PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 29 IM. IGNACEGO MOŚCICKIEGO W CHORZOWIE
Wychowanie to nieustannie toczony dialog nauczyciela z uczniem prowadzący ku horyzontowi dobra, prawdy i piękna. T. Gadacz Program Wychowawczy szkoły został opracowany przez zespół nauczycieli po wcześniejszym rozpoznaniu potrzeb uczniów i oczekiwań rodziców. Został on oparty na wizji i misji szkoły. Treści programu zgodne są ze Statutem Szkoły. Podstawą prawną niniejszego programu są: Konstytucja RP art.48 ust. 1, art. 53 ust 3, art. 72 ust 1 Ustawa o Systemie Oświaty art. 1, 4, 5, 22, 33, 34a, 40 Karta Nauczyciela art. 6 Podstawa Programowa Rozporządzenie MENiS z dn. 26.02.2002r. Statut szkoły Program wychowawczy w klasach I III realizowany jest w ramach bloków tematycznych kształcenia zintegrowanego. Realizacja odbywa się w ciągu całego roku szkolnego z podziałem na ośrodki tematyczne i dni aktywności. W klasach IV VI realizowany jest na lekcjach wychowawczych i blokach przedmiotowych. Odpowiednio wplecione treści wzbogacają pracę dydaktyczną, urozmaicają same zajęcia oraz wpływają na kształtowanie właściwych postaw i zachowań wśród dzieci. Szkolny program wychowawczy jest realizowany przez wszystkich nauczycieli, których działania zamierzają do wspierania rodziny w jej działaniach wychowawczych. Na terenie szkoły w ramach pracy wychowawczej mogą zostać wprowadzone w zależności od aktualnych potrzeb tematyczne lub okresowe programy wychowawcze. W oparciu o Program Wychowawczy funkcjonują programy: Szkolny Program Profilaktyki, Programy Wychowawcze Klas I - VI Procedury interwencyjne stosowane w szkole Szkolny system przeciwdziałania Agresji i przemocy Program ten ulega okresowej ewaluacji oraz monitorowaniu w oparciu o przeprowadzone ankietowanie uczniów, rodziców, nauczycieli oraz obserwacji, rozmów sondażowych, wywiadów itp.. 2
NACZELNY CEL WYCHOWANIA,, ZADANIA SZKOŁY I NAUCZYCIELI,, METODY I FORMY PRACY Naczelnym celem szkoły jest wychowanie młodego człowieka zgodnie z przyjętym systemem wartości w duchu miłości, mądrości, dyscypliny i szacunku dla innych. Cele priorytetowe we współczesnym wychowaniu, o których nauczyciele powinni pamiętać, to: pomoc uczniom w uzyskaniu orientacji etycznej i hierarchizowaniu wartości; pomoc w odnajdywaniu swojego miejsca: - w rodzinie, - w grupie koleżeńskiej, - w społeczności szerszej: lokalnej, regionalnej i narodowej, kształtowanie etyki pracy, zwłaszcza rzetelności i uczciwości, stworzenie warunków zapewniających uczniom równe szanse rozwoju, przygotowanie uczniów do podejmowania nauki w nowoczesnej szkole. CELE OGÓLNE: 1. Wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia. 2. Przygotowanie ucznia do funkcjonowania w grupie szkolnej i efektywnego w niej działania. 3. Umacnianie wiary dziecka we własne siły i zdolności osiągania wartościowych i trudnych celów. 4. Przygotowanie do życia w ustawicznie zmieniającym się świecie. 5. Rozbudzenie i rozwijanie wrażliwości estetycznej i moralnej dziecka oraz jego indywidualnych zdolności twórczych. ZADANIA SZKOŁY JAKO ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO: 1. Opieka wychowawców nad fizycznym i psychicznym rozwojem wychowanków. 3
2. Wychowanie zgodne z przyjętym systemem wartości w duchu miłości, mądrości, dyscypliny i szacunku. 3. Przygotowanie wychowanka do pełnienia ról społecznych oraz odpowiedzialności za środowisko i ojczyznę. 4. Skoordynowanie oddziaływań wychowawczych domu, szkoły i środowiska rówieśniczego. 5. Stworzenie uczniom warunków do pracy w samorządzie uczniowskim. METODY PRACY: gry i zabawy, dyskusje na forum grupy, scenki rodzajowe, twórczość plastyczna, techniczna i artystyczna dzieci, pogadanki, gry dramatyczne, treningi umiejętności, projektowanie dokumentów, symulacje, warsztaty poznawczo-doskonalące, wycieczki tematyczne, turystyczno-krajoznawcze, praca zbiorowa, praca w grupach, praca indywidualna. FORMY PRACY: MODEL NAUCZYCIELA WYCHOWAWCY NAUCZYCIIEL:: zna środowisko ucznia, jest świadomy swoich obowiązków wobec dzieci i ich rodziców, zna możliwości intelektualne ucznia i dostosowuje do nich swoje wymagania, 4
dba o osobisty rozwój, prezentuje konsekwentną postawę wobec niewłaściwych zachowań wychowanków na terenie szkoły, jak i poza nią, współpracuje z innymi nauczycielami i uczniami w atmosferze szacunku, dba o bezpieczeństwo dzieci na terenie szkoły, właściwie organizuje opiekę nad uczniami podczas wyjść poza teren szkoły, zna różne formy pracy dydaktycznej. UCZEŃ:: MODEL WYCHOWANKA zna i stosuje normy społeczne wywiązuje się z obowiązków ucznia szanuje samego siebie i innych, potrafi zająć postawę asertywną w różnych sytuacjach, jest odpowiedzialny za własne działania, akceptuje odmienność innych osób, potrafi współpracować z innymi w grupie, szanuje wspólne mienie, troszczy się o własne zdrowie i estetykę wyglądu, dba o bezpieczeństwo własne i innych osób, dba o honor i tradycje szkoły, godnie reprezentuje imię szkoły zna kulturę, tradycję swojego miasta, regionu, kraju, dba o piękno mowy ojczystej, mądrze korzysta z mediów, rozwija swoje zainteresowania. Odpowiedniemu ukształtowaniu młodego człowieka mają służyć poniższe cele i działania wszystkich wychowawców oraz nauczycieli naszej szkoły. Ich efektywność zwiększą właściwie dobrane przez pedagogów formy oraz metody pracy. 5
Cel wychowania Zadania Sposób realizacji Efekty działań wychowawczych Uczeń potrafi funkcjonować w nowej grupie i efektywnie w niej działać Uczeń zna normy i zasady życia społecznego i według nich postępuje. Organizowanie zajęć integrujących zespół klasowy Przestrzeganie obowiązujących w klasie, w szkole i poza szkołą norm i reguł zachowania. - organizowanie gier i zabaw integracyjnych, wdrażanie do przestrzegania reguł obowiązujących w społeczności uczniowskiej - czynny udział w imprezach klasowych: - czynny udział w wycieczkach, zajęciach terenowych, Rajdzie szkolnym - zachęcanie do aktywnego udziału w zajęciach dydaktyczno - wychowawczych dostosowanych do potrzeb i możliwości intelektualnych uczniów - organizowanie pomocy potrzebującym kolegom - organizowanie programu samopomocy rówieśniczej - Doradcy - zapoznanie z prawami i obowiązkami uczniów zawartymi w Statucie Szkoły, oraz z Kartą Praw Dziecka, - zwracanie uwagi na przestrzeganie kulturalnego zachowania w szkole i poza nią, -wdrażanie do nawiązywania dobrych relacji z kolegami i osobami dorosłymi, -przestrzeganie kultury dyskusji i rozmów z rówieśnikami, - poszanowanie prawa do pracy i wypoczynku, -wskazywanie znaczenia prawdomówności i przeciwstawiania się kłamstwu, -dbanie o środowisko przyrodnicze, - ma poczucie przynależności do klasy, - współdziała w grupie rówieśniczej i czuje się odpowiedzialny za efekty swojej pracy, - zna i stosuje zwroty grzecznościowe, - postępuje według przyjętych zasad dobrego zachowania, - szanuje siebie, młodszych, rówieśników i dorosłych, - odróżnia dobro od zła i reaguje prawidłowo w sytuacjach konfliktowych, -dostrzega potrzeby innych. - zna swoje prawa i obowiązki, - dostosowuje się do norm i przestrzega je, - potrafi tworzyć i wzmacniać pozytywne relacje międzyludzkie, -kulturalnie zachowuje się w szkole i miejscach publicznych, - posiada konkretną wiedzę o tym jak radzić sobie z trudnościami w kontaktach międzyludzkich, - podejmuje próby konstruktywnego rozwiązywania problemów i konfliktów, - posiada umiejętność dobrego komunikowania się, - potrafi wyrażać swoje opinie i sądy, nie naruszając godności drugiej osoby,
którego człowiek (uczeń) jest integralną częścią. -przyjmuje postawy asertywne -respektuje prawo innych do pracy i wypoczynku -mówi prawdę, przeciwstawia się kłamstwu, -troszczy się o środowisko przyrodnicze, Uczeń wykazuje wiarę we własne możliwości Uczeń rozumie siebie i dostrzega prawidłowości rządzące światem zewnętrznym. Organizowanie sytuacji sprzyjających podnoszeniu wiary we własne możliwości. Przygotowanie do pełnienia ról społecznych oraz odpowiedzialności za środowisko. - zachęcanie do udziału w zajęciach pozalekcyjnych, - zachęcanie do udziału w konkursach klasowych, szkolnych i pozaszkolnych, - angażowanie do pracy w samorządzie klasowym oraz Samorządzie Uczniowskim, - wdrażanie do pełnienie ról społecznych, -stwarzanie warunków sprzyjających rozwijaniu samodzielności, aktywności badawczej i działalności twórczej uczniów oraz wykorzystywanie różnorodnych źródeł informacji - organizowanie konkursu na ucznia miesiąca - pogadanki z wychowawcą, - zajęcia z pedagogiem szkolnym, - spotkania z policjantem, - spotkania z psychologiem, - aktywna praca w Samorządzie Uczniowskim - reprezentowanie szkoły podczas uroczystości, - udział w akcjach Sprzątanie Świata, - dostrzega swoje mocne i słabe strony, - potrafi zaprezentować siebie w grupie rówieśniczej i szkolnej, - wie do kogo zwrócić się ze swoimi potrzebami i problemami, - aktywnie uczestniczy w życiu szkoły i reprezentuje ją w środowisku lokalnym - jest samodzielny i odpowiedzialny za siebie i najbliższe otoczenie, - korzysta z różnych źródeł informacji. - ma poczucie swoich korzeni - rodzina, środowisko, szkoła..., - ustala, jakie są jego potrzeby, obowiązki i jakie powinien podejmować decyzje, - akceptuje siebie i ma poczucie swojej wartości, - doświadcza różnych uczuć i potrafi je nazwać, - wyraża potrzebę rozszerzania swoich zainteresowań, - potrafi docenić wartość przyrody i czuje 7
się za nią odpowiedzialny, - docenia dziedzictwo kulturowe regionu. Uczeń ma poczucie własnej wartości, dąży do określenia swojej tożsamości. 1.Pomoc uczniom w uzyskaniu orientacji etycznej i hierarchizacji systemu wartości. 2. Kształtowanie postawy tolerancji. - udział w inscenizacjach, praca metodą dramy, - realizacja tematów w czasie lekcji języka polskiego, historii, religii, ukazujących - wzorce osobowe w literaturze i w świecie współczesnym, - udział w akcjach charytatywnych, - zorganizowanie koleżeńskiej pomocy uczniom mającym kłopoty w nauce, - wyjścia na filmy, sztuki teatralne, wystawy, - uczestnictwo w życiu rodziny, tradycje rodzinne, zasady i reguły obowiązujące w rodzinie, - przeprowadzenie prelekcji i pogadanek na temat tolerancji, - rozumie znaczenie hierarchii wartości, - dostrzega wartość życia i przyjmuje ją jako fundament wszystkich wartości, - stara się poznać i zrozumieć hierarchię wartości innych ludzi, - próbuje odkrywać sens i cel własnego życia, - wzbogaca swoją osobowość szukając życiowej pasji, - rozumie znaczenie więzi rodzinnych, - przestrzega praw i obowiązków rodzinnych, - ma poczucie własnej godności i szanuje godność drugiego człowieka, - potrafi dostrzegać wokół siebie innych ludzi, ceni przyjaźń i miłość, - jest świadomy odpowiedzialności za słowo; stara się, aby jego słowa nie rozmijały się z czynami, - wzbogaca swoją wiedzę na temat kultury, obyczajów oraz sytuacji społeczno-politycznej w innych krajach europejskich, - traktuje z szacunkiem przedstawicieli innych religii, - wie, że wszyscy ludzie maja równe prawa, - jest tolerancyjny wobec osób innej narodowości, tradycji kulturowej - właściwie odnosi się do osób niepełnosprawnych. 8
Uczeń ma poczucie bezpieczeństwa w szkole i poza nią Propagowanie zdrowego stylu życia Tworzenie bezpiecznego środowiska szkolnego, przemoc w szkole i w rodzinie 1. Uświadamianie uczniom istniejących zagrożeń (czasopisma, TV, internet, nikotynizm, alkoholizm, narkomania,stres). - zapoznanie uczniów z procedurami zachowania się w salach lekcyjnych i na korytarzach szkolnych, - organizowanie apeli, - spotkania z policją, - prowadzenia zajęć wychowawczoprofilaktycznych z programu Spójrz inaczej na agresję, - prowadzenie pogadanek w ramach godzin wychowawczych, na temat bezpieczeństwa w szkole i w drodze do szkoły, - pogadanki i prelekcje na temat zagrożeń, poznanie numerów telefonów alarmowych -udział w konkursach plastycznych, - ukazanie form przemocy w szkole i w rodzinie - zapobieganie przemocy na terenie szkoły - sposoby pomagania ofiarom przemocy - korzystanie z monitoringu (aneks nr 1) - pogadanki, prelekcje na lekcjach wychowawczych, - spotkania z pielęgniarką szkolną, - omawianie stosownej literatury, gazetki szkolne, wystawki, konkursy, plakaty, - spotkania z psychologiem, pedagogiem. - współpraca z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną, Rejonowym Komisariatem Policji, Miejską Komendą Policji, Sądem Rodzinnym, - organizowanie zajęć wskazujących - potrafi troszczyć się o bezpieczeństwo swoje i innych, - nabywa umiejętność rozwiązywania konfliktów w sposób konstruktywny, bez agresji i przemocy, - nabywa nowe umiejętności w zakresie edukacji komunikacyjnej, - prawidłowo reaguje w sytuacjach zagrożenia, - zna numery alarmowe i wie jak powiadomić o wypadku, zagrożeniu lub niebezpieczeństwie, - zna formy przemocy w szkole i w rodzinie, - wie, gdzie i jak szukać pomocy, - nie pozostaje obojętnym na niewłaściwe zachowania. - potrafi prawidłowo odżywiać się, - dbać o higienę, - dbać o prawidłową postawę, - umie rozpoznać różne zagrożenia, - zna konsekwencje zdrowotne wynikające ze stosowania używek, - zna zagrożenia wynikające z korzystania z komputera, internetu i multimediów, - wie, co to jest stres i zna przyczyny jego powstawania, - radzi sobie w sytuacjach stresowych, - odpowiedzialnie i świadomie korzysta ze 9
2. Profilaktyka zdrowotna drogi rozwiązywania problemów - prelekcje i pogadanki na temat podstawowych zasad racjonalnego odżywiania się, zasad dbałości o własne ciało i zdrowie środków medialnych, -zna zasady zdrowego stylu życia - wyjaśnia znaczenie ruchu i ćwiczeń fizycznych w utrzymaniu zdrowia, - wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw 3. Zapoznanie uczniów z różnymi formami spędzania czasu wolnego - udział w zajęciach kół zainteresowań działających na terenie szkoły, - propagowanie zajęć w domach kultury - pogadanki na godzinach wychowawczych na temat bezpiecznego organizowania zabaw - stara się efektywnie i mądrze wykorzystywać czas wolny, - podaje przykłady właściwego spędzania wolnego czasu, - preferuje czynny wypoczynek, - prowadzi aktywny tryb życia, - zna pojęcie hobby, - rozumie potrzebę rozwijania swoich zainteresowań, - rozwija dyscyplinę wewnętrzną. - potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych, Zachęcanie rodziców do współtworzenia wizerunku szkoły i współodpowiedzialności za jej funkcjonowanie Integrowanie rodziców i angażowanie ich do pracy na rzecz klasy, szkoły. - udział rodziców w uroczystościach klasowych i szkolnych: - wycieczkach z udziałem rodziców, - włączanie rodziców w rozwiązywanie problemów wychowawczych, - włączanie rodziców do działań mających na celu poprawę estetyki pomieszczeń szkolnych i ich wyposażenia, - udział rodziców w pracach Rady Rodziców. - uczy się odpowiedzialności, - dostrzega zaangażowanie rodziców i docenia ich wkład w życie szkoły, - wykazuje większą motywację do nauki i obowiązków szkolnych, - prezentuje postawę prospołeczną. 10
Kształtowanie więzi emocjonalnej ze szkołą, nawiązanie do historii i tradycji szkoły Rozwijanie więzi emocjonalnej ze szkołą. Budowanie pozytywnego obrazu szkoły, tworzenie i kultywowanie jej tradycji Święto Patrona - udział w uroczystościach szkolnych: - organizowanie Święta Patrona Szkoły, - pielęgnowanie szkolnych tradycji, - zdobywanie i poszerzanie wiedzy na temat patrona szkoły, - nauka hymnu szkoły, - konkursy, wystawy, - odwiedzanie Izby Tradycji -przyznawanie za najwyższe wyniki w nauce i zachowaniu Złotej Tarczy - świadomie uczestniczy w uroczystościach szkolnych, - rozwija szacunek do tradycji szkolnej, - posiada wiadomości na temat patrona szkoły, - zna hymn szkoły, -zna regulamin przyznawania nagrody Złotej Tarczy Kształtowanie postawy patriotycznej i obywatelskiej Rozwijanie więzi z Chorzowem, krajem ojczystym. Budzenie tożsamości obywatelskiej. - poznanie własnego miasta, jego historii i legend z nim związanych, - poznanie zabytków i muzeów Chorzowa, - uczestniczenie w wydarzeniach organizowanych przez społeczność lokalną, -poznanie hymnu, symboli państwowych i najważniejszych wydarzeń historycznych, -udział w uroczystościach z okazji świąt państwowych i narodowych: -poznanie zasad funkcjonowania państwa polskiego i Unii Europejskiej - zapoznanie z postaciami wielkich Polaków, ich życiem i osiągnięciami, - nauka pieśni patriotycznych, poznanie genezy ich powstania. - zna geograficzne położenie Chorzowa - zna jego historię, legendy z nim związane, jego zabytki - potrafi wymienić postacie szczególnie zasłużone dla miejscowości, w której mieszka, dla Polski i świata, - zna hymn, symbole narodowe, regionalne i wie jak się wobec nich zachować, - zna ważne wydarzenia historyczne, - jest dumny ze swojego kraju i z tego, że jest Polakiem, - ma właściwy stosunek do tradycji, świąt narodowych i państwowych, - posiada podstawową wiedzę o Unii Europejskiej. 11
1) Plany wychowawcze kl. I - VI. ZAŁĄCZNIKI cel zadanie sposób realizacji rezultat osoba realizująca termin realizacji 2) Ankieta dla uczniów. 3) Ankieta dla rodziców. 4) Ankieta dla wychowawców.
ANKIETA DLA UCZNIÓW Nauczycielom i dyrekcji zależy na tym, byś czuł się w szkole ważny, doceniany i bezpieczny. Może dzięki Twoim opiniom, uda nam się też zaplanować pracę, by pobyt w szkole stał się interesujący i byś znalazł tutaj to, czego potrzebujesz. Przeczytaj poniższe pytania. Podkreśl odpowiedzi, które uznajesz za swoje lub w miejsce kropek wpisz swoje odpowiedzi. 1) Czym jest dla Ciebie szkoła? (podkreśl najwyżej 3 odpowiedzi) a. obowiązkiem b. rozrywką c. miejscem nauki d. miejscem spotkań z kolegami e. inną wartością (jaką?) 2) Kto ma na ciebie największy wpływ? (podkreśl najwyżej 3 odpowiedzi) a. rodzina b. szkoła - nauczyciele c. kościół d. rówieśnicy e. ktoś inny (kto?) f. nikt 3) W miejsce kropek wpisz swoje odpowiedzi: a. denerwuję się w szkole, gdy... b. biję się, gdy... c. cieszę się, kiedy... d. niechętnie chodzę do szkoły, ponieważ... e. chętnie chodzę do szkoły, ponieważ... 4) W szkole czujesz się bezpieczny? tak - (dlaczego?)... nie - (dlaczego?)... 5) Czy pijesz jakiś napój alkoholowy? tak nie 6) Czy palisz papierosy? tak nie 7) Czy zażywasz środki odurzające? tak nie 8) Napisz: a. co przeszkadza Ci w szkole?...... b. za co lubisz szkołę?...... 9) Jakie problemy poruszyłbyś/poruszyłabyś na lekcjach wychowawczych...... 10) Czy masz prawo do współdecydowania o ważnych sprawach szkoły?...... Dziękujemy za szczerość.
ANKIETA DLA RODZICÓW Naszym nauczycielom i dyrekcji zależy na tym, aby Wasze dzieci czuły się w szkole ważne, doceniane i zauważane. Może dzięki Waszym opiniom uda nam się tak zaplanować pracę, by pobyt dzieci w szkole był nie tylko obowiązkiem ale i przyjemnością. 1. Czy Państwa dziecko czuje się w szkole bezpieczne? tak nie 2. Jakie sytuacje w szkole budzą największy niepokój? a. bójki b. zastraszanie c. wymuszenia d. problem narkomanii e. inne 3. W jaki sposób skuteczniej rozwiązać problemy natury wychowawczej? a. poprzez częste spotkania wychowawcy z rodzicami b. poprzez organizowanie spotkań rodzice - dzieci - wychowawcy c. inne.. 4. Jaka powinna być tematyka godzin wychowawczych realizowana przez wychowawcę klasy. Proszę o podanie tematyki: a.... b... c.... d... 5. Co może Pan(i) zaoferować szkole? a. swój wolny czas (np. opieka podczas imprez szkolnych, wycieczek, itp.) b. pieniądze - sponsor c. praca na rzecz szkoły d. inne.. 6. Jakie najważniejsze cechy programu wychowawczego kształtowane są przez szkołę? a. tolerancja b. otwartość na problemy innych c. przywiązywanie wagi do zachowania i stroju w określonych sytuacjach (święta, rocznice, apele, koncerty, itp.) d. działania profilaktyczne e. kultura słowa f. higiena osobista i otoczenia g. inne.. 7.W jakim stopniu akceptuje Pan(i) program wychowawczy szkoły? 1 2 3 4 5 8. Jakie zadania wychowawcze podejmuje Pan(i) wspólnie z wychowawcą lub nauczycielami?......... Dziękujemy za wypełnienie ankiety. 15
ANKIETA DLA NAUCZYCIELI 1. Określ jaki jest Twój udział w realizacji szkolnego programu wychowawczego. Proszę zaznaczyć x wybraną wartość: 1 2 3 4 5 2. Jakie metody wychowawcze uważa Pani/ Pan za najbardziej skuteczne?............... 3. Czy jest Pani/Pan przygotowana/y do prowadzenia działań profilaktycznych? a. tak b. nie jeśli tak, proszę podać ukończone w tym kierunku kursy lub szkolenia: 4. Jakie działania profilaktyczne prowadzi Pani/Pan w pracy z uczniami?... 5. Jakie sytuacje w szkole budzą największy niepokój? a. bójki b. zastraszanie c. wymuszenia d. problem narkomanii e. inne......... 6. Czy systematycznie dokonuje Pani/Pan analizy oddziaływań wychowawczych i ich skuteczności (w jaki sposób)?......... 7. Jakie zadania wychowawcze realizuje Pani/Pan wspólnie z rodzicami?......... 16
Program wychowawczy został zaakceptowany przez: Komitet Rodzicielski Samorząd Uczniowski Przyjęty Uchwałą Rady Pedagogicznej dnia... 17