euro info dla małych i średnich przedsiębiorstw ISSN X wiedzieć każdy przedsiębiorca Umowne określenie Perspektywy jurysdykcji sądu

Transkrypt

1 wrzesień (167) 2016 ISSN X euro ifo dla małych i średich przedsiębiorstw Marketig Reklama. Co iteretowy musi o iej wiedzieć każdy przedsiębiorca Program Rozporządzeie LIFE eidas Umowe określeie Perspektywy jurysdykcji sądu polskiego Podatek u źródła. eksportu a Zwolieia Wschódz opodatkowaia i obowiązki podatika

2 Zachodiopomorskie Stowarzyszeie Park Naukowo-Techologiczy Cetrum Iowacji i Trasferu Techologii Rozwoju Gospodarczego Polska Wschód w Suwałkach Uiwersytet Warmińsko-Mazurski Szczecińskie Cetrum Przedsiębiorczości ul. Kolumba Szczeci tel Sp. z o.o. ul. Iowacyja Suwałki tel w Olsztyie ul. Prawocheńskiego Olszty tel Regioale Cetrum Stowarzyszeie Wola Warmińsko-Mazurska Agecja Podlaska Fudacja Iowacji i Trasferu Przedsiębiorczość Rozwoju Regioalego SA Rozwoju Regioalego Techologii ul. Jagiellońska Szczeci tel ul. Piekaricza 12A Gdańsk tel w Olsztyie pl. ge. Józefa Bema Olszty tel ul. Starobojarska Białystok tel Eterprise Europe Network Toruńska Agecja Rozwoju Regioalego SA ul. Włocławska Toruń tel Cetrum Przedsiębiorczości i Trasferu Techologii Uiwersytetu Zieloogórskiego ul. Syrkiewicza Nowy Kisieli tel Polska Agecja Rozwoju Przedsiębiorczości ul. Pańska 81/ Warszawa tel Istytut Mechaizacji Budowictwa i Górictwa Skalego ul. Racjoalizacji 6/ Warszawa tel Wrocławskie Cetrum Trasferu Techologii Politechika Wrocławska ul. Smoluchowskiego Wrocław tel Dolośląska Agecja Rozwoju Regioalego SA ul. Szczawieńska Szczawo-Zdrój tel Stowarzyszeie Promocja Przedsiębiorczości w Opolu ul. Damrota Opole tel Fudusz Górośląski SA Oddział w Katowicach ul. Powstańców Katowice tel lub Górośląska Agecja Przedsiębiorczości i Rozwoju sp. z o.o. ul. Wicetego Pola Gliwice tel Agecja Rozwoju Regioalego SA w Koiie ul. Zakładowa Koi tel Fudacja Uiwersytetu im. Adama Mickiewicza, Pozański Park Naukowo-Techologiczy Biuro Eterprise Europe Network w Pozaiu ul. Rubież Pozań tel Fudacja Kaliski Ikubator Przedsiębiorczości ul. Częstochowska Kalisz tel Cetrum Trasferu Techologii Politechika Krakowska ul. Warszawska Kraków tel lub Izba Przemysłowo-Hadlowa w Krakowie ul. Floriańska Kraków tel lub Fudacja Rozwoju Przedsiębiorczości ul. Piotrkowska Łódź tel Staropolska Izba Przemysłowo-Hadlowa ul. Siekiewicza Kielce tel Świętokrzyskie Cetrum Iowacji i Trasferu Techologii al. Solidarości Kielce tel Uiwersytet Warszawski DELab UW ul. Dobra 56/ Warszawa tel strefa-dzialaia/ee-uw Lubelska Fudacja Rozwoju Ryek Lubli tel Lubelskie Cetrum Trasferu Techologii Politechiki Lubelskiej ul. Nadbystrzycka Lubli tel Wyższa Szkoła Iformatyki i Zarządzaia w Rzeszowie ul. Sucharskiego Rzeszów tel Rzeszowska Agecja Rozwoju Regioalego SA ul. Szopea Rzeszów tel Stowarzyszeie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Loticzego Dolia Loticza ul. Szopea Rzeszów tel

3 Spis treści 4 Reklama Co musi o iej wiedzieć każdy przedsiębiorca 8 Podatek u źródła cz. II Zwolieia z opodatkowaia i obowiązki podatika Od redakcji Drodzy Czytelicy, od wielu lat reklama ma olbrzymi wpływ a codziee życie człowieka. Moża awet stwierdzić, że w czasach współczesych w dużym stopiu kształtuje rzeczywistość. Najogóliej ujmując, reklama to działaia umożliwiające poiformowaie potecjalego kosumeta (kotraheta) o towarze (usłudze) i powodach, dla których warto po iego sięgąć. Chociaż długość przeciętego spotu reklamowego wyosi kilkadziesiąt sekud, samo zjawisko jest przedmiotem aaliz ekoomistów, socjologów, psychologów społeczych, ale rówież prawików i etyków. Nie wolo bowiem zapomiać a czasem moża odieść wrażeie, że to dość często się dzieje iż reklama fukcjouje w określoych graicach prawych i etyczych. Artykuł Reklama. Czym jest i jakie pełi fukcje aalizuje ją z puktu widzeia prawodawstwa polskiego i europejskiego. 12 Umowe określeie jurysdykcji sądu Prawe kosekwecje braku klauzuli jurysdykcyjej w umowie zawieraej z kotrahetem zagraiczym 17 Rozporządzeie eidas Nowe ramy prawe elektroiczej gospodarki i ziformatyzowaych urzędów 21 Kwalifikacje zawodowe abyte w państwach człokowskich UE Zasady ich uzawaia w iych krajach 26 Aktualości 30 Oferty współpracy gospodarczej W tym umerze Biuletyu kotyuujemy także temat podatku u źródła. Tym razem przybliżamy przypadki, w jakich polskie przepisy przewidują zwolieie z opodatkowaia przychodów ierezydetów, które zostały uzyskae w aszym państwie. Zapraszamy także do zapozaia się z owymi ofertami współpracy międzyarodowej pochodzącymi z bazy POD (Partership Opportuities Database), prowadzoej przez Komisję Europejską i udostępiaej ośrodkom Eterprise Europe Network. Z wyrazami szacuku Zespół Redakcyjy Biuletyu Euro Ifo Komisja Europejska lub osoby występujące w jej imieiu ie są odpowiedziale za iformacje przedstawioe w Biuletyie Euro Ifo. Poglądy wyrażoe w tym czasopiśmie są poglądami autorów i ie muszą się pokrywać z działaiami Komisji Europejskiej. Redaktor aczely: Paweł Sikorski Zespół: dr Michał Polański, Witold Kajszczak Redakcja i korekta: Krakowska Fabryka Słów Adres redakcji: Eterprise Europe Network przy PARP ul. Pańska 81/83, Warszawa tel.: , faks: Biulety Euro Ifo, który jest wydaway przez ośrodek Eterprise Europe Network przy Polskiej Agecji Rozwoju Przedsiębiorczości, jest współfiasoway przez Komisję Europejską ze środków pochodzących z programu COSME a lata oraz ze środków budżetu państwa w ramach dotacji celowej Miisterstwa Rozwoju. Skład, druk i dystrybucja: Agecja Reklamowo-Wydawicza Arkadiusz Grzegorczyk akład: 1400 egz. Redakcja ie zwraca materiałów iezamówioych oraz zastrzega sobie prawo do ich zmiay i redagowaia. Uwagi i kometarze prosimy kierować a adres: biulety_ei@parp.gov.pl Wszystkie teksty zawarte w Biuletyie Euro Ifo mogą być przedrukowae wyłączie po uzyskaiu zgody Redakcji. Zaiteresowaych preumeratą prosimy o kotakt z ajbliższym puktem Eterprise Europe Network. Publikacja została wydaa a papierze przyjazym dla środowiska aturalego (wyprodukowaym w 100% z makulatury, wybieloym w procesie PCF Processed Chlorie Free). Okładka: Bartosz Bartosiński

4 Promocja przedsiębiorstwa Reklama Co musi o iej wiedzieć każdy przedsiębiorca Magdalea Mierik Reklama to obecie ie tylko jede z ajważiejszych istrumetów idywidualizujących produkt i przedsiębiorcę, ale także jede z ajistotiejszych czyików decydujących o sukcesie wizerukowym, a co za tym idzie fiasowym przedsiębiorcy. Dlatego tak istote jest prawidłowe prowadzeie działań reklamowych. Nie chodzi tu wyłączie o prawidłowość rozumiaą jako skutecze działaia marketigowe, ale przede wszystkich o prawidłowość z puktu widzeia prawa. Okazuje się bowiem, że istieje cały szereg przekazów reklamowych iedozwoloych przez prawo. O czym powiie pamiętać przedsiębiorca przystępujący do działań reklamowych? istieje cały szereg przekazów reklamowych iedozwoloych przez prawo. Reklama z prawego puktu widzeia Ai w polskim, ai w uijym prawie ie ma jedolitej defiicji reklamy. Jest za to o iej mowa w wielu aktach prawych. Próby określeia reklamy moża zaleźć między iymi w art. 4 pkt 17 ustawy o radiofoii i telewizji 1, zgodie z którym reklama to: przekaz hadlowy, pochodzący od podmiotu publiczego lub prywatego, w związku z jego działalością gospodarczą lub zawodową, zmierzający do promocji sprzedaży lub odpłatego korzystaia z towarów lub usług; reklamą jest także autopromocja. Natomiast w art. 52 ustawy z 6 wrześia 2001 r. Prawo farmaceutycze 2 reklama to: działalość polegająca a iformowaiu i zachęcaiu do stosowaia produktu lecziczego, mająca a celu zwiększeie liczby wypisywaych recept, dostarczaia, sprzedaży lub kosumpcji produktów lecziczych. Własą defiicję reklamy wypracowała polska doktrya prawa, dzieląc pojęcie reklamy a tzw. reklamę w rozumieiu szerokim oraz reklamę w rozumieiu wąskim. Zgodie z tzw. szeroką defiicją, reklama to wszelkie staraia zmierzające do upowszechieia określoych iformacji o ludziach, firmach, ideach, przedsięwzięciach lub rzeczach podejmowaych w celu ich popularyzacji, wzbudzeia zaiteresowaia im. Mieści się w tym zarówo reklama społecza, jak i politycza, a awet sposorig. Reklama w rozumieiu wąskim to z kolei wszelkie działaia zmierzające do zwróceia uwagi a formy i usługi potecjalie zaiteresowaych w użyciu prawdziwych iformacji 3. Warta wskazaia jest także defiicja reklamy zapropoowaa przez wybitych przedstawicieli prawa autorskiego, prof. Ryszarda Markiewicza i prof. Jausza Bartę. Ich zdaiem, reklama to świadome działaie podejmowae w sferze gospodarczej, zmierzające do rozbudzeia (lub utrzymaia) zaiteresowaia towarami (usługami) przez wskazaie a takie ich cechy, aby wywołać lub wzmocić potrzeby klieta 4. Istotym elemetem tak rozumiaej reklamy jest oddziaływaie a emocje 5. Reklama porówawcza to taka, która zawiera wyrażoą bezpośredio lub pośredio oceę reklamowaego towaru przekazaą a tle oferty produkcyjo-usługowej kokurecji. Kreatywość przedsiębiorców, jeśli chodzi o poszukiwaie sposobów reklamowaia swoich produktów i usług, jest ieograiczoa. Nic więc dziwego, że w obrocie hadlowym moża spotkać ieskończoą ilość rodzajów przekazów reklamowych. Niiejszym przedstawię te z ich, które są ajbardziej ryzykowe pod względem prawym. Na które reklamy warto więc uważać? Reklama porówawcza Reklama porówawcza to taka, która zawiera wyrażoą bezpośredio lub pośredio oceę reklamowaego towaru przekazaą a tle oferty produkcyjo-usługowej kokurecji. Poprzez porówaie produktów lub usług, reklama porówawcza ma za zadaie zachęcić odbiorcę do sięgięcia po kokrety produkt lub usługę, prezetujące się a tle oferty kokurecji korzystiej. Na grucie polskiego prawa reklama porówawcza jeśli tylko arusza dobre obyczaje jest traktowaa jako czy ieuczciwej kokurecji, a więc jest działaiem bezprawym. Reklama porówawcza będzie dozwoloa jedyie pod określoymi warukami, które powiy zostać spełioe łączie. Nie zostaie oa zatem uzaa za czy ieuczciwej kokurecji tylko wtedy, gdy: ie wprowadza w błąd (w szczególości prawdziwie wypowiada się a temat cech porówywaych produktów); porówuje towary służące tym samym celom, w sposób rzetely, obiektywy i możliwy do zweryfikowaia; porówaie obejmuje cechy, które są typowe i charakterystycze dla daego typu towarów (może to być rówież cea); ie stwarza ryzyka pomyłki pomiędzy reklamującym a jego kokuretem, a także pomiędzy oferowaymi towarami i ich ozaczeiami hadlowymi; ie dyskredytuje kokureta ai jego towarów; w odiesieiu do towarów z chroioym ozaczeiem geograficzym lub chroioą azwą pochodzeia, odosi się zawsze do towarów z takim samym ozaczeiem; ie wykorzystuje w ieuczciwy sposób reomy zaku towarowego, ozaczeia przedsiębiorstwa lub iego ozaczeia odróżiającego kokureta. 4 Biulety euro ifo (09)

5 Promocja przedsiębiorstwa Przepisy państw człokowskich UE dotyczące reklamy porówawczej zostały zharmoizowae, mając za podstawę przepisy prawa uijego. W związku z kolejymi owelizacjami przepisów UE dotyczących reklamy porówawczej, prawodawca wspólotowy wydał ujedolicoy tekst regulacji dotyczącej reklamy wprowadzającej w błąd i reklamy porówawczej w formie dyrektywy 2006/114/WE 6. Wprowadzoa przez dyrektywę harmoizacja dotyczy w szczególości ogólej zasady, zgodie z którą reklama porówawcza jest dozwoloa, jedak tylko pod pewymi warukami. W kosekwecji, przepisy krajowe poszczególych państw człokowskich, jakkolwiek przyjmują zasadę dopuszczalości takiej formy reklamy, mogą w istoty sposób różić się pod względem sposobu iterpretacji poszczególych waruków. W większości państw człokowskich jest jedak stosowaa zasada sprzeczości z dobrymi obyczajami, co ozacza, że jeśli reklama porówawcza jest zgoda z dobrymi obyczajami, to wówczas jest dozwoloa. Należy podkreślić, że stosowaie reklamy porówawczej zapewe ze względu a związae z ią ryzyko prawe oraz często egatywe astawieie kosumetów do tego rodzaju promocji jest w Europie bardzo rzadkie. Te rodzaj działań reklamowych moża spotkać ajczęściej w USA oraz w Kaadzie, przy okazji działań reklamowych takich gigatów, jak p. Coca-Cola, Pepsi itd. Najgłośiejszą europejską reklamą porówawczą ostatich miesięcy jest reklama sieci fast food McDoald s, w której postaowioo pokazać fracuskim klietom, jak duża jest różica w odległości pomiędzy usytuowaiem kolejych restauracji typu drive ozakowaych marką McDoald s a ajwiększej kokurecji sieci Burger Kig. Reklama ukryta Zdjęcie celebrytki z kawą w charakterystyczym kubku ozakowaym zakiem towarowym dużej sieci kawiari, spotaicza reakcja a działaie owo zakupioej pasty do zębów zamieszczoa a publiczym profilu a Facebooku przez zaego aktora czy relacja peła pochlebych opiii zamieszczoa przez popularą blogerkę z okazji wizyty a pokazie owej kolekcji marki X Reklama ukryta, zwaa rówież kryptoreklamą, jest spotykaa we współczesym świecie a każdym kroku, ajczęściej oczywiście w sieci. Kiedy bę- dziemy mieli z ią do czyieia? Wtedy, gdy mając w rzeczywistości do czyieia z reklamą ukrytą, jej odbiorca będzie miał myle przekoaie, że ie chodzi o przekaz promocyjy, a jedyie o obiektywą, eutralą iformację. Przepisy państw człokowskich UE dotyczące reklamy porówawczej zostały zharmoizowae, mając za podstawę przepisy prawa uijego. Zakaz prowadzeia reklamy ukrytej został wyrażoy wprost w przepisach wprowadzoych owelizacją z 31 marca 2000 r. ustawy o radiofoii i telewizji (art. 4 pkt 11 w zw. z art. 16c ustawy), zgodie z którymi reklamą ukrytą jest przedstawiaie w audycjach towarów, usług, azwy, firmy, zaku towarowego lub działalości przedsiębiorcy będącego producetem towaru lub świadczącym usługi, jeżeli zamiarem adawcy ( ) jest osiągięcie efektu reklamowego oraz jeżeli jest możliwe wprowadzeie publiczości w błąd co do charakteru przekazu. Zmiaa wprowadzoa we wspomiaej owelizacji to skutek implemetacji dyrektywy Rady 89/552/EWG, w sprawie koordyacji iektórych przepisów ustawowych, wykoawczych i admiistracyjych państw człokowskich dotyczących wykoywaia telewizyjej działalości trasmisyjej. Przepisy dotyczące reklamy ukrytej możemy zaleźć jeszcze w kilku iych aktach prawych, m.i. w ustawie o przeciwdziałaiu ieuczciwym praktykom rykowym oraz w ustawie o zwalczaiu ieuczciwej kokurecji. Zgodie z brzmieiem art. 7 ustawy z dia 23 sierpia 2007 r. o przeciwdziałaiu ieuczciwym praktykom rykowym, ieuczciwymi praktykami rykowymi w każdych okoliczościach są astępujące praktyki rykowe wprowadzające w błąd ( ), kryptoreklama, która polega a wykorzystywaiu treści publicystyczych w środkach masowego przekazu w celu promocji produktu w sytuacji, gdy przedsiębiorca zapłacił za tę promocję, a ie wyika to wyraźie z treści lub z obrazów lub dźwięków łatwo rozpozawalych przez kosumeta. Co warte podkreśleia, do świadomego działaia reklamodawcy ie jest potrzeba pisema umowa. Wystarczy, że obie stroy osiągą tutaj porozumieie w jakikolwiek sposób. Zgodie zaś z brzmieiem art. 16 ustawy z dia 16 kwietia 1993 r. o zwalczeiu ieuczciwej kokurecji, czyem ieuczciwej kokurecji 7 w zakresie reklamy jest w szczególości wypowiedź, która zachęcając do abywaia towarów lub usług, sprawia wrażeie eutralej iformacji. Warto podkreślić, że w przypadku podejmowaia działań mających zamioa re- Fot. Bartosz Bartosiński Biulety euro ifo (09) 5

6 Promocja przedsiębiorstwa staą omówioe zasady korzystaia z cudzych zaków towarowych. Fot. Bartosz Bartosiński klamy ukrytej za ewetuale aruszeie prawa odpowiedziala będzie zarówo osoba podejmująca działaia reklamowe (a zatem agecja reklamowa), jak i firma reklamująca się. Reklama wprowadzająca w błąd i ogóly zakaz reklamy Od reklamy ukrytej ależy odróżić reklamę wprowadzającą w błąd. Zgodie z brzmieiem art. 16 ustawy z dia 16 kwietia 1993 r. o zwalczeiu ieuczciwej kokurecji, reklama wprowadzająca klieta w błąd i mogąca przez to wpłyąć a decyzję odbiorców co do abycia towaru lub usługi została zakazaa. Przedsiębiorca przygotowujący się do podjęcia działań reklamowych powiie mieć świadomość, że oprócz wskazaych tu reklamy porówawczej, reklamy ukrytej czy reklamy wprowadzającej w błąd, istieją dodatkowe, ogóle ograiczeia co do treści reklam. Oparta a wzorcach wskazaych w dyrektywie r 89/552/EWG ustawa o radiofoii i telewizji w art. 16b wskazuje, że żada reklama ie może: aruszać godości ludzkiej, zawierać treści dyskrymiujących ze względu a rasę, płeć lub arodowość, raić przekoań religijych lub polityczych, zagrażać fizyczemu, psychiczemu lub moralemu rozwojowi małoletich sprzyjać zachowaiom zagrażającym zdrowiu, bezpieczeństwu lub ochroie środowiska. Kończąc wątek reklamy aruszającej prawo, warto rówież zazaczyć, że istieją towary, których zgodie z prawem w ogóle ie moża reklamować. Przedsiębiorca powiie wiedzieć, że prawo polskie zakazuje reklamowaia: wyrobów tytoiowych, rekwizytów tytoiowych oraz symboli związaych z używaiem tytoiu, apojów alkoholowych, z wyjątkiem piwa, którego reklama jest dozwoloa z zastrzeżeiem art. 131 ust. 1 i 2 ustawy z dia 26 paździerika 1982 r. o wychowaiu w trzeźwości i przeciwdziałaiu alkoholizmowi; usług medyczych świadczoych wyłączie a podstawie skierowaia lekarza; produktów lecziczych, w zakresie regulowaym przez ustawę z dia 6 wrześia 2001 r. Prawo farmaceutycze (ta ustawa dostosowała rozwiązaia krajowe do postaowień dyrektywy r 92/28/EWG z 31 marca 1992 r. w sprawie reklamy produktów lecziczych przezaczoych dla ludzi); wideoloterii, gier w karty, gier w kości, zakładów wzajemych, gier a automatach w zakresie regulowaym ustawą z dia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemych. Korzystaie z cudzej własości itelektualej w reklamie W tej części artykułu zostaą wyjaśioe zasady legalego wykorzystywaia w reklamie fragmetów filmów, zdjęć, grafik i cytatów osób trzecich, a astępie zo- Wykorzystywaie w reklamie fragmetów filmów, zdjęć, grafik czy cytatów jest możliwe za sprawą istytucji prawa autorskiego zwaej prawem cytatu. Zgodie z brzmieiem art. 29 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewych 8, wolo przytaczać w utworach staowiących samoistą całość urywki rozpowszechioych utworów oraz rozpowszechioe utwory plastycze, utwory fotograficze lub drobe utwory w całości, w zakresie uzasadioym celami cytatu, takimi jak wyjaśiaie, polemika, aaliza krytycza i aukowa, auczaie, lub prawami gatuku twórczości. Prawo cytatu zezwala a ikorporowaie urywków utworów lub całości drobych utworów do owego dzieła (a przykład filmiku promocyjego) pod warukiem, że owo wykorzystywaie fragmetów cudzych utworów odbywa się przy zachowaiu przesłaek określoych w art. 29 prawa autorskiego. W praktyce to właśie cel wykorzystaia fragmetu utworu osoby trzeciej będzie przesądzał o działaiu (lub ie) w ramach prawa cytatu, a ie wielkość ikorporowaej części cudzego dzieła. Reklama ukryta, zwaa rówież kryptoreklamą, jest spotykaa we współczesym świecie a każdym kroku, ajczęściej oczywiście w sieci. Co istote, cytat musi być rozpozawaly. To zaczy, że musi być tak ozaczoy, aby przecięty odbiorca wiedział, kiedy zapozaje się z utworem autora posługującego się cytatem, a kiedy z fragmetem cytowaym. Przedsiębiorca, który decyduje się a wykorzystaie fragmetów cudzego utworu, powiie zatem za każdym razem pamiętać o tym, aby podać twórcę oraz źródło cytowaego utworu. Mówiąc o prawie cytatu, warto mieć a uwadze fakt, że stosukowo łatwo jest przekroczyć iewyraźe iekiedy graice prawa cytatu i arazić się a zarzut aruszeia praw autorskich osoby trzeciej. Dlatego zawsze, gdy istieje ryzyko, że 6 Biulety euro ifo (09)

7 Promocja przedsiębiorstwa działaie reklamowe mogłoby wykroczyć poza ustawowe graice prawa cytatu, a co za tym idzie aruszyć prawa autorskie osoby trzeciej ależy zwrócić się do autora daego dzieła i postarać się o zgodę a wykorzystaie fragmetów. Wykorzystywaie zaku towarowego iego przedsiębiorcy w reklamie Wśród przedsiębiorców działających przede wszystkich w braży e-commerce pojawia się często pytaie o możliwość wykorzystywaia zaków towarowych, którymi są opatrzoe sprzedawae produkty. Dla wielu sprzedawców prowadzących sklepy iteretowe olie propoowaie swoim klietom orygialych, markowych produktów to powód do dumy. Nic więc dziwego, że przedsiębiorcy działający w braży e-commerce chcą wykorzystywać w reklamie zaki towarowe swoich produktów. Czy takie działaie jest zgode z prawem? Wykorzystywaie w reklamie fragmetów filmów, zdjęć, grafik czy cytatów jest możliwe za sprawą istytucji prawa autorskiego zwaej prawem cytatu. Prawo własości przemysłowej przewiduje wyjątek od ogólej zasady zakazywaia używaia zarejestrowaego ozaczeia każdemu, kto używa zaku chociażby podobego dla produktów /usług, dla których dokoao rejestracji w art. 156 ustawy z dia 30 czerwca 2000 r. prawo własości przemysłowej 10. Zgodie z brzmieiem tego przepisu, prawo ochroe a zak towarowy ie daje uprawioemu prawa zakazywaia używaia przez ie osoby w obrocie: ( ) ozaczeń wskazujących w szczególości a cechy i charakterystykę towarów, ich rodzaj, ilość, jakość, przezaczeie, pochodzeie czy datę wytworzeia lub okres przydatości oraz ( ) zarejestrowaego ozaczeia lub ozaczeia podobego, jeżeli jest to koiecze dla wskazaia przezaczeia towaru, zwłaszcza gdy chodzi o oferowae części zamiee, akcesoria lub usługi. Podobe postaowieie moża zaleźć w Rozporządzeiu Rady r 207/2009 z dia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólotowego zaku towarowego 10. Pierwszy z wyjątków zdaje się całkiem jedozaczy. Przykładowo, właściciel słowego zaku towarowego Ford ie mógłby zakazać używaia w obrocie osobie oszącej azwisko Ford dla ozaczeia daych produktów. Drugi wyjątek odosi się do tzw. iformacyjego użycia zaku towarowego. Do takiego wykorzystaia dojdzie w sytuacji, gdy przedsiębiorca będzie chciał ozaczyć cechy, charakterystykę czy przezaczeie towaru. Moża wyobrazić sobie tutaj sytuację iezbędego umieszczeia cudzego zaku towarowego w składzie jakiegoś produktu kosmetyczego lub poiformowaia o kompatybilości produktów czy komplemetarych usługach. Użycie cudzego zaku towarowego powio zatem pełić fukcję przede wszystkim opisową. Warto wspomieć, że zakami towarowymi iego przedsiębiorcy mogą być ie tylko logo (syget) lub azwa przedsiębiorstwa, ale rówież sloga reklamowy (p. słye hasło reklamowe gigata sportowego firmy Nike: Just do it ). Trzeba o tym pamiętać, wybierając hasło reklamowe dla swojej kampaii reklamowej i wcześiej sprawdzić, czy zapadająca w pamięć setecja ie została już przypadkiem zarejestrowaa przez iego przedsiębiorcę, a tym samym czy ie aruszamy cudzych praw. Podsumowując tę część rozważań, ależy podkreślić, że celem iformacyjego użycia zaku towarowego iej osoby ma być potrzeba poiformowaia klietów o określoym fakcie. Użycie cudzego zaku w reklamach w sposób sugerujący, że między przedsiębiorcami istieje więź gospodarcza, jest zakazae. Przedsiębiorcy ie wolo jest wprowadzać odbiorców w błąd. Reklama a iformacja hadlowa Na koiec rozważań a temat zasad legalego reklamowaia się przedsiębiorców, warto zwrócić uwagę a jeszcze jedo zagadieie: iformację hadlową. Przedsiębiorca wiie umieć odróżić pojęcie reklamy od iformacji hadlowej. Czym jest iformacja hadlowa? Zgodie z brzmieiem art. 2 ustawy z dia 18 lipca 2002 r. o świadczeiu usług drogą elektroiczą 11, iformacja hadlowa to każda iformacja przezaczoa bezpośredio lub pośredio do promowaia towarów, usług lub wizeruku przedsiębiorcy bądź osoby wykoującej zawód, której prawo do wykoywaia zawodu jest zależe od spełieia wymagań określoych w odrębych ustawach. W te zakres ie wchodzi iformacja umożliwiająca porozumiewaie się za pomocą środków komuikacji elektroiczej z określoą osobą oraz iformacja o towarach i usługach iesłużąca osiągięciu efektu hadlowego pożądaego przez podmiot, który zleca jej rozpowszechiaie, w szczególości bez wyagrodzeia lub iych korzyści od producetów, sprzedawców i świadczących usługi. popularą formą reklamowaia usług był iezamówioy mailig, który sprowadzał się do przesyłaia iformacji hadlowych potecjalym klietom a uzyskae w róży sposób adresy poczty elektroiczej. Praktyka taka została zakazaa. Iformacją hadlową ie będą zatem: iformacje umożliwiające bezpośredi dostęp do działalości przedsiębiorstwa, orgaizacji lub osoby, w szczególości azwa domey iteretowej czy adres poczty elektroiczej; iformacje odoszące się do towarów, usług lub wizeruku przedsiębiorstwa, orgaizacji lub osoby, opracowywae w sposób iezależy, w szczególości jeżeli są oe udzielae bez wyagrodzeia (iformacje ogóle o firmie a stroie iteretowej). Swego czasu wśród polskich przedsiębiorców popularą formą reklamowaia usług był iezamówioy mailig, który sprowadzał się do przesyłaia iformacji hadlowych potecjalym klietom a uzyskae w róży sposób adresy poczty elektroiczej. Praktyka taka została zakazaa. Zakaz przesyłaia iezamówioych iformacji hadlowych wyika zarówo z przepisów wspomiaej wcześiej ustawy z dia 18 lipca 2002 r. o świadczeiu usług drogą elektroiczą, jak i z ustawy z 30 maja 2014 r. o prawach kosumeta 12. Biulety euro ifo (09) 7

8 Promocja przedsiębiorstwa Zgodie z brzmieiem art. 10 ustawy z dia 18 lipca 2002 r. o świadczeiu usług drogą elektroiczą, jest zakazae przesyłaie iezamówioej iformacji hadlowej skierowaej do ozaczoego odbiorcy będącego osobą fizyczą za pomocą środków komuikacji elektroiczej, w szczególości poczty elektroiczej. O tym, że wysyłaie swoim klietom lub potecjalym klietom mailigu (zakaz te odosi się rówież do smsów) zależe jest od zgody odbiorcy, świadczy rówież zmieioy iedawo art. 172 ustawy z dia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomuikacyje. W myśl tego artykułu jest zakazae używaie telekomuikacyjych urządzeń końcowych i automatyczych systemów wywołujących dla celów marketigu bezpośrediego, chyba że aboet lub użytkowik końcowy uprzedio wyrazili a to zgodę. Co warte podkreśleia, zakaz te dotyczy ie tylko osób fizyczych, ale rówież osób prawych. Przedsiębiorco, reklamuj się z głową! We współczesych czasach szybkiego rozwoju owych techologii przedsiębiorca ma iemal ieograiczoe możliwości reklamowaia się. Warto jedak zdawać sobie sprawę z faktu, że wraz ze zwiększaiem się możliwych form docieraia do swoich odbiorców rośie ryzyko podjęcia działań aruszających przepisy prawa. Dlatego zasady bezpieczego reklamowaia się, zawarte między iymi w ustawie o zwalczaiu ieuczciwej kokurecji, w prawie autorskim czy w przepisach o ochroie daych osobowych, powiy być zae każdemu przedsiębiorcy, jeszcze zaim zdecyduje się o podjąć działaia promocyje swoich towarów lub usług. Magdalea Mierik prawik, specjalistka z zakresu prawa własości itelektualej redaktor aczely serwisu Lookreatywi.pl 1 DzU 2015, poz DzU 2001, r 126, poz B. Jaworska-Dębska, Wokół pojęcia reklamy, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1993, r 12, s E. Nowińska, Zwalczaie ieuczciwej reklamy. Zagadieia cywiloprawe, Kraków 2002, s E. Nowińska, M. Du Vall, Reklama a iformacja w komuikacji rykowej, Zeszyty Naukowe Uiwersytetu Jagiellońskiego, Prace z Wyalazczości i Ochroy Własości Itelektualej 2001, z. 77, s Dyrektywa 2006/114/WE Parlametu Europejskiego i Rady z dia 12 grudia 2006 r. dotycząca reklamy wprowadzającej w błąd i reklamy porówawczej Dz. Urz. UE 2006 L 376/21. 7 DzU 1993, r 47, poz. 211 z póź. zm. 8 DzU 1994, r 24, poz. 83 z póź. zm. 9 DzU 2001, r 49, poz. 508 z póź. zm. 10 rozporządzeie Rady (WE) r 207/2009 z dia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólotowego zaku towarowego, Dz. Urz. UE 2009 L 78/1 z r. 11 DzU 2002, r 144, poz DzU 2014, poz Działalość gospodarcza Podatek u źródła cz. II Zwolieia z opodatkowaia i obowiązki podatika Tomasz Kiszka Pierwszy artykuł poświęcoy podatkowi u źródła wprowadził Czytelików w temat opodatkowaia przychodów ierezydetów w Polsce. Nie wyczerpał o jedak w całości zagadieia. Na istytucję podatku u źródła składa się bowiem wiele elemetów, które ie zostały jeszcze poruszoe. Wymagają oe omówieia bądź przyajmiej zasygalizowaia. W pierwszym artykule pokazao, że podatek u źródła dotyczy większości przychodów, które uzyskują ierezydeci w Polsce z tytułu usług iematerialych świadczoych a rzecz polskich kotrahetów. Regulacje prawe w zakresie podatku u źródła są wyjątkowo restrykcyje. Jest to podatek, który szczególie odczuwają przede wszystkim zagraiczi przedsiębiorcy. Przychody ierezydetów objęte zwolieiem z opodatkowaia w Polsce Polski ustawodawca pozwala zastosować w określoych przypadkach zwolieie z opodatkowaia przychodów ierezydetów, które zostały uzyskae w aszym państwie. Jedakże taka możliwość ie dotyczy każdego rodzaju przychodów. Przywilej te został ograiczoy wyłączie do wąskiej grupy przychodów literalie wymieioych przez ustawodawcę 1. Do grupy tej ależy zaliczyć przychody: z odsetek; z praw autorskich lub praw pokrewych; z praw do projektów wyalazczych, zaków towarowych i wzorów zdobiczych, w tym rówież ze sprzedaży tych praw; z ależości za udostępieie tajemicy receptury lub procesu produkcyjego; za użytkowaie lub prawo do użytkowaia urządzeia przemysłowego, w tym także środka trasportu, urządzeia hadlowego lub aukowego; za iformacje związae ze zdobytym doświadczeiem w dziedziie przemysłowej, hadlowej lub aukowej (kow-how). Nie każde więc źródło przychodu ierezydeta będzie objęte przedmiotowym zwolieiem z opodatkowaia w Polsce. Waruki skorzystaia ze zwolieia z podatku u źródła Tylko wymieioa grupa przychodów może korzystać z przedmiotowej preferecji podatkowej i to tylko po spełieiu 8 Biulety euro ifo (09)

9 Działalość gospodarcza wszystkich restrykcyjie określoych waruków 2. Pierwszym wymogiem dla zwolieia z opodatkowaia ierezydeta w Polsce jest to, aby stroą wypłacającą wyagrodzeie dla zagraiczego kotraheta były: albo spółka będąca podatikiem podatku dochodowego mająca siedzibę lub zarząd a terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, albo położoy a terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraiczy zakład spółki 3. Drugim warukiem dla zastosowaia tego zwolieia jest to, aby uzyskującym przychody z wymieioych źródeł była spółka podlegająca opodatkowaiu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu a miejsce ich osiągaia, w iym iż Rzeczpospolita Polska państwie człokowskim Uii Europejskiej lub w iym państwie ależącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego 4. Ta okoliczość musi dodatkowo zostać udokumetowaa przez spółkę ierezydeta odpowiedim certyfikatem rezydecji, przedłożoym polskiemu kotrahetowi 5. Dokumet te ma zasadicze zaczeie, gdyż warukuje o prawo do skorzystaia z przedmiotowego zwolieia z opodatkowaia przychodów ierezydeta. Trzecim warukiem zwolieia z opodatkowaia ierezydeta jest to, aby spółka wypłacająca wyagrodzeie lub spółka uzyskująca to wyagrodzeie posiadała ie miej iż 25% udziałów (akcji) w kapitale tej drugiej spółki przez okres ieprzerwaie dwóch lat. Posiadaie udziałów (akcji) musi wyikać z tytułu własości. Waruek posiadaia udziałów (akcji), uważa się także za spełioy, jeżeli zarówo w kapitale spółki wypłacającej wyagrodzeie ierezydetowi, jak i w kapitale spółki uzyskującej przychód z tego tytułu ia, czyli trzecia spółka, podlegająca w państwie człokowskim Uii Europejskiej lub w iym państwie ależącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaiu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu a miejsce ich osiągaia, posiada bezpośredio ie miej iż 25% udziałów (akcji) 6. Iymi słowy, jeśli trzecia spółka-matka posiada bezpośredio ie miej iż 25% udziałów (akcji) w każdej ze swoich dwóch spółek-córek, to wówczas te dwie spółki- -córki, wypłacając wyagrodzeie między sobą, spełiają waruki do zastosowaia przedmiotowego zwolieia z opodatkowaia przychodów ierezydeta, pomimo że żada z ich ie posiada bezpośredio udziałów (akcji) drugiej spółki-córki. Aby móc zastosować przedmiotowe zwolieie, stroy muszą udowodić istieie przedmiotowych więzi między spółkami. W tym celu spółka wypłacająca ależe wyagrodzeie ierezydetowi musi uzyskać piseme oświadczeie, że w stosuku do wypłacaego wyagrodzeia został spełioy waruek powiązań kapitałowych między spółkami 7. Podatek u źródła jest podatkiem ryczałtowym. Nie ma możliwości pomiejszeia przychodu o koszty jego uzyskaia. Wskazay tu wymóg ieprzerwaego posiadaia udziałów (akcji) w kapitale drugiej spółki przez okres dwóch lat ie dotyczy wyłączie sytuacji, w której wypłata ależego wyagrodzeia ierezydetowi ma miejsce już po dacie wskazującej a upływ tych dwóch lat. Ustawodawca przewidział w tym zakresie pewą preferecję. Waruek dla skorzystaia ze zwolieia zostaie także spełioy w sytuacji, gdy okres dwóch lat ieprzerwaego posiadaia udziałów (akcji) upłyie już po diu uzyskaia przez spółkę ierezydeta przychodów objętych tych zwolieiem. Jedak w przypadku iedotrzymaia tego waruku i wyzbycia się udziałów (akcji) przed upływem okresu dwóch lat, ierezydet, który skorzystał uprzedio z przedmiotowego zwolieia, jest zobowiązay do zapłaty podatku u źródła, wraz z odsetkami za zwłokę, w wysokości 20% uzyskaych przychodów. Oczywiście, będzie moża tutaj ewetualie uwzględić postaowieia umów w sprawie uikaia podwójego opodatkowaia, których stroą jest Rzeczpospolita Polska. Istotym ograiczeiem dla skorzystaia z omawiaego zwolieia jest kwestia istieia powiązań o charakterze kapitałowym 8, osobowym 9 czy rodziym 10 pomiędzy spółką wypłacającą wyagrodzeie, a spółką uzyskującą przychód z tego tytułu (ierezydetem). Istieie tego typu powiązań samo w sobie ie ograicza jeszcze prawa do skorzystaia z przedmiotowego zwolieia. Należy zwrócić uwagę, że jedym z waruków skorzystaia z przedmiotowego zwolieia jest posiadaie odpowiediej ilości udziałów (akcji) w kapitale drugiej spółki (miimum 25% udziałów/akcji), co w świetle przepisów podatkowych samo w sobie już powoduje, że te dwie spółki są z tego powodu uzawae za podmioty powiązae 11. Niemiej jeśli dopiero w wyiku tych powiązań zostaą ustaloe waruki wyagrodzeia różiące się od waruków, które ustaliłyby między sobą podmioty iepowiązae, w wyiku czego kwota wypłacoego wyagrodzeia jest wyższa Fot. Bartosz Bartosiński Biulety euro ifo (09) 9

10 Działalość gospodarcza Fot. Bartosz Bartosiński od tej, jakie ależałoby oczekiwać lub gdyby powiązaia te ie istiały, to wówczas przedmiotowe zwolieie stosuje się tylko do kwoty wyagrodzeia, którą określoo by bez uwzględiaia waruków wyikających z tych powiązań 12. Jeśli więc stroy trasakcji postaowią, że wykorzystując omawiay mechaizm zwolieia z podatku u źródła, wytrasferują za graicę większą kwotę pieiędzy do spółki powiązaej, ie opodatkowując jej w Polsce, to a iewiele to się zda, gdyż przedmiotowym zwolieiem będzie objęta tylko ta część wyagrodzeia, która w warukach rykowych staowiłaby całość wyagrodzeia za daego typu usługę. Natomiast zakwestioowaa pozostała kwota wyagrodzeia zostaie objęta opodatkowaiem a zasadach ogólych. Omawiae zwolieie zostaje dodatkowo ograiczoe w stosuku do spółki komadytowo-akcyjej. Jeśli zatem spółką wypłacającą wyagrodzeie a rzecz ierezydeta jest polska spółka komadytowo-akcyja, to wówczas przychód ierezydeta z tego tytułu zostaie objęty podatkiem u źródła 13. Podsumowując zagadieie zwolieia z opodatkowaia przychodów ierezydeta w Polsce, moża dojść do wiosku, że o ile staowi oo zaczącą preferecję podatkową, o tyle już możliwość skorzystaia z iej jest moco ograiczoa poprzez restrykcyje wymagaia, które są stawiae przez polskiego ustawodawcę. W tym miejscu warto zasygalizować, że kwestia zwolieia przychodów ierezydeta z opodatkowaia podatkiem u źródła, jak wiele iych zagadień w tym zakresie, powia być aalizowaa z uwzględieiem umów w sprawie uikaia podwójego opodatkowaia, których stroą jest Rzeczpospolita Polska 14. Stawki podatku u źródła Podatek u źródła jest podatkiem ryczałtowym. Nie ma możliwości pomiejszeia przychodu o koszty jego uzyskaia. Stawki podatku kształtują się a różym poziomie, w zależości od rodzaju źródła przychodu. W sytuacji gdy ie moża skorzystać z dobrodziejstwa umów międzyarodowych o uikaiu podwójego opodatkowaia, stawki podatku, jakie wyikają z przepisów krajowych, są bardzo dotkliwe dla podatika. Największa grupa przychodów jest objęta stawką podatku w wysokości 20% 15, pozostała grupa podatkiem 10% 16. Podatek u źródła ie jest odprowadzay przez ierezydeta, lecz przez jego polskiego kotraheta. Płatik podatku u źródła Podatek u źródła ie jest odprowadzay przez ierezydeta, lecz przez jego polskiego kotraheta. Parter z Polski, wypłacając wyagrodzeie z tytułu wykoaia a jego rzecz usługi, działa jako płatik, czyli jest zobowiązay do obliczeia ależego podatku, potrąceia go z kwoty wypłacaego wyagrodzeia, a astępie odprowadzeia go do właściwego urzędu skarbowego. Należy podkreślić, że polski kotrahet, działając jako płatik, ie powiie poosić żadych kosztów z tego tytułu. Będzie się tak działo, jeśli prawidłowo wywiąże się z ałożoych a iego obowiązków fiskalych. To zagraiczy kotrahet jest tutaj podatikiem i to jego wyagrodzeie zostaie obciążoe ależym podatkiem u źródła. Nie zmieia to jedak faktu, że cała odpowiedzialość za prawidłowe obliczeie i pobraie podatku spoczywa jedak a stroie polskiej. Obowiązki płatika Prawidłowo działający polski kotrahet w diu dokoaia wypłaty wiie odpowiedio pomiejszyć wypłacae wyagrodzeie o kwotę podatku i dopiero tak pomiejszoą kwotę ależego wyagrodzeia wypłacić zagraiczemu kotrahetowi. Jako ieprawidłową ależy uzać praktykę wypłaty parterowi zagraiczemu wyagrodzeia w pełej wysokości i pokrycie ależego podatku z własych środków przez polskiego płatika. Przepisy krajowe co do zasady ie pozwalają a skuteczą zapłatę podatku przez iepodatika 17. W sytuacji gdy polska stroa dokoa zapłaty podatku a swój koszt, istieje zagrożeie, że orga podatkowy uza, iż kwota odprowadzoego podatku jest częścią wyagrodzeia zagraiczego kotraheta, skoro w świetle przepisów prawa podatkowego ciężar tego podatku poosi ierezydet, a polska stroa jest tylko płatikiem. Taki sta rzeczy sprawi, że kwota podatku będzie ieprawidłowa, czyli zaiżoa. Na polskim płatiku spoczywają dodatkowo obowiązki iformacyje związae z pobraym i odprowadzoym podatkiem. W przypadku pobraia podatku u źródła, płatik przekazuje podatikowi oraz urzędowi skarbowemu iformacje a właściwym formularzu o wysokości pobraego podatku, w tym rocze deklaracje sporządzoe według ustaloego wzoru 18. Należy zwrócić uwagę jeszcze a jede aspekt obowiązku iformacyjego, istoty z puktu widzeia podmiotów powiązaych. Bardzo często zdarza się, że trasakcje międzyarodowe zawierają między sobą podmioty powiązae. Szacuje się, że aż 70% światowego hadlu odbywa się po- 10 Biulety euro ifo (09)

11 Działalość gospodarcza między podmiotami powiązaymi. Wśród tych trasakcji występują także umowy dotyczące usług, z których przychód podlega opodatkowaiu podatkiem u źródła. Międzyarodowe powiązaia o charakterze osobowym lub kapitałowym mają bezpośredie przełożeie a dodatkowe obowiązki iformacyje, gdyż w takim przypadku polscy kotraheci są dodatkowo zobowiązai do sporządzaia i przekazywaia iformacji, bez wzywaia przez orga podatkowy, o umowach zawartych z ierezydetami 19. Takie iformacje iewątpliwie staowią dla orgau podatkowego przyczyek do podjęcia czyości kotrolych w zakresie prawidłowego rozliczaia się przez polskiego płatika z ałożoych a iego obowiązków co do prawidłowego aliczeia i odprowadzeia podatku u źródła. Brak złożeia iformacji o zawartych umowach z ierezydetami może staowić podstawę prawą do poiesieia odpowiedzialości karoskarbowej przez płatika z tego tytułu 20. Odpowiedzialość płatika Sakcje za iepobraie lub pobraie w iewłaściwej stawce podatku są dla polskiego kotraheta dotkliwe, gdyż jako płatik odpowiada o za podatek iepobray lub podatek pobray, a iewpłacoy 21. Orga podatkowy wydaje decyzję o odpowiedzialości podatkowej płatika, w której określa wysokość ależości z tytułu iepobraego lub pobraego, a iewpłacoego podatku. Płatik odpowiada tutaj całym swoim majątkiem 22. Co istote, odpowiedzialości za iepobraie i ieodprowadzeie podatku ie poosi tutaj sam podatik, czyli zagraiczy kotrahet 23. Jest to wyłącza odpowiedzialość polskiego kotraheta, czyli płatika. cała odpowiedzialość za prawidłowe obliczeie i pobraie podatku spoczywa jedak a stroie polskiej. Świadomość zagraiczego partera hadlowego w zakresie obowiązujących w Polsce regulacji podatkowych Kolejym zagrożeiem dla polskiego płatika jest ewetualy brak akceptacji zagraiczego kotraheta sytuacji, że oto po rzetelym wykoaiu zlecoej mu usługi otrzymuje tylko część ależego mu wyagrodzeia. Wyika to z faktu, że prawidłowe wykoaie swoich obowiązków fiskalych przez płatika spowoduje, że podatek zostaie zapłacoy z wyagrodzeia, jakie przysługuje zagraiczemu kotrahetowi. Dlatego wypłacoe wyagrodzeie zostaie pomiejszoe odpowiedio o zapłacoy w Polsce podatek. Może to być źródłem sporu między kotrahetami. Aby zapobiec ieporozumieiom między stroami międzyarodowej trasakcji, dobrym rozwiązaiem jest uwzględiaie przyszłych kwestii związaych z rozliczaiem podatku u źródła już a początku, przy zawieraiu umowy, bądź przyajmiej o poiformowaiu swojego kotraheta o obowiązujących w Polsce regulacjach prawych w tym zakresie. Jako ieprawidłową ależy uzać praktykę wypłaty parterowi zagraiczemu wyagrodzeia w pełej wysokości i pokrycie ależego podatku z własych środków przez polskiego płatika. Przedstawioe dotychczas zasady opodatkowaia w Polsce przychodów uzyskaych przez ierezydetów opierają się a przepisach krajowych. Obowiązują oe w każdym przypadku, jeżeli stroy międzyarodowej trasakcji ie mogą zastosować do wypłacaego wyagrodzeia postaowień umowy o uikaiu podwójego opodatkowaia. To zastrzeżeie ma bardzo istote zaczeie, gdyż umowy o uikaiu podwójego opodatkowaia w sposób zasadiczy modyfikują omówioe dotychczas reguły opodatkowaia w Polsce przychodów ierezydetów. Istytucja podatku u źródła abiera iego wymiaru, gdy w grę wchodzą postaowieia umowy o uikaiu podwójego opodatkowaia. dr Tomasz Kiszka radca prawy, doradca podatkowy 1 Art. 21 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawych (DzU 2014, poz. 851, z późń. zm.), dalej jako ustawa o podatku dochodowym od osób prawych. 2 Art. 21 ust. 3 pkt. 1 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawych. 3 Spółka posiadająca w Polsce zakład musi podlegać w państwie człokowskim Uii Europejskiej opodatkowaiu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu a miejsce ich osiągaia, jeżeli wypłacae przez te zagraiczy zakład ależości podlegają zaliczeiu do kosztów uzyskaia przychodów przy określaiu dochodów podlegających opodatkowaiu w Rzeczypospolitej Polskiej. 4 Zgodie z art. 21 ust. 3c ustawy o podatku dochodowym od osób prawych, zwolieie to stosuje się, jeżeli spółka-ierezydet ie korzysta ze zwolieia z opodatkowaia podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu a źródło ich osiągaia. 5 Art. 26 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób prawych. 6 Art. 21 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawych. 7 Art. 26 ust. 1f ustawy o podatku dochodowym od osób prawych. 8 Powiązaia kapitałowe występują w przypadku posiadaia udziałów w kapitale iego podmiotu. 9 Powiązaia osobowe występują poprzez łączeie fukcji człoka zarządu, rady adzorczej bądź iej fukcji kierowiczej w dwóch różych podmiotach. 10 Powiązaia rodzie występują pomiędzy osobami spokrewioymi i spowiowacoymi z sobą, które sprawują fukcje lub posiadają udziały w podmiotach przeprowadzających z sobą trasakcje. 11 Art. 11 ust. 1 pkt. 1 i ust. 5a ustawy o podatku dochodowym od osób prawych. 12 Art. 21 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawych. 13 Art. 21 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób prawych. 14 Art. 22 a ustawy o podatku dochodowym od osób prawych. 15 Najwyższą stawką podatku u źródła została objęta grupa przychodów wymieioa w art. 21 ust. 1 pkt. 1 2a ustawy o podatku dochodowym od osób prawych oraz aalogicza grupa przychodów wymieioa w art. 29 ust. 1 pkt. 1 i 2 oraz 5 ustawy z dia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizyczych (DzU 2012, poz. 361, z późń. zm.), dalej jako ustawa o podatku dochodowym od osób fizyczych. 16 Niższą stawką podatku u źródła została objęta grupa przychodów wymieioa w art. Biulety euro ifo (09) 11

12 Działalość gospodarcza 21 ust. 1 pkt. 3 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawych oraz aalogicza grupa przychodów wymieioa w art. 29 ust. 3 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizyczych. 17 Art. 62b ustawy z dia 29 sierpia 1997 r. Ordyacja podatkowa (DzU 2015, poz. 613, z późń. zm.), dalej jako Ordyacja podatkowa. Osoby trzecie mogą zapłacić podatek za ią osobę wyłączie wtedy, gdy kwota podatku ie przekracza 1000 zł. Wprowadzeie takiego limitu kwotowego jest kosekwecją tego, że zapłata podatku przez iy podmiot jest wyjątkiem od zasady, iż zapłata podatku astępuje bezpośredio przez podatika. 18 Szczegółowy zakres obowiązków iformacyjych określa art. 26 ust. 3 i ast. oraz art. 26a ustawy o podatku dochodowym od osób prawych oraz art. 39 i ast. ustawy o podatku dochodowym od osób fizyczych. 19 Szczegółowe zasady przekazywaia iformacji podatkowej w tym zakresie reguluje Rozporządzeie Miistra Fiasów z dia 24 grudia 2002 r. w sprawie iformacji podatkowych (DzU 2013, poz. 190, z późń. zm.). 20 Art i 2 ustawy z dia 10 wrześia 1999 r. Kodeks kary skarbowy (DzU 2013, poz. 186, z późń. zm.). 21 Art. 30 ust. 1 Ordyacji podatkowej. 22 Art. 30 ust. 4 Ordyacji podatkowej. 23 Wyrok Naczelego Sądu Admiistracyjego z dia 14 czerwca 1995 r., w sprawie o syg. akt SA/Kr 2700/94. Prawo europejskie Umowe określeie jurysdykcji sądu Prawe kosekwecje braku klauzuli jurysdykcyjej w umowie zawieraej z kotrahetem zagraiczym Joaa Lubecka Jurysdykcja sądu to pojęcie defiiowae w auce prawa jako ogóla kompetecja sądów, względie iych orgaów daego państwa, do rozpozawaia i rozstrzygaia określoych spraw bądź do przeprowadzaia iych czyości w postępowaiu cywilym 1. Dzięki temu wiadomo, sądy którego państwa będą właściwe do rozpozaia określoych spraw. Jurysdykcja w rozporządzeiu Bruksela I bis Zasady ustalaia jurysdykcji sądu w sprawach dotyczących umów mają istote zaczeie dla trasgraiczych stosuków gospodarczych. Te zasady powiy staowić przedmiot zaiteresowaia przedsiębiorców już a wczesym etapie egocjacji umowy z zagraiczym parterem hadlowym. Aktem prawym regulującym zasady ustalaia jurysdykcji sądu w stosukach pomiędzy państwami człokowskimi Uii Europejskiej jest rozporządzeie Parlametu Europejskiego i Rady (UE) r 1215/2012, określae potoczie jako Bruksela I bis 2. Określa oo szereg rodzajów jurysdykcji. Zgodie z ogólą regułą jurysdykcyją, osoby mające miejsce zamieszkaia a terytorium daego państwa człokowskiego mogą być pozywae, iezależie od ich obywatelstwa, przed sądy tego państwa człokowskiego 3. Rozporządzeie Bruksela I bis posługuje się łączikiem miejsca zamieszkaia zarówo w stosuku do osób fizyczych, jak i osób prawych, w tym spółek 4. Obywatelstwo stro pozostaje bez zaczeia dla określeia jurysdykcji ogólej. Przykład: obywatel Polski mieszkający w Berliie i w tym mieście prowadzący działalość gospodarczą może zostać pozway przed sądem iemieckim zarówo jako osoba prywata, jak i jako przedsiębiorca. Poza jurysdykcją ogólą rozporządzeie wyróżia także jurysdykcję szczególą, do której powód może, chociaż ie musi, się odwołać. Jurysdykcja szczególa to dodatkowa możliwość dla powoda, z której ma o prawo skorzystać o tyle, o ile ie zamierza odwołać się do reguł określających jurysdykcję ogólą. Z jurysdykcją szczególą (przemieą) mamy do czyieia w szczególości w sprawach dotyczących 5 : czyu iedozwoloego lub czyu podobego do czyu iedozwoloego; roszczeń cywiloprawych o odszkodowaie lub przywróceie stau poprzediego, które wyikają z czyu zagrożoego karą; sporów wyikających z działalości filii, agecji lub iego oddziału; sporu o zapłatę wyagrodzeia za ratowictwo lub udzieleie pomocy dla ładuku lub frachtu, które żądae jest z tytułu działań związaych z ratowictwem lub udzieleiem pomocy; umów, czyli w sprawach ajbardziej iteresujących przedsiębiorców prowadzących działalość gospodarczą o skutkach trasgraiczych. Rozporządzeie określa reguły jurysdykcyje w sprawach dotyczących umów 12 Biulety euro ifo (09)

13 Prawo europejskie kosumeckich 6, idywidualych umów o pracę 7 oraz w sprawach dotyczących ubezpieczeia 8. W przypadku tych spraw możliwość pozwaia tak zwaej słabszej stroy stosuku prawego poza krajem jej miejsca zamieszkaia jest bardzo ograiczoa. Motywem, jakim kierował się prawodawca europejski we wskazaym zakresie, było stworzeie regulacji ochroych dla słabszej stroy stosuku prawego. O ograiczeiach ie moża atomiast mówić w przypadku jurysdykcji wyłączej 9, której reguły zajdują zastosowaie iezależie od miejsca zamieszkaia stro stosuku prawego. Z jurysdykcją wyłączą mamy do czyieia w szczególości w sprawach, których przedmiotem są: prawa rzeczowe a ieruchomościach oraz ajem lub dzierżawa ieruchomości; ważość, ieważość lub rozwiązaie spółki lub osoby prawej albo ważość decyzji ich orgaów; rejestracja lub ważość patetów, zaków towarowych, wzorów i modeli, a także podobych praw wymagających zgłoszeia lub zarejestrowaia iezależie od tego, czy daa kwestia została podiesioa w pozwie czy też w drodze zarzutu procesowego; w postępowaiach, których przedmiotem jest wykoaie orzeczeń. Wyróżiamy także jurysdykcję sądu staowiącą wyik wdaia się w spór przez stroę pozwaą 10. Oczywiście sąd te ie uzyska jurysdykcji w sytuacji, w której wdaie się pozwaego w spór sprowadza się do podiesieia zarzutu procesowego braku jurysdykcji sądu. Rówież we wskazaym zakresie rozporządzeie wprowadza regulacje ochroe mające a celu właściwe poiformowaie tak zwaej,,słabszej stroy stosuku prawego 11 o możliwości podiesieia tego zarzutu 12. Szczegółowe omówieie wszystkich wymieioych reguł jurysdykcyjych wykracza poza ramy iiejszego artykułu. Warto atomiast poszukać odpowiedzi a pytaie, czy zasady ustalaia jurysdykcji sądu obowiązujące a grucie rozporządzeia Bruksela I bis podlegają pewej autoomii stro stosuku zobowiązaiowego, a także wskazać regulacje, które zajdą zastosowaie w przypadku braku umowego określeia właściwości sądów daego kraju do rozpozaia ewetualego Powiązaie międzyarodowego doświadczeia ze zajomością lokalych ryków sporu wyikłego lub mogącego wyikąć pomiędzy stroami. Rozważaia zostaą ograiczoe do spraw dotyczących umów 13. Zgodie z ogólą regułą jurysdykcyją, osoby mające miejsce zamieszkaia a terytorium daego państwa człokowskiego mogą być pozywae, iezależie od ich obywatelstwa, przed sądy tego państwa człokowskiego. Jurysdykcja w sprawach dotyczących umów W trasakcjach o skutkach trasgraiczych właściwe, uprzedie zabezpieczeie kotraktu pod względem prawym może prowadzić do zaczych oszczędości czasowych, a także fiasowych. Ryzyko ewetualej koieczości prowadzeia wieloletiego sporu sądowego przez sądem obcego państwa celem wyegzekwowaia przysługującej ależości może skuteczie ziechęcać do podejmowaia działalości gospodarczej poza terytorium własego kraju. Tymczasem możliwość oddaia sporu wyikającego z określoego stosuku prawego pod rozstrzygięcie sądów daego państwa może zostać zabezpieczoa już w treści umowy. W praktyce istotym czyikiem we wskazaym zakresie jest siła egocjacyja, jaką ma stroa umowy, której zależy a postaowieiu umowym regulującym kwestię jurysdykcji. Najczęściej będzie to stroa, w stosuku do której ogóle i szczególe reguły jurysdykcyje akazywałyby prowadzeie sporu poza graicami państwa jej miejsca zamieszkaia. Co jedak w przypadku, gdy kwestia jurysdykcji sądu ie została określoa w treści zawartej umowy? Zgodie z art. 7 pkt 1 lit. a i b rozporządzeia Bruksela I bis, w sprawach dotyczących umowy osoba, która ma miejsce zamieszkaia a terytorium państwa człokowskiego, może zostać pozwaa w iym państwie człokowskim przed sądy miejsca wykoaia daego zobowiązaia. Dla celów wskazaego przepisu, o ile ie uzgodioo iaczej, miejscem wykoaia daego zobowiązaia jest: a) w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych miejsce w państwie człokowskim, w którym rzeczy te zgodie z umową zostały albo miały zostać dostarczoe; b) w przypadku świadczeia usług miejsce w państwie człokowskim, w którym usługi zgodie z umową były świadczoe albo miały być świadczoe. Biulety euro ifo (09) 13