Detekcja i śledzenie ruchomych obiektów w obrazie

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Detekcja i śledzenie ruchomych obiektów w obrazie"

Transkrypt

1 Detecja i śledzenie ruchomych oietów w orazie Piotr Dala Plan prezentacji Wprowadzenie Metody wyrywania oietów ruchomych Podstawowe metody Modelowanie tła Usuwanie cienia Przetwarzanie morfologiczne Metody śledzenia ruchomych oietów Informacje ogólne Filtry Kalmana Zastosowanie filtrów Kalmana do śledzenia oietów

2 Wprowadzenie Usuwanie (odejmowanie) tła i śledzenie oietów są pierwszymi etapami w więszości apliacji z dziedziny przetwarzania orazów dotyczących np. nadzoru i monitoringu lu indesowania danych multimedialnych Celem usuwania tła jest wyrycie ruchomych oietów pierwszoplanowych w analizowanych scenach Celem śledzenia oietów jest zachowanie ciągłości analizy ich ruchu w czasie ich oecności w polu widzenia amery Plan prezentacji Wprowadzenie Metody wyrywania oietów ruchomych Podstawowe metody Modelowanie tła Usuwanie cienia Przetwarzanie morfologiczne Metody śledzenia ruchomych oietów Informacje ogólne Filtry Kalmana Zastosowanie filtrów Kalmana do śledzenia oietów 2

3 Wyrywanie oietów ruchomych Dwie główne grupy metod detecji oietów ruchomych (usuwania tła): Przepływ optyczny (ang. optical flow) Odejmowanie tła (ang. acground sutraction) Przepływ optyczny Ziór translacji (w postaci pola wetorowego), tóre przeształcają dany oraz w sewencji w następny oraz w sewencji I t x, y I x Ox, y,, y Ox, y, t 3

4 Przepływ optyczny Wyróżnia się: metody gradientowe azują na analizie pochodnych (przestrzennych i czasowych) intensywności orazu metody w dziedzinie częstotliwości oparte na filtrowaniu informacji orazowej w dziedzinie częstotliwości metody orelacyjne azujące na odpowiedniości oszarów orazów Metody ardzo złożone oliczeniowo Przepływ optyczny - przyład 4

5 Odejmowanie tła W ogólności polega na: Wyznaczeniu orazu referencyjnego Oliczeniu różnicy między ieżącą ramą sygnału, a orazem referencyjnym Wyznaczeniu masi inarnej oznaczającej, tóre pisele orazu należą do ruchomych oietów Odejmowanie tła Najprostsza metoda wyznaczenia orazu referencyjnego pojedyncza rama orazu ez ruchomych oietów trudna do uzysania w pratyce ra adaptacji Najprostsza metoda dająca się zastosować pratycznie: uśrednianie wyładnicze M x, y M x, y Ix y t t, Algorytm odejmowania tła musi yć adaptacyjny i nieustannie uatualniać model tła 5

6 Plan prezentacji Wprowadzenie Metody wyrywania oietów ruchomych Podstawowe metody Modelowanie tła Usuwanie cienia Przetwarzanie morfologiczne Metody śledzenia ruchomych oietów Informacje ogólne Filtry Kalmana Zastosowanie filtrów Kalmana do śledzenia oietów Modelowanie tła Każdy pisel orazu jest modelowany jao suma ważonych funcji Gaussowsich (ang. Gaussian mixture) Gęstość prawdopodoieństwa rozładu normalnego: x, μ, Σ t 2.5D Σ e.5 T x μ Σ x μ t t x t wartość (RGB) pisela w czasie t D = 3 ilość elementów opisujących olor pisela m i S wetor wartości średnich i macierz owariancji rozładu 6

7 Modelowanie tła Każdy pisel orazu jest modelowany jao suma ważonych funcji Gaussowsich (ang. Gaussian mixture) Prawdopodoieństwo, że w czasie t pisel przyjmie wartość x t jest dane wzorem: p K i i x x, μ, Σ i t w t i gęstość prawdopodoieństwa rozładu normalnego w t i waga rozładu (ich suma = ) m t i i S t i wetor wartości średnich i macierz owariancji K ilość rozładów opisujących pisel (zwyle 3 5) t t t Modelowanie tła W celu zmniejszenia złożoności oliczeniowej założono niezależność statystyczną wartości poszczególnych sładowych oloru: S i R i 2 2 G i 2 B i 7

8 Modelowanie tła Każdy pisel orazu opisany jest za pomocą K 7 parametrów (waga w, wartości średnie m sładowych oloru RGB oraz ich wariancje 2 ) Wielość modelu tła (K = 5, float = 32 it): dla PAL (74x576): 54 MB dla Full HD (92x8): 277 MB Wymagana przepustowość pamięci (fps=5) co najmniej: dla PAL (74x576): 8 MB/s dla Full HD (92x8): 455 MB/s Modelowanie tła Im częściej dany pisel przyjmuje oreślony olor, tym więsza szansa, że olor ten odpowiada olorowi tła Rozład najlepiej opisujący olor tła charateryzuje się dużą wagą i małymi wariancjami, a wartości średnie rozładu dążą do rzeczywistego oloru tła 8

9 Modelowanie tła Parametry opisujące pisele są uatualniane wraz z ażdą nową ramą orazu wejściowego Dla danego pisela sprawdzane jest, tóry rozład pasuje do ieżącej wartości pisela Rozłady są sprawdzane w olejności malejącej wartości współczynnia r aż do znalezienia pierwszego pasującego rozładu w Modelowanie tła Bieżący olor pisela pasuje do rozładu, jeśli ażda jego sładowa RGB leży w granicach ±2,5 odchyleń standardowych od wartości średniej W przypadu, gdy żaden rozład nie pasuje do ieżącego oloru, rozład o najmniejszej wartości współczynnia r jest zastępowany nowym o dużej wariancji, małej wadze i wartości średniej równej ieżącemu olorowi 9

10 Modelowanie tła Wagi wszystich rozładów dla danego pisela są uatualniane wg wzoru, a następnie normalizowane: w t wt M t M t = dla pasującego rozładu, a dla pozostałych współczynni szyości adaptacji (od do ) Wartości średnie i wariancje pasującego rozładu dla ażdej sładowej RGB uatualniane są zgodnie z wyrażeniami: μ t μt xt t t xt mt Modelowanie tła Przyjmuje się, że model tła dla danego pisela jest tworzony przez pierwszych D rozładów posortowanych wg malejącej wartości współczynnia r D jest wyznaczane wg wzoru: D arg min d d i w t i T Próg T wyznacza, jaa część rozładów modelujących olor pisela zostanie uznana za ieżący model tła

11 Modelowanie tła Jeśli T jest małe, model tła jest zwyle jednomodowy Wielomodowy rozład tła oznacza, że może zawierać on ila różnych olorów i w ten sposó prawidłowo reagować na cyliczne zmiany w tle Jeśli ieżący olor pisela nie pasuje do żadnej z pierwszych D dystryucji, to jest uznawany za oiet ruchomy Modelowanie tła Bieżąca rama Model tła rozład o najwięszej wadze CzasT CzasT + 3 minut

12 Modelowanie tła - wydajność Komputer Intel Xeon 2,8GHz Oraz oryginalny i o zmniejszonej rozdzielczości Plan prezentacji Wprowadzenie Metody wyrywania oietów ruchomych Podstawowe metody Modelowanie tła Usuwanie cienia Przetwarzanie morfologiczne Metody śledzenia ruchomych oietów Informacje ogólne Filtry Kalmana Zastosowanie filtrów Kalmana do śledzenia oietów 2

13 Detecja cieni oietów Cień oietu jest oecny pratycznie zawsze i poruszając się razem z oietem jest lasyfiowany jao część tego oietu Wyrywanie cienia azuje na dwóch fatach: zacienione tło sceny posiada mniejszą jasność, ale pratycznie niezmienioną arwę testura zacienionego tła sceny pozostaje niezmienna Detecja cieni oietów Różnica w jasności pomiędzy ieżącym piselem I a olorem opisanym rozładem E wynosi: arg min I E 2 Różnicę w olorze c wyznacza się z zależności: c I E Ponieważ założono, że sładowe oloru są niezależne, różnicę c wyznacza się oddzielnie dla ażdej sładowej RGB jao: c RGB I RGB E RGB 3

14 Detecja cieni oietów Sprawdzaniu pod ątem występowania cienia podlegają tylo te pisele, tóre zostały zawalifiowane jao należące do oietów ruchomych Jeśli różnica jasności T < <, i ażda różnica w olorze c RGB leży w granicach ±2,5 odchyleń standardowych przynajmniej jednego z D pierwszych rozładów tworzących model tła, to dany pisel jest uznawany za cień i lasyfiowany jao należący do tła T ogranicza liczę ciemnych piseli łędnie lasyfiowanych jao cień Detecja cieni oietów W dalszym etapie rane pod uwagę są tylo pisele zawalifiowane jao cień na podstawie porównania arwy i jasności Założenie o stałości testury Jao miarę testury wyorzystano operator Soela (gradient orazu w ierunu poziomym i pionowym) Jeśli różnica pomiędzy gradientem orazu w najliższym otoczeniu wyranego puntu a gradientem ieżącego modelu tła w tym samym otoczeniu jest więsza niż założony próg nie mamy do czynienia z cieniem 4

15 Plan prezentacji Wprowadzenie Metody wyrywania oietów ruchomych Podstawowe metody Modelowanie tła Usuwanie cienia Przetwarzanie morfologiczne Metody śledzenia ruchomych oietów Informacje ogólne Filtry Kalmana Zastosowanie filtrów Kalmana do śledzenia oietów Przetwarzanie mase inarnych W wyniu dotychczasowych operacji otrzymuje się masę inarną zawierającą pisele należące do wyrytych oietów ruchomych Celem przetwarzania morfologicznego i czasowego jest uzysanie rozdzielonych, jednolitych oszarów oznaczających ruchome oiety 5

16 Przetwarzanie mase inarnych Operacje morfologiczne: Usuwanie oietów (połączonych piseli) mających mniej niż oreśloną liczę piseli Jeśli pisel ma w swoim najliższym sąsiedztwie (3x3) przynajmniej 5 piseli o wartości, to przyjmuje wartość ; w przeciwnym wypadu Przetwarzanie mase inarnych Operacje morfologiczne c.d.: Zamyanie (dylatacja, a następnie erozja) dylatacja jeśli w najliższym sąsiedztwie pisela jest choć jeden pisel o wartości, to pisel ten też przyjmuje wartość erozja - jeśli w najliższym sąsiedztwie pisela jest choć jeden pisel o wartości, to pisel ten też przyjmuje wartość 6

17 Przetwarzanie mase inarnych Operacje morfologiczne c.d.: Wypełnianie dziur (oszarów o wartości, otoczonych jedynami ) Detecja ruchomych oietów Bieżąca rama Bezpośredni wyni odejmowania tła Po przetwarzaniu morfologicznym 7

18 Detecja oietów - przyłady Detecja oietów - przyłady Nagłe zmiany oświetlenia 8

19 Detecja oietów - przyłady Trudne waruni atmosferyczne Plan prezentacji Wprowadzenie Metody wyrywania oietów ruchomych Podstawowe metody Modelowanie tła Usuwanie cienia Przetwarzanie morfologiczne Metody śledzenia ruchomych oietów Informacje ogólne Filtry Kalmana Zastosowanie filtrów Kalmana do śledzenia oietów 9

20 Śledzenie ruchomych oietów Śledzenie oietów (ang. oject tracing) ma za zadanie zapewnienie ciągłości i jednoznaczności identyfiacji ażdego ruchomego oietu w orazie na cały czas jego oecności w strumieniu wizyjnym Oczeiwany efet działania algorytmu - ciągła trajetoria ruchu ażdego oietu pojawiającego się w scenie Metody śledzenia oietów Dwa rodzaje procesów sładających się na śledzenie oietów: reprezentacja i loalizacja oietów (ang. Target Representation and Localization) filtracja i asocjacja danych (ang. Filtering and Data Association) 2

21 Metody śledzenia oietów Reprezentacja i loalizacja oietów: stanowi podejście od szczegółu do ogółu zajmuje się opisem cech oietu i na tej podstawie loalizowaniem oietu w olejnych ramach musi soie radzić z możliwymi zmianami w wyglądzie oietów Metody śledzenia oietów Reprezentacja i loalizacja oietów - przyładowe realizacje: azujące na gradiencie i wyorzystujące ryterium orelacji stworzenie modelu oietu wyorzystującego niezmienne cechy strutury orazu oietu (np. olor, geometria) i informacje o jego ruchu użycie asady lasyfiatorów AdaBoost do śledzenia poszczególnych oietów; ażdemu wyrytemu oietowi jest przypisywany jeden trenowany w czasie rzeczywistym lasyfiator, tóry znajduje loalizację tego oietu w olejnych ramach 2

22 Metody śledzenia oietów Filtracja i asocjacja danych: stanowi podejście od ogółu do szczegółu zajmuje się dynamią ruchu oietów można ją w najardziej ogólny sposó zdefiniować wyorzystując podejście przestrzeni stanów w modelowaniu dynamicznych systemów dysretnoczasowych Metody śledzenia oietów Filtracja i asocjacja danych: oiet modelowany jest za pomocą sewencji stanów x,... tórych zmiany w czasie są oreślone przez dynamiczne równanie x f x, v z... Zmierzone dane są powiązane z odpowiadającymi im stanami równaniem pomiaru z h x, n W ogólności, f i h są nieliniowymi, zmiennymi w czasie funcjami odwzorowującymi rzeczywiste liczy na wetory Załada się, że ażda sewencja szumu jest niezależna i cechuje się identycznym rozładem v... n... 22

23 Metody śledzenia oietów Filtracja i asocjacja danych: celem śledzenia oietów jest oszacowanie stanu x z wyorzystaniem wszystich dotychczas zmierzonych wielości z : lu (równoważnie) oreślenie funcji gęstości prawdopodoieństwa p x z : Metody śledzenia oietów Filtracja i asocjacja danych przyładowe realizacje: filtr Kalmana (ang. Kalman Filter) gdy sewencje szumowe mają rozład normalny oraz funcje f i h są liniowe rozszerzony filtr Kalmana (ang. Extended Kalman Filter) gdy funcje f i h są nieliniowe ezśladowy filtr Kalmana (ang. Unscented Kalman Filter) może yć stosowany do modeli nieliniowych i nie-gausowsich 23

24 Metody śledzenia oietów Filtracja i asocjacja danych przyładowe realizacje: Uryte Modele Marowa (ang. Hidden Marov Models) gdy wyorzystywana przestrzeń stanów jest dysretna i słada się ze sończonej liczy stanów filtry cząsteczowe (ang. Particle Filters) azują na metodach całowania Monte Carlo Metody śledzenia oietów Sposó i stopień, w jai procesy reprezentacji i loalizacji oietów oraz filtracji i asocjacji danych są wyorzystywane w onretnej apliacji śledzenia oietów zależą od przeznaczenia danej apliacji oraz determinują suteczność jej działania Wymaga się, ay proces śledzenia oietów ył ja najmniej złożony oliczeniowo, ponieważ w systemach działających w czasie rzeczywistym zdecydowana część mocy oliczeniowej jest przeznaczona na inne zadania, z reguły wysoopoziomowe, taie ja identyfiacja oietów czy wyrywanie zdarzeń 24

25 Plan prezentacji Wprowadzenie Metody wyrywania oietów ruchomych Podstawowe metody Modelowanie tła Usuwanie cienia Przetwarzanie morfologiczne Metody śledzenia ruchomych oietów Informacje ogólne Filtry Kalmana Zastosowanie filtrów Kalmana do śledzenia oietów Filtr Kalmana Filtr Kalmana to algorytm reurencyjnego wyznaczania minimalno-wariancyjnej estymaty wetora stanu modelu liniowego, dysretnego uładu dynamicznego na podstawie pomiarów wyjścia tego uładu Przyjmuje się założenie, że zarówno pomiar, ja i proces przetwarzania wewnątrz uładu jest oarczony łędem o rozładzie gaussowsim Zalety: stosunowo łatwa implementacja, nisa złożoność oliczeniowa oraz dora suteczność działania 25

26 Filtr Kalmana n Pozwala na estymowanie stanu x R procesu dysretno-czasowego, tóry może yć opisany stochastycznym równaniem różnicowym: x Ax Bu w m Wyorzystuje wetor pomiarowy z R : z Hx v u opcjonalne wejście ontrolne w,v niezależne zmienne losowe reprezentujące odpowiednio szum przetwarzania i szum pomiarowy: w ~ N Q p v ~ N, R p, Filtr Kalmana x z Ax Hx Bu w v Macierz przejścia A o wymiarach n n wiąże stan procesu x w rou poprzednim ze stanem w rou ieżącym Macierz wejściowa B o wymiarach n wiąże opcjonalne wejście ontrolne ze stanem procesu x Macierz wyjściowa H o wymiarach m n wiąże stan procesu z ieżącym wetorem pomiarowym z 26

27 Filtr Kalmana Filtr Kalmana estymuje proces w oreślonym momencie czasu z wyorzystaniem zwrotnej informacji o ieżącym (i zaszumionym) wyniu pomiaru Równania filtru Kalmana dzielą się na: równania atualizacji czasu równania atualizacji pomiarów Filtr Kalmana Równania atualizacji czasu: doonują predycji stanu uładu w przód w celu otrzymania estymaty a priori xˆ stanu uładu w olejnym rou czasowym xˆ P P Axˆ AP Bu A T Q estymata a priori łędu owariancji P estymata a posteriori łędu owariancji 27

28 Filtr Kalmana Równania atualizacji pomiarów: są odpowiedzialne za sprzężenie zwrotne, tj. za włączenie nowych wyniów pomiarów do estymaty a priori stanu procesu w celu uzysania estymaty a posteriori xˆ K xˆ P H xˆ T K P I K H T HP H R z Hxˆ P K wzmocnienie filtru Kalmana (im więsze tym więszy wpływ wartości pomiarowych na estymatę stanu procesu) Plan prezentacji Wprowadzenie Metody wyrywania oietów ruchomych Podstawowe metody Modelowanie tła Usuwanie cienia Przetwarzanie morfologiczne Metody śledzenia ruchomych oietów Informacje ogólne Filtry Kalmana Zastosowanie filtrów Kalmana do śledzenia oietów 28

29 Śledzenie oietów za pomocą filtrów Kalmana Każdemu wyrytemu oietowi przypisywany jest oddzielny filtr Kalmana, zwany tracerem Ruchomy oiet reprezentowany jest przez prostoąt Dwa możliwe postacie wetora stanu filtru Kalmana: sześcioelementowy ośmioelementowy Wetor pomiarowy ma postać z 6 x 8 x x x x y y y w w w h h h T dx dx dy T dy dw dh T Śledzenie oietów za pomocą filtrów Kalmana Zachowanie filtru Kalmana z wetorem stanu x 8 (górny rząd) i x 6 (dolny rząd) 29

30 3 Śledzenie oietów za pomocą filtrów Kalmana Macierze przejścia A i H przedstawiają się następująco: Nie ma potrzey orzystania z wejść ontrolnych więc macierz B jest równa 6 8 A A 6 8 H H x Ax Hx z Śledzenie oietów za pomocą filtrów Kalmana Waruni początowe: nowemu oietowi przypisywany tracer z wetorem stanu: w następnym rou czasowym (ramce) uatualniany: T T h w y x x h w y x x ˆ ˆ 6 8 T T y y x x h w y x x h h w w y y x x h w y x x 6 8 ˆ ˆ ˆ P

31 Algorytm śledzenia oietów Dla ażdej rami orazu doonuje się: predycji w przód wetora stanu wszystich filtrów Kalmana przypisanych do istniejących oietów w celu otrzymania estymaty a priori położenia oietów w ieżącej ramce orazu Algorytm śledzenia oietów Dla ażdej rami orazu doonuje się: tworzenie inarnej macierz powiązań ażdej parze tracer-region przypisana jest wartość lu w zależności od tego, czy prostoąty otaczające region oraz pozycję oietu estymowaną przez tracer mają część wspólną 3

32 Algorytm śledzenia oietów Dla ażdej rami orazu doonuje się: ustalania poprawnych relacji pomiędzy wyrytymi oszarami należącymi do oietów ruchomych w ieżącej ramce a rzeczywistymi, ruchomymi oietami reprezentowanymi przez tracery Algorytm śledzenia oietów Dla ażdej rami orazu doonuje się: orecji wetorów stanu ażdego oietu w oparciu o parametry odpowiednich oszarów należących do wyrytych ruchomych oietów 32

33 Relacje między regionami i tracerami Typ relacji Region ez żadnego tracera Tracer ez żadnego regionu Jeden tracer jeden region Acja Tworzony jest nowy tracer w oparciu o parametry regionu Przeprowadzana jest tylo predycja stanu tracera; jeśli tracer nie zostanie powiązany z żadnym regionem przez pewien czas, jest usuwany Tracer jest uatualniany w oparciu o parametry regionu Jeden tracer wiele regionów Wiele tracerów jeden region Wiele tracerów wiele regionów Tracer jest uatualniany w oparciu o parametry oszaru porywającego wszystie regiony Każdy tracer jest uatualniany w oparciu o parametry regionu Iteracyjna analiza grup region-tracer i uatualnianie tracerów za pomocą najardziej pasujących regionów, znajdowanych na podstawie porównania ich wyglądu Śledzenie oietów - przyłady Różne waruni oświetleniowe 33

34 Śledzenie oietów - przyłady Rozwiązywanie onflitów Śledzenie oietów - przyłady Rozwiązywanie onflitów 34

Filtracja pomiarów z głowic laserowych

Filtracja pomiarów z głowic laserowych dr inż. st. of. Paweł Zalewsi Filtracja pomiarów z głowic laserowych słowa luczowe: filtracja pomiaru odległości, PNDS Założenia filtracji pomiaru odległości. Problem wyznaczenia odległości i parametrów

Bardziej szczegółowo

Sygnały stochastyczne

Sygnały stochastyczne Sygnały stochastyczne Zmienne losowe E zbiór zdarzeń elementarnych (zbiór możliwych wyniów esperymentu) e E zdarzenie elementarne (wyni esperymentu) B zbiór wybranych podzbiorów zbioru E β B zdarzenie

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SZUMÓW KOLOROWYCH NA DZIAŁANIE FILTRU CZĄSTECZKOWEGO

WPŁYW SZUMÓW KOLOROWYCH NA DZIAŁANIE FILTRU CZĄSTECZKOWEGO ELEKTRYKA 2012 Zeszyt 3-4 (223-224) Ro LVIII Piotr KOZIERSKI Instytut Automatyi i Inżynierii Informatycznej, Politechnia Poznańsa Marcin LIS Instytut Eletrotechnii i Eletronii Przemysłowej, Politechnia

Bardziej szczegółowo

(u) y(i) f 1. (u) H(z -1 )

(u) y(i) f 1. (u) H(z -1 ) IDETYFIKACJA MODELI WIEERA METODAMI CZĘSTOTLIWOŚCIOWYMI Opracowanie: Anna Zamora Promotor: dr hab. inż. Jarosław Figwer Prof. Pol. Śl. MODELE WIEERA MODELE WIEERA Modele obietów nieliniowych Modele nierozłączne

Bardziej szczegółowo

Restauracja a poprawa jakości obrazów

Restauracja a poprawa jakości obrazów Restauracja obrazów Zadaniem metod restauracji obrazu jest taie jego przeształcenie aby zmniejszyć (usunąć) znieształcenia obrazu powstające przy jego rejestracji. Suteczność metod restauracji obrazu zależy

Bardziej szczegółowo

TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM

TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM EORI OBWODÓW I SYGNŁÓW LBORORIUM KDEMI MORSK Katedra eleomuniacji Morsiej Ćwiczenie nr 2: eoria obwodów i sygnałów laboratorium ĆWICZENIE 2 BDNIE WIDM SYGNŁÓW OKRESOWYCH. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Podstawy rachunku prawdopodobieństwa (przypomnienie)

Podstawy rachunku prawdopodobieństwa (przypomnienie) . Zdarzenia odstawy rachunu prawdopodobieństwa (przypomnienie). rawdopodobieństwo 3. Zmienne losowe 4. rzyład rozładu zmiennej losowej. Zdarzenia (events( events) Zdarzenia elementarne Ω - zbiór zdarzeń

Bardziej szczegółowo

( ) + ( ) T ( ) + E IE E E. Obliczanie gradientu błędu metodą układu dołączonego

( ) + ( ) T ( ) + E IE E E. Obliczanie gradientu błędu metodą układu dołączonego Obliczanie gradientu błędu metodą uładu dołączonego /9 Obliczanie gradientu błędu metodą uładu dołączonego Chodzi o wyznaczenie pochodnych cząstowych funcji błędu E względem parametrów elementów uładu

Bardziej szczegółowo

A. Cel ćwiczenia. B. Część teoretyczna

A. Cel ćwiczenia. B. Część teoretyczna A. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z wsaźniami esploatacyjnymi eletronicznych systemów bezpieczeństwa oraz wyorzystaniem ich do alizacji procesu esplatacji z uwzględnieniem przeglądów

Bardziej szczegółowo

Fuzja sygnałów i filtry bayesowskie

Fuzja sygnałów i filtry bayesowskie Fuzja sygnałów i filtry bayesowskie Roboty Manipulacyjne i Mobilne dr inż. Janusz Jakubiak Katedra Cybernetyki i Robotyki Wydział Elektroniki, Politechnika Wrocławska Wrocław, 10.03.2015 Dlaczego potrzebna

Bardziej szczegółowo

Prawdopodobieństwo i statystyka

Prawdopodobieństwo i statystyka Zadanie Rozważmy następujący model strzelania do tarczy. Współrzędne puntu trafienia (, Y ) są niezależnymi zmiennymi losowymi o jednaowym rozładzie normalnym N ( 0, σ ). Punt (0,0) uznajemy za środe tarczy,

Bardziej szczegółowo

Grupowanie sekwencji czasowych

Grupowanie sekwencji czasowych BIULETYN INSTYTUTU AUTOMATYKI I ROBOTYKI NR 3, 006 Grupowanie sewencji czasowych Tomasz PAŁYS Załad Automatyi, Instytut Teleinformatyi i Automatyi WAT, ul. Kalisiego, 00-908 Warszawa STRESZCZENIE: W artyule

Bardziej szczegółowo

Pomiary napięć przemiennych

Pomiary napięć przemiennych LABORAORIUM Z MEROLOGII Ćwiczenie 7 Pomiary napięć przemiennych . Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie sposobów pomiarów wielości charaterystycznych i współczynniów, stosowanych do opisu oresowych

Bardziej szczegółowo

4. Weryfikacja modelu

4. Weryfikacja modelu 4. Weryfiacja modelu Wyznaczenie wetora parametrów struturalnych uładu ończy etap estymacji. Kolejnym etapem jest etap weryfiacji modelu. Przeprowadza się ją w dwóch ujęciach: merytorycznym i statystycznym.

Bardziej szczegółowo

DRGANIA WŁASNE RAM OBLICZANIE CZĘSTOŚCI KOŁOWYCH DRGAŃ WŁASNYCH

DRGANIA WŁASNE RAM OBLICZANIE CZĘSTOŚCI KOŁOWYCH DRGAŃ WŁASNYCH Część 5. DRGANIA WŁASNE RAM OBLICZANIE CZĘSTOŚCI KOŁOWYCH... 5. 5. DRGANIA WŁASNE RAM OBLICZANIE CZĘSTOŚCI KOŁOWYCH DRGAŃ WŁASNYCH 5.. Wprowadzenie Rozwiązywanie zadań z zaresu dynamii budowli sprowadza

Bardziej szczegółowo

σ-ciało zdarzeń Niech Ω będzie niepustym zbiorem zdarzeń elementarnych, a zbiór F rodziną podzbiorów zbioru Ω spełniającą warunki: jeśli A F, to A F;

σ-ciało zdarzeń Niech Ω będzie niepustym zbiorem zdarzeń elementarnych, a zbiór F rodziną podzbiorów zbioru Ω spełniającą warunki: jeśli A F, to A F; Zdarzenie losowe i zdarzenie elementarne Zdarzenie (zdarzenie losowe) - wyni pewnej obserwacji lub doświadczenia; może być ilościowy lub jaościowy. Zdarzenie elementarne - najprostszy wyni doświadczenia

Bardziej szczegółowo

jednoznacznie wyznaczają wymiary wszystkich reprezentacji grup punktowych, a związki ortogonalności jednoznacznie wyznaczają ich charaktery

jednoznacznie wyznaczają wymiary wszystkich reprezentacji grup punktowych, a związki ortogonalności jednoznacznie wyznaczają ich charaktery Reprezentacje grup puntowych związi pomiędzy h i n a jednoznacznie wyznaczają wymiary wszystich reprezentacji grup puntowych, a związi ortogonalności jednoznacznie wyznaczają ich charatery oznaczenia:

Bardziej szczegółowo

Prognozowanie notowań pakietów akcji poprzez ortogonalizację szeregów czasowych 1

Prognozowanie notowań pakietów akcji poprzez ortogonalizację szeregów czasowych 1 Prognozowanie notowań paietów acji poprzez ortogonalizację szeregów czasowych Andrzej Kasprzyci. WSĘP Dynamię rynu finansowego opisuje się indesami agregatowymi: cen, ilości i wartości. Indes giełdowy

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki Zbiór zadań dla studentów II roku AiR oraz MiBM

Podstawy Automatyki Zbiór zadań dla studentów II roku AiR oraz MiBM Aademia GórniczoHutnicza im. St. Staszica w Kraowie Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyi Katedra Automatyzacji Procesów Podstawy Automatyi Zbiór zadań dla studentów II rou AiR oraz MiBM Tomasz Łuomsi

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 5 METODY OPTYMALIZACJI NIELINIOWEJ BEZ OGRANICZEŃ

WYKŁAD 5 METODY OPTYMALIZACJI NIELINIOWEJ BEZ OGRANICZEŃ WYKŁAD 5 METODY OPTYMALIZACJI NIELINIOWEJ BEZ OGRANICZEŃ Wstęp. Za wyjątie nielicznych funcji, najczęściej w postaci wieloianów, dla tórych ożna znaleźć iniu na drodze analitycznej, pozostała więszość

Bardziej szczegółowo

Colloquium 3, Grupa A

Colloquium 3, Grupa A Colloquium 3, Grupa A 1. Z zasobów obliczeniowych pewnego serwera orzysta dwóch użytowniów. Każdy z nich wysyła do serwera zawsze trzy programy naraz. Użytowni czea, aż serwer wyona obliczenia dotyczące

Bardziej szczegółowo

Parametryzacja obrazu na potrzeby algorytmów decyzyjnych

Parametryzacja obrazu na potrzeby algorytmów decyzyjnych Parametryzacja obrazu na potrzeby algorytmów decyzyjnych Piotr Dalka Wprowadzenie Z reguły nie stosuje się podawania na wejście algorytmów decyzyjnych bezpośrednio wartości pikseli obrazu Obraz jest przekształcany

Bardziej szczegółowo

FILTRACJA KALMANA W TECHNICE NA PRZYKŁADZIE URZĄDZENIA SST

FILTRACJA KALMANA W TECHNICE NA PRZYKŁADZIE URZĄDZENIA SST Zeszyty Nauowe WSInf Vol 12, Nr 1, 2013 Mirosław Zając Politechnia Łódza, Instytut mechatronii i Systemów Informatycznych ul. Stefanowsiego 18/22, 90-924 Łódź email: mire21.mire21@wp.pl FILRACJA KALMANA

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4 Badanie wpływu asymetrii obciążenia na pracę sieci

Ćwiczenie 4 Badanie wpływu asymetrii obciążenia na pracę sieci Ćwiczenie 4 - Badanie wpływu asymetrii obciążenia na pracę sieci Strona 1/13 Ćwiczenie 4 Badanie wpływu asymetrii obciążenia na pracę sieci Spis treści 1.Cel ćwiczenia...2 2.Wstęp...2 2.1.Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Modelowanie przez zjawiska przybliżone. Modelowanie poprzez zjawiska uproszczone. Modelowanie przez analogie. Modelowanie matematyczne

Modelowanie przez zjawiska przybliżone. Modelowanie poprzez zjawiska uproszczone. Modelowanie przez analogie. Modelowanie matematyczne Modelowanie rzeczywistości- JAK? Modelowanie przez zjawisa przybliżone Modelowanie poprzez zjawisa uproszczone Modelowanie przez analogie Modelowanie matematyczne Przyłady modelowania Modelowanie przez

Bardziej szczegółowo

RACHUNEK PRAWDOPODOBIEŃSTWA WYKŁAD 5.

RACHUNEK PRAWDOPODOBIEŃSTWA WYKŁAD 5. RACHUNEK PRAWDOPODOBIEŃSTWA WYKŁAD 5. PODSTAWOWE ROZKŁADY PRAWDOPODOBIEŃSTWA Rozłady soowe Rozład jednopuntowy Oreślamy: P(X c) 1 gdzie c ustalona liczba. 1 EX c, D 2 X 0 (tylo ten rozład ma zerową wariancję!!!)

Bardziej szczegółowo

Analiza obrazów - sprawozdanie nr 2

Analiza obrazów - sprawozdanie nr 2 Analiza obrazów - sprawozdanie nr 2 Filtracja obrazów Filtracja obrazu polega na obliczeniu wartości każdego z punktów obrazu na podstawie punktów z jego otoczenia. Każdy sąsiedni piksel ma wagę, która

Bardziej szczegółowo

Analiza ruchu. Marek Wnuk < > ZPCiR I-6 PWr. MW: SyWizE p.1/22

Analiza ruchu. Marek Wnuk < > ZPCiR I-6 PWr. MW: SyWizE p.1/22 Analiza ruchu Marek Wnuk < marek.wnuk@pwr.wroc.pl > ZPCiR I-6 PWr MW: SyWizE p.1/22 Ruch w sekwencji obrazów Podstawowe problemy: złożoność obliczeniowa nadmiar informacji niejednoznaczność MW: SyWizE

Bardziej szczegółowo

ALGEBRA Z GEOMETRIĄ ANALITYCZNĄ

ALGEBRA Z GEOMETRIĄ ANALITYCZNĄ ALGEBRA Z GEOMETRIĄ ANALITYCZNĄ LISTA ZADAŃ 1 1 Napisać w formie rozwiniętej następujące wyrażenia: 4 (a 2 + b +1 =0 5 a i b j =1 n a i b j =1 n =0 (a nb 4 3 (! + ib i=3 =1 2 Wyorzystując twierdzenie o

Bardziej szczegółowo

4.15 Badanie dyfrakcji światła laserowego na krysztale koloidalnym(o19)

4.15 Badanie dyfrakcji światła laserowego na krysztale koloidalnym(o19) 256 Fale 4.15 Badanie dyfracji światła laserowego na rysztale oloidalnym(o19) Celem ćwiczenia jest wyznaczenie stałej sieci dwuwymiarowego ryształu oloidalnego metodą dyfracji światła laserowego. Zagadnienia

Bardziej szczegółowo

Wybrane rozkłady zmiennych losowych i ich charakterystyki

Wybrane rozkłady zmiennych losowych i ich charakterystyki Rozdział 1 Wybrane rozłady zmiennych losowych i ich charaterystyi 1.1 Wybrane rozłady zmiennych losowych typu soowego 1.1.1 Rozład równomierny Rozpatrzmy esperyment, tóry może sończyć się jednym z n możliwych

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA Z WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE DLA KLASY 3g. zakres rozszerzony

WYMAGANIA Z WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE DLA KLASY 3g. zakres rozszerzony WYMAGANIA Z WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE DLA KLASY 3g zares rozszerzony 1. Wielomiany bardzo zna pojęcie jednomianu jednej zmiennej; potrafi wsazać jednomiany podobne; potrafi

Bardziej szczegółowo

Metody probabilistyczne Rozwiązania zadań

Metody probabilistyczne Rozwiązania zadań Metody robabilistyczne Rozwiązania zadań 6. Momenty zmiennych losowych 8.11.2018 Zadanie 1. Poaż, że jeśli X Bn, to EX n. Odowiedź: X rzyjmuje wartości w zbiorze {0, 1,..., n} z rawdoodobieństwami zadanymi

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna. Wykład 2: Kombinatoryka. Gniewomir Sarbicki

Matematyka dyskretna. Wykład 2: Kombinatoryka. Gniewomir Sarbicki Matematya dysretna Wyład 2: Kombinatorya Gniewomir Sarbici Kombinatorya Definicja Kombinatorya zajmuje się oreślaniem mocy zbiorów sończonych, w szczególności mocy zbiorów odwzorowań jednego zbioru w drugi

Bardziej szczegółowo

Optymalizacja harmonogramów budowlanych - problem szeregowania zadań

Optymalizacja harmonogramów budowlanych - problem szeregowania zadań Mieczysław POŁOŃSKI Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowisa, Szoła Główna Gospodarstwa Wiejsiego, Warszawa, ul. Nowoursynowsa 159 e-mail: mieczyslaw_polonsi@sggw.pl Założenia Optymalizacja harmonogramów

Bardziej szczegółowo

Kodowanie informacji w systemach cyfrowych

Kodowanie informacji w systemach cyfrowych Wprowadzenie do inżynierii przetwarzania informacji. Ćwiczenie 2. Kodowanie informacji w systemach cyfrowych Cel dydatyczny: Nabycie umiejętności posługiwania się różnymi odami wyorzystywanymi w systemach

Bardziej szczegółowo

koszt kapitału D/S L dźwignia finansowa σ EBIT zysku operacyjnego EBIT firmy. Firmy Modele struktury kapitału Rys. 8.3. Krzywa kosztów kapitału.

koszt kapitału D/S L dźwignia finansowa σ EBIT zysku operacyjnego EBIT firmy. Firmy Modele struktury kapitału Rys. 8.3. Krzywa kosztów kapitału. Modele strutury apitału oszt apitału Optymalna strutura apitału dźwignia finansowa / Rys. 8.3. Krzywa osztów apitału. Założenia wspólne modeli MM Modigliani i Miller w swoich rozważaniach ograniczyli się

Bardziej szczegółowo

wtedy i tylko wtedy, gdy rozwiązanie i jest nie gorsze od j względem k-tego kryterium. 2) Macierz części wspólnej Utwórz macierz

wtedy i tylko wtedy, gdy rozwiązanie i jest nie gorsze od j względem k-tego kryterium. 2) Macierz części wspólnej Utwórz macierz Temat: Programowanie wieloryterialne. Ujęcie dysretne.. Problem programowania wieloryterialnego. Z programowaniem wieloryterialnym mamy do czynienia, gdy w problemie decyzyjnym występuje więcej niż jedno

Bardziej szczegółowo

Zastosowania programowalnych układów analogowych isppac

Zastosowania programowalnych układów analogowych isppac Zastosowania programowalnych uładów analogowych isppac 0..80 strutura uładu "uniwersalnego" isppac0 ułady nadzorujące na isppac0, 30 programowanie filtrów na isppac 80 analiza częstotliwościowa projetowanych

Bardziej szczegółowo

WAHADŁO SPRĘŻYNOWE. POMIAR POLA ELIPSY ENERGII.

WAHADŁO SPRĘŻYNOWE. POMIAR POLA ELIPSY ENERGII. ĆWICZENIE 3. WAHADŁO SPRĘŻYNOWE. POMIAR POLA ELIPSY ENERGII. 1. Oscylator harmoniczny. Wprowadzenie Oscylatorem harmonicznym nazywamy punt materialny, na tóry,działa siła sierowana do pewnego centrum,

Bardziej szczegółowo

MODYFIKACJA KOSZTOWA ALGORYTMU JOHNSONA DO SZEREGOWANIA ZADAŃ BUDOWLANYCH

MODYFIKACJA KOSZTOWA ALGORYTMU JOHNSONA DO SZEREGOWANIA ZADAŃ BUDOWLANYCH MODYFICJ OSZTOW LGORYTMU JOHNSON DO SZEREGOWNI ZDŃ UDOWLNYCH Michał RZEMIŃSI, Paweł NOW a a Wydział Inżynierii Lądowej, Załad Inżynierii Producji i Zarządzania w udownictwie, ul. rmii Ludowej 6, -67 Warszawa

Bardziej szczegółowo

Badanie stacjonarności szeregów czasowych w programie GRETL

Badanie stacjonarności szeregów czasowych w programie GRETL Badanie stacjonarności szeregów czasowych w programie GRETL Program proponuje następujące rodzaje testów stacjonarności zmiennych:. Funcję autoorelacji i autoorelacji cząstowej 2. Test Diceya-Fullera na

Bardziej szczegółowo

DSP-MATLAB, Ćwiczenie 5, P.Korohoda, KE AGH. Ćwiczenie 5. Przemysław Korohoda, KE, AGH

DSP-MATLAB, Ćwiczenie 5, P.Korohoda, KE AGH. Ćwiczenie 5. Przemysław Korohoda, KE, AGH DSP-MATLAB, Ćwiczenie 5, P.Korohoda, KE AGH Instrucja do laboratorium z cyfrowego przetwarzania sygnałów Ćwiczenie 5 Wybrane właściwości Dysretnej Transformacji Fouriera Przemysław Korohoda, KE, AGH Zawartość

Bardziej szczegółowo

Koła rowerowe malują fraktale

Koła rowerowe malują fraktale Koła rowerowe malują fratale Mare Berezowsi Politechnia Śląsa Rozważmy urządzenie sładającego się z n ół o różnych rozmiarach, obracających się z różnymi prędościami. Na obręczy danego oła, obracającego

Bardziej szczegółowo

Filtracja obrazu operacje kontekstowe

Filtracja obrazu operacje kontekstowe Filtracja obrazu operacje kontekstowe Podział metod filtracji obrazu Metody przestrzenne i częstotliwościowe Metody liniowe i nieliniowe Główne zadania filtracji Usunięcie niepożądanego szumu z obrazu

Bardziej szczegółowo

Programowanie wielocelowe lub wielokryterialne

Programowanie wielocelowe lub wielokryterialne Programowanie wielocelowe lub wieloryterialne Zadanie wielocelowe ma co najmniej dwie funcje celu nazywane celami cząstowymi. Cele cząstowe f numerujemy indesem = 1, 2, K. Programowanie wielocelowe ciągłe.

Bardziej szczegółowo

P k k (n k) = k {O O O} = ; {O O R} =

P k k (n k) = k {O O O} = ; {O O R} = Definicja.5 (Kombinacje bez powtórzeń). Każdy -elementowy podzbiór zbioru A wybrany (w dowolnej olejności) bez zwracania nazywamy ombinacją bez powtórzeń. Twierdzenie.5 (Kombinacje bez powtórzeń). Liczba

Bardziej szczegółowo

jest scharakteryzowane przez: wektor maksymalnych żądań (ang. claims), T oznaczający maksymalne żądanie zasobowe zadania P j

jest scharakteryzowane przez: wektor maksymalnych żądań (ang. claims), T oznaczający maksymalne żądanie zasobowe zadania P j Systemy operacyjne Zaleszczenie Zaleszczenie Rozważmy system sładający się z n procesów (zadań) P 1,P 2,...,P n współdzielący s zasobów nieprzywłaszczalnych tzn. zasobów, tórych zwolnienie może nastąpić

Bardziej szczegółowo

Zaliczenie wykładu Technika Analogowa Przykładowe pytania (czas zaliczenia minut, liczba pytań 6 8)

Zaliczenie wykładu Technika Analogowa Przykładowe pytania (czas zaliczenia minut, liczba pytań 6 8) Zaliczenie wyładu Technia Analogowa Przyładowe pytania (czas zaliczenia 3 4 minut, liczba pytań 6 8) Postulaty i podstawowe wzory teorii obowdów 1 Sformułuj pierwsze i drugie prawo Kirchhoffa Wyjaśnij

Bardziej szczegółowo

Spośród licznych filtrów nieliniowych najlepszymi właściwościami odznacza się filtr medianowy prosty i skuteczny.

Spośród licznych filtrów nieliniowych najlepszymi właściwościami odznacza się filtr medianowy prosty i skuteczny. Filtracja nieliniowa może być bardzo skuteczną metodą polepszania jakości obrazów Filtry nieliniowe Filtr medianowy Spośród licznych filtrów nieliniowych najlepszymi właściwościami odznacza się filtr medianowy

Bardziej szczegółowo

REFERAT PRACY MAGISTERSKIEJ Symulacja estymacji stanu zanieczyszczeń rzeki z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych.

REFERAT PRACY MAGISTERSKIEJ Symulacja estymacji stanu zanieczyszczeń rzeki z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych. REFERAT PRACY MAGISTERSKIEJ Symulacja estymacji stanu zanieczyszczeń rzei z wyorzystaniem sztucznych sieci neuronowych. Godło autora pracy: EwGron. Wprowadzenie. O poziomie cywilizacyjnym raju, obo wielu

Bardziej szczegółowo

Wykład 21: Studnie i bariery cz.1.

Wykład 21: Studnie i bariery cz.1. Wyład : Studnie i bariery cz.. Dr inż. Zbigniew Szlarsi Katedra Eletronii, paw. C-, po.3 szla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szlarsi/ 3.6.8 Wydział Informatyi, Eletronii i Równanie Schrödingera

Bardziej szczegółowo

Mechatronika i inteligentne systemy produkcyjne. Modelowanie systemów mechatronicznych Platformy przetwarzania danych

Mechatronika i inteligentne systemy produkcyjne. Modelowanie systemów mechatronicznych Platformy przetwarzania danych Mechatronika i inteligentne systemy produkcyjne Modelowanie systemów mechatronicznych Platformy przetwarzania danych 1 Sterowanie procesem oparte na jego modelu u 1 (t) System rzeczywisty x(t) y(t) Tworzenie

Bardziej szczegółowo

Materiały dydaktyczne. Matematyka. Semestr III. Wykłady

Materiały dydaktyczne. Matematyka. Semestr III. Wykłady Materiały dydatyczne Matematya Semestr III Wyłady Aademia Morsa w Szczecinie ul. Wały Chrobrego - 70-500 Szczecin WIII RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE ZWYCZAJNE PIERWSZEGO RZĘDU. Pojęcia wstępne. Równania różniczowe

Bardziej szczegółowo

Modele zapisane w przestrzeni stanów

Modele zapisane w przestrzeni stanów Modele zapisane w przestrzeni stanów Modele Przestrzeni Stanów (State Space Models) sa to modele, w których część parametrów jest nieobserwowalna i losowa. Zachowanie wielowymiarowej zmiennej y t zależy

Bardziej szczegółowo

Wykres linii ciśnień i linii energii (wykres Ancony)

Wykres linii ciśnień i linii energii (wykres Ancony) Wyres linii ciśnień i linii energii (wyres Ancony) W wyorzystywanej przez nas do rozwiązywania problemów inżyniersich postaci równania Bernoulliego występuje wysoość prędości (= /g), wysoość ciśnienia

Bardziej szczegółowo

Równanie Fresnela. napisał Michał Wierzbicki

Równanie Fresnela. napisał Michał Wierzbicki napisał Michał Wierzbici Równanie Fresnela W anizotropowych ryształach optycznych zależność między wetorami inducji i natężenia pola eletrycznego (równanie materiałowe) jest następująca = ϵ 0 ˆϵ E (1)

Bardziej szczegółowo

ładunek do przewiezienia dwie możliwości transportu

ładunek do przewiezienia dwie możliwości transportu ładune do przewiezienia dwie możliwości transportu Potrzeba jest przesłać np. 10 Mb/s danych drogą radiową jedna ala nośna Kod NRZ + modulacja PSK czas trwania jednego bitu 0,1 us przy możliwej wielodrogowości

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN ZAKŁAD MECHATRONIKI LABORATORIUM PODSTAW AUTOMATYKI INSTRUKCJA

POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN ZAKŁAD MECHATRONIKI LABORATORIUM PODSTAW AUTOMATYKI INSTRUKCJA POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN ZAKŁAD MECHATRONIKI LABORATORIUM PODSTAW AUTOMATYKI INSTRUKCJA ĆWICZENIE LABORATORYJNE NR 4 Temat: Identyfiacja obietu regulacji

Bardziej szczegółowo

Metody optymalizacji nieliniowej (metody programowania nieliniowego) Ewa Niewiadomska-Szynkiewicz Instytut Automatyki i Informatyki Stosowanej

Metody optymalizacji nieliniowej (metody programowania nieliniowego) Ewa Niewiadomska-Szynkiewicz Instytut Automatyki i Informatyki Stosowanej Metody optymalizacji nieliniowej metody programowania nieliniowego Ewa Niewiadomsa-Szyniewicz Instytut Automatyi i Inormatyi Stosowanej Ewa Niewiadomsa-Szyniewicz ens@ia.pw.edu.pl Instytut Automatyi i

Bardziej szczegółowo

OPTYMALIZACJA PRZEPUSTOWOŚCI SIECI KOMPUTEROWYCH ZA POMOCĄ ALGORYTMÓW GENETYCZNYCH

OPTYMALIZACJA PRZEPUSTOWOŚCI SIECI KOMPUTEROWYCH ZA POMOCĄ ALGORYTMÓW GENETYCZNYCH OPTYMALIZACJA PRZEPUSTOWOŚCI SIECI KOMPUTEROWYCH ZA POMOCĄ ALGORYTMÓW GENETYCZNYCH Andrzej SZYMONIK, Krzysztof PYTEL Streszczenie: W złożonych sieciach omputerowych istnieje problem doboru przepustowości

Bardziej szczegółowo

Wykład 9. Fizyka 1 (Informatyka - EEIiA 2006/07)

Wykład 9. Fizyka 1 (Informatyka - EEIiA 2006/07) Wyład 9 Fizya 1 (Informatya - EEIiA 006/07) 9 11 006 c Mariusz Krasińsi 006 Spis treści 1 Ruch drgający. Dlaczego właśnie harmoniczny? 1 Drgania harmoniczne proste 1.1 Zależność między wychyleniem, prędością

Bardziej szczegółowo

1 Przestrzeń zdarzeń elementarnych

1 Przestrzeń zdarzeń elementarnych Przestrzeń zdarzeń elementarnych Przestrzeń zdarzeń elementarnych jest pojęciem pierwotnym w teorii prawdopodobieństwa. W zastosowaniach tej teorii zdarzenia elementarne interpretuje się jao możliwe przypadi,

Bardziej szczegółowo

Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych

Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI Instrukcja laboratoryjna z przedmiotu Podstawy Telekomunikacji Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych Warszawa 2010r. 1. Cel ćwiczeń: Celem ćwiczeń

Bardziej szczegółowo

PLAN WYKŁADU OPTYMALIZACJA GLOBALNA ALGORYTM MRÓWKOWY (ANT SYSTEM) ALGORYTM MRÓWKOWY. Algorytm mrówkowy

PLAN WYKŁADU OPTYMALIZACJA GLOBALNA ALGORYTM MRÓWKOWY (ANT SYSTEM) ALGORYTM MRÓWKOWY. Algorytm mrówkowy PLAN WYKŁADU Algorytm mrówowy OPTYMALIZACJA GLOBALNA Wyład 8 dr inż. Agniesza Bołtuć (ANT SYSTEM) Inspiracja: Zachowanie mrówe podczas poszuiwania żywności, Zachowanie to polega na tym, że jeśli do żywności

Bardziej szczegółowo

Optymalizacja harmonogramów budowlanych - problem szeregowania zadań

Optymalizacja harmonogramów budowlanych - problem szeregowania zadań Mieczysław OŁOŃSI Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowisa, Szoła Główna Gospodarstwa Wiejsiego, Warszawa, ul. Nowoursynowsa 159 e-mail: mieczyslaw_polonsi@sggw.pl Założenia Optymalizacja harmonogramów

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY UCZĄCE SIĘ WYKŁAD 4. DRZEWA REGRESYJNE, INDUKCJA REGUŁ. Dr hab. inż. Grzegorz Dudek Wydział Elektryczny Politechnika Częstochowska

SYSTEMY UCZĄCE SIĘ WYKŁAD 4. DRZEWA REGRESYJNE, INDUKCJA REGUŁ. Dr hab. inż. Grzegorz Dudek Wydział Elektryczny Politechnika Częstochowska SYSTEMY UCZĄCE SIĘ WYKŁAD 4. DRZEWA REGRESYJNE, INDUKCJA REGUŁ Częstochowa 2014 Dr hab. inż. Grzegorz Dudek Wydział Elektryczny Politechnika Częstochowska DRZEWO REGRESYJNE Sposób konstrukcji i przycinania

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WIELOKRYTERIALNA

ANALIZA WIELOKRYTERIALNA ANALIZA WIELOKRYTERIALNA Dział Badań Operacyjnych zajmujący się oceną możliwych wariantów (decyzji) w przypadu gdy występuje więcej niż jedno ryterium oceny D zbiór rozwiązań (decyzji) dopuszczalnych x

Bardziej szczegółowo

Komputerowa reprezentacja oraz prezentacja i graficzna edycja krzywoliniowych obiektów 3d

Komputerowa reprezentacja oraz prezentacja i graficzna edycja krzywoliniowych obiektów 3d Komputerowa reprezentacja oraz prezentacja i graficzna edycja rzywoliniowych obietów 3d Jan Prusaowsi 1), Ryszard Winiarczy 1,2), Krzysztof Sabe 2) 1) Politechnia Śląsa w Gliwicach, 2) Instytut Informatyi

Bardziej szczegółowo

Przestrzenne uwarunkowania lokalizacji źródeł sygnałów radiowych na bazie pomiaru częstotliwości chwilowej

Przestrzenne uwarunkowania lokalizacji źródeł sygnałów radiowych na bazie pomiaru częstotliwości chwilowej Cezary Ziółowsi Jan M. Kelner Instytut Teleomuniacji Wojsowa Aademia Techniczna Przestrzenne uwarunowania loalizacji źródeł sygnałów radiowych na bazie pomiaru częstotliwości chwilowej Problematya loalizacji

Bardziej szczegółowo

9. Sprzężenie zwrotne własności

9. Sprzężenie zwrotne własności 9. Sprzężenie zwrotne własności 9.. Wprowadzenie Sprzężenie zwrotne w uładzie eletronicznym realizuje się przez sumowanie części sygnału wyjściowego z sygnałem wejściowym i użycie zmodyiowanego w ten sposób

Bardziej szczegółowo

ZARYS METODY OPISU KSZTAŁTOWANIA SKUTECZNOŚCI W SYSTEMIE EKSPLOATACJI WOJSKOWYCH STATKÓW POWIETRZNYCH

ZARYS METODY OPISU KSZTAŁTOWANIA SKUTECZNOŚCI W SYSTEMIE EKSPLOATACJI WOJSKOWYCH STATKÓW POWIETRZNYCH Henry TOMASZEK Ryszard KALETA Mariusz ZIEJA Instytut Techniczny Wojs Lotniczych PRACE AUKOWE ITWL Zeszyt 33, s. 33 43, 2013 r. DOI 10.2478/afit-2013-0003 ZARYS METODY OPISU KSZTAŁTOWAIA SKUTECZOŚCI W SYSTEMIE

Bardziej szczegółowo

Cyfrowe przetwarzanie obrazów i sygnałów Wykład 8 AiR III

Cyfrowe przetwarzanie obrazów i sygnałów Wykład 8 AiR III 1 Niniejszy dokument zawiera materiały do wykładu z przedmiotu Cyfrowe Przetwarzanie Obrazów i Sygnałów. Jest on udostępniony pod warunkiem wykorzystania wyłącznie do własnych, prywatnych potrzeb i może

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 1: Wahadło fizyczne

Ćwiczenie nr 1: Wahadło fizyczne Wydział PRACOWNA FZYCZNA WFi AGH mię i nazwiso 1.. Temat: Ro Grupa Zespół Nr ćwiczenia Data wyonania Data oddania Zwrot do popr. Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie nr 1: Wahadło fizyczne Cel

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki. Automatyka i Robotyka Systemy Sterowania i Wspomagania Decyzji

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki. Automatyka i Robotyka Systemy Sterowania i Wspomagania Decyzji Monitorowanie i Diagnostyka w Systemach Sterowania (MiDwSS) Podstawowe sposoby opisu niepewności, wybrane zagadnienia zastosowania estymacji rekursywnej dla potrzeb monitorowania i diagnostyki w systemach

Bardziej szczegółowo

Sterowanie Ciągłe. Używając Simulink a w pakiecie MATLAB, zasymulować układ z rysunku 7.1. Rys.7.1. Schemat blokowy układu regulacji.

Sterowanie Ciągłe. Używając Simulink a w pakiecie MATLAB, zasymulować układ z rysunku 7.1. Rys.7.1. Schemat blokowy układu regulacji. emat ćwiczenia nr 7: Synteza parametryczna uładów regulacji. Sterowanie Ciągłe Celem ćwiczenia jest orecja zadanego uładu regulacji wyorzystując następujące metody: ryterium amplitudy rezonansowej i metodę

Bardziej szczegółowo

Programowanie wielocelowe lub wielokryterialne

Programowanie wielocelowe lub wielokryterialne Programowanie wielocelowe lub wieloryterialne Zadanie wielocelowe ma co najmniej dwie funcje celu nazywane celami cząstowymi. Cele cząstowe f numerujemy indesem = 1, 2, K. Programowanie wielocelowe ciągłe

Bardziej szczegółowo

Matematyka Dyskretna - zagadnienia

Matematyka Dyskretna - zagadnienia Matematya Dysretna - zagadnienia dr hab. Szymon Żebersi opracował: Miołaj Pietre Semestr letni 206/207 - strona internetowa Zasada inducji matematycznej. Zbiory sończone, podstawowe tożsamości 2. Zasada

Bardziej szczegółowo

Filtracja obrazu operacje kontekstowe

Filtracja obrazu operacje kontekstowe Filtracja obrazu operacje kontekstowe Główne zadania filtracji Usunięcie niepożądanego szumu z obrazu Poprawa ostrości Usunięcie określonych wad obrazu Poprawa obrazu o złej jakości technicznej Rekonstrukcja

Bardziej szczegółowo

Algorytmy graficzne. Nieliniowa filtracja obrazów monochromatycznych

Algorytmy graficzne. Nieliniowa filtracja obrazów monochromatycznych Algorytmy graficzne Nieliniowa filtracja orazów monochromatycznych Metody oceny efektywności filtracji Analizując filtry redukujące zakłócenia w orazie cyfrowym konieczne jest określenie ścisłych miar

Bardziej szczegółowo

Analiza nośności poziomej pojedynczego pala

Analiza nośności poziomej pojedynczego pala Poradni Inżyniera Nr 16 Atualizacja: 09/016 Analiza nośności poziomej pojedynczego pala Program: Pli powiązany: Pal Demo_manual_16.gpi Celem niniejszego przewodnia jest przedstawienie wyorzystania programu

Bardziej szczegółowo

Metoda rozwiązywania układu równań liniowych z symetryczną, nieokreśloną macierzą współczynników ( 0 )

Metoda rozwiązywania układu równań liniowych z symetryczną, nieokreśloną macierzą współczynników ( 0 ) MATEMATYKA STOSOWANA 7, 2006 Izabella Czochralsa (Warszawa) Metoda rozwiązywania uładu równań liniowych z symetryczną, nieoreśloną macierzą współczynniów ( 0 ) Streszczenie. W pracy zaadaptowano opracowaną

Bardziej szczegółowo

β blok sprzężenia zwrotnego

β blok sprzężenia zwrotnego 10. SPRZĘŻENE ZWROTNE Przypomnienie pojęcia transmitancji. Transmitancja uładu jest to iloraz jego odpowiedzi i wymuszenia. W uładach eletronicznych wymuszenia i odpowiedzi są zwyle prądami lub napięciami

Bardziej szczegółowo

UZUPEŁNIENIA DO WYKŁADÓW A-C

UZUPEŁNIENIA DO WYKŁADÓW A-C UZUPEŁNIENIA DO WYKŁADÓW A-C Objaśnienia: 1. Uzupełnienia sładają się z dwóch części właściwych uzupełnień do treści wyładowych, zwyle zawierających wyprowadzenia i nietóre definicje oraz Zadań i problemów.

Bardziej szczegółowo

ef 3 (dziedzina, dziedzina naturalna) Niech f : A R, gdzie A jest podzbiorem płaszczyzny lub przestrzeni Zbiór A nazywamy dziedziną funcji f i oznacza

ef 3 (dziedzina, dziedzina naturalna) Niech f : A R, gdzie A jest podzbiorem płaszczyzny lub przestrzeni Zbiór A nazywamy dziedziną funcji f i oznacza FUNKCJE WÓCH I TRZECH ZMIENNYCH (było w semestrze II) ef 1 (funcja dwóch zmiennych) Funcją f dwóch zmiennych oreśloną na zbiorze A R o wartościach w R nazywamy przyporządowanie ażdemu puntowi ze zbioru

Bardziej szczegółowo

Koła rowerowe kreślą fraktale

Koła rowerowe kreślą fraktale 26 FOTON 114, Jesień 2011 Koła rowerowe reślą fratale Mare Berezowsi Politechnia Śląsa Od Redacji: Fratalom poświęcamy ostatnio dużo uwagi. W Fotonach 111 i 112 uazały się na ten temat artyuły Marcina

Bardziej szczegółowo

Systemy. Krzysztof Patan

Systemy. Krzysztof Patan Systemy Krzysztof Patan Systemy z pamięcią System jest bez pamięci (statyczny), jeżeli dla dowolnej chwili t 0 wartość sygnału wyjściowego y(t 0 ) zależy wyłącznie od wartości sygnału wejściowego w tej

Bardziej szczegółowo

Analiza obrazów. Segmentacja i indeksacja obiektów

Analiza obrazów. Segmentacja i indeksacja obiektów Analiza obrazów. Segmentacja i indeksacja obiektów Wykorzystane materiały: R. Tadeusiewicz, P. Korohoda, Komputerowa analiza i przetwarzanie obrazów, Wyd. FPT, Kraków, 1997 Analiza obrazu Analiza obrazu

Bardziej szczegółowo

Filtr Kalmana. Struktury i Algorytmy Sterowania Wykład 1-2. prof. dr hab. inż. Mieczysław A. Brdyś mgr inż. Tomasz Zubowicz

Filtr Kalmana. Struktury i Algorytmy Sterowania Wykład 1-2. prof. dr hab. inż. Mieczysław A. Brdyś mgr inż. Tomasz Zubowicz Filtr Kalmana Struktury i Algorytmy Sterowania Wykład 1-2 prof. dr hab. inż. Mieczysław A. Brdyś mgr inż. Tomasz Zubowicz Politechnika Gdańska, Wydział Elektortechniki i Automatyki 2013-10-09, Gdańsk Założenia

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA OPOLSKA

POLITECHNIKA OPOLSKA POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Producji Laboratorium Inżynierii Jaości KWIWiJ, II-go st. Ćwiczenie nr 4 Temat: Komputerowo wspomagane SPC z wyorzystaniem

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia AI wykład 3

Zagadnienia AI wykład 3 Zagadnienia I wyład 3 Rozmyte systemy wniosujące by móc sterować pewnym procesem technologicznym lub tez pracą urządzeń onieczne jest zbudowanie modelu, na podstawie tórego można będzie podejmować decyzje

Bardziej szczegółowo

Materiały do wykładów na temat Obliczanie sił przekrojowych i momentów przekrojowych. dla prętów zginanych.

Materiały do wykładów na temat Obliczanie sił przekrojowych i momentów przekrojowych. dla prętów zginanych. ateriały do wyładów na temat Obliczanie sił przerojowych i momentów przerojowych dla prętów zginanych Wydr eletroniczny. slajdów na. stronach przeznaczony do celów dydatycznych dla stdentów II ro stdiów

Bardziej szczegółowo

Metody komputerowe i obliczeniowe Metoda Elementów Skoczonych. Element jednowymiarowy i jednoparametrowy : spryna

Metody komputerowe i obliczeniowe Metoda Elementów Skoczonych. Element jednowymiarowy i jednoparametrowy : spryna Metody omputerowe i obliczeniowe Metoda Elementów Soczonych Element jednowymiarowy i jednoparametrowy : spryna Jest to najprostszy element: współrzdne loalne i globalne jego wzłów s taie same nie potrzeba

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI

LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie Wydział Elektroniki LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI Grupa Podgrupa Data wykonania ćwiczenia Ćwiczenie prowadził... Skład podgrupy:

Bardziej szczegółowo

Hierarchiczna analiza skupień

Hierarchiczna analiza skupień Hierarchiczna analiza skupień Cel analizy Analiza skupień ma na celu wykrycie w zbiorze obserwacji klastrów, czyli rozłącznych podzbiorów obserwacji, wewnątrz których obserwacje są sobie w jakimś określonym

Bardziej szczegółowo

Metody Lagrange a i Hamiltona w Mechanice

Metody Lagrange a i Hamiltona w Mechanice Metody Lagrange a i Hamiltona w Mechanice Mariusz Przybycień Wydział Fizyi i Informatyi Stosowanej Aademia Górniczo-Hutnicza Wyład 12 M. Przybycień (WFiIS AGH Metody Lagrange a i Hamiltona... Wyład 12

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE WYBRANYCH ALGORYTMÓW OPTYMALIZACJI ROZPŁYWU MOCY W SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM A COMPARISON OF SELECTED OPTIMAL POWER FLOW ALGORITHMS

PORÓWNANIE WYBRANYCH ALGORYTMÓW OPTYMALIZACJI ROZPŁYWU MOCY W SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM A COMPARISON OF SELECTED OPTIMAL POWER FLOW ALGORITHMS ELEKRYKA 2013 Zeszyt 4 (228) Ro LIX Artur PASIERBEK, Marcin POŁOMSKI, Radosław SOKÓŁ Politechnia Śląsa w Gliwicach PORÓWNANIE WYBRANYCH ALGORYMÓW OPYMALIZACJI ROZPŁYWU MOCY W SYSEMIE ELEKROENERGEYCZNYM

Bardziej szczegółowo

[d(i) y(i)] 2. Do wyprowadzenia algorytmu RLS posłuży kryterium autokorelacyjne: J n = e 2 (i) i=1. λ n i [d(i) y(i)] 2 λ (0, 1]

[d(i) y(i)] 2. Do wyprowadzenia algorytmu RLS posłuży kryterium autokorelacyjne: J n = e 2 (i) i=1. λ n i [d(i) y(i)] 2 λ (0, 1] Algorytm RLS Recursive Least Squares Ogólna postać kryterium LS: J = i e 2 (i) = i [d(i) y(i)] 2 Do wyprowadzenia algorytmu RLS posłuży kryterium autokorelacyjne: J n = e 2 (i) Zmodyfikowane kryterium

Bardziej szczegółowo

PRAKTYCZNY PRZYKŁAD OCENY ŚRODOWISKOWEGO RYZYKA ZDROWOTNEGO

PRAKTYCZNY PRZYKŁAD OCENY ŚRODOWISKOWEGO RYZYKA ZDROWOTNEGO PRAKTYCZNY PRZYKŁAD OCENY ŚRODOWISKOWEGO RYZYKA ZDROWOTNEGO Mgr Beata Malec, dr Mare Biesiada, dr Anicenta Buba Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowisowego, Sosnowiec Wstęp Zagrożenia zdrowotne stwarzane

Bardziej szczegółowo

(U.3) Podstawy formalizmu mechaniki kwantowej

(U.3) Podstawy formalizmu mechaniki kwantowej 3.10.2004 24. (U.3) Podstawy formalizmu mechanii wantowej 33 Rozdział 24 (U.3) Podstawy formalizmu mechanii wantowej 24.1 Wartości oczeiwane i dyspersje dla stanu superponowanego 24.1.1 Założenia wstępne

Bardziej szczegółowo