacje z Bieża ca kontrola frekwencji i wyniko w w nauce Wyznaczanie celo w i sposobo w ich realizacji oraz wsparcie w osia ganiu celu Wychowanie do życia w rodzinie Zajęcia z Konsultacje z Doradztwo zawodowe Zajęcia z Konsultacje z Edukacja prozdrowotna Profilaktyka onkologiczna Edukacja filmowa Promocja zdrowego stylu życia nauczyciel WDŻ biologii, geografii, przyrody w-f 4
Wspominana na pocza tku tego programu profilaktyka integralna odnosić będzie się do specyfiki szkoły i jej specyficznego charakteru poprzez kontakt z kultura i działania two rcze oraz omawianie doświadczeń przez młodych z dorosłymi (nauczycielami,, em, rodzicami) uczniowie budować będa swoja osobowość i zdrowy styl życia. Ważnym aspektem będzie edukacja informatyczna, artystyczna i filmowa, a w niej uczenie młodych ludzi patrzenia na świat i opisywania językiem filmu i gier tego, co im bliskie dzięki temu będa lepiej rozumieli siebie i świat kto ry ich otacza. A co więcej, treści profilaktyczne pojawiać się będa w sposo b naturalny, a nie narzucony. Poła czenie aspektu edukacji, artystycznej i filmowej interesuja cej ucznio w i dla nich atrakcyjnej to jest wła czenie w jej obszar tematyki profilaktycznej wraz z metakomentarzem icznym, co stanowić będzie unikalna formę profilaktyki. Warszawa, 15 grudnia 2015 roku 5