Wygenerowano dnia dla loginu: internetowagp

Transkrypt

1 FIRMA i PRAWO TEMAT MIESIĄCA Sprzedaż w iterecie m-commerce Marek Rumak radca prawy, Affre i Wspólicy Sp. K. Aa Wawruch prawik, Affre i Wspólicy Sp. K. Wtorek 1 sierpia 2017 r 147 (4546) O czym ależy wiedzieć, uruchamiając sklep lub usługi a urządzeia mobile Iteret rozpowszechił się tak szeroko, że iemal każdy dziś z iego korzysta. Co więcej, obejmuje owe dziedziy życia i daje coraz więcej możliwości. Mody ostatio termi iteret rzeczy obrazuje, jak owe rozwiązaia pomagają w codzieym życiu: moża włączyć pralkę jedym klikięciem w telefoie, lodówka sama przypomi o koieczości uzupełieia zapasów, a zegarek moitorujący tryb życia dobierze odpowiedi program ćwiczeń. Nowe techologie ozaczają także owe rozrywki. Dzięki wirtualej rzeczywistości moża zaleźć się w środku ulubioej gry, a rzeczywistość rozszerzoa pozwala przeieść jej elemety do realego świata. Pojawiające się zmiay dotyczą rówież bardziej prozaiczych czyości i zaczie poprawiają komfort życia. Jedą z ich jest możliwość robieia zakupów za pośredictwem komputera czy smartfoa bez wychodzeia z domu. Dla przedsiębiorczych to prawdziwy raj: owe możliwości działaia, owe sposoby robieia bizesu. I tak z ogromej dziedziy e-commerce (hadlu przez iteret) wyodrębia się stopiowo owa kategoria, jaką jest m-commerce, czyli hadel przy użyciu urządzeń mobilych. Każdy sprzedawca może dziś stworzyć aplikację, dzięki której klieci będą mogli przeglądać i dokoywać zakupu w każdej chwili i miejscu, wyłączie przy użyciu swoich telefoów. Regulacje prawe, które dotyczą m-commerce, są bardzo zbliżoe, a ajczęściej tożsame z tymi stosowaymi przy e-commerce. Jedak obejmują wiele aktów prawych i różorode dziedziy prawa, więc ich stosowaie ie jest jedak proste. W iiejszym poradiku postaramy się przybliżyć zagadieia prawe i opisać krok po kroku, o czym przedsiębiorca powiie pamiętać, tworząc aplikację mobilą, a także gdy za jej pośredictwem chce prowadzić sprzedaż. Umowa z wykoawcą Tworząc aplikację mobilą, trzeba pamiętać o przestrzegaiu podstawowych reguł. Jeśli przedsiębiorca zamówi jej wykoaie u usługodawców, powiie staraie przygotować treść umów z autorami Od czego zatem zacząć? Przede wszystkim ależy: jaso określić oczekiwaia co do fukcjoalości aplikacji, jaka ma być opracowaa, stworzyć deiicje dla uikalych pojęć właściwych dla daej aplikacji, wybrać systemy, w jakich ma działać. Programista wyajęty W praktyce aplikacje mobile ajczęściej tworzy się a podstawie umowy o dzieło z przeiesieiem praw autorskich. Jeżeli umowa zawarta jest z samodzielym programistą, powiie o zamieścić w umowie oświadczeie o samodzielym wykoaiu aplikacji. Natomiast jeżeli umowa zawarta jest z irmą iformatyczą, w umowie musi się zaleźć oświadczeie o dyspoowaiu pełią praw autorskich. W obu przypadkach ależy pamiętać o klauzuli o iearuszaiu praw osób trzecich. albo zatrudioy a etat Istieje rówież możliwość zatrudieia programisty a umowę o pracę. W takim przypadku prawa majątkowe do programu komputerowego stworzoego przez pracowika w wyiku wykoywaia obowiązków ze stosuku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa ie staowi iaczej. Moża dodatkowo zabezpieczyć się, wprowadzając postaowieie, że jeżeli osoba trze-

2 D2 cia wystąpi wobec zamawiającego aplikację a drogę sądową z roszczeiami opartymi a zarzucie, iż korzystaie z jakiegokolwiek elemetu aplikacji arusza jej prawa, zamawiający iezwłoczie poiformuje wykoawcę aplikacji o tym, a te wystąpi z iterwecją uboczą po stroie pozwaej oraz pokryje wszelkie koszty procesowe oraz koszty ewetualych odszkodowań. Pola eksploatacji W części umowy dotyczącej przeiesieia autorskich praw majątkowych ależy określić, a jakich polach eksploatacji astępuje przejście tych praw. W praktyce w przypadku aplikacji m-commerce powiy to być przede wszystkim astępujące obszary: trwałe i czasowe zwielokrotieie w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie, tłumaczeie, przystosowaie, zmiaa układu i dokoywaie iych zmia, rozpowszechiaie, w tym użyczeie, ajem, dystrybucja, udzielaie licecji, wprowadzaie do sieci, w tym sieci iteret. Ie kwestie Pozostałe postaowieia, o których warto pamiętać w umowie, to: termi wykoaia aplikacji, w tym prawo odstąpieia od umowy w przypadku dużych opóźień, kary umowe precyzyjie określoe, w jakich okoliczościach się ależą i w jakiej wysokości, zapewieie kopii dokumetacji programu dla zamawiającego, zakaz dalszego wykorzystywaia kow-how przez twórcę, a także wyłączeie postaowień dotyczących wygaśięcia roszczeń związaych z wadami programu w chwili przejęcia utworu. Ochroa layoutu ie tylko prawo autorskie Wygląd aplikacji będzie chroioy a podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewych. Właściciele muszą zatem zadbać o prawidłowe przeiesieie praw do layoutu Layout (czyli iterfejs) to elemet kostrukcji graiczej stroy iteretowej, w którym ustala się jej wygląd, kolorystykę, krój czcioki, elemety graicze, układ treści. Zasadiczo wygląd layoutu będzie chroioy a podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewych. Ale warto wspomieć, że może być rówież chroioy za pomocą rejestracji wzorów przemysłowych, a częściowo rówież zaków towarowych. W przypadku tych ostatich będzie chodziło raczej o fragmety/elemety layoutu, p. charakterystycze logo czy też charakterystycze zestawieia kolorów. Tak więc prawo ochroe a zaki towarowe będzie służyło przede wszystkim do zastrzeżeia samej azwy lub stroy, a której dostępa będzie aplikacja (przedsiębiorca może zastrzec w charakterze zaku towarowego, p. adres stroy z odpowiedią końcówką:.pl lub.com w ostatich latach zastrzega się coraz więcej takich zaków towarowych), logo aplikacji, jak i ewetualie fragmety graicze lub słowo-graicze aplikacji. Wzór przemysłowy Natomiast jeżeli przedsiębiorca chciałby uzyskać ochroę layoutu jako całości, powiie go zgłosić do rejestracji jako wzór przemysłowy. Firmą, która słyie z zapobiegliwości w tej dziedziie i liczych rejestracji swoich layoutów, jest Apple. Posiada o obecie poad 1200 zarejestrowaych wspólotowych wzorów przemysłowych przezaczoych wyłączie dla graiczych iterfejsów swoich urządzeń. Warto przy tym pamiętać, że wzór przemysłowy powiie być owy i posiadać idywidualy charakter. Ozacza to, że przed zgłoszeiem wzoru w postaci layoutu aplikacji do rejestru, taki sam layout ie powiie być udostępioy publiczie w okresie 12 miesięcy poprzedzających zgłoszeie. Chodzi zarówo o layout idetyczy lub bardzo podoby (przesłaka owości wzoru), jak i layout, w przypadku którego całościowe wrażeie, jakie wywołuje a poiformowaym użytkowiku, ie różi się od wrażeia, jakie wywiera a tym użytkowiku wzór, który został wcześiej udostępioy publiczie (przesłaka idywidualego charakteru). Zresztą samo zarejestrowaie layoutu jako wzoru wspólotowego ie daje 100-procetowej pewości co do ochroy, gdyż Europea Uio Itellectual Property Oice rejestruje wszystkie wzory, ie badając, czy spełiają oe przesłakę owości i idywidualego charakteru. To a osobie zgłaszającej spoczywa obowiązek, aby spełić powyższe kryteria rejestracyje. W praktyce ozacza to, że layout aszej aplikacji stworzoy przez graika powiie być owocem jego własej, orygialej i idywidualej twórczości. Jak się reklamować Używając cudzych zaków towarowych do reklamy swoich towarów i usług, przedsiębiorcy często popełiają błędy. Przykładowo, używając arzędzi AdWords przekraczają ierzadko graice legalego użycia Dla właścicieli sklepów iteretowych, a także irm oferujących do sprzedaży swoje produkty w iterecie, kwestią iezwykle istotą z praktyczego puktu widzeia są zasady ich reklamowaia za pomocą słów kluczowych przy użyciu arzędzia AdWords ależącego do spółki Google. Dla tych, którzy ie wiedzą, czym jest AdWords, kilka słów wyjaśieia: jest arzędziem służącym do reklamowaia się przedsiębiorców w wyszukiwarce Google. W dużym uproszczeiu polega oo a tym, że po wpisaiu do iej określoej frazy (p. taie laptopy Warszawa) wyświetlą się p. reklamy sklepów oferujących towary czy usługi, których szuka kosumet. Z racji tego, że większość ludzi, szukając określoego towaru, usługi czy iformacji używa do tego wyszukiwarki Google (poad 90 proc. iterautów w Polsce), obecość w wyikach wyszukiwaia często okazuje się kluczowa dla sukcesu rykowego daego produktu czy usługi. Przedsiębiorca, chcąc dotrzeć do potecjalych klietów, sam układa hasła i słowa kluczowe, po wpisaiu których w wyszukiwarce Google pojawi się p. jego sklep iteretowy lub stroa iteretowa jego irmy. Musi o zatem poiekąd przewidzieć, za pomocą jakich haseł wyszukiwae są oferowae przez iego towary lub usługi. Jedocześie płaci spółce

3 D3 Google za klikięcie w daą reklamę, czyli gdy ktoś wejdzie a stroę iteretową reklamowaą za pomocą AdWords. Jeśli przedsiębiorca używa w swoich słowach kluczowych czy hasłach zwykłych, powszechie używaych słów reklama w AdWords ie budzi większych kotrowersji. Problem pojawia się jedak, gdy day przedsiębiorca jako słów kluczowych zaczya używać cudzego zarejestrowaego zaku towarowego. Wyobraźmy sobie taką sytuację: mało zay producet sprzętu AGD z Polski chciałby, aby po wpisaiu przez kosumeta w okieku wyszukiwarki haseł: Beko pralki, bleder Bosh, pralka Whirlpool, wyświetlała się jego stroa iteretowa. Rodzi się zatem pytaie, czy może o zgodie z prawem ustawić takie hasła, ie arażając się a zarzut aruszeia praw do tych zaków towarowych? Odpowiadając a to pytaie, ależy użyć ulubioej odpowiedzi każdego prawika, czyli to zależy Geeralie, co do zasady, takie używaie zaków towarowych jest dozwoloe, ale muszą być spełioe odpowiedie waruki określoe w orzeczictwie. Co mówi orzeczictwo Na samym wstępie ależy zadać pytaie, czy używaie przez osoby trzecie w AdWords zarejestrowaych zaków towarowych ależących do iych podmiotów w ogóle staowi używaie zaku towarowego? Nie jest to wcale takie oczywiste, poieważ hasła układae przez day podmiot w AdWords ie są przecież widocze dla iych osób. To trochę tak, jakby a kartce apisać a włase potrzeby azwy poszczególych zaków towarowych, co w sposób oczywisty ie jest przecież zabroioe. Na to pytaie musiał odpowiedzieć Trybuał Sprawiedliwości UE w wyroku z 23 marca 2010 r. w sprawach połączoych od C-236/08 do C-238/08 dotyczących m.i. Google oraz Louis Vuitto. Google co oczywiste utrzymywał, że z uwagi a to, iż day zarejestroway zak towarowy w ogóle ie występuje w samej reklamie, a jedyie w haśle wpisywaym przez iterautę to używaie wspomiaego ozaczeia jako słowa kluczowego ie może zostać uzae za używaie dla towarów lub usług. Naturale jest bowiem, że kocerowi zależało a tym, aby jego kliet mógł używać w reklamach AdWords wszelakich możliwych słów bez ograiczeń, iezależie od tego, czy są oe zarejestrowae jako zaki towarowe czy ie. Wpływy z reklam AdWords staowią poad 90 proc. przychodów tej irmy, tak więc jak ajbardziej swobode korzystaie z tego arzędzia leży w jej iteresie. Sprawa L Oréal Trybuał uzał jedak, że używaie w charakterze słów kluczowych czy też w hasłach reklamowych ozaczeń zarejestrowaych a rzecz iych podmiotów jako zaki towarowe staowi używaie zaków dla towarów i usług. Odwołał się do wcześiejszego orzeczictwa dotyczącego reklamy porówawczej (m.i. do wyroku w sprawie L Oréal, C-487/07), wychodząc z założeia, że takie używaie zaków staowi formę reklamy porówawczej, poieważ iterauta, szukając towarów określoej irmy, dzięki Google AdWords będzie miał okazję zapozać się rówież z towarami irm kokurecyjych, których witryy wyświetlą się wskutek wyszukaia. W wyroku tym TSUE podkreślił jedocześie kilka iych istotych kwestii. Po pierwsze przyjął, że o ile moża uzać, że podmioty, które bezpośredio używają w swoich słowach kluczowych czy hasłach określoych zaków towarowych używają tych ozaczeń dla towarów i usług, o tyle sam Google przez przechowywaie słów kluczowych i wyświetla- ie a ich podstawie reklam ie używa ozaczeia dla towarów i usług. Odpowiedzialość przeglądarki (oraz iych podmiotów świadczących usługi odsyłaia w iterecie) trybuał ograiczył do sytuacji, gdy Google mimo powzięcia wiadomości o bezprawej działalości reklamodawcy ie podejmuje iezwłoczie odpowiedich działań w celu zablokowaia/usuięcia reklam zawierających bezprawie użyte zaki. Trybuał podkreślił rówież, że przy oceie odpowiedzialości podmiotów świadczących usługi odsyłaia ależy wziąć pod uwagę, czy rola takiego podmiotu ma charakter czysto techiczy, automatyczy i biery i czy ie posiada o wiedzy o przechowywaych iformacjach ai ie ma ad imi kotroli. Nie wszystko dozwoloe Po drugie, TSUE uzał, że w reklamach AdWords zabroioe jest takie używaie zaku towarowego zarejestrowaego a rzecz iego podmiotu, które może egatywie wpływać a fukcje pełioe przez zak towarowy. Co to w praktyce ozacza? Otóż zak towarowy pełi kilka fukcji. Nie będzie to tylko fukcja wskazywaia pochodzeia, ale rówież fukcja komuikacyja, iwestycyja oraz reklamowa. Używaie cudzego zaku towarowego może przede wszystkim w egatywy sposób wpływać a fukcję wskazywaia pochodzeia oraz fukcję reklamową. Fukcja iwestycyja ma a celu uzyskaie i zachowaie reomy zaku towarowego mogącej przyciągać lub przywiązać do iego kosumetów, a komuikacyja dostarczeie kosumetom różorodych iformacji a temat towaru, a którym umieszczoo zak towarowy. Odośie do fukcji wskazywaia pochodzeia trybuał podkreślił, że umieszczeie zaku towarowego ależącego do podmiotu trzeciego jako słów kluczowych lub w hasłach będzie miało egatywy wpływ a tę fukcję w sytuacji, gdy sama reklama sugeruje istieie powiązań gospodarczych pomiędzy reklamodawcą a właścicielem zaku oraz pozostaje a tyle iejasa w zakresie pochodzeia daych towarów lub usług, że właściwie poiformoway i dostateczie uważy iterauta ie jest w staie zorietować się a podstawie liku reklamowego i załączoego do iego przekazu reklamowego, czy reklamodawcą jest osoba trzecia względem właściciela daego zaku, czy przeciwie, osoba powiązaa z im gospodarczo. Iymi słowy: zakazaa jest taka reklama, w której przecięty odbiorca a podstawie samej reklamy ie jest w staie zorietować się, czy podmiot reklamujący swoje towary/ usługi jest w jakiś sposób powiązay z właścicielem zaków towarowych użytych w reklamie AdWords. Sprawa Iterlora W iym wyroku, z 22 wrześia 2011 r. w sprawie Iterlora vs M&S (sprawa C-323/09), TSUE doprecyzował twierdzeia zawarte w wyroku w sprawie Louis Vuitto. Spółka Iterlora Ic. prowadzi sieć kwiaciari, w których klieci mogą złożyć zamówieia zarówo osobiście, jak i telefoiczie oraz przez iteret. Iterlora zarejestrowała krajowy zak towarowy w Wielkiej Brytaii, jak rówież zak towarowy UE. Bezspore było, że w odiesieiu do usług doręczaia kwiatów zaki te cieszą się zaczą reomą w Wielkiej Brytaii. Spółka M&S jest jedym z ajwiększych sprzedawców detaliczych a Wyspach. Prowadzi zarówo sieć sklepów, jak i witryę iteretową Wśród liczych usług prowadzi sprzedaż i doręczaie kwiatów dzia-

4 D4 łalość kokurecyją w stosuku do Iterlory. W ramach usługi AdWords M&S wybrała jako słowa kluczowe termi Iterlora, a także wariaty tego termiu zawierające słowo Iterlora (miaowicie Iterlora Flowers, Iterlora Delivery, Iterlora.com, Iterlora co uk itd.). W astępstwie tego, w przypadku wprowadzeia przez iterautę do wyszukiwarki Google słowa Iterlora, któregoś ze wspomiaych wariatów tego słowa lub zwrotu, który je zawiera, w rubryce liki sposorowae wyświetlała się reklama M&S. Istoty w sprawie był wygląd samej reklamy M&S, której treść brzmiała: M&S Flowers Olie, Gorgeous fresh lowers & plats, Order by 5 pm for ext day delivery. Tak więc sama reklama ie wprowadzała w błąd. Od razu widać, że chodzi o spółkę M&S, ie ma rówież żadego awiązaia do Iterlory. Trybuał potwierdził wyrażoą wcześiej myśl, że właściciel zaku towarowego jest uprawioy do zakazaia kokuretowi zamieszczaia a bazie idetyczego z tym zakiem słowa kluczowego, które te kokuret wybrał bez zgody wspomiaego właściciela w ramach usługi odsyłaia w iterecie reklamy towarów lub usług idetyczych z towarami lub usługami, dla których rzeczoy zak został zarejestroway, gdy używaie to może mieć egatywy wpływ a jedą z fukcji zaku towarowego. Powtórzył, że używaie ma egatywy wpływ a pełioą przez zak towarowy fukcję wskazaia pochodzeia, gdy reklama wyświetloa a bazie wspomiaego słowa kluczowego ie pozwala lub z trudością pozwala właściwie poiformowaemu i dostateczie uważemu iteraucie a zorietowaie się, czy towary lub usługi, których dotyczy reklama, pochodzą od właściciela zaku lub z przedsiębiorstwa powiązaego z im gospodarczo, czy też, przeciwie, od osoby trzeciej. Trybuał potwierdził rówież, że używaie w AdWords zaków kokureta ie ma egatywego wpływu a fukcję reklamową zaku towarowego oraz dodał, iż ma egatywy wpływ a fukcję iwestycyją zaku towarowego, jeśli ograicza w istoty sposób stosowaie przez właściciela jego zaku towarowego dla celów uzyskaia lub zachowaia reputacji mogącej przyciągać lub przywiązać do iego kosumetów. Następie odiósł się kwestii zaków towarowych reomowaych, uzając, że właściciel zaku towarowego cieszącego się reomą jest uprawioy do zakazaia kokuretowi umieszczaia reklam a bazie odpowiadającego temu zakowi towarowemu słowa kluczowego, które kokuret te bez zgody wspomiaego właściciela wybrał w ramach usługi odsyłaia w iterecie, gdy kokuret te czerpie w te sposób ieależą korzyść z charakteru odróżiającego lub z reomy zaku towarowego (pasożytowaie) lub gdy wspomiaa reklama działa a szkodę tego charakteru odróżiającego (osłabieie) bądź tej reomy (przyćmieie). Reklama a bazie takiego słowa kluczowego działa a szkodę charakteru odróżiającego zaku towarowego cieszącego się reomą (osłabieie), w szczególości gdy przyczyia się oa do wyaturzeia tego zaku towarowego przez przekształceie go w pojęcie rodzajowe. Natomiast właściciel zaku towarowego cieszącego się reomą ie jest uprawioy do zakazywaia w szczególości reklam, które wyświetlae są przez kokuretów a bazie słów kluczowych odpowiadających temu zakowi towarowemu i które propoują alteratywę w stosuku do towarów lub usług właściciela tego zaku towarowego. Jedak ie mogą: oferować zwykłej imitacji towarów lub usług właściciela wspomiaego zaku towarowego, powodować jego osłabieia lub przyćmieia i wywierać egatywego wpływu a fukcje zaku towarowego cieszącego się reomą. Podsumowując, co do zasady używaie zaków towarowych zarejestrowaych a rzecz iych podmiotów w reklamie AdWords jest dozwoloe, ale pod warukiem, że wyświetloa w te sposób reklama irmy kokurecyjej wobec właściciela zaku towarowego ie wprowadza odbiorców w błąd co do pochodzeia towarów, czyli w żade sposób ie sugeruje iterautom powiązań pomiędzy właścicielem zaku towarowego oraz reklamującym się w te sposób podmiotem. Dodatkowo, jeżeli zak używay przed podmiot trzeci w reklamach AdWords jest zakiem reomowaym, ależy rówież mieć a uwadze, żeby reklama ie działała a szkodę tego zaku. A co a to Google? Jak wspomialiśmy, w iteresie spółki Google leży, aby poszczególe podmioty mogły jak ajswobodiej używać w AdWords jako słów kluczowych wszelakich azw łączie z zastrzeżoymi zakami towarowymi, zwłaszcza że TSUE potwierdził w wyroku w sprawie Vuitto, iż co do zasady ie poosi o odpowiedzialości za używaie przez podmioty korzystające z AdWords zaków towarowych jako słów kluczowych. Niemiej jedak Google musiał stworzyć pewie mechaizm ochroy praw do zaków towarowych, chociażby ze względu a wyroki trybuału. Dlatego też umożliwia o blokowaie w AdWords takich wyrazów za pomocą specjalego formularza, który ależy wypełić. Trzeba w im wskazać m.i. umer prawa ochroego a zak towarowy, zasięg terytorialy tego prawa i oczywiście samą azwę zaku, którego używaia w AdWords chcemy zakazać. Późiej moża wskazać, które podmioty mogą używać aszego zarejestrowaego zaku towarowego w reklamach AdWords (p. oicjalych dystrybutorów aszych towarów). Na koiec ależy potwierdzić, że skarga jest woszoa w dobrej wierze, czyli iż użycie wskazaych zaków towarowych w reklamach tekstowych AdWords astąpiło bez zgody właściciela zaku towarowego oraz że iformacje w zgłoszeiu są prawdziwe, a podmiot woszący o blokowaie jest upoważioy do występowaia w imieiu właściciela zaku towarowego. Warto jedak podkreślić, że Google sam z siebie ie zablokuje możliwości korzystaia w reklamach AdWords z zastrzeżoych zaków towarowych, które ie zostały zgłoszoe właśie za pomocą wspomiaego wyżej formularza. Tak więc koiecze jest aktywe działaie ze stroy samych zaiteresowaych ochroą swoich zaków. Treści kierowae do użytkowików Uruchomieie sprzedaży za pośredictwem aplikacji wiąże się z liczymi obowiązkami, m.i. iformacyjymi, w tym koieczością opracowaia regulamiu usługi. Koiecza jest też zajomość przepisów o ochroie daych osobowych Przedsiębiorca rozpoczyający przygodę z wprowadzeiem aplikacji zakupowej powiie pamiętać, że ciąży a im wiele obowiązków, których iedopełieie może słoo kosztować. Są to przede wszystkim obowiązki iformacyje oraz koieczość uzyskaia od klietów odpowiedich zgód. Doty-

5 D5 czy to w szczególości przedsiębiorców prowadzących sprzedaż B2C (skrót od ag. busiess to cosumer). Ramka 1. Jak ie arazić się UOKiK Regulami korzystaia z aplikacji Podstawowym dokumetem, który musi stworzyć przedsiębiorca, jest regulami korzystaia z aplikacji mobilej (wyika to z art. 8 ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeiu usług drogą elektroiczą; t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1219; dalej: u.s.u.d.e.). Powiie o zawierać wszystkie iformacje, które sprzedawca musi zgodie z prawem przekazać kupującym (a zwłaszcza kosumetom) i być ieodpłatie udostępioy przed zawarciem umowy. W przypadku gdy kupujący tego zażąda, sprzedawca musi udostępić mu regulami w sposób umożliwiający pozyskaie, odtwarzaie i utrwaleie jego treści za pomocą systemu, którym się posługuje. Odpowiedie udostępieie kupującemu regulamiu jest o tyle waże, że w iym wypadku ie jest związay jego postaowieiami. Zakres iformacji, które muszą być przekazae, jest bardzo szeroki, jedak ie warto go ograiczać. [ramka 1] Naruszeie obowiązków iformacyjych może bowiem skutkować ałożeiem grzywy (art. 139b ustawy z 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń; t.j. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.). Dodatkowo, jeżeli praktyka zostaie uzaa za aruszającą zbiorowe iteresy kosumetów, istieje ryzyko kary w wysokości do 10 proc. obrotu z roku poprzedzającego rok jej ałożeia, i to awet wtedy, gdy aruszeie było ieumyśle. Polityka prywatości Wbrew wyobrażeiu większości użytkowików iteretu i aplikacji mobilych posiadaie polityki prywatości ie jest obowiązkowe. Skąd zatem przekoaie, że każdy przedsiębiorca działający w iterecie powiie ją mieć? Najczęściej wyika to z błędego utożsamiaia polityki prywatości z polityką bezpieczeństwa, która jest obowiązkowa a podstawie przepisów o ochroie daych osobowych (m.i. rozporządzeie miistra spraw wewętrzych i admiistracji z 29 kwietia 2004 r. w sprawie dokumetacji przetwarzaia daych osobowych oraz waruków techiczych i orgaizacyjych, jakim powiy odpowiadać urządzeia i systemy iformatycze służące do przetwarzaia daych osobowych; Dz.U. z 2004 r. r 100, poz. 1024). Polityka bezpieczeństwa staowi wewętrzy dokumet przedsiębiorcy i zawiera techicze iformacje dotyczące przetwarzaia i zapewieia bezpieczeństwa daych osobowych, które te przedsiębiorca posiada. Polityka prywatości przyszła początkowo jako moda ze Staów Zjedoczoych. Szybko okazało się, że dzięki iej wypełieie ciążących a przedsiębiorcach obowiązków iformacyjych ałożoych m.i. ustawą z 29 sierpia 1997 r. o ochroie daych osobowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 922 ze zm.; dalej: u.o.d.o.) jest dużo łatwiejsze i zyskało a popularości. Utworzeie odrębego od regulamiu zestawieia ajważiejszych iformacji zwiększa ich czytelość i ułatwia ich odbiór. Co zatem powio się zaleźć w polityce prywatości? [ramka 2, s. D6] Iformacje dotyczące plików cookies W polityce prywatości moża też zawrzeć iformacje, które musimy przekazać użytkowikom, jeżeli chcemy korzystać z plików cookies. Są to pliki umieszczae przez stroę iteretową w urządzeiu odwiedzającego, których główym celem jest zapamiętaie jego aktywości. Dzięki temu przy kolejych odwiedziach wyszukiwae treści są lepiej dopasowae do jego preferecji, a właściciel stroy uzyskuje statystyki dotyczące ruchu a jego witryie. Oczywiście cookies mogą mieć także ie, bardziej kotrowersyje zastosowaia, jedak wymieioe są ajczęściej spotykae. Wymogi dotyczące stosowaia cookies zawiera prawo telekomuikacyje (art. 173 ustawy z 6 lipca 2004 r. Prawo telekomuikacyje; t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.; dalej: p.t.). Aby móc je wykorzystać, przedsiębiorca musi: poiformować osobę, u której pliki mają być zaistalowae, o celu przechowywaia i uzyskiwaia iformacji zdobytej dzięki cookies, poiformować ją o możliwości określeia przez ią waruków przechowywaia lub uzyskiwaia iformacji za pomocą oprogramowaia, z którego korzysta, po przekazaiu iformacji uzyskać zgodę klieta, zapewić, że cookies ie spowoduje zmia w ustawieiach urządzeia lub oprogramowaia. Przedsiębiorca musi udzielić koieczych iformacji w sposób bezpośredi, jedozaczy i zrozumiały. Waże jest rów-

6 D6 ież, aby odbiorca otrzymał odpowiedie iformacje przed wyrażeiem zgody a umieszczeie cookies. Stąd umieszczeie odpowiedich postaowień w polityce prywatości pozwoli a wywiązaie się z obowiązku. Elektroicze przesyłaie iformacji hadlowych Właściciel aplikacji zakupowej z pewością będzie chciał rówież wykorzystać te kaał do reklamowaia siebie i produktów, które sprzedaje. Z kolei klieci sklepu ie zawsze chcą otrzymywać ogromą liczbę reklam, które każdy chciałby im wysłać. Jak zatem pogodzić te odmiee dążeia? Ustawodawca staął po stroie kosumetów i przewidział zakaz wysyłaia iezamówioych iformacji hadlowych do ozaczoych odbiorców za pomocą środków komuikacji elektroiczej, czyli SPAM-u (art. 10 u.s.u.d.e.). Co to Ramka 2. Kluczowe elemety polityki prywatości ozacza dla przedsiębiorców? Zakaz reklamowaia się bez zgody kosumeta w bezpośredio kierowaych do iego wiadomościach. Jest to model opt-i. Ozacza o, że to kosumet musi podjąć dobrowolą decyzję o przesłaiu iformacji. Jeżeli przedsiębiorca decyduje się a odebraie zgody w formie zazaczeia odpowiediego okieka, ie może być oo domyślie wypełioe. Iformacją hadlową jest każda iformacja przezaczoa bezpośredio lub pośredio do promowaia towarów, usług lub wizeruku przedsiębiorcy. Bez zgody moża przesłać jedyie iformację umożliwiającą porozumiewaie się z przedsiębiorcą (p. adres , ick komuikatora) lub iformację o towarach i usługach iesłużącą osiągięciu efektu hadlowego, jak p. lik do stroy iteretowej. Podobe ograiczeia przewiduje się co do używaia urządzeń telekomuikacyjych do celów marketigu bezpośrediego. Co więcej, awet jeżeli kosumet wyraził zgodę, wykorzystaie tych urządzeń ie może się odbywać a jego koszt (art. 172 p.t.). Pozasądowe rozstrzygaie sporów kosumeckich Przedsiębiorcy zajmujący się sprzedażą iteretową zobowiązai są rówież do umieszczeia a swojej stroie iteretowej łatwo dostępego liku do iteretowej platformy rozwiązywaia sporów kosumeckich (platforma ODR), dzięki której moża rozwiązać spór olie. Dodatkowo przedsiębiorca musi podać adres swojej poczty elektroiczej. Trzeba pamiętać, że tak obowiązek ciąży awet wówczas, gdy przedsiębiorca ie wyraża zgody a skorzystaie z metod pozasądowych [art. 14 rozporządzeia Parlametu Europejskiego i Rady (UE) r 524/2013 z 21 maja 2013 r. w sprawie iteretowego systemu rozstrzygaia sporów kosumeckich oraz zmiay rozporządzeia (WE) r 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE; rozporządzeie w sprawie ODR w sporach kosumeckich]. Natomiast jeżeli przedsiębiorca wyraża zgodę a pozasądowe rozstrzygaie sporu, podaje iformacje o podmiocie uprawioym rówież w regulamiie (art. 31 ustawy z 23 wrześia 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaiu sporów kosumeckich; Dz.U. poz. 1823). Zgody, które trzeba i warto uzyskać Przedsiębiorca, aby dopełić wszystkich obowiązków, powiie uzyskać wiele zgód od klietów. Przy czym od razu musi wyjść z założeia, że każda powia być wyrażoa odrębie i dobrowolie Wymogi, jakie musi spełić zgoda, określają róże przepisy prawa. Najczęściej wskazuje się, że zgody ie mogą być dorozumiae ai domiemae z oświadczeń iej treści (p. z akceptacji regulamiu ie moża wywodzić zgody a przesyłaie iformacji hadlowych). Odpowiedie uzyskaie oświadczeia od kosumeta jest waże rówież dlatego, że w przypadku sporu to przedsiębiorca musi wykazać, iż zgoda została wyrażoa. 1. Akceptacja regulamiu Tworząc regulami, ależy pamiętać o koieczości uzyskaia od kupującego akceptacji jego waruków. Jest to oświad-

7 D7 czeie, dzięki któremu dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży. Dodatkowo uzyskaie takiej akceptacji pomaga wykazać przedsiębiorcy, że spełił wszystkie obowiązki iformacyje wobec kupującego. 2. Przetwarzaie daych osobowych Zgoda a przetwarzaie daych osobowych kupującego musi spełiać wszystkie opisae wyżej wymagaia. Dodatkowo kupujący musi mieć zagwaratowaą możliwość odwołaia jej w każdej chwili (art. 7 pkt 5 u.o.d.o.). Należy też pamiętać, że od maja 2018 r. wejdą owe wymagaia co do treści i formy zgody. Nowa zgoda musi być odpowiedio wyróżioa i sformułowaa prostym językiem. Dodatkowo jej odwołaie musi być ie tylko dostępe, ale też rówie łatwe co wyrażeie. 3. Przetwarzaie daych dla celów marketigowych Przepisy o ochroie daych osobowych teoretyczie pozwalają a wykorzystywaie pozyskaych daych w celu marketigu bezpośrediego własych produktów lub usług bez zgody właściciela daych (art. 23 ust. 4 pkt 2 u.o.d.o.). Jedak jeżeli dae zostały zebrae przy świadczeiu usług drogą elektroiczą (czyli p. przy prowadzeiu aplikacji zakupowej), do wykorzystaia ich w celach reklamy wymagaa jest zgoda (art. 19 ust. 2 pkt 2 u.s.u.d.e.). Zgodę musimy uzyskać rówież, jeżeli chcemy przekazywać dae osobowe iym podmiotom lub realizować usługi marketigu a ich rzecz. Trzeba pamiętać, że dotyczy to także przekazywaia daych w ramach jedej grupy kapitałowej. 4. Przesyłaie iformacji hadlowych Jak było już wspomiae, aby bezpieczie wysyłać iformacje hadlowe do klietów sklepu, koiecze jest uzyskaie zgody odbiorcy w tym zakresie. Podobie jak w przypadku zgody a przetwarzaie daych osobowych ie może być oa domiemaa lub dorozumiaa z oświadczeia woli o iej treści. Kupujący musi mieć także możliwość każdorazowego jej odwołaia (art. 4 u.s.u.d.e.). 5. Umieszczaie cookies Rówież zgoda a umieszczaie plików cookies ie może być dorozumiaa ai domiemaa, a także jej wycofaie powio być proste, możliwe w każdym czasie i wole od opłat. W tym przypadku prawo wprost przewiduje, że zgoda może być także wyrażoa drogą elektroiczą, pod warukiem jej utrwaleia i potwierdzeia przez użytkowika (art. 174 p.t.). Dae osobowe Prowadzeie aplikacji zakupowej rodzi licze obowiązki w zakresie ochroy daych osobowych. Prowadzeie sklepu iteretowego bez iformacji p. o adresach czy azwiskach kupujących jest praktyczie iemożliwe. Są to dae o dużym zaczeiu dla osób, których dotyczą, stąd bardzo waże jest pozostawaie w zgodzie z odpowiedimi przepisami. Trzeba też zauważyć, że wkrótce system ochroy daych osobowych ulegie dużym zmiaom w związku z wejściem w życie 28 maja 2018 r. ogólego rozporządzeia o ochroie daych osobowych (RODO). O czym ależy więc pamiętać? Najważiejsze z puktu widzeia relacji z kupującym jest uzyskaie zgody a przetwarzaie daych osobowych oraz dopełieie obowiązków iformacyjych. Warto też wiedzieć, że istieją kategorie daych, których co do zasady ie moża zbierać, takie jak ujawiające pochodzeie rasowe lub eticze czy dotyczące stau zdrowia. Przepisy akazują wdrożeie odpowiedich środków techiczych i orgaizacyjych zapewiających ochroę daych. Dla przykładu moża wskazać obowiązek posiadaia polityki bezpieczeństwa i istrukcji zarządzaia systemem iformatyczym zawierających m.i. wykaz budyków, w których przetwarzae są dae, czy sposób przepływu daych między systemami. Zależie od poziomu bezpieczeństwa przepisy przewidują róże wymagaia dotyczące liczby liter w hasłach, częstotliwości ich zmiay czy sposobów zabezpieczaia systemów iformatyczych. Wraz z wejściem w życie RODO ziką tak szczegółowe regulacje, i to przedsiębiorca będzie musiał wybrać, w jaki sposób chroi dae. Co istote, musi o to zadbać już a etapie projektowaia wykorzystywaych rozwiązań i zadbać, aby domyślie przetwarzae były jedyie dae iezbęde. Pod rządami RODO zikie też obowiązek zgłaszaia do rejestracji zbiorów daych. Na owej regulacji zyskają główie kosumeci. Zyskają oi możliwość sprzeciwu wobec proilowaia, zgłoszeie żądaia ograiczeia przetwarzaia daych, a przede wszystkim żądaia iezwłoczego usuięcia daych, które ich dotyczą (prawo do bycia zapomiaym). Jedocześie w razie aruszeia bezpieczeństwa daych przedsiębiorca będzie musiał poiformować o tym prezesa Urzędu Ochroy Daych Osobowych (powstałego z przekształceia geeralego ispektora daych osobowych), a także osobę, której dae dotyczą. Największą i jedocześie ajbardziej dotkliwą zmiaą jest zaś możliwość ałożeia przez prezesa UODO kar pieiężych za aruszeie bezpieczeństwa daych. Kary mogą być bardzo dotkliwe: do 20 ml euro lub 4 proc. całkowitego roczego światowego obrotu w przypadku aruszeia podstawowych zasad ochroy. Każde państwo UE może przewidzieć dodatkowe sakcje, p. w postaci możliwości dochodzeia odpowiedzialości cywilej. Uprawieia kupującego Prowadzeie sklepu w formie aplikacji mobilej wiąże się też z koieczością uwzględieia uprawień przysługujących kupującym. Kosumet korzystający z tej drogi cieszy się większą ochroą iż iy kupujący Jedym z podstawowych uprawień przysługujących kosumetowi w przypadku sprzedaży przez iteret jest prawo odstąpieia od umowy w ciągu 14 di od dostarczeia rzeczy. Co więcej, ie musi o podawać przyczy ai zasadiczo poosić kosztów zwrotu. Do odstąpieia wystarczy wysłaie przed upływem 14 di oświadczeia a formularzu przygotowaym przez ustawodawcę lub wypełieie oświadczeia udostępioego a stroie iteretowej sprzedawcy. Po otrzymaiu oświadczeia przedsiębiorca powiie w ciągu 14 di zwrócić kosumetowi wszystkie poiesioe koszty, w tym koszty trasportu. Problemy z reklamacjami Iaczej sytuacja wygląda w przypadku gdy kupujący chce złożyć reklamację wadliwego produktu. Może o wtedy skorzystać z uprawień z tytułu rękojmi lub gwaracji, o ile została oa udzieloa. Złożeie reklamacji z tytułu rękojmi jest skierowae do sprzedawcy, zaś gwaracja dotyczy odpowiedzialości gwarata, którym ajczęściej jest producet. Wybór podstawy zależy wyłączie od kupującego i ie moża zmuszać go do zmiay podjętej decyzji.

8 D8 Chociaż rozpatrywaie reklamacji jest jedym z główych problemów, z jakimi przedsiębiorcy spotykają się w relacji z klietami, wielu z ich ma problemy z określeiem prawidłowych procedur. Najczęściej popełiae błędy dotyczą formy zgłoszeia reklamacji, wymagaych dowodów zakupu oraz opakowań produktów. Kliet zgłaszający reklamację może to zrobić w dowolej formie, bez względu a to, czy przedsiębiorca udostępia gotowy formularz. Oczywiście dobrze przygotoway wzór może ułatwić pracę obu stroom, jedak ie moża igdy zmuszać kupującego do korzystaia z iego. Swoboda wyboru dotyczy rówież formy złożeia pisma moża przekazać go osobiście, wysłać pocztą lub kurierem. Iym często spotykaym błędem jest wymagaie przedstawieia paragou lub faktury jako dowodu dokoaia zakupu. Kupujący ma prawo przedstawić każdy dowód dokoaia trasakcji, jeżeli potwierdza o zakup od daego przedsiębiorcy i w daym diu. Tak więc poza paragoem i fakturą kliet może przedstawić p. wyciąg z rachuku bakowego czy potwierdzeie otrzymae owo. Pomimo obowiązku dostarczeia rzeczy przez kupującego, przedsiębiorca ie może jedak wymagać dostarczeia reklamowaego towaru w orygialych opakowaiach. Jedak jeżeli rzecz jest zamotowaa lub takiego rodzaju, że jej dostarczeie wywołałoby admiere trudości, kupujący musi jedyie udostępić rzecz, a sprzedawca powiie aprawić ją a miejscu. Rękojmia i gwaracja Okres związaia rękojmią wyosi dwa lata, jedak kupujący powiie zgłosić wadę w ciągu roku od jej zauważeia. W przypadku kosumetów termi te ie może jedak skończyć się przed upływem dwóch lat od dostarczeia rzeczy. Jeżeli została udzieloa gwaracja i gwarat ie wyzaczy iego okresu, w którym poosi odpowiedzialość, obowiązuje rówież termi dwuleti. Odpowiedź a zgłoszoe żądaie musi dotrzeć do klieta przed upływem 14 di (w przypadku reklamacji iych iż z rękojmi 30 di). W przeciwym razie reklamację uzaje się za uwzględioą, bez względu a rzeczywistą wolę przedsiębiorcy. Kupujący w ramach zgłaszaych roszczeń może zażądać aprawy rzeczy, wymiay a wolą od wad, obiżeia cey lub jej zwrotu w związku z odstąpieiem od umowy. Wybór formy zaspokojeia ależy wyłączie do iego i tylko iekiedy przedsiębiorca może zapropoować iy sposób załatwieia sprawy (p. przy pierwszej reklamacji może zapropoować aprawę lub wymiaę rzeczy zamiast obiżeia cey lub jej zwrotu). Pozasądowe rozstrzygaie sporów Od 10 styczia 2017 r. a przedsiębiorców został ałożoy obowiązek związay z rozpatrywaiem reklamacji. W razie egatywego rozpatrzeia żądaia muszą oi poiformować kosumeta a papierze lub iym trwałym ośiku o zgodzie lub jej braku a pozasądowe rozwiązaie sporu, a dodatkowo przekazać iformacje o właściwym dla przedsiębiorcy podmiocie. W razie iezamieszczeia iformacji uzaje się, że zgoda została wyrażoa. Odpowiedie przygotowaie procedury reklamacyjej to ie tylko zabezpieczeie przed karami za aruszeie przepisów. Sprawa obsługa i otwarcie a klieta w wielu przypadkach wpływa a pozytywe postrzegaie przedsiębiorcy. Stąd iekiedy decydują się oi a rozszerzeie ochroy lub przyzaie dodatkowych usług, które ie są wymagae przez prawo, jak p. uwzględiaie reklamacji wad powstałych z wiy kupującego czy obietice atychmiastowej wymiay rzeczy. Powered by TCPDF ( Waruki obecości a platformach Aplikacja mobila abiera zaczeia, kiedy użytkowicy mogą ją pobrać i zastosować. Najlepiej jest ją umieścić w jedym z ajwiększych sklepów aplikacji mobilych Osoba, która zamieszcza własy produkt w sklepie aplikacji, jest zwaa deweloperem. Platformy podzieloe są względem systemów operacyjych, a których działa aplikacja. Tak więc już a samym początku warto przyjrzeć się, jaki system jest ajbardziej opłacay: Adroid, ios czy może Widows. Platformy ie mają jedolitych wymagań, jakie musi spełić aplikacja, aby mogła być zamieszczoa. W iektórych przypadkach przy iezależych platformach proces dodawaia aplikacji wiąże się jedyie z rejestracją oraz akceptacją waruków regulamiu. Dodatkowo iektóre z ich reklamują możliwość dowolego modyikowaia kaału promocji aplikacji (iaczej mówiąc, moża samodzielie zarządzać aplikacją a platformie). W większości przypadków rejestracja i zamieszczeie aplikacji jest bezpłate. W przypadku ajbardziej rozpozawaych sklepów proces zamieszczeia produktu może potrwać do trzech tygodi. Zarządcy platform zastrzegają sobie możliwość przeprowadzeia testów i weryikacji aplikacji. Sprawdzae jest p. jej działaie, zgodość z regulamiem, user experiece i zasady prawe. Testerzy dokładie czytają opisy aplikacji i sprawdzają, czy działa zgodie z deklaracją dewelopera. Aplikacja może być odrzucoa a etapie weryikacji, jak i wtedy, gdy przedsiębiorca złamie regulami platformy, jego program będzie geerować wirusy lub dostaie dużo egatywych opiii użytkowików. Waże jest, aby dokładie przeczytać waruki umowy z wybraą platformą aplikacyją. Zagrożeia i ryzyka M-commerce otwiera możliwości dotarcia do owych klietów. Podążając za ajowszymi tredami, ie moża zapomiać, że z iektórymi działaiami wiąże się ryzyko Przykładowo wiele kotrowersji obecie zaczyają wzbudzać programy moitorujące cey kokurecji i automatyczie dopasowujące do ich cey właściciela sklepu. Wykorzystywaie takich algorytmów może w iektórych przypadkach prowadzić do zarzutu zmowy ceowej i w kosekwecji do postępowaia przed prezesem UOKiK. Iym problemem jest kupowaie pozytywych opiii o sprzedawaych produktach. Chociaż efekt jest bardzo korzysty dla sprzedawcy, grozi wprowadzeiem kosumetów w błąd, a to kolejym postępowaiem przed orgaem atymoopolowym. Sygalizowaym problemem jest też gromadzeie ogromej ilości daych osobowych. Samo ich gromadzeie ie jest ielegale, jedak ich prawidłowa ochroa może staowić ie lada wyzwaie. Natomiast kosekwecje zaiedbań mogą być dotkliwe zarówo dla sprzedawcy (ałożeie bardzo wysokich kar), jak i osoby, której dae dotyczą (p. kradzieże tożsamości). Plaując wejście a ryek m-commerce warto więc staraie się przygotować zarówo od stroy techiczej, jak i prawej.