euro info dla małych i średnich przedsiębiorstw Perspektywy ISSN X kopiowanie Wsparcie działalności badawczo-rozwojowej MŚP polskiego eksportu

Transkrypt

1 paździerik (168) 2016 ISSN X euro ifo dla małych i średich przedsiębiorstw Marketig Opłaty za prywate iteretowy kopiowaie Program Jedolity LIFE Plik Kotroly Wsparcie działalości Perspektywy badawczo-rozwojowej MŚP polskiego eksportu Polskie systemy ocey a zgodości Wschód

2 Zachodiopomorskie Stowarzyszeie Park Naukowo-Techologiczy Cetrum Iowacji i Trasferu Techologii Rozwoju Gospodarczego Polska Wschód w Suwałkach Uiwersytet Warmińsko-Mazurski Szczecińskie Cetrum Przedsiębiorczości ul. Kolumba Szczeci tel Sp. z o.o. ul. Iowacyja Suwałki tel w Olsztyie ul. Prawocheńskiego Olszty tel Regioale Cetrum Stowarzyszeie Wola Warmińsko-Mazurska Agecja Podlaska Fudacja Iowacji i Trasferu Przedsiębiorczość Rozwoju Regioalego SA Rozwoju Regioalego Techologii ul. Jagiellońska Szczeci tel ul. Piekaricza 12A Gdańsk tel w Olsztyie pl. ge. Józefa Bema Olszty tel ul. Starobojarska Białystok tel Eterprise Europe Network Toruńska Agecja Rozwoju Regioalego SA ul. Włocławska Toruń tel Cetrum Przedsiębiorczości i Trasferu Techologii Uiwersytetu Zieloogórskiego ul. Syrkiewicza Nowy Kisieli tel Polska Agecja Rozwoju Przedsiębiorczości ul. Pańska 81/ Warszawa tel Istytut Mechaizacji Budowictwa i Górictwa Skalego ul. Racjoalizacji 6/ Warszawa tel Wrocławskie Cetrum Trasferu Techologii Politechika Wrocławska ul. Smoluchowskiego Wrocław tel Dolośląska Agecja Rozwoju Regioalego SA ul. Szczawieńska Szczawo-Zdrój tel Stowarzyszeie Promocja Przedsiębiorczości w Opolu ul. Damrota Opole tel Fudusz Górośląski SA Oddział w Katowicach ul. Powstańców Katowice tel lub Górośląska Agecja Przedsiębiorczości i Rozwoju sp. z o.o. ul. Wicetego Pola Gliwice tel Agecja Rozwoju Regioalego SA w Koiie ul. Zakładowa Koi tel Fudacja Uiwersytetu im. Adama Mickiewicza, Pozański Park Naukowo-Techologiczy Biuro Eterprise Europe Network w Pozaiu ul. Rubież Pozań tel Fudacja Kaliski Ikubator Przedsiębiorczości ul. Częstochowska Kalisz tel Cetrum Trasferu Techologii Politechika Krakowska ul. Warszawska Kraków tel lub Izba Przemysłowo-Hadlowa w Krakowie ul. Floriańska Kraków tel lub Fudacja Rozwoju Przedsiębiorczości ul. Piotrkowska Łódź tel Staropolska Izba Przemysłowo-Hadlowa ul. Siekiewicza Kielce tel Świętokrzyskie Cetrum Iowacji i Trasferu Techologii al. Solidarości Kielce tel Uiwersytet Warszawski DELab UW ul. Dobra 56/ Warszawa tel strefa-dzialaia/ee-uw Lubelska Fudacja Rozwoju Ryek Lubli tel Lubelskie Cetrum Trasferu Techologii Politechiki Lubelskiej ul. Nadbystrzycka Lubli tel Wyższa Szkoła Iformatyki i Zarządzaia w Rzeszowie ul. Sucharskiego Rzeszów tel Rzeszowska Agecja Rozwoju Regioalego SA ul. Szopea Rzeszów tel Stowarzyszeie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Loticzego Dolia Loticza ul. Szopea Rzeszów tel

3 Spis treści 4 Jedolity plik kotroly Od kiedy i jak trzeba go stosować? Od redakcji Drodzy Czytelicy, 1 lipca 2016 r. weszły w życie owe zasady kotroli podatkowej firm. Nałożyły oe a przedsiębiorców obowiązek przekazywaia orgaom kotroli skarbowej szczegółowych daych podatkowych, które muszą być geerowae i przesyłae w wersji elektroiczej, tj. w ściśle określoym schemacie Jedolitego Pliku Kotrolego (JPK). Obecie przepisy te dotyczą tylko dużych firm, jedakże iebawem obejmą także małych, średich, a wreszcie także mikroprzedsiębiorców. W zamierzeiu polskiego ustawodawcy JPK ma ie tylko uszczelić system podatkowy, ale także ułatwić przedsiębiorcom komuikację z orgaami podatkowymi. Zgodie z założeiami, w iektórych sytuacjach samo przesłaie JPK może zastąpić ierzadko długotrwałą i uciążliwą dla fukcjoowaia firmy kotrolę skarbową. O tym, czym jest Jedolity Plik Kotroly, od kiedy poszczególe podmioty muszą go stosować jak rówież o iych kwestiach dotyczących tego zagadieia, moża przeczytać w artykule otwierającym te umer Biuletyu Euro Ifo. Z kolei w tekście pt. Opłaty za prywate kopiowaie przybliżamy kwestie związae z obowiązkiem regulowaia ależości m.i. przez producetów i importerów sprzętu elektroiczego. Zapraszamy także do zapozaia się z owymi ofertami współpracy międzyarodowej pochodzącymi z bazy POD (Partership Opportuities Database), prowadzoej przez Komisję Europejską i udostępiaej ośrodkom Eterprise Europe Network. Z wyrazami szacuku Zespół Redakcyjy Biuletyu Euro Ifo Komisja Europejska lub osoby występujące w jej imieiu ie są odpowiedziale za iformacje przedstawioe w Biuletyie Euro Ifo. Poglądy wyrażoe w tym czasopiśmie są poglądami autorów i ie muszą się pokrywać z działaiami Komisji Europejskiej. Redaktor aczely: Paweł Sikorski Zespół: dr Michał Polański, Witold Kajszczak Redakcja i korekta: Krakowska Fabryka Słów Adres redakcji: Eterprise Europe Network przy PARP ul. Pańska 81/83, Warszawa tel.: , faks: Wsparcie działalości badawczo-rozwojowej mśp Pomoc krajowa i uija 10 Przekazywaie treści iteretowych Odpowiedzialość pośredików sta obecy i plaowae zmiay 13 Opłaty za prywate kopiowaie Co warto wiedzieć o opłatach od czystych ośików i opłatach reprograficzych 18 Co moża opatetować? Krótki przewodik po własości przemysłowej 22 Polskie systemy ocey zgodości Co się zmieiło w 2016 roku 27 Aktualości 31 Oferty współpracy gospodarczej Biulety Euro Ifo, który jest wydaway przez ośrodek Eterprise Europe Network przy Polskiej Agecji Rozwoju Przedsiębiorczości, jest współfiasoway przez Komisję Europejską ze środków pochodzących z programu COSME a lata oraz ze środków budżetu państwa w ramach dotacji celowej Miisterstwa Rozwoju. Skład, druk i dystrybucja: Agecja Reklamowo-Wydawicza Arkadiusz Grzegorczyk akład: 1400 egz. Redakcja ie zwraca materiałów iezamówioych oraz zastrzega sobie prawo do ich zmiay i redagowaia. Uwagi i kometarze prosimy kierować a adres: biulety_ei@parp.gov.pl Wszystkie teksty zawarte w Biuletyie Euro Ifo mogą być przedrukowae wyłączie po uzyskaiu zgody Redakcji. Zaiteresowaych preumeratą prosimy o kotakt z ajbliższym puktem Eterprise Europe Network. Publikacja została wydaa a papierze przyjazym dla środowiska aturalego (wyprodukowaym w 100% z makulatury, wybieloym w procesie PCF Processed Chlorie Free). Okładka: Bartosz Bartosiński

4 Księgowość Jedolity Plik Kotroly Od kiedy i jak trzeba go stosować? Michał Zdyb Jedolity Plik Kotroly (JPK) 1 to postać elektroicza ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych o określoej strukturze logiczej. Pliki takie będą przesyłae przez podatików orgaom podatkowym. Celem wprowadzeia JPK była chęć zautomatyzowaia procesu wyszukiwaia w księgach daych iezbędych podczas czyości sprawdzających czy kotrolych prowadzoych w odiesieiu do kokretego podatika. Dzięki JPK orgay podatkowe będą mogły łatwiej przefiltrować dostarczoe dae w taki sposób, by wyszukać określoe iformacje, a przykład trasakcje z kokretym podmiotem. Celem wprowadzeia JPK była chęć zautomatyzowaia procesu wyszukiwaia w księgach daych iezbędych podczas czyości sprawdzających czy kotrolych prowadzoych w odiesieiu do kokretego podatika. Aby podaticy mogli dostosować programy księgowe do przesyłaia daych w ramach JPK, dostawcy oprogramowaia księgowego musieli pozać struktury logicze tych plików. Taka iformacja została udostępioa przez Miisterstwo Fiasów. JPK zawiera siedem struktur logiczych dotyczących plików posiadających dae z: ksiąg rachukowych, wyciągów bakowych, magazyu, ewidecji zakupu i sprzedaży VAT, faktur VAT, podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ewidecji przychodów. Początkowo podaticy byli obowiązai przekazywać do orgau podatkowego pliki w formacie JPK tylko a żądaie tych orgaów. Na skutek zmia wprowadzoych w maju 2016 r. 2, osoby prawe, jedostki orgaizacyje iemające osobowości prawej oraz osoby fizycze prowadzące księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych są obowiązae, bez wezwaia orgau podatkowego, do przekazywaia plików JPK zawierających ewidecję zakupu i sprzedaży VAT, za okresy miesięcze w termiie do 25. dia miesiąca astępującego po każdym kolejym miesiącu, wskazując miesiąc, którego ta iformacja dotyczy. Ozacza to że, oprócz obowiązku przekazywaia plików JPK zawierających odpowiedie dae, a żądaie orgaów podatkowych podaticy będą obowiązai do comiesięczego przekazywaia ewidecji zakupu i sprzedaży VAT bez takiego żądaia ze stroy orgaów podatkowych. Taki termi będzie iezależy od tego, czy day podatik składa deklaracje VAT miesięcze, czy kwartale. Przekazywaie dokumetów w ramach JPK będzie się odbywało za pośredictwem środków komuikacji elektroiczej przy użyciu kwalifikowaego certyfikatu poprzez bramkę Miisterstwa Fiasów lub za pośredictwem ośików zewętrzych odpowiedio ozakowaych, p. pedrive a, płyty DVD. Dae będą przekazywae w stadardzie XML OECD SAFT 2.0. Od kiedy trzeba stosować JPK? W zależości od tego, czy day podatik ma status dużego, małego, średiego czy mikroprzedsiębiorstwa, róży będzie termi, od którego będzie obowiązay do stosowaia przepisów dotyczących JPK. Obowiązek comiesięczego przekazywaia plików JPK dotyczących ewidecji sprzedaży i zakupów VAT astąpi dla: dużych przedsiębiorstw 1 lipca 2016 r., małych i średich przedsiębiorstw 1 styczia 2017 r., mikroprzedsiębiorstw 1 styczia 2018 r. Duży przedsiębiorca to taki, który w co ajmiej jedym z dwóch ostatich lat obrotowych zatrudiał średioroczie ie miej iż 250 pracowików lub spełiał łączie oba poiższe waruki: 1) osiągął roczy obrót etto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji fiasowych (określoy przez faktury, paragoy i oty księgowe) przekraczający rówowartość w złotych 50 ml euro, 2) sumy aktywów bilasu sporządzoego a koiec jedego z tych lat obrotowych przekroczyły rówowartości w złotych 43 ml euro. podaticy będą obowiązai do comiesięczego przekazywaia ewidecji zakupu i sprzedaży VAT bez takiego żądaia ze stroy orgaów podatkowych. Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co ajmiej jedym z dwóch ostatich lat obrotowych: zatrudiał średioroczie miej iż 50 pracowików oraz osiągął roczy obrót etto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji fiasowych ieprzekraczający rówowartości w złotych 10 ml euro, lub sumy aktywów jego bilasu sporządzoego a koiec jedego z tych lat ie przekroczyły rówowartości w złotych 10 ml euro. Z kolei za średiego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co ajmiej jedym z dwóch ostatich lat obrotowych: zatrudiał średioroczie miej iż 250 pracowików oraz osiągął roczy obrót etto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz 4 Biulety euro ifo (10)

5 Księgowość operacji fiasowych ieprzekraczający rówowartości w złotych 50 ml euro, lub sumy aktywów jego bilasu sporządzoego a koiec jedego z tych lat ie przekroczyły rówowartości w złotych 43 ml euro. Za mikroprzedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co ajmiej jedym z dwóch ostatich lat obrotowych: zatrudiał średioroczie miej iż 10 pracowików oraz osiągął roczy obrót etto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji fiasowych ieprzekraczający rówowartości w złotych 2 ml euro, lub sumy aktywów jego bilasu sporządzoego a koiec jedego z tych lat ie przekroczyły rówowartości w złotych 2 ml euro. Należy zazaczyć, że obowiązek przesyłaia iformacji w formacie JPK będzie dotyczył rówież podmiotów iemających w Polsce stałego miejsca prowadzeia działalości, a zarejestrowaych w Polce jako podaticy VAT. W tym przypadku dla zakwalifikowaia zagraiczego podmiotu do kategorii dużego przedsiębiorcy ależy wziąć pod uwagę jego całą działalość gospodarczą zarówo prowadzoą a tereie Polski, jak i poza jej graicami. Na takim staowisku staęło Miisterstwo Fiasów w wyjaśieiach umieszczoych a stroie iteretowej 3. Rówież przedsiębiorcy zagraiczi, prowadzący działalość gospodarczą za pomocą położoego a terytorium Polski oddziału, będą obowiązai do przesyłaia daych a żądaie orgau podatkowego w formacie JPK. Przedsiębiorca, który bezzasadie odmówi okazaia lub ie przedstawi w wyzaczoym termiie ksiąg podatkowych lub dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach w formacie JPK, będzie mógł zostać ukaray karą porządkową w wysokości 2800 zł. Za udaremiaie lub utrudiaie wykoaia czyości przedstawicielom orgaów podatkowych, a w szczególości za ieokazaie ksiąg podatkowych lub dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach w formacie JPK, przepisy kodeksu karego skarbowego przewidują karę grzywy od 617 zł do maksymalej wysokości 17 ml 769 tys. 600 zł. Kocepcja Stadardowego Pliku Audytowego powstała w ramach prac OECD w kwietiu 2010 r. i została przedstawioa w Guidace for the Stadard Audit File Tax Versio 2.0. Celem publikacji jest uproszczeie procedur audytowych oraz zapewieie wsparcia dla istytucji wdrażających takie rozwiązaia. Dokumet obejmuje rówież wiele zaleceń dla oprogramowaia księgowego pozwalających osiągąć W zależości od tego, czy day podatik ma status dużego, małego, średiego czy mikroprzedsiębiorstwa, róży będzie termi, od którego będzie obowiązay do stosowaia przepisów dotyczących JPK. odpowiedi poziom iezawodości raportowaia do celów audytowych. Zaleceia obejmują zagadieia związae z: wdrożeiem efektywych metod przekazywaia daych podatkowych, zachowaiem jedozaczych procedur audytowych, automatyzacją audytu przedsiębiorstw, geerowaiem plików w odpowiedim formacie SAF-T, procedurami archiwizacji daych, która zapewi ich właściwą dostępość w okresie przechowywaia, właściwą dokumetacją daych. JPK został wdrożoy w wielu krajach (p. Holadia, Fracja, Austria, Portugalia, Słoweia, Estoia, Luksemburg, Litwa). Polska wersja zawiera walory idywidualego autorskiego rozwiązaia. Dlatego wdrożeiowcy z iych krajów, którzy implemetowali rozwiązaie OECD, ie będą mieli w żadej mierze ułatwioego zadaia. Zgodie z iformacjami zawartymi a stroach OECD, produceci oprogramowaia komputerowego byli powiadamiai o potrzebie zmia oprogramowaia celem dostosowaia do Stadardowego Pliku Audytowego już od 2005 r., a w 2010 r. została uaktualioa kocepcja tworzeia Stadardowego Pliku Audytowego. Michał Zdyb doradca podatkowy, Kacelaria Prawa Lebek i Wspólicy Sp. k 1 Jedolity Plik Kotroly może być określay także jako stadardowy Plik Audytowy. 2 JPK został wprowadzoy w art. 193a dodaym do Ordyacji podatkowej ustawą z dia 10 wrześia 2015 r. o zmiaie ustawy Ordyacja podatkowa oraz iektórych iych ustaw (DzU z 2015 r. poz. 1649). 3 Pismo z dia 7 lipca 2016 roku, r PK data dostępu: 5 sierpia 2016 r. Fot. Bartosz Bartosiński Biulety euro ifo (10) 5

6 Fiasowaie Wsparcie działalości badawczo-rozwojowej MŚP Pomoc krajowa i uija Agieszka Szuszakiewicz-Idziaszek Impulsem do podiesieia poziomu iowacyjości przedsiębiorstw są owe możliwości fiasowaia działalości w sektorze badawczo-rozwojowym. Skutecze kokurowaie a ryku globalym jest bowiem w coraz większym stopiu zależe m.i. od stopia iowacyjości przedsiębiorców. Działalość w tej sferze jest jedak związaa z koieczością pooszeia wysokich akładów fiasowych. W obszarze prac badawczo-rozwojowych przedsiębiorcy mogą liczyć a pomoc uiją, a także a możliwość skorzystaia z owej ulgi podatkowej w ramach polskiego systemu podatkowego. Jakie formy pomocy? Przedsiębiorcy prowadzący działalość B+R mają do wyboru róże formy wsparcia. Jedą z ich jest możliwość odliczeia od podstawy opodatkowaia części kosztów pooszoych w związku z działalością B+R. Wyika to z ustawy z dia 25 wrześia 2015 r. o zmiaie iektórych ustaw w związku ze wspieraiem iowacyjości 1. Te akt prawy wprowadził zmiay dotyczące prowadzeia działalości badawczo-rozwojowej do ustawy z dia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizyczych 2 oraz do ustawy z dia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawych 3. Środki fiasowe mogą pozyskać rówież m.i. z Programu Operacyjego Iteligety Rozwój , w ramach którego moża fiasować badaia, rozwój oraz iowacje. Na działalość badawczorozwojową moża także pozyskać fudusze z Programu Operacyjego Polska Wschodia oraz z programów regioalych poszczególych województw. Formy wsparcia mają za zadaie zachęcać przedsiębiorców do podejmowaia działalości badawczo-rozwojowej. Ulga podatkowa pod pewymi warukami Podaticy podatku dochodowego od osób prawych oraz podatku dochodowego od osób fizyczych, którzy prowadzą działalość gospodarczą, mogą odliczyć od podstawy opodatkowaia koszty uzyskaia przychodów poiesioych a działalość badawczo-rozwojową, zwae kosztami kwalifikowaymi. Jest to możliwe po spełieiu astępujących waruków: 1) koszty działalości badawczo-rozwojowej zostały wyodrębioe w ewidecji księgowej; 2) ie była prowadzoa działalość przez podatika w roku podatkowym a tereie specjalej strefy ekoomiczej (SSE) a podstawie zezwoleia; 3) odliczeia dokoao za rok podatkowy, w którym poiesioo koszty kwalifikowae; 4) wydatki poiesioo a działalość badawczo-rozwojową. Ad 1) Podaticy prowadzący działalość badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z odliczeia, o którym mowa, mają obowiązek wyodrębić koszty działalości badawczo-rozwojowej w prowadzoej księdze albo w prowadzoych księgach rachukowych. Ad 2) Jeżeli w roku podatkowym podatik prowadził działalość a tereie specjalej strefy ekoomiczej a podstawie zezwoleia, wówczas ie ma o prawa do odliczeia kosztów. Ad 3) Jeśli podatik poiósł za rok podatkowy stratę lub wielkość dochodu podatika jest iższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczeia dokouje w zezaiach za kolejo astępujące po sobie trzy lata podatkowe bezpośredio po roku, w którym podatik skorzystał lub miał prawo do skorzystaia z odliczeia (w całej kwocie lub w części). Koszty kwalifikowae Kategoria kosztów kwalifikowaych została dokładie określoa w ustawie z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawych, a także w ustawie z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizyczych. Do kosztów kwalifikowaych ależą: ależości wypłacae ze stosuku służbowego, stosuku pracy, pracy akładczej, spółdzielczego stosuku pracy oraz składki a ubezpieczeia społecze z tytułu tych ależości, w części fiasowaej przez płatika składek, jeżeli te ależości i składki dotyczą pracowików zatrudioych w celu realizacji działalości badawczo-rozwojowej; zakupy materiałów i surowców bezpośredio związaych z prowadzoą działalością badawczo-rozwojową; ekspertyzy, opiie, usługi doradcze i usługi róworzęde, a także abycie wyików badań aukowych, świadczoych lub wykoywaych a podstawie umowy przez jedostkę aukową w rozumieiu ustawy z dia 30 kwietia 2010 r. o zasadach fiasowaia auki 4 a potrzeby prowadzoej działalości badawczo-rozwojowej; odpłate korzystaie z aparatury aukowo-badawczej wykorzystywaej wyłączie w prowadzoej działalości badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystaie ie wyika z umowy zawartej z podmiotem powiązaym z podatikiem w rozumieiu przepisów ustawy. Za koszty kwalifikowae uzaje się także dokoywae w daym roku podatkowym, zaliczae do kosztów uzyskaia przychodów, odpisy amortyzacyje od środków 6 Biulety euro ifo (10)

7 Fiasowaie trwałych oraz wartości iematerialych i prawych wykorzystywaych w prowadzoej działalości badawczo-rozwojowej, z wyłączeiem samochodów osobowych oraz budowli, budyków i lokali będących odrębą własością. Przysługujące odliczeia Wysokość kosztów kwalifikowaych, która będzie podlegała odliczeiu, może staowić część kosztów faktyczie poiesioych a działalość badawczo-rozwojową. Nie może oa przekroczyć: 30% wartości ależości wypłacaych z tytułu wyagrodzeń i związaych z imi składek a ubezpieczeia społecze; 20% wartości kosztów zaliczaych do pozostałych kategorii kosztów kwalifikowaych, tj. p. związaych z abyciem materiałów i surowców (bezpośredio związaych z prowadzoą działalością badawczo-rozwojową), ekspertyz, opiii, usług doradczych i róworzędych, wyików badań aukowych świadczoych a podstawie umowy przez jedostkę aukową w myśl ustawy o zasadach fiasowaia auki a potrzeby prowadzoej działalości badawczo-rozwojowej; mogą to być rówież koszty związae z odpłatym korzystaiem z aparatury aukowo-badawczej (jeśli korzystaie to ie wyika z umowy zawartej z podmiotem powiązaym z podatikiem); do tej kategorii kosztów zalicza się także odpisy amortyzacyje od środków trwałych oraz wartości iematerialych i prawych, wykorzystywaych w prowadzoej działalości badawczo-rozwojowej; dotyczy to podatików będących mikroprzedsiębiorcami, małymi lub średimi przedsiębiorcami, w myśl przepisów ustawy o swobodzie działalości gospodarczej; 10% kosztów wymieioych w przypadku pozostałych podatików. Działalość badawcza i prace rozwojowe Zgodie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizyczych, działalość badawcza i prace rozwojowe (B+R) obejmują działalość twórczą podejmowaą w sposób systematyczy w celu zwiększeia zasobów wiedzy, a także wykorzystaia ich do tworzeia owych zastosowań. Przedsiębiorca ubiegający się o wsparcie powiie właściwie określić rodzaj swojego przedsięwzięcia w kotekście działalości badawczo-rozwojowej. B+R obejmuje: badaia podstawowe, badaia stosowae, badaia przemysłowe, prace rozwojowe. Przez badaia podstawowe (z ag. basic research) rozumie się działalość eksperymetalą lub teoretyczą po-dejmowaą przede wszystkim w celu zdobywaia owej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalych faktów bez wymogu zastosowaia komercyjego. Warto pamiętać, że w ramach badań podstawowych pooszoe koszty kwalifikowae podlegają odliczeiu tylko pod warukiem, że badaia te są prowadzoe a podstawie umowy lub porozumieia z jedostką aukową w rozumieiu ustawy o zasadach fiasowaia auki. Orygiala praca badawcza podejmowaa w celu zdobycia owej wiedzy to badaia stosowae (z ag. applied research). Badaia te są zorietowae główie a zastosowaie w praktyce. Badaia, których założeiem jest zdobycie owej wiedzy oraz umiejętości w celu opracowywaia owych lub wprowadzaia zaczących ulepszeń do istiejących produktów, procesów i usług, zaliczae są do badań przemysłowych (z ag. idustrial research). Uwzględiają oe tworzeie elemetów składowych systemów złożoych, budowę prototypów w środowisku laboratoryjym lub w środowisku symulującym istiejące systemy, szczególie do ocey przydatości daych rodzajów techologii, a także budowę iezbędych w tych badaiach liii pilotażowych. Prace rozwojowe (z ag. experimetal developmet) to systematycza praca opierająca się a istiejącej wiedzy uzyskaej w wyiku działalości badawczej oraz/lub doświadczeń praktyczych i mająca a celu wytworzeie owych materiałów, produktów lub urządzeń, iicjowaie owych lub zaczące udoskoaleie już istiejących procesów, systemów i usług. Wsparcie badań z PO IR Koleją szasą dla przedsiębiorców a pokrycie kosztów w zakresie badawczorozwojowym są środki fiasowe z Programu Operacyjego Iteligety Rozwój (PO IR), który jest podstawowym źródłem wspieraia iowacji. Główym celem PO IR jest wzrost iowacyjości polskiej gospodarki. Moża go osiągąć poprzez zwiększaie akładów a B+R pooszoych przez przedsiębiorstwa. Dlatego ajważiejszym założeiem PO IR jest wsparcie projektów badawczo-rozwojowych realizowaych przez przedsiębiorców lub w ramach kosorcjów aukowoprzemysłowych. Istote jest, aby wprowadzao wyiki tych projektów w praktyce. Istytucjami odpowiedzialymi za realizację PO IR są m.i. Narodowe Cetrum Badań i Rozwoju, Polska Agecja Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Miisterstwo Rozwoju. Fot. Bartosz Bartosiński Biulety euro ifo (10) 7

8 Fiasowaie Proiowacyje usługi dla przedsiębiorstw Główym celem kokursu w ramach działaia 2.3 Proiowacyje usługi dla przedsiębiorstw. Poddziałaie Boy a iowacje dla MŚP jest wyłoieie projektów do dofiasowaia, które przyczyią się m.i. do zapewieia przedsiębiorstwom dostępu do proiowacyjych usług świadczoych przez jedostki aukowe. Kokurs został ogłoszoy przez Polską Agecję Rozwoju Przedsiębiorczości. Nabór wiosków plaoway jest do 30 styczia 2017 r. Kto może ubiegać się o wsparcie? O dofiasowaie w ramach poddziałaia mogą ubiegać się wyłączie mikro-, mali lub średi przedsiębiorcy 5, prowadzący działalość gospodarczą a terytorium Rzeczypospolitej Polskiej potwierdzoą wpisem do odpowiediego rejestru. Koszty kwalifikowae Kosztami kwalifikowalymi projektu są koszty dokoae w sposób przejrzysty, racjoaly, efektywy i adekwaty do zaplaowaych przez wioskodawcę działań i celów projektu oraz celów określoych dla działaia i poddziałaia, poiesioe w związku z realizacją projektu po diu złożeia wiosku o dofiasowaie. Kwalifikującymi się do wsparcia są koszty: usługi polegającej a opracowaiu dla MŚP owego lub zacząco ulepszoego wyrobu, usługi, techologii produkcji lub owego projektu wzoriczego, usługi dotyczącej iowacji ietechologiczej, jeśli usługa ta towarzyszy usłudze, o której mowa, materiałów, pod warukiem, że są iezbęde do realizacji usługi, polegającej a opracowaiu dla MŚP owego lub zacząco ulepszoego wyrobu, usługi, techologii produkcji lub owego projektu wzoriczego 6. Maksymala wysokość dofiasowaia wyosi: 80% wartości kosztów kwalifikowalych projektu, w przypadku mikro- lub małego przedsiębiorcy lub 70% wartości kosztów kwalifikowalych projektu, w przypadku średiego przedsiębiorcy. Badaia a ryek Wybór projektów, które przyczyią się do wzmocieia kokurecyjości i iowacyjości przedsiębiorstw z sektora MSP poprzez wdrażaie wyików prac badawczo-rozwojowych to główy cel kokursu w ramach działaia 3.2 Wsparcie wdrożeń wyików prac B+R Poddziałaie Badaia a ryek. Kokurs został ogłoszoy przez Polską Agecję Rozwoju Przedsiębiorczości. Nabór wiosków zaplaowao do r. Kto może ubiegać się o wsparcie? W ramach poddziałaia o dofiasowaie mogą ubiegać się wyłączie mikroprzedsiębiorcy, mali lub średi przedsiębiorcy prowadzący działalość gospodarczą a terytorium Rzeczypospolitej Polskiej potwierdzoą wpisem do odpowiediego rejestru. Dofiasowaiu będą podlegały projekty dotyczące wdrożeia wyików prac badawczo-rozwojowych przeprowadzoych przez wioskodawcę samodzielie lub a jego zleceie prowadzących do wprowadzeia a ryek owych bądź zacząco ulepszoych produktów (wyrobów lub usług). Kwota dofiasowaia Maksymala wartość dofiasowaia wyosi 20 ml zł, w tym a: eksperymetale prace rozwojowe maksymalie 450 tys. zł, usługi doradcze maksymalie 500 tys. zł. Do kosztów kwalifikowalych w zakresie regioalej pomocy iwestycyjej zalicza się koszty: 1) abycia prawa użytkowaia wieczystego grutu oraz abycia prawa własości ieruchomości, z wyłączeiem lokali mieszkalych, 2) zakupu albo wytworzeia środków trwałych iych iż określoe powyżej, 3) abycia robót i materiałów budowlaych, 4) uzyskaia wartości iematerialych i prawych w formie patetów, licecji, kow-how oraz iych praw własości itelektualej, jeżeli spełiają łączie astępujące waruki: a) wykorzystywae będą wyłączie w przedsiębiorstwie przedsiębiorcy otrzymującego pomoc, b) podlegać będą amortyzacji zgodie z przepisami o rachukowości, c) zostaą abyte od osób trzecich iepowiązaych z przedsiębiorcą a warukach rykowych, d) staowić będą aktywa przedsiębiorcy otrzymującego pomoc i zostaą związae z projektem, a który przyzao pomoc, przez co ajmiej 3 lata od dia zakończeia realizacji projektu, 5) rat spłaty kapitału ieruchomości zabudowaych i iezabudowaych, poiesioe przez korzystającego do dia zakończeia realizacji projektu, do wysokości kapitału z dia zawarcia umowy leasigu, albo spłatę kapitału ieruchomości zabudowaych i iezabudowaych, ależą fiasującemu z tytułu umowy leasigu, o ile we wiosku o udzieleie pomocy fiasujący jest wskazay przez wioskodawcę jako podmiot upoważioy do poiesieia kosztu, przy czym umowa leasigu będzie obejmowała okres co ajmiej 3 lat od przewidywaego dia zakończeia realizacji projektu; 6) rat spłaty kapitału środków trwałych, iych iż określoe powyżej, poiesioych przez korzystającego do dia zakończeia realizacji projektu, do wysokości kapitału z dia zawarcia umowy leasigu albo spłatę kapitału środków trwałych, iych iż określoe powyżej, ależą fiasującemu z tytułu umowy leasigu, o ile we wiosku o udzieleie pomocy fiasujący jest wskazay przez wioskodawcę jako podmiot upoważioy do poiesieia kosztu, przy czym umowa leasigu prowadzi do przeiesieia własości tych środków a korzystającego, z wyłączeiem leasigu zwrotego. Koszty kwalifikowale w zakresie prac rozwojowych Są to koszty: 1) wyagrodzeń wraz z pozapłacowymi kosztami pracy, w tym składkami a ubezpieczeia społecze i zdrowote, osób zatrudioych przy realizacji projektu w części, w jakiej wyagrodzeia te są bezpośredio związae z jego realizacją, 2) badań wykoywaych a podstawie umowy, wiedzy i patetów zakupioych lub użytkowaych a podstawie licecji udzieloej przez podmioty zewętrze a warukach pełej kokurecji oraz usług doradczych i usług róworzędych wykorzystywaych wyłączie a potrzeby związae z realizacją projektu, 8 Biulety euro ifo (10)

9 Fiasowaie 3) operacyje, w tym koszty materiałów, środków eksploatacyjych i podobych produktów, pooszoe bezpośredio w wyiku realizacji projektu. Największa a świecie sieć wspierająca MŚP w iteracjoalizacji Koszty kwalifikowale w zakresie usług doradczych To koszty usług doradczych świadczoych przez doradców zewętrzych. Usługi doradcze ie mogą mieć charakteru ciągłego ai okresowego, ie mogą rówież dotyczyć bieżącej działalości operacyjej MŚP, w szczególości w zakresie doradztwa podatkowego, stałej obsługi prawej lub reklamy. Iowacje w Programie Operacyjym Polska Wschodia Przedsiębiorcy mogą rówież ubiegać się o dofiasowaie działań iowacyjych w ramach Programu Operacyjego Polska Wschodia. Wyłoieie projektów, które mają przyczyić się do zwiększeie potecjału MŚP działających w ramach poadregioalych powiązań kooperacyjych w zakresie zdolości do realizowaia procesów iowacyjych, to główy cel działaia 1.3 Poadregioale powiązaia kooperacyje. Poddziałaie Wdrażaie iowacji przez MŚP w ramach PO PW. Cel będzie realizoway dzięki wsparciu tworzeia iowacyjych produktów poprzez wdrożeie wyików prac B+R przez MŚP. Jakie projekty zostaą dofiasowae? Dofiasowaiu będą podlegały projekty realizowae a terytorium co ajmiej jedego województwa makroregiou Polski Wschodiej dotyczące iwestycji początkowej i prowadzące do stworzeia iowacyjych (przyajmiej a poziomie kraju) produktów poprzez wdrożeie wyików prac B+R. Przedsiębiorstwa mogą abyć wyiki B+R lub wykorzystać rezultaty własych prac w tej dziedziie. Wspieraie iowacyjości Do kosztów kwalifikowalych w zakresie pomocy dla MŚP a wspieraie iowacyjości zalicza się: koszty uzyskaia, walidacji i obroy patetów i iych wartości iematerialych i prawych, koszty zakupu usług doradczych związaych z iwestycją w zakresie iowacji i usług wsparcia iowacji p. w zakresie wzorictwa, przygotowaia do wdrożeia, doradztwa techiczego związaego z wdrożeiem iwestycji (przygotowaie projektów techiczych, dokumetacji wdrożeiowej, aaliz w zakresie iezbędych prac dostosowawczych) oraz ie, jeżeli są iezbęde dla skuteczego przygotowaia do wdrożeia. Wysokość wsparcia Maksymala kwota dofiasowaia udzieloa w ramach poddziałaia PO PW jedemu wioskodawcy a realizację jedego projektu wyosi 7 ml zł. Kto może ubiegać się o dofiasowaie? W ramach poddziałaia o dofiasowaie mogą ubiegać się wyłączie mikro-, mali i średi przedsiębiorcy prowadzący działalość gospodarczą a terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (fakt te musi być potwierdzoy wpisem do odpowiediego rejestru), zatrudiający co ajmiej 5 pracowików w ostatim roku obrotowym trwającym przyajmiej 12 miesięcy oraz osiągający przychody ze sprzedaży ie miejsze iż 600 tys. PLN przyajmiej w jedym zamkiętym roku obrotowym w okresie 3 lat poprzedzających rok, w którym składay jest wiosek o dofiasowaie, a także ależący od co ajmiej 6 miesięcy przed diem złożeia wiosku o dofiasowaie do poadregioalego powiązaia kooperacyjego. Powiązaie to powio spełiać astępujące waruki: do powiązaia ależy miimum 5 przedsiębiorców, przedsiębiorcy ależący do powiązaia działają w pokrewych sektorach, tj. prowadząc działalość gospodarczą współpracują z sobą w procesie tworzeia produktów (wyrobów lub usług) o komplemetarym charakterze, działalość powiązaa jest koordyowaa przez podmiot zarządzający powiązaiem, który posiada siedzibę a terytorium RP, w skład poadregioalego powiązaia kooperacyjego wchodzą człokowie z co ajmiej 2 województw, w tym przyajmiej jedego z tereu makroregiou Polski Wschodiej, poadregioale powiązaie kooperacyje fukcjouje od co ajmiej 12 miesięcy (a dzień złożeia wiosku o dofiasowaie). Agieszka Szuszakiewicz-Idziaszek iezależy ekspert 1 DzU z 2015 r., poz DzU z 2012 r., poz. 361, ze zm. 3 DzU z 2014 r., poz. 851, ze zm. 4 DzU z 2014 r., poz. 1620, oraz z 2015 r., poz. 249 i Zgodie z załączikiem r 1 do rozporządzeia KE r 651/2014 do kategorii mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średich przedsiębiorstw ( MŚP ) ależą przedsiębiorstwa, które zatrudiają miej iż 250 pracowików i których roczy obrót ie przekracza 50 milioów EUR, lub rocza suma bilasowa ie przekracza 43 milioów EUR. Przy czym małe przedsiębiorstwo defiiuje się jako przedsiębiorstwo, które zatrudia miej iż 50 pracowików i którego roczy obrót lub rocza suma bilasowa ie przekracza 10 milioów EUR, zaś mikroprzedsiębiorstwo defiiuje się jako przedsiębiorstwo, które zatrudia miej iż 10 pracowików i którego roczy obrót lub rocza suma bilasowa ie przekracza 2 milioów EUR. 6 Par. 43 pkt 1 3 Rozporządzeie Komisji (UE) r 1407/2013 z dia 18 grudia 2013 r. w sprawie stosowaia art. 107 i 108 Traktatu o fukcjoowaiu Uii Europejskiej do pomocy de miimis. Biulety euro ifo (10) 9

10 Działalość gospodarcza Przekazywaie treści iteretowych Odpowiedzialość pośredików sta obecy i plaowae zmiay Jarosław Jastrzębski W czerwcu 2016 r. upłyęło blisko 16 lat od uchwaleia dyrektywy 2000/31/WE Parlametu Europejskiego i Rady z dia 8 czerwca 2000 r. w sprawie iektórych aspektów prawych usług społeczeństwa iformacyjego, w szczególości hadlu elektroiczego w ramach ryku wewętrzego 1, która stworzyła ramy prawe dla rozwoju iteretowej gospodarki w Uii Europejskiej. Dyrektywa ta została zaimplemetowaa do polskiego porządku prawego za pomocą ustawy o świadczeiu usług drogą elektroiczą 2 oraz w Kodeksie cywilym 3. Rozwój Iteretu W ciągu ostatiej dekady ie tylko gwałtowie wzrosła liczba użytkowików Iteretu obecie przekroczyła już oa dwie trzecie populacji Uii Europejskiej ale także rozwięły się a ogromą skalę usługi oferowae w Iterecie, które dyrektywa określa miaem usług społeczeństwa iformacyjego. W rezultacie poad 330 milioów 4 użytkowików Iteretu w UE codzieie ma możliwość ie tylko dokoywaia zakupów w sieci, wyszukiwaia iformacji, porówywaia ce czy edukowaia się, ale także aktywego wypowiadaia się a blogach, udostępiaia własych zdjęć czy filmów bądź uczesticzeia w zdalych kursach e-learigowych. W ciągu tego czasu świat Iteretu w UE rozwiął się a ogromą skalę, przeobrażając się z ogromego zbioru statyczych stro iteretowych w gigatyczą sieć stro iteraktywych, a których użytkowicy mogą umieszczać włase treści. Użytkowicy iteraktywych serwisów stali się rówocześie autorami publikowaych tam treści, a to zmieiło diametralie myśleie o rozwoju usług iteretowych oraz stworzyło wyzwaie dla regulatorów ryku iteretowego, którzy dekadę temu tworzyli rozwiązaia prawe w odmieej rzeczywistości. Dyrektywa o hadlu elektroiczym stworzyła podstawy prawe rozwoju gospodarki elektroiczej, kocetrując się a ustaowieiu liberalych zasad podejmowaia działalości gospodarczej w sieci, gwaratując przy tym iteretowym przedsiębiorcom korzystaie z zasady państwa pochodzeia, która w swym założeiu miała poddać działalość przedsiębiorcy tylko jedemu systemowi prawemu w UE. Oprócz tych gwaracji dyrektywa o hadlu elektroiczym stworzyła wiele istotych mechaizmów harmoizujących prawo państw człokowskich w obszarze obowiązków iformacyjych i reklamy iteretowej, prawa umów elektroiczych, a także traspoowała z USA mechaizm ograiczeia odpowiedzialości prawej za przesyłae lub przechowywae treści pewej kategorii przedsiębiorców dystrybuujących treści w Iterecie. Jedym z celów dyrektywy stało się usuięcie problemów powstających w związku z pojawiającymi się rozbieżościami między ustawodawstwem oraz orzeczictwem państw człokowskich w dziedziie odpowiedzialości usługodawców działających jako pośredicy. Prawodawca europejski uzał, że staowią oe przeszkodę w sprawym fukcjoowaiu ryku wewętrzego, w szczególości krępując rozwój usług trasgraiczych i powodując zakłóceia w kokurecji. Nadrzędym celem stało się więc wprowadzeie stau rówowagi między rożymi iteresami oraz ustaowieie zasad, które mogłyby służyć jako podstawa orm i umów brażowych. Wprowadzeie zasad wyłączeia odpowiedzialości pośredików za treści przesyłae w Iterecie ma a celu umożliwieie swobodego prowadzeia działalości w sieci. Chodzi o: podmioty oferujące usługi dostępu do Iteretu oraz trasmisji daych w sieci (z ag. mere coduit), usługodawców buforowaia daych (z ag. cachig), dostawców usług przechowaia i udostępieia daych (z ag. hostig). Zdejmując z ich ciężar aktywego poszukiwaia bezprawych daych, przy jedoczesym wyłączeiu lub ograiczeiu ich odpowiedzialości z tytułu przekazywaych iformacji, prawodawca uijy ie zdecydował się a jase objęcie tym reżimem podmiotów oferujących usługi wyszukiwaia w Iterecie czy specjalego reżimu dla uczeli, jak uczyił to amerykański prawodawca w Digital Milleium Copyright Act 5. Prawodawca europejski ie określił rówież procedury, którą miałby się posłużyć przedsiębiorca poiformoway o przechowywaiu bezprawych treści, mającej a celu zablokowaie lub odblokowaie dostępu do kwestioowaych materiałów. Te braki wywołują spore problemy zarówo w stosowaiu przepisów dyrektywy, jak i w implemetujących je przepisach krajowych, co jest szczególie widocze a tle orzeczeń ETS w sprawach połączoych C-236/08, 237/08 i 238/08 dotyczących wyszukiwarki Google. Filtrowaie treści w Uii Europejskiej Dyrektywa o hadlu elektroiczym ie akłada a usługodawców świadczących usługi zwykłego przekazu, cachigu i hostigu ogólego obowiązku adzorowaia iformacji, które przekazują lub przechowują, ai ogólego obowiązku aktywego poszukiwaia faktów i oko- 10 Biulety euro ifo (10)

11 Działalość gospodarcza liczości wskazujących a działalość bezprawą. Jedakże państwa człokowskie mają możliwość ustaowić w stosuku do usługodawców świadczących usługi społeczeństwa iformacyjego: obowiązek iezwłoczego powiadamiaia właściwych władz publiczych o domiemaych bezprawych działaiach podjętych przez ich usługobiorców lub o przekazywaych przez ich iformacjach, których treści mogą być bezprawe; bądź obowiązek przekazywaia właściwym władzom, a ich żądaie, iformacji pozwalających a ustaleie tożsamości ich usługobiorców, z którymi mają umowy o przechowywaie daych. Te rozwiązaia są motywowae dosyć powszechym przekoaiem, że podmioty te ie mogłyby praktyczie wykoywać swoich podstawowych fukcji, gdyby zostały obarczoe obowiązkiem uprzediej kotroli treści przekazywaych lub przechowywaych. Wolume daych, które przetwarzają, jest tak duży, że prowadziłoby to do arzuceia admierych i ieproporcjoalych obowiązków a świadczących usługi, a w kosekwecji doprowadziłoby także do wzrostu ce dostępu do Iteretu i usług olie. Wreszcie działaia takie doprowadziłyby do wprowadzeia cezury w Iterecie, a przy tym paradoksalie mogłyby zacząco osłabić pozycję prawą dostawców takich usług, bowiem jakakolwiek igerecja w przesyłae dae rodziłaby możliwość uzaia ich za igerujących w zawartość przetwarzaych daych, a w kosekwecji pozbawić ochroy przewidziaej w dyrektywie oraz w ustawie o świadczeiu usług drogą elektroiczą. Zgodie bowiem z motywem 47 dyrektywy, Państwa Człokowskie ie mogą akładać a usługodawców obowiązku adzoru jedyie w odiesieiu do obowiązków o charakterze ogólym; ie dotyczy to obowiązków adzoru mających zastosowaie do przypadków szczególych oraz, w szczególości, ie ma wpływu a decyzje władz krajowych podjęte zgodie z ustawodawstwem krajowym. Jedakże w iektórych przypadkach usługodawcy mają obowiązek działaia w celu zapobieżeia bezprawej działalości lub jej wstrzymaia 6. I to właśie ta możliwość jest przyczyą rosącej iepewości prawej w sieci. Przykładem mogą być wzajemie sprzecze orzeczeia sądów iemieckich dotyczących portalu RapidShare. W orzeczeiu Sądu Okręgowego w Düsseldorfie z 23 grudia 2008 r. uzao, że RapidShare jest zobowiązay do zapobiegaia piractwu oraz do stosowaia bardziej skuteczych środków zapobiegających aruszeiu praw autorskich. Jedakże Sąd Apelacyjy w Düsseldorfie w wyroku wydaym 27 kwietia 2010 r. uzał, że RapidShare ie jest odpowiedzialy za aruszeia praw autorskich ai jako sprawca bezpośredi, ai jako pomocik 7. Zdaiem autora w UE ależałoby uporządkować reguły filtrowaia treści, przy czym wprowadzeie obowiązku filtrowaia adsyłaej zawartości uzać moża za dobre rozwiązaie 8, pod warukiem uprzediego lepszego dookreśleia zakresu podmiotowego zastosowaia tego obowiązku. Jak już wskazao, Uia Europejska ie wprowadziła ai ie opracowała do tej pory procedur blokowaia dostępu do treści a wzór chociażby amerykański 9. Procedurę taką dopuszcza jedak dyrektywa o hadlu elektroiczym i iektóre państwa człokowskie, p. Filadia, wprowadziły własą wersję procedury blokowaia dostępu do treści. Obecie trwają prace ad aalizą odpowiedzi zebraych w trakcie publiczych kosultacji ad przyszłością dyrektywy o hadlu elektroiczym 10, które mogą być przydate przy tworzeiu stosowej procedury blokowaia treści w przyszłości. Oprócz modelu Notice-ad- -Takedow przyjętego we wspomiaej amerykańskiej DMCA, rozważa się alteratywe modele, takie jak Notice-ad-Stay czy Stay-ad-Stay. W ramach modelu Notice-ad-Stay kwestioowae dae byłyby blokowae zgodie z ustaloą procedurą, a ich przywróceie a żądaie osoby, która je przesłała, ie byłoby możliwe. Z kolei w ramach modelu Stay-ad-Stay pośredik byłby zobligoway do poiformowaia osoby, który przesłała materiały aruszające prawo, o fakcie zablokowaia treści. Te ostati model w pewym zakresie wprowadziła Polska w ustawie o świadczeiu usług drogą elektroiczą 11. Sta obecy Ustawa o świadczeiu usług drogą elektroiczą przewiduje (art. 14 ustawy), że ie poosi odpowiedzialości za przechowywae dae te, kto udostępiając zasoby systemu teleiformatyczego w celu przechowywaia daych przez usługobiorcę (czyli podmiot korzystający z usługi świadczoej drogą elektroiczą), ie wie o bezprawym charakterze daych lub związaej z imi działalości, atomiast iezwłoczie uiemożliwi do ich dostęp w dwóch sytuacjach: w przypadku otrzymaia urzędowego zawiadomieia o ich lub w razie uzyskaia o ich wiarygodej wiadomości. Pod pojęciem daych o bezprawym charakterze ależy rozumieć wszelkie dae (tekstowe, graficze, audiale, wizuale, audiowizuale), których udostępieie w serwisie iteretowym jest sprzecze z obowiązującym prawem. W praktyce będą to ajczęściej utwory lub przedmio- Fot. Bartosz Bartosiński Biulety euro ifo (10) 11

12 Działalość gospodarcza ty praw pokrewych w rozumieiu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewych lub przedmioty praw własości przemysłowej, jeśli użytkowik publikujący je ie jest do tego uprawioy. Obowiązujące w tym zakresie regulacje prawe ie wprowadzają ograiczeń dotyczących tego, kto może zawiadomić podmiot udostępiający zasoby systemu teleiformatyczego w celach przechowywaia daych (tzw. host providera), o bezprawym charakterze publikowaych treści. Może to więc być każdy podmiot posiadający zdolość prawą. W praktyce ajbardziej zaiteresowai zgłaszaiem bezprawych treści w celu blokowaia do ich dostępu są podmioty, których prawa zostały aruszoe. Coraz powszechiejszą praktyką jest bowiem udostępiaie a stroach iteretowych gotowych formularzy, umożliwiających zgłoszeie wiadomości o bezprawych daych lub związaej z imi działalości. W aktualym staie prawym ie jest to jedak obowiązkiem host providerów, a sama procedura powiadamiaia i blokowaia bezprawych treści ie została w żade sposób uregulowaa. Wiadomość o bezprawych daych lub działalości z imi związaej musi być wiarygoda. Ustawa milczy jedak w kwestii zarówo tego, jakie elemety musi zawierać wiadomość, by została uzaa za wiarygodą, jak i w kwestii procedury blokowaia dostępu do daych. Pewe kryteria wypracowała oczywiście praktyka. Przyjmuje się, że zawiadomieie powio zawierać komplete i prawdziwe dae podmiotu zgłaszającego oraz iformacje pozwalające zidetyfikować zgłaszae dae i uzasadiające ich bezprawość. O ile podmioty zgłaszające aruszeia praw zwykle są w staie dostarczyć szczegółowe dae uzasadiające bezprawość publikowaych daych, o tyle ocey tej bezprawości dokouje arbitralie podmiot świadczący usługę hostigu. W praktyce host providerzy mają relatywie dużą swobodę w uzaiu, że dae prawo ie zostało jedak aruszoe i często odsyłają zgłaszających a drogę postępowaia sądowego. Brak szczegółowych przepisów w tym zakresie jest uważay za słabość regulacji dotyczącej wyłączeia odpowiedzialości host providera. Co istote, uregulowań takich ie ma rówież a poziomie europejskim; prace ad imi są bowiem w toku. Plaowae zmiay Projekt owelizacji przepisów ustawowych w tym zakresie zakłada trzy podstawowe zmiay dotyczące odpowiedzialości usługodawców świadczących usługi hostigowe. Pierwsza z ich dotyczy przesłaki wiedzy o bezprawości daych, druga poszerzeia katalogu źródeł wiarygodej wiadomości, trzecia wprowadza sformalizowaą procedurę zgłaszaia i uiemożliwiaia dostępu do bezprawych daych zwaą procedurą otice ad takedow (tzw. usuięcie a żądaie). Dyrektywa o hadlu elektroiczym przewiduje wyłączeie odpowiedzialości dostawcy usługi hostigu w jeszcze jedym przypadku, którego ie za polska ustawa gdy ie wie o o staie faktyczym lub okoliczościach, które w sposób oczywisty świadczą o bezprawości. Wyłączeie w tym przypadku jest jedak ograiczoe jedyie do roszczeń odszkodowawczych. W projektowaych zmiaach osiągięto tę przesłakę, czyiąc z iej trzecią sytuację uzasadiającą wyłączeie odpowiedzialości, ale uczyioo to, pomijając ograiczeie wyłączeia jedyie do roszczeń odszkodowawczych. Jeśli więc projektowaa zmiaa zostaie uchwaloa w propoowaym kształcie, to host provider, który ie wie o faktach lub okoliczościach w sposób oczywisty świadczących o bezprawości, ie poiesie ie tylko odpowiedzialości odszkodowawczej, ale też admiistracyjej lub karej. Wydaje się więc, że propooway zapis zbyt szeroko wyłącza odpowiedzialość host providera. Jeśli polski ustawodawca będzie dążyć do spójości z uregulowaiem uijym, to w tym pukcie z pewością jej ie osiągie. Zgodie z projektowaymi zmiaami, założoo rówież, że dostawca usług hostigowych ie poosi odpowiedzialości, jeśli uiemożliwi dostęp do bezprawych daych ie tylko a podstawie wiarygodej wiadomości zdefiiowaej w zowelizowaej ustawie lub urzędowego zawiadomieia, ale rówież w sytuacji gdy uzyska wiedzę o bezprawości daych w iy sposób. Ostatia zmiaa w uregulowaiu wyłączeia odpowiedzialości dostawcy usług hostigowych dotyczy właśie wprowadzeia procedury otice ad takedow. Otóż zgodie z plaowaymi w tym zakresie zmiaami uzyskaie przez host providera wiarygodej wiadomości zawierającej wszystkie elemety wymieioe w przepisie (art. 15b), w tym m.i. uzasadieie wskazujące a istieie aruszeia prawa, będzie skutkowało obowiązkiem zablokowaia dostępu do daych treści. Usługodawca ie będzie więc sam oceiał, czy treści mają charakter bezprawy. Novum jest także to, że usługodawcy zostaą zobligowai do udostępiaia gotowych formularzy wiarygodej wiadomości zawierających wszystkie jej elemety. Rezultatem złożeia kompletego zgłoszeia będzie uiemożliwieie dostępu do bezprawych daych. Projektowae rozwiązaie zapewia podmiotowi, którego treści zostały zablokowae, możliwość złożeia sprzeciwu. Podlega o rygorom podobym do tych, których dotyczy wiarygoda wiadomość. Po jego rozpozaiu usługodawca podejmie decyzję i albo odrzuci sprzeciw i utrzyma blokadę daych, albo przywróci dostęp do ich. Cloud computig, czyli owa strategia Komisji Europejskiej Kolejym zagadieiem wymagającym uregulowaia w ramach jedolitego ryku cyfrowego są usługi chmurowe (tzw. cloud computig), jako model przetwarzaia daych oparty a użytkowaiu usług dostarczoych przez usługodawcę. Usługi tego rodzaju to przede wszystkim oszczędości, ale o kształcie tych usług decydują główie dostawcy. Komisja Europejska chce to zmieić, przedstawiając strategię a rzecz wykorzystaia potecjału chmury obliczeiowej w Europie. Nie ma wątpliwości, że chmury to rozwiązaie szybsze, tańsze, bardziej elastycze i potecjalie bezpiecziejsze od rozwiązań iformatyczych zlokalizowaych a miejscu. Zgodie z ogłoszoą przez Komisję Europejską strategią dotyczącą chmur ( owa strategia a rzecz pobudzeia wydajości przedsiębiorstw i admiistracji w Europie poprzez wykorzystywaie chmur obliczeiowych ), mają to być działaia zmierzające do uzyskaia takich korzyści z chmur, jak 2,5 ml owych miejsc pracy w Europie oraz roczy przyrost PKB UE a poziomie 160 mld euro (ok. 1%) do 2020 r. 12 Główym założeiem strategii jest jedak likwidacja barier w korzystaiu z chmur, które staowią m.i. o braku wspólych orm i precyzyjych umów z usługodawcami. Decyzja Komisji Europejskiej jest skutkiem przyjętej 27 wrześia 2012 r. spójej strategii (IP/12/1025 oraz MEMO/12/713), która ma a celu lepsze 12 Biulety euro ifo (10)

13 Działalość gospodarcza wykorzystaie tej techologii. Sedem jej jest zwiększeie zaufaia kosumeta oraz małych i średich firm do korzystaia z obliczaia w chmurze, a przez to podiesieie wydajości pracy w państwach uijych. Do główych działań założoych w strategii moża zaliczyć: rozwiązaie problemu mogości stadardów, aby zapewić użytkowikom chmury iteroperacyjość, przeoszeie daych i odwracalość daych; promowaie ogólouijych mechaizmów certyfikacji dla wiarygodych dostawców usług w modelu chmury; opracowaie wzoru bezpieczych i uczciwych waruków dla umów dotyczących usług w chmurze, w tym umów o gwaratowaym poziomie tych usług; ustaowieie europejskiego parterstwa a rzecz chmur obliczeiowych z udziałem państw człokowskich i podmiotów brażowych, aby wykorzystaie siły abywczej sektora publiczego (20% wszystkich wydatków w dziedziie IT) w celu kształtowaia europejskiego ryku chmury obliczeiowej. Mimo że ie ma przepisów wprost odwołujących się do przetwarzaia w chmurze, moża wdrażać tego typu rozwiązaie a bazie istiejących przepisów prawych, gdyż w zasadzie przetwarzaie w chmurze jest prawie uregulowae. Zarówo w Polsce, jak i za graicą istieją bowiem regulacje określające waruki przetwarzaia określoych kategorii iformacji oraz określające wymagaia w przypadku powierzeia tych iformacji podmiotom trzecim (podwykoawcom). Kategorie iformacji, których przetwarzaie podlega reglametacji, to a ogół dae osobowe oraz ie dae prawie chroioe (w szczególości tajemica bakowa, szereg kategorii daych objętych tajemicą zawodową, tajemica państwowa). Regulacje dotyczące powierzeia czyości iym podmiotom opierają się co do zasady a auce i stadardach zapewieia bezpieczeństwa iformacji oraz ciągłości działaia. Jarosław Jastrzębski radca prawy prowadzący idywidualą kacelarię prawą w Warszawie 1 Dyrektywa 2000/31/WE z dia 8 czerwca 2000 r. w sprawie iektórych aspektów prawych usług społeczeństwa iformacyjego, w szczególości hadlu elektroiczego a ryku wewętrzym (dyrektywa o hadlu elektroiczym), Dz. Urz. WE L 178 z 17 lipca 2000 r. 2 Ustawa o świadczeiu usług drogą elektroiczą z dia 18 lipca 2002 r. (DzU z 2002 r. r 144, poz. 1204, ze zm.). Dalej jako UsługiElektrU lub ustawa o świadczeiu usług drogą elektroiczą. 3 Ustawa z dia 23 kwietia 1964 Kodeks cywily (tekst jedolity: DzU z 2014 r., poz.121, ze zm.). 4 Źrodło: europa.htm data dostępu: 5 sierpia 2016 r. 5 Źródło: Digital Milleium Copyright Act of 1998 w skrócie DMCA. 6 Motyw 40 dyrektywy o hadlu elektroiczym. 7 J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Wolters Kluwer, Warszawa, 2016 r., s Za wprowadzeiem takiego obowiązku opowiadają się J. Barta i R. Markiewicz, op. cit., s Digital Milleium Copyright Act of 1998 w skrócie DMCA. 10 Public cosultatio o the future of electroic commerce i the iteral market ad the implemetatio of the Directive o Electroic commerce (2000/31/EC), dostępe pod adresem: ec.europa.eu/yourvoice/ ipm/forms/dispatch? form= electroiccommerce&lag=fr, data dostępu: 5 sierpia 2016 r. 11 Ustawa o świadczeiu usług drogą elektroiczą z dia 18 lipca 2002 r. (DzU z 2002 r. r 144, poz. 1204, ze zm.). 12 Źródło: data dostępu: 5 sierpia 2016 r. Własość itelektuala Opłaty za prywate kopiowaie Co warto wiedzieć o opłatach od czystych ośików i opłatach reprograficzych Ewa Fabia Produceci i importerzy sprzętu elektroiczego płacą a rzecz orgaizacji zbiorowego zarządzaia (OZZ) specjale opłaty, ajczęściej określae jako tzw. opłaty od urządzeń i czystych ośików. Przyjęło się azywać te świadczeia opłatami reprograficzymi, ale w fachowej literaturze często określa się tą azwą ie opłaty podobego typu, z tym że chodzi o takie, które są pooszoe przez przedsiębiorców świadczących usługi zwielokrotiaia (główie chodzi tu o pukty ksero ). Według takiego podziału, opłaty od urządzeń i czystych ośików zostały przewidziae w art. 20 upapp 1, a opłaty reprograficze, jako opłaty pobierae od przedsiębiorców świadczących usługi zwielokrotiaia w art. 20[1] upapp, a więc w dwóch różych przepisach upapp i a podstawie różych przepisów wykoawczych 2. W międzyarodowych opracowaiach zwykle określa się opłaty przedstawioe w art. 20 i 20[1] upapp zbiorczo jako opłaty związae z prywatym kopiowaiem. Nazewictwo stosowae w Polsce może być mylące i posługuje się wyrażeiem, którego zaczeie jest zae wąskiemu grou osób (urządzeia reprograficze). Z kolei opłaty za prywate kopiowaie to azwa bliższa treści prawa europejskiego, Biulety euro ifo (10) 13