Badanie kryteriów monetarnych konwergencji nominalnej w modelu DSGE nowej szkoły keynesowskiej

Transkrypt

1 Zrządznie i Finnse Journl of Mngemen nd Finnce Vol. 13, No. 4/2/215 Krolin Sobczk* Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej w modelu DSGE nowej szkoły keynesowskiej Wsęp Celem rykułu jes zbdnie, jk n gospodrkę orz poliykę pieniężną wpływ respekownie przez włdze monerne kryeriów konwergencji nominlnej w zkresie sopy procenowej, poziomu inflcji orz kursu wluowego. Kryeri zbieżności, monerne i fisklne, zosły wprowdzone przez Trk o Unii Europejskiej zwry w Msrich w 1992 r. Kryerium inflcyjne orz kryerium długookresowych sóp procenowych opierją się n wrościch referencyjnych i konsruowne są n podswie wskźników ekonomicznych rzech gospodrek Unii Europejskiej o njbrdziej sbilnym poziomie cen. Poliyk pieniężn pńsw w modelch DSGE, do kórych zliczją się eż modele uwzględnijące złożeni nowej szkoły keynesowskiej, opisn jes poprzez regułę sopy procenowej ypu Tylor. Zgodnie z ą regułą kszłownie się sopy procenowej uzleżnione jes od rekcji bnku cenrlnego n whni pewnych zmiennych, zzwyczj poziomu inflcji orz luki produkcyjnej. W modelch DSGE nowej szkoły keynesowskiej k opisn poliyk nie jes neurln, o znczy, że wielkości nominlne, jk sop procenow orz poziom inflcji wpływją n relną sferę gospodrki, w ym poziom produkcji. W rykule przeprowdzimy nlizę poliyki pieniężnej pod kąem respekowni poszczególnych kryeriów monernych zbieżności nominlnej. Porównmy ze sobą rekcje zmiennych modelu w zleżności od poliyki pieniężnej opisnej z pomocą reguły sopy procenowej uwzględnijącej poszczególne kryeri. Wskżemy wnioski orz ewenulne możliwości plikcyjne płynące z ych bdń, zwłszcz w odniesieniu do włdz monernych. Przeprowdzimy również dyskusję nd znczeniem prowdzeni poliyki pieniężnej w dny sposób, w konekście innych celów poliyki gospodrczej. Nsze rozwżni przedswimy w oprciu o nlizę młego modelu DSGE nowej szkoły keyne- * Dr, Kedr Ekonomii Memycznej, Wydził Informyki i Gospodrki Elekronicznej, Uniwersye Ekonomiczny w Poznniu, l. Niepodległości 1, Poznń, krolin.sobczk@ue.poznn.pl

2 262 Krolin Sobczk sowskiej orz wnioski wynikjące z opisu gospodrki i jej rekcji w ym modelu. 1. Kryeri monerne w gospodrce Polski Kryeri konwergencji nominlnej sformułowne jko wymgni wobec pńsw srjących się o przyjęcie do srefy euro mogą się wydwć n le obecnej syucji poliyczno-gospodrczej Polski orz cłej Unii Europejskiej (UE) zgdnieniem niezby pilnym czy ciekwym 1. Pmięjmy jednk, że są o kryeri, kóre wciąż obowiązują krje kndydckie. Pondo sm sposób sformułowni kryeriów, nsępnie ich uwzględnini w poliyce pieniężnej dnego pńsw, powoduje, że jes o em niezmiennie kulny. Widzimy bowiem wówczs e kryeri jko odgórne usleni, nrzucne z góry przez orgny decyzyjne UE, nsępnie wymgne od włdz monernych i fisklnych w gospodrce. Wżn jes więc nie yle obowiązując posć dnego kryerium, co fk, że jes o wymóg zewnęrzny, niezwiązny ściśle z procesmi zchodzącymi w gospodrce w jej sferze relnej. W gospodrce Polski kryerium inflcyjne orz kryerium sóp procenowych są jedynymi, kórych wypełnienie udje się od dłuższego czsu 2. Średnie 12-miesięczne empo wzrosu indeksu HICP wykzuje rwłą endencję spdkową, od począku 215 r. noując wrości ujemne (blic 1). Polsk wypełni kryerium nieprzerwnie od kwieni 213 r., od począku 215 roku znjduje się również w kżdym miesiącu w grupie rzech krjów referencyjnych. Wrość średniej długoerminowej sopy procenowej z osnie 12 miesięcy, począwszy od lipc 215r., również kszłuje się mlejąco. Kryerium sóp procenowych jes wypełnione nieprzerwnie od luego 213 roku. 1 Kryeri konwergencji nominlnej zosły wprowdzone przez Trk o Unii Europejskiej zwry w Msrich 7 luego 1992 r.. Od podpisni rku lizbońskiego 13 grudni 27 r. znjdują się w rykule 14 Trku o funkcjonowniu Unii Europejskiej, kóry obowiązuje od 1 grudni 29 r. orz w Prookole (nr 13) w sprwie kryeriów konwergencji [Trk o funkcjonowniu Unii Europejskiej, 212]. Kryeri obejmują syucję finnsów publicznych, sopień sbilności cen orz udził w mechnizmie kursowym. 2 Kryeri fisklne, doyczące deficyu budżeowego orz długu publicznego, przez długi czs nie były wypełnione ze względu n zby wysoki poziom deficyu. W 28 r. n Polskę zosł nłożon procedur ndmiernego deficyu, zkończon dopiero w czerwcu 215 r. Wrość deficyu budżeowego w 214 r., skorygown o koszy wdrożeni sysemowej reformy emerylnej z 1999 r., wyniosł 2,8% PKB, nomis dług publiczny osiągnął 5,1% PKB. Tym smym kryeri fisklne są kulnie wypełnione.

3 Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej 263 Tblic 1. Kryeri monerne w gospodrce Polski od czerwc 29 r. Kryerium D Wrość dl Polski Wrość referencyjn (średni + 1,5% / średni + 2%) Inflcj wg HICP VI 29 4,% 2,6% XII 213,8% 1,8% II 215,2% 1,2% VII 215,6%*,8% Kurs wluowy Polsk nie uczesniczy w mechnizmie ERM II Średni długoerminow sop procenow w osnich 12 miesiącch VI 29 6,1% 6,4% XII 213 4% 5,4% II 215 3,1% 5,3% VII 215 2,7%** 4,3% * Hisorycznie njniższy poziom inflcji. ** Hisorycznie njniższy poziom sopy procenowej. Źródło: Oprcowni włsne n podswie [Monior Konwergencji Nominlnej, 214, 215]. Okres, w kórym w Polsce nie było wypełnione kryerium inflcyjne, wiązł się z konsekwencjmi kryzysu sysemu finnsowego w 28 r. Efeky ego kryzysu widoczne były w cłej UE. Miły eż swoje odzwierciedlenie w obniżeniu wrości referencyjnej dl kryerium inflcyjnego. W Polsce kryzys mił łgodniejszy przebieg, w związku z czym pogłębił się różnic między wrością referencyjną ego kryerium poziomem inflcji w Polsce. Możn zem zuwżyć, że zchodząc w mym czsie konwergencj reln gospodrki Polskiej z gospodrką UE bądź srefy euro wiązł się niewypełnieniem wrunków konwergencji nominlnej. Wro podkreślić fk, że w odniesieniu do kryeriów monernych wrość wskźników mkroekonomicznych dl gospodrki dnego krju orz odpowiednie wrości referencyjne zleżą od wielu czynników, w kórych wspólnie przenikją się uwrunkowni złożonych procesów konwergencji gospodrczej zrówno nominlnej, jk i relnej. Wrość dnego wskźnik w krju zleży od dziłń podjęych przez włdze monerne, sposobu prowdzeni poliyki gospodrczej orz od zjwisk zchodzących w gospodrce, w jej sferze relnej. Te sme czynniki mją wpływ n kszłownie się wrości referencyjnych kryeriów

4 264 Krolin Sobczk monernych. Obserwujemy zem niezprzeczlne wzjemne powiązni między konwergencją nominlną relną. Pondo w kszłowniu się wrości referencyjnych kryeriów monernych, zwłszcz inflcyjnego orz sóp procenowych, isoną rolę odgrywją zleceni Komisji Europejskiej (UE) i Europejskiego Bnku Cenrlnego (EBC). To, jkie krje znjdą się w grupie referencyjnej, zleży od usleń orgnów podejmujących decyzje w skli cłej UE. Sosowne przez nie meodologie zmieniją się w czsie, wpływjąc n zminy skłdu grupy referencyjnej i whni wrości referencyjnych. W drugim i rzecim kwrle 215 r. z grupy referencyjnej wykluczne są krje o zby niskiej inflcji w sosunku do średniej inflcji srefy euro. Przy czym różnic określon jes w lipcu 215 r. n 1,4 p.p. 3 Wykluczenie kich pńsw z grupy referencyjnej nie wpływ jednozncznie n resrykcyjność kryeriów inflcyjnego i sóp procenowych, jednk pokzuje, ile w ym względzie zleży od usleń insyucjonlnych, kóre nie zwsze odnoszą się do syucji gospodrczą poszczególnych pńsw UE. 2. Prosy model DSGE nowej szkoły keynesowskiej W dlszej części rykułu posłużymy się prosym 4 modelem DSGE nowej szkoły keynesowskiej w celu zbdni zleżności pomiędzy sposobem prowdzeni poliyki pieniężnej w zkresie respekowni kryeriów monernych wynikmi gospodrczymi w relnej sferze gospodrki. Wybór ego nrzędzi podykowny jes kilkom względmi. Przede wszyskim dynmiczne sochsyczne modele równowgi ogólnej, do kórych nleżą modele kże konsruowne w rmch nowej szkoły keynesowskiej, są powszechnie używne w bnkch cenrlnych krjów UE, w ym Polski orz w EBC. Służą między innymi do projekcji inflcji orz PKB. W modelch DSGE nowej szkoły keynesowskiej poliyk pieniężn nie jes neurln, o znczy wielkości nominlne, jk sop procenow orz poziom inflcji, wpływją n relną sferę gospodrki, 3 W lipcu 215 r. z grupy referencyjnej wykluczone zosły Bułgri orz Grecj, kóre odnoowły inflcję n poziomie odpowiednio 1,3% i 1,6%. 4 Przez prosoę modelu rozumiemy uj jego niewielką sklę, o znczy liczbę równń, zmiennych orz podmioów gospodrczych wysępujących w opisywnej przez model gospodrce. Przy młej skli łwiej jes uzyskć wyniki nliyczne orz przeprowdzić symulcje numeryczne i sochsyczne dl ukłdu równń modelu.

5 Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej 265 w ym poziom produkcji. Modele NSK mogą zem sć się użyecznym nrzędziem do bdni związków relnej i nominlnej sfery gospodrki. Model, kóry wykorzysmy w rykule, o prosy model spełnijący główne złożeni NSK, o znczy złożenie o konkurencji monopolisycznej orz o inercji cen owrów. Jego wórcmi są J. Glí i T. Moncelli [25]. Opisn poniżej konsrukcj modelu pochodzi od jego wórców 5. Nomis w części 4 rykułu zproponowne zosły modyfikcje sosownej w nim reguły Tylor, uwzględnijące kryeri monerne konwergencji nominlnej. Jes o model młej gospodrki owrej, w kórego konsrukcji zkłdmy międzynrodowy hndel obligcjmi. Część konsumpcji krjowej relizown jes z imporu, poprzez udził imporu w PKB określony jes sopień owrości gospodrki, zgodnie ze wzorem: 1 η 1 1 η 1 η 1 η η η η C (1 α) ( CH, ) + α ( CF, ), (1) gdzie C ozncz poziom konsumpcji dobr finlnego, C, konsumpcję krjową dóbr krjowych, F η H C, konsumpcję krjową dóbr imporownych. Prmer η > opisuje elsyczność subsncji pomiędzy dobrmi krjowymi i zgrnicznymi z punku widzeni konsumen krjowego. Prmer α [, 1] inepreujemy jko mirę owrości gospodrki 6. To, że opisujemy gospodrkę młą ozncz, że uzyskiwne w niej wyniki gospodrcze, jk i decyzje podejmowne przez włdze monerne, nie wpływją n gospodrkę reszy świ. Konkurencj monopolisyczn w rozprywnym modelu NSK wysępuje wśród producenów dóbr pośrednich. Kżdy z nich produkuje odmienny rodzj dobr, subsyucyjnego względem pozosłych. W związku z ym kżdy z nich sm decyduje o cenie swojego owru, przy uwzględnieniu pewnych ogrniczeń związnych z funkcjonow- 5 Brdzo dokłdny i przysępny opis modelu możn odnleźć w [Glí, 28, s ]. 6 Przy klibrcji modelu przyjmujemy, że wrość ego prmeru wynosi,41, co odpowid średniemu udziłowi imporu Polski w PKB w lch Przez udził imporu w PKB rozumiemy sosunek wrości imporu do PKB w cench bieżących. Podobnym sopniem owrości, z zkresu [,38;,44] chrkeryzują się Chorwcj, Rumuni, Szwecj orz Islndi. Według ego kryerium w Europie njbrdziej owre są gospodrki Luksemburg, Mly orz Słowcji, dl kórych udził imporu w PKB osiąg wrość z przedziłu [,77; 1,71]. Njmniej owre są gospodrki Włoch, Frncji i Norwegii, z udziłem imporu w PKB w przedzile [,29;,31].

6 266 Krolin Sobczk niem rynku owrów, np. symerią informcji. Nomis producen dobr finlnego, o jes koszyk dóbr konsumpcyjnych oferownego konsumenom, przyjmuje cenę usloną przez rynek. Złożenie o inercji cen opisne jes zgodnie z ideą schemu uorsw G. A. Clvo [1983] i doyczy cen dóbr pośrednich. W schemcie inercji firmy mogą uslć swoje ceny n poziomie opymlnym ylko z określoną częsoliwością. W kżdym okresie część ( 1 θ ) spośród producenów, gdzie θ [, 1], usl ceny swoich owrów jko opymlne, pozosł część pozoswi ceny z poprzedniego okresu. Przy dnej wrości prmeru θ średni okres rwni cen wynosi 1/(1 θ ) kwrłów, n przykłd rzy kwrły 7, gdy θ = 2 / 3. Z złożeń opisujących zdni opymlizcyjne podmioów gospodrczych, o jes producenów orz konsumenów, nsępnie z gregcji orz wrunków funkcjonowni rynków wynikją wrunki równowgi ogólnej. Dołączmy do nich regułę sopy procenowej. W en sposób uzyskujemy ukłd równń prezenujący cły model w posci srukurlnej. Równni dynmiki zmiennych krjowych 8 przedswimy w blicy 2. Uwzględniją one wszyskie reguły decyzyjne podmioów gospodrczych, reguły funkcjonowni rynku orz regułę sopy procenowej uslnej przez włdze monerne. 7 Z bdń nkieowych przeprowdzonych wśród przedsiębiorsw wynik, że średni okres rwni cen w 25 r. wynosił w Polsce około rzy kwrły. Wyniki ych bdń przedswione są m.in. w [Jnkiewicz, Kołodziejczyk, 28, s. 3]. 8 Równni zprezenowne są w posci log-liniowej. To znczy, że wyjściowe równni nieliniowe zosły przekszłcone w równni liniowe, zmienne wyrżjące poziomy zsąpione procenowymi odchylenimi zmiennych od ich wrości w snie uslonym. W snie uslonym uzyskujemy wrości wszyskich zmiennych użyych w modelu. Odchylenie zmiennej od jej wrości w snie uslonym ozncz różnicę pomiędzy wrością zmiennej w snie uslonym wrością w dnym okresie. Przy czym przez sn uslony rozumiemy deerminisyczną równowgę długookresową, w kórej znikją podswy do rbirżu, inercje w cench, wszelkie źródł nierównowgi w sli mikro orz mkro, wszyskie podmioy gospodrcze osiągją swoje opimum (gospodrsw domowe mksimum zdyskonownej użyeczności w cłym horyzoncie życi, producenci mksimum zysku). Pondo efeky wszyskich zburzeń z przeszłości zosły zbsorbowne, scjonrne zburzeni sochsyczne nie mją wpływu n wrości zmiennych egzogenicznych. Tym smym zmienne modelu nie mją endencji do zminy swoich wrości.

7 Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej 267 Tblic 2. Dynmik zmiennych gospodrki krjowej Krzyw Phillips π = β E { π ~ + 1} + κ y (2) Dynmiczne równnie IS Nurlny poziom sopy procenowej Reguł sopy procenowej ~ y r H, H, α n 1 n ( i { } ) { ~ E π H, + 1 r + E y + 1} (3) σ α = α Θσ α = ρ σ Γα (1 ρα ) + E{ y σ + ϕ α * +1 α (4) i = ρ + φ ~ π π y + v (5) H, + φ y Źródło: Oprcownie włsne n podswie [Glí, 28, s ]. } Równnie (2) opisuje dynmikę inflcji cen dóbr krjowych π H,, kór zleży od oczekiwń podmioów gospodrczych, głównie konsumenów dóbr finlnych wobec przyszłych cen orz od bieżącej luki produkcyjnej ~ y. Prmer β (,1) jes czynnikiem dyskon, wykorzysywnym w zdniu mksymlizcji zdyskonownej użyeczności reprezenywnego konsumen, oczekiwnej przez wszyskie okresy życi, czerpnej z konsumpcji orz czsu wolnego 9. Równnie (3), dynmiczne równnie IS, opisuje relcję pomiędzy wielkością zgregownego produku nurlną relną sopą procenową r. Poziom n relnej sopy procenowej o ki, kóry usliłby się w gospodrce poprzez regułę sopy procenowej w przypdku brku inercji cen. Równnie (4) wyjśni kszłownie się ej zmiennej w zleżności od oczekiwń co do poziomu produkcji świowej y orz pewnych whń związnych * +1 ze zmienną egzogeniczną, oznczjącą posęp echnologiczny i opisną jko proces sochsyczny. Prmer ϕ 1 określ elsyczność krńcowej nieużyeczności względem prcy, pojwijący się w funkcji użyeczności reprezenywnego konsumen. Z punku widzeni dlszej nlizy njwżniejsze jes dl ns równnie (5), czyli reguł uslni sopy procenowej, kórą posługują się włdze monerne. Tego ypu regułę nzyw się regułą Tylor (RT), 9 Pozosłe prmery wysępujące w ukłdzie (2)-(5), kórych znczenie nie zosło uj objśnione, są funkcjmi głębokich prmerów modelu. Nie wysępują one bezpośrednio w zdnich opymlizcyjnych podmioów gospodrczych. Pojwiją się dopiero n dlszych epch konsrukcji modelu, jk gregcj zmiennych czy loglineryzcj równń.

8 268 Krolin Sobczk poniewż po rz pierwszy zosł szerzej przedyskuown w prcy [Tylor, 1993, s ]. Kszłownie się nominlnej sopy procenowej uzleżnione jes od inflcji cen dóbr krjowych, luki produkcyjnej orz pewnych whń związnych ze zmienną egzogeniczną v, opisną jko proces sochsyczny. Prmery φ π i φ y oznczją odpowiednio miry wpływu sopy inflcji orz luki produkcyjnej n sopę procenową. Ich wrości są konrolowne przez włdze monerne, kóre regują n odchyleni sopy inflcji orz poziomu luki produkcyjnej od wrości referencyjnych, określonych jko cele poliyki pieniężnej. N przykłd w przypdku permnennego przyrosu emp inflcji, by przeciwdziłć jego dlszemu wzrosowi, konroluje się wrości prmerów wysępujących w regule w celu doprowdzeni do wzrosu relnej sopy procenowej. W dlszej części rykułu rozwżymy różne modyfikcje równni (5), uwzględnijące różne scenriusze poliyki pieniężnej. 3. Reguł sopy procenowej w prkyce bnków cenrlnych Zjmiemy się erz brdziej szczegółowo regułą sopy procenowej, by omówić jej znczenie w poliyce pieniężnej prowdzonej przez bnki cenrlne, jk i w opisnym powyżej modelu NSK. Nrodowy Bnk Polski (NBP) posługuje się modelem NECMOD, kóry wykorzysuje do przygoowni projekcji inflcji orz PKB publikownych w kwrlnych Rporch o Inflcji. Służy on do sporządzni prognoz kluczowych kegorii mkroekonomicznych orz przeprowdzni symulcji, umożliwijących kwnyfikcję skuków poliyki gospodrczej orz egzogenicznych szoków n główne wielkości mkroekonomiczne [Fic i inni, 25, s. 6]. NECMOD jes model ekonomerycznym, w kórym równowg długookresow opr jes n podswch eoreycznych zczerpnięych z meodologii modeli DSGE, nomis krókookresowe włsności dynmiczne modelu opre są n szcunkch empirycznych, co z kolei wiąże go z modelmi szeregów czsowych. Od mrc 28 r. jes o oficjlny model prognosyczny NBP. Wcześniej, od 25 r., funkcjonowł model ECMOD. Nomis sme prce nd ego ypu modelmi hybrydowymi, więc nd wykorzysniem meodologii DSGE, rozpoczęły się w NBP w 23 r. W kulnej wersji modelu NECMOD, sosownej przez NBP od 212 r. i zprezenownej w oprcowniu [Gresz i inni, 212, s ], reguł sopy procenowej przyjmuje posć:

9 I _ 3M Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej 269 +,77 ( INF =,88 I _ 3M INF _ TARGET + (1,88) [ I _ 3MR _ EQ + 3 ) +,4 GAP ], + INF gdzie średni kwrln rzymiesięcznej sopy WIBOR I _ 3M, oczekiwn inflcj CPI INF + 1 (Consumer Price Index) orz luk popyow GAP o zmienne endogeniczne. Pozosłe zmienne, o jes reln sop procenow równowgi I _ 3MR _ EQ orz cel inflcyjny INF _ TARGET + 3, są egzogeniczne 1. N rysunku 1, w pnelu górnym, przedswiony jes wykres krókookresowej sopy inflcji wynikjącej z reguły Tylor orz zrelizownej sopy referencyjnej NBP w lch Poz okresem prognozy doyczącym 216 orz drugiej połowy 215 r. możn zuwżyć corz większą zbieżność w zkresie kszłowni się obu sóp, o znczy corz mniejszą różnicę ich wrości. Zwrc również uwgę gwłowny, głęboki i rwły spdek ich poziomów zpocząkowny w 212 r. Wysok zbieżność świdczy o znczeniu reguły sopy procenowej sosownej przez NBP dl kszłowni się sopy procenowej w gospodrce. W pnelu dolnym pokzny jes wykres sopy referencyjnej NBP orz rzymiesięcznej sopy WIBOR w lch , kóre w cłym wskznym okresie kszłowły się n zbliżonych poziomch. Różnice ich wrości mieściły się w przedzile jednego punku procenowego. EBC posługuje się również modelem DSGE, kóry doyczy gospodrki cłej UE i nzywny jes w skrócie NMCM. Reguł sopy procenowej w wersji ego modelu sosownej od 211 r. m nsępującą posć 11 : i 1,25) i 1 +,25 [4 1,5 ( p p ) +,5 ( y y )] + ε, (7) = ( + 1 gdzie i ozncz krókookresową sopę procenową, pcel inflcyjny uslony n 2%, wyrżenie p +1 p lukę inflcyjną, y y lukę produkcyjną. Zmienn egzogeniczn ε wyrż zburzenie sochsyczne w poliyce pieniężnej, dokłdniej w procesie kszłowni się sopy procenowej. 1 Użye współczynniki równni (6) orz (8) zosły oszcowne w modelu NECMOD n podswie nlizy szeregów czsowych, o jes poprzez dopsownie prmerów modelu ekonomerycznego w oprciu o szeregi dnych. Z ego eż względu model NECMOD jes modelem hybrydowym, łączącym w sobie konsrukcję modeli DSGE orz cechy wielowymirowego modelu szeregów czsowych. 11 Opis i wszyskie równni modelu możn odnleźć między innymi w [Dieppe i inni, 211] (6)

10 27 Krolin Sobczk Rysunek 1. Reguł Tylor Źródło: Oprcownie włsne n podswie [Dziennik Ekonomiczny, 215]. We wspomninych powyżej modelch DSGE wykorzysywnych przez NBP i EBC znjdują się kże równni opisujące kszłownie się długookresowej sopy procenowej. W modelu NECMOD m on posć: I _ 5Y + 1 =,37 I _ 5Y 1 17 I _ 5Y (1,37) I _ 3M 17,4 G _ BALANCE _ GDP ], + (8)

11 Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej 271 gdzie I _ 5Y ozncz renowność pięciolenich obligcji skrbowych, G _ BALANCE _ GDP określ sosunek sld sekor finnsów publicznych do PKB 12. Równnie o pokzuje, że długoerminow sop procenow jes funkcją rzymiesięcznych sóp procenowych, oczekiwnych w okresie kolejnych 2 kwrłów. ECB posługuje się równniem posci: l =,9 l + +,1 i, (9) 1 gdzie l ozncz długookresową sopę procenową. To, jkie znczenie m reguł Tylor dl gospodrki, związne jes ściśle ze znczeniem sopy procenowej. Sop procenow i kurs wluowy są podswowymi nrzędzimi poliyki pieniężnej. Od kilku l oficjlne sopy procenowe NBP są njbrdziej efekywnym nrzędziem wpływu NBP n gospodrkę. Znczenie kursu wluowego słbnie od 21 r. z powodu dziłni czynników srukurlnych i cyklicznych. Wrżliwość inflcji orz PKB n zminy w sopie procenowej w osnich lch zwiększył się isonie w porównniu do wrżliwości n zminy w kursie wluowym 13. Z uwgi n duże znczenie sopy procenowej dl wyników gospodrczych, widzimy jk ison jes również posć reguły Tylor orz cele poliyki pieniężnej wyrżone z pomocą odpowiednich prmerów i wrości referencyjnych, n przykłd inflcji czy luki produkcyjnej. Włdze monerne obserwują gospodrkę, zwłszcz wskźniki inflcji orz wzrosu PKB, i dososowują swoją poliykę w zkresie sopy procenowej i kursu wluowego. W zkresie kszłowni sopy procenowej włdze monerne określją wysokość oficjlnych sóp procenowych, sosując opercje owrego rynku, opercje depozyowo-kredyowe orz wykorzysując rezerwę obowiązkową. W zkresie kszłowni kursu wluowego w międzynrodowym sysemie nrodowym bnk cenrlny sosuje insrumeny rynkowe, podejmując inerwencje n rynku wluowym, kże wykorzysuje nrzędzi dminisrcyjne polegjące n modyfikcji pryeu wluy krjowej w sosunku do innych wlu lub wprowdzniu ogrniczeń wluowych doyczących m.in. wrości eksporu, imporu orz inwesycji zgrnicznych. Z dru- 12 Zmienn sosown jes w równniu długookresowej sopy procenowej w modelu NECMOD od 21 r. 13 Wyniki e prezenowne są przede wszyskim w meriłch publikownych przez NBP, m.in. w [Gresz i inni, 212; Snisłwsk, 214].

12 272 Krolin Sobczk giej srony biorą pod uwgę kwesię wypełnieni wrunków konwergencji nominlnej. Polsk nie uczesniczy w mechnizmie ERM II, więc kryerium wluowe nie jes wyzncznikiem dl poliyki NBP. Nomis snie się nim w momencie podjęci próby do przysąpieni do srefy euro. Do ego porzebne są dziłni długoflowe i już erz brnie pod uwgę wymgń wynikjących z konwergencji nominlnej. Nie widomo, czy i kiedy przyjęcie euro snie się dl włdz monernych wżnym i konsekwennie relizownym celem. Niemniej jednk możn zuwżyć, że wypełnienie kryeriów jes zgdnieniem isonym. Pondo m ono chrker zobowiązni podjęego przez kżde pńswo po jego przysąpieniu do UE. Do 215 r. przez dłuższy czs Rd Poliyki Pieniężnej (RPP) luzowł swoją poliykę, wprowdzjąc kolejne obniżki sóp procenowych. Obecnie, w drugim półroczu 215 r., opowid się z zmknięciem cyklu łgodzeni poliyki pieniężnej i sbilnością sóp procenowych, bez wprowdzni zmin, o ile nie skłonią do ego inne względy, n przykłd whni kursu wluowego w połączeniu ze zminą wrunków rynkowych. Podkreśl się, że niskie sopy procenowe worzą dobre perspekywy dl wzrosu gospodrczego, w połączeniu z innymi efekmi, jk wzrosem inwesycji publicznych, ożywieniem w srefie euro, spdkiem cen ropy nfowej ip. Jednocześnie zby niskie sopy procenowe wiążą się z ryzykiem zchwini sbilności mkroekonomicznej i osłbieni wzrosu produku poencjlnego. W gospodrce Polski, le nie ylko, bo również w cłej Europie, obserwujemy w lch nsiljące się rendy dezinflcyjne i deflcyjne. Urzymując się w Polsce w drugim i rzecim kwrle 215 r. deflcj wskzuje, że konieczne może się okzć luzownie poliyki pieniężnej do końc 215 i w 216 r. Oprócz wewnęrznych czynników wpływjących n kondycję gospodrki i poziom inflcji nie mniej isone znczenie mją wrunki pnujące w ooczeniu zewnęrznym. Dezinflcj i deflcj w pewnych krjch UE przyczyni się do ich pojwini i pogłębini w innych krjch. Poz srefą euro duży udził w eksporcie dezinflcji/deflcji m efek kursowy, co może mieć szczególny wpływ w przypdku dużych gospodrek świowych, jk USA czy Chiny, kóre w 215 r. również noują silną dezinflcję. Omówione powyżej kwesie uwidczniją, jk wżne są wzjemne powiązni procesów nominlnej i relnej konwergencji gospodrczej.

13 Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej Kryeri monerne w modelu DSGE nowej szkoły keynesowskiej W bdniu wpływu poliyki pieniężnej n gospodrkę, odzwierciedlonego w rekcji zmiennych modelu n zburzeni sochsyczne w zleżności od przyjęego scenriusz poliyki pieniężnej, posłużymy się opisnym w części 2 modelem NSK. Jko wyjściową regułę sopy procenowej, snowiącą dl ns punk odniesieni, przyjmiemy regułę Tylor zbliżoną do sosownej od kilku l w NBP w modelu NE- CMOD, o znczy uwzględnijącą wielkość sopy procenowej z poprzedniego okresu (kwrłu), oczekiwni co do przyszłej inflcji orz lukę produkcyjną. Nsępnie regułę ę poddmy różnym modyfikcjom odzwierciedljącym respekownie poszczególnych monernych kryeriów zbieżności nominlnej. Porównmy ze sobą rekcje zmiennych modelu przy różnych poscich reguły Tylor, przedswionych w blicy 3. Wybór scenriusz leży w gesii włdz monernych i nie zleży od przyjęej posci modelu DSGE, o znczy, że reguł Tylor nie wynik z wrunków równowgi modelu. Tblic 3. Scenriusze poliyki pieniężnej w regule Tylor Wyjściow reguł Tylor RT z kryerium inflcyjnym RT z kryerium sóp procenowych Kryerium wluowe Źródło: Oprcownie włsne. i i E ~ y + v = i 1 + ( 1 φi )[ { π + 1} + φ y ] φ (1) * i = φii 1 + (1 φi )[ E{ π + 1} + φπ ( π π ) + φ y y ] + v (11) lub * π = π (12) i ~ + * * = φ ii 1 + (1 φi )[ E{ π + 1} + φi ( I I ) + φ y y ] v (13) e = (14) W równnich (1) (14) π ozncz sopę inflcji CPI gospodrki krjowej, I długookresową sopę procenową, e kurs wluy krjowej 14. Prmer φ i opisuje wrżliwość krókookresowej sopy proceno- 14 Zmienne z gwizdką w indeksie górnym oznczją odpowiednie wskźniki dl gospodrki zgrnicznej, n kórą wyniki młej gospodrki owrej nie mją wpływu. N porzeby nlizy przyjmujemy, że gospodrk zgrniczn o gospodrk srefy euro. W szczególności reguł Tylor orz kszłownie się długookresowej sopy procenowej opisne są jk w modelu NMCM. ~

14 274 Krolin Sobczk * wej n zminy jej przeszłej wrości, φ I wrżliwość n różnicę pomiędzy krjową zgrniczną długookresową sopą procenową. Poniewż w regule Tylor sosownej przez NBP rozpruje się inflcję CPI, również skupimy się n ym wskźniku, zmis n inflcji cen dóbr krjowych π H,. Związek ych dwóch sóp inflcji jes nsępujący: π = π + α s, (15) H, gdzie s s s 1 ozncz zminę wrunków wyminy hndlowej (erms of rde) pomiędzy młą gospodrką owrą gospodrką reszy świ, o znczy różnicę pomiędzy poziomem cen z grnicą i w krju. Przypomnijmy, że prmer α inepreujemy jko mirę owrości gospodrki. W scenriuszu opisnym równniem (11) i (12) kszłownie się sopy procenowej uzleżnione jes od zmin w zgrnicznej sopie inflcji, przy czym w równniu (12) zkłdmy ścisłe podporządkownie poliyki pieniężnej celowi zrównywni poziomów inflcji krjowej i zgrnicznej. W regule Tylor z kryerium sóp procenowych kszłownie się krókookresowej sopy procenowej uzleżnione jes od zmin w zgrnicznej długoerminowej sopie procenowej. Osni scenriusz ozncz uszywnienie kursu wluowego wobec wluy gospodrki zgrnicznej orz urę niezleżnej poliyki pieniężnej i w konsekwencji równość wrości krókookresowych sóp procenowych. Wprowdzenie dodkowych zmiennych objśnijących do reguły Tylor m n celu zbdnie, czy wrości ych zmiennych ilusrują wpływ wyboru scenriusz poliyki pieniężnej n kszłownie się krókookresowej sopy procenowej. Możemy spróbowć ocenić, czy i jk posługiwnie się wrościmi ych zmiennych jko dodkowymi celmi poliyki pieniężnej oddziłuje n skueczność ej poliyki i czy zuwżone zminy są isone. Jeśli kóryś z wrinów reguły okzłby się brdziej skueczny niż wyjściowy, z punku widzeni bnku cenrlnego młej gospodrki owrej, wówczs możn by rozprywć dlsze modyfikcje reguły Tylor, n przykłd wybór pomiędzy regułą dpcyjną (bckwrd looking), nycypcyjną (forwrd looking) lub wrinem miesznym. Modyfikcje reguły Tylor bdne były w rmch sudiów eoreycznych i empirycznych. Między innymi Svenson [2] zproponowł, by jko dodkowy regresor zsosowć kurs wluowy. Kolejne

15 Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej 275 propozycje doyczyły włączeni do reguły Tylor również innych chrkerysyk gospodrki owrej. Podejście o nie zyskło jednk szerszego zineresowni. Zproponowne modyfikcje nie powierdziły zsdności rozprywni kursu wluowego jko dodkowego regresor, prkyk bnków cenrlnych i przeprowdzone przez nie bdni empiryczne nie dją jednozncznych wniosków [zob. np. Brnowski, 2]. Przegląd bdń nd modyfikcjmi reguły Tylor polegjącymi n uwzględniniu kolejnych zmiennych objśnijących prezenuje m.in. [Brnowski, 28]. W konsrukcji modeli DSGE sosownych przez bnki cenrlne, m.in. NMCM i NECMOD, obok reguły Tylor wysępuje również równnie opisujące kszłownie się długookresowej sopy procenowej. Jednkże odnosi się ono nie do poliyki pieniężnej i jej skueczności, do funkcjonowni rynków finnsowych Shiller [199] podkreśl, że sop krókookresow jes lepszą mirą resrykcyjności kulnej poliyki pieniężnej. Nomis sop długookresow w większym sopniu wiąże się z oczekiwnymi efekmi poliyki pieniężnej i fisklnej. Dlego eż nie jes bezpośrednim insrumenem poliyki pieniężnej. Może jednk pojwić się w regule Tylor jko pewne odniesienie dl włdz monernych w sosownej przez nich poliyce, podobnie jk oczekiwni inflcyjne orz luk produkcyjn 15. Hsing [25] wprowdz długookresową sopę procenową do reguły Tylor jko zmienną proksymującą oczekiwni co do sopy krókookresowej. Wyniki jego bdń sugerują, że sop długookresow wyjśni kszłownie się sopy krókookresowej w większym sopniu niż sop inflcji i luk produkcyjn. Propozycję uwzględnieni monernych kryeriów konwergencji nominlnej w poliyce pieniężnej przedswi Lipińsk [28]. N uwgę zsługuje fk, że kryeri rozprywne są w ich oryginlnej posci, o znczy wrz z wrościmi referencyjnymi 16. Jednk zsosowne do opisu poliyki pieniężnej podejście różni się od oficjlnie i powszechnie wykorzysywnego w bnkch cenrlnych. Zmis reguły Tylor formułuje się funkcję sry w dobrobycie (welfre loss funcion), kórej mi- 15 W części oprcowń doyczących reguły Tylor i poliyki pieniężnej posuluje się, by zmis luki produkcyjnej posługiwć się luką bezroboci, o znczy odchyleniem sopy bezroboci od nurlnej sopy bezroboci [Hsing, 25]. 16 Średni sop inflcji orz średni długoerminow sop procenow rzech pńsw członkowskich UE o njbrdziej sbilnych cench przybliżone są odpowiednimi średnimi w skli cłej srefy euro.

16 276 Krolin Sobczk nimlizcj jes celem włdz monernych. Okzuje się, że opymln, w sensie minimlizcji sry w dobrobycie 17, poliyk pieniężn poddn ogrniczeniom kryeriów monernych nie przyczyni się do zmniejszeni zmienności wskźników ych kryeriów, o znczy zmienności sopy inflcji, długookresowej sopy procenowej orz kursu wluowego. Pondo, by poliyk opymln ogrniczon kryerimi, był równie skueczn z punku widzeni minimlizcji funkcji sry co poliyk nieogrniczon kryerimi, powinn uslć sopę inflcji orz sopę procenową n poziomch niższych niż średnie dl srefy euro, czyli nwe bez buforu odpowiednio 1,5% i 2%. Tkie rozwiąznie prowdzi do endencji deflcyjnych. 5. Rekcj gospodrki przy różnych scenriuszch poliyki pieniężnej W ej części rykułu przenlizujemy wyniki symulcji sochsycznych przeprowdzonych n młym modelu gospodrki zmknięej zprezenownym w części 2. Będziemy rozwżć rekcję zmiennych modelu NSK n zburzenie w procesie echnologii gospodrki krjowej opisnym jko proces sochsyczny: * = ρ + ε + ρ ε, (16) 1 * * 2 2 ε ~ i. i. d. N(, σ ), ε ~ i. i. d. N(, σ ), (17) gdzie ozncz log-liniowy odpowiednik zmiennej wyrżjącej posęp echnologiczny. 18 Prmer ρ > określ uporczywość rwni zburzni, prmer ρ * korelcję zmiennych losowych ε i ε. Zmien- ne ε i * * ε określne są jko innowcje procesu echnologii 19. Snowią 17 Określenie, kiedy dny reżim pieniężny jes opymlny z punku widzeni minimlizcji funkcji sry w dobrobycie, poleg n dobrze prmerów serujących wysokością przyjęych w dnym reżimie celów inflcyjnych, jk sop inflcji, sop procenow i ich relcje do średnich dl srefy euro. Przy określonym wyborze prmerów uzyskuje się różne wielkości funkcji sry, kóre możn ze sobą porównywć w rmch jednego reżimu pieniężnego, kże pomiędzy reżimmi. 18 Dokłdniej jes o procenowe odchylenie zmiennej posępu echnologicznego od jej wrości w snie uslonym. Zmienn posępu echnologicznego wysępuje w funkcji produkcji i dl kżdego producen przyjmuje kie sme wrości. Wyrż więc posęp echnologiczny w skli cłej gospodrki. 19 Kżdy z ych ciągów losowych skłd się z niezleżnych zmiennych losowych o jednkowym rozkłdzie normlnym ze średnią zero i wrincją różną od zer. *

17 Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej 277 one źródło losowych zburzeń dl procesów zchodzących w gospodrce. Poniewż w procesie echnologii pojwi się czynnik losowy, nie wiemy z góry, kiedy wysąpi zburzenie ni jk będzie jego skl w dnym momencie. Znny jes jedynie rozkłd ego zburzeni. Wro zuwżyć, że zburzeni w procesie kszłowni się posępu echnologicznego w gospodrce krjowej mogą mieć swoje źródło w krju, jk i z grnicą 2. Bdmy rekcję zmiennych modelu n dodnie zburzenie rzędu 1% w skli roku, mjące swoje źródło w gospodrce krjowej. Przy przyjęej klibrcji prmerów modelu znik ono po 1 kwrłch, czyli po około 3 lch. Możemy inerpreowć je jko przejściowy wzros produkywności w gospodrce krjowej. Z uwgi n mły rozmir gospodrki krjowej zburzenie o nie wpłynie n produkywność gospodrki zgrnicznej Skueczność poliyki pieniężnej N rysunkch 2 i 3 przedswion jes rekcj gospodrki w zkresie inflcji, cen orz luki produkcyjnej i wrunków wyminy hndlowej, przy różnych scenriuszch poliyki pieniężnej. Niezleżnie od przyjmownego scenriusz wszędzie obserwujemy en sm znk rekcji. Różnice uwidczniją się w skli rekcji zmiennych orz czsie ich rwni. Wpływ bnku cenrlnego n gospodrkę uwidczni się głównie w oddziływniu n wzros PKB orz poziom inflcji poprzez kszłownie nominlnej krókookresowej sopy procenowej, kże nominlnego kursu wluowego. A zem m u znczenie rodzj przyjęej poliyki pieniężnej. Rozwżmy jednk njpierw rekcję gospodrki niezleżnie od scenriusz poliyki pieniężnej, o znczy sm chrker zmin jkościowych. Z rysunku 2 możemy odczyć, że przy przyjęej przez ns klibrcji, w ym klibrcji prmerów wysępujących w regule Tylor (w kżdym rozprywnym wrincie), wzros produkywności w gospodrce krjowej przyczyni się do wzrosu krjowego PKB orz spdku krjowego zrudnieni 21. Poziom produku wzrs, jednk 2 Nomis zburzeni w procesie echnologii gospodrki zgrnicznej mją swoje źródło jedynie z grnicą, poniewż gospodrk krjow jes mł w porównniu do zgrnicznej i nie m n nią wpływu. 21 Tk rekcj produku orz zrudnieni n zburzenie w procesie echnologii jes zgodn z wynikmi empirycznymi [Glí, Rbnl, 24].

18 278 Krolin Sobczk w mniejszym sopniu niż poziom produku poencjlnego, przez co luk produkcyjn powiększ się co do wrości bezwzględnej. Aby zmniejszyć ujemną lukę produkcyjną, bnk cenrlny obniż nominlną krókookresową sopę procenową o kilk punków bzowych 22. Rekcj sopy procenowej urzymuje się dłużej niż rekcj luki produkcyjnej. Rysunek 2. Zburzenie w procesie echnologii reln sfer gospodrki.8 Produk 1.5 Produk poencjlny Luk produkcyjn.5 Zrudnienie Krókookresow sop proc. Zburzenie w proc. echnologii wyjśc. RT k. inflcyjne kry. sóp proc. k. wluowe Źródło: Oprcownie włsne. Zuwżymy, że njsilniejsz rekcj zmiennych w relnej sferze gospodrki wysępuje w przypdku posługiwni się RT uwzględnijącą kryerium inflcyjne. W kim scenriuszu włdze monerne srją się, by krjow sop inflcji był n zbliżonym poziomie co zgrniczn sop inflcji. Wiąże się o z silniejszą dodnią rekcją produku, jk i większą obniżką sopy procenowej. Kszłownie w en sposób sopy 22 Wszyskie zmienne przedswione są w ujęciu kwrlnym.

19 Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej 279 procenowej njsilniej wpływ n produk, co świdczy o relywnie skueczniejszej poliyce pieniężnej. N rysunku 3 widzimy konsekwencje ujemnej luki produkcyjnej w posci obniżeni sopy inflcji. Przypomnijmy, że wzros produkywności krjowej nie wpływ wpros n gospodrkę zgrniczną. W związku z czym m.in. zgrniczn sop inflcji nie reguje n o zburzenie. Wobec spdku cen dóbr krjowych i przy niezmienionych cench dóbr zgrnicznych wrunki wyminy hndlowej poprwiją się. Wlu krjow uleg precjcji, jednk sił ej rekcji jes n yle mł, że nie pogrsz wrunków wyminy hndlowej. Rysunek 3. Zburzenie w procesie echnologii rekcj cen i kursu wluowego Inflcj cen dóbr krjowych.5.5 Inflcj CPI Wrunki wyminy hndlowej Nominlny kurs wluowy Poziom cen dóbr krjowych Poziom cen wg CPI wyjśc. RT k. inflcyjne kry. sóp proc. k. wluowe Źródło: Oprcownie włsne. Njsilniejsz pozyywn rekcj wrunków wyminy hndlowej wysępuje w przypdku RT uwzględnijącej kryerium inflcyjne. Jed-

20 28 Krolin Sobczk nocześnie przy ym scenriuszu precjcj wluy jes njsłbsz. Zem wysępuje wedy njkorzysniejsz syucj w zkresie wrości imporu i eksporu dl gospodrki krjowej. Dobr krjowe nieją w njwiększym sopniu przy wyjściowej RT. Jednk zchodzi wówczs kże njsilniejsz precjcj kursu wluowego. Osecznie wrunki wyminy hndlowej polepszją się, le w mniejszym sopniu niż przy RT uwzględnijącej kryerium inflcyjne. Negywn rekcj inflcji jes njsłbsz przy posługiwniu się RT z kryerium inflcyjnym lub wluowym. Również o świdczy o większej skueczności poliyki pieniężnej przy wyborze kich scenriuszy Konwergencj nominln W poprzedniej części skupiliśmy się n nlizie skueczności poliyki pieniężnej w zkresie wpływu głównie n produk, inflcję, kże n wrunki wyminy hndlowej poprzez kszłownie krókookresowej sopy procenowej. Porównliśmy różne scenriusze poliyki pieniężnej uzleżnione od wyboru RT uwzględnijącej dne kryerium monerne. Jednk rolą włączeni kryeriów do RT jes przede wszyskim skupienie się n konwergencji nominlnej i dążeniu do wypełnieni ych kryeriów. Dlego w ej części rykułu przyjrzymy się emu spekowi. Oczywiście kryerium wluowe spełnione jes w przypdku uszywnieni kursu. Jego konsekwencją jes eż ur niezleżnej poliyki pieniężnej i równość wrości krókookresowych sóp procenowych. T z kolei przekłd się n równość sóp długookresowych. Z rysunku 4 możemy odczyć, że rekcj różnicy sóp inflcji 23 jes njmniejsz w przypdku scenriusz poliyki uszywnijącej kurs wluowy. Rekcj różnicy długookresowych sóp procenowych jes słb w kżdym rozprywnym wrincie poliyki pieniężnej, co wynik ze sosunkowo słbej rekcji sopy krókookresowej o kilk punków bzowych w skli kwrłu. W zkresie ego kryerium nie obserwujemy isonych różnic pomiędzy scenriuszmi. Njsilniejsz rekcj kursu wluowego wysępuje przy wyjściowej RT, njsłbsz, pomijjąc scenriusz uszywnieni kursu, przy RT uwzględnijącej kryerium inflcyjne. Njsilniejsz negywn rekcj różnic sóp inflcji, mogąc wywoływć endencje deflcyjne, zchodzi 23 Krjow sop inflcji CPI minus odpowiedni sop zgrniczn.

21 Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej 281 przy wyjściowej RT orz regule uwzględnijącej kryerium sóp procenowych. Podsumowując, wypełnienie kryeriów jes relywnie łwiejsze do spełnieni, w porównniu do innych scenriuszy poliyki pieniężnej, przy RT uwzględnijącej kryerium wluowe orz kryerium inflcyjne. Tkie wnioski możn wyciągnąć n podswie eoreycznych rozwżń doyczących prosego modelu NSK opisującego młą gospodrkę owrą. Rysunek 4. Zburzenie w procesie echnologii kryeri monerne.2 Różnic sóp inflcji CPI Różnic długookresowych sóp procenowych Źródło: Oprcownie włsne. wyjściow RT kry. inflcyjne kry. sóp proc. kry. wluowe Zkończenie W rykule pokzliśmy, że uwzględnienie kryeriów konwergencji nominlnej w poliyce pieniężnej wpływ n nominlną, jk i relną sferę gospodrki. Posługiwnie się różnymi scenriuszmi poliyki pieniężnej, związnymi z poszczególnymi kryerimi, prowdzi do różnych rekcji gospodrki w odpowiedzi n zburzeni w procesie echnologii. Wpływ o n skueczność poliyki pieniężnej w zkresie oddziływni n wielkość produku i poziom inflcji. Z drugiej srony dny scenriusz przekłd się n poziom wypełnieni pozosłych kryeriów konwergencji nominlnej.

22 282 Krolin Sobczk Anliz prosego modelu DSGE nowej szkoły keynesowskiej zsosown do bdni poliyki pieniężnej pokzł, jkie możliwości dje kls ych modeli. Pozwlją one n opis, bdnie i łumczenie wielu zleżności i procesów zchodzących w gospodrce. Pondo modele z ej klsy sosowne są powszechnie w bnkch cenrlnych do projekcji między innymi inflcji orz wzrosu gospodrczego, wpływjąc przez o n decyzje włdz monernych co do sposobu prowdzeni poliyki pieniężnej. Anliz eoreyczn przeprowdzon w rykule pokzuje, że uwzględnienie kryeriów monernych w regule sopy procenowej nie m negywnego wpływu n relną konwergencję gospodrczą. Jednk ewenuln sprzeczność mogłby się pojwić w przypdku uwzględnieni kryeriów fisklnych w poliyce budżeowej. Do ego konieczne byłoby skonsruownie modelu z częścią opisującą prowdzenie poliyki fisklnej. Pondo wro by spróbowć znleźć brdziej precyzyjne ujęcie kryeriów wrz ich wrościmi referencyjnymi orz okresmi podlegjącymi bdniu. Tk zprojekowny model możn by nsępnie poddć nlizie eoreycznej, kże empirycznej. Aby n jego podswie możn było wyciągć wnioski doyczące konkrenej, relnie isniejącej gospodrki, nleżłoby przeprowdzić klibrcję w oprciu o dne ej gospodrki. N przykłd klibrcj modelu DSGE nowej szkoły keynesowskiej opisującego młą gospodrkę owrą mogłby być przeprowdzon dl ukłdu gospodrki Polski orz srefy euro. Podobnie esymcj prmerów modelu, o znczy z wykorzysniem dnych gospodrki Polski i srefy euro. Lierur 1. Brnowski P. (28), Reguł Tylor i jej rozszerzeni, Gospodrk Nrodow, nr Clvo G.A. (1983), Sggered Prices in Uiliy-Mximizing Frmework, Journl of Monery Economics, Vol. 12, No Dieppe A., González Pndiell A., Willmn A. (211), The ECB s New Muli-Counry Model for he Euro Are NMCM Simuled wih Rionl Expecions, ECB Working Pper, No Dziennik Ekonomiczny, , Anlizy Mkroekonomiczne, Cenrum Anliz PKO Bnk Polski. 5. Fic T., Kols M., Ko A., Murwski K., Rubszek M., Trnick M. (25), Model gospodrki polskiej ECMOD, Meriły i Sudi nr 194.

23 Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej Glí J. (28), Monery Policy, Inflion, nd he Business Cycle. An inroducion o he New Keynesin Frmework, Princeon Universiy Press, Princeon. 7. Glí J., Moncelli T. (25), Monery Policy nd Exchnge Re Voliliy in Smll Open Economy, Review of Economic Sudies, Vol. 72, No Glí J., Rbnl P. (24),Technology Shocks nd Aggrege Flucuions: How Well Does he RBC Model Fi Poswr U.S. D?, NBER Mcroeconomics Annul. 9. Gresz M., Hulej M., Lewińsk R., Michłek A., Pońsko P., Rybczyk B., Schulz B. (212), Reesymcj kwrlnego modelu gospodrki polskiej NECMOD 212, Nrodowy Bnk Polski, Wrszw. 1. Hsing Y. (25), Did U.S. Monery Policy Respond o Exchnge Res, Long-Term Ineres Res, nd he Unemploymen Re Gp?, The Inernionl Trde Journl, Vol. 19, No Jnkiewicz Z., Kołodziejczyk D. (28), Mechnizmy kszłowni cen w przedsiębiorswch polskich n le zchowń firm ze srefy euro, Bnk i Kredy,. 39, nr Lipińsk A. (28), The Msrich convergence crieri nd opiml monery policy for he EMU ccession counries, ECB Working Pper No Monior Konwergencji Nominlnej (214, 215), nr 2/214, 4/215, 8/215, 9/215, Biuro Pełnomocnik Rządu ds. Wprowdzeni Euro przez Rzeczpospolią Polską, Shiller R. (199), The Term Srucure of Ineres Res, w: Hndbook of Monery Economics, Friedmn B. M., Hhn F. (red.), Elsevier, Amserdm. 15. Snisłwsk E. (214), Ineres re pss-hrough in Polnd. Evidence from individul bnk d, NBP Working Ppers, No Svenson L.E.O. (2), Open-Economy Inflion Trgeing, Journl of Inernionl Economics, Vol. 11, No Tylor J.B. (1993), Discreion versus Policy Rules in Prcice, Crnegie- Rocheser Conferences Series on Public Policy, Vol Trk o funkcjonowniu Unii Europejskiej (wersj skonsolidown) (212), Dz. Urz. UE 212 C 326.

24 284 Krolin Sobczk Użye skróy IS invesmen/sving equion, równnie inwesycji i oszczędności w równowdze DSGE dynmic sochsic generl equilibrium models, dynmiczne sochsyczne modele równowgi ogólnej NSK now szkoł keynesowsk RT reguł Tylor Sreszczenie Celem rykułu jes zbdnie, jk n gospodrkę orz poliykę pieniężną wpływ respekownie przez włdze monerne kryeriów konwergencji nominlnej w zkresie sopy procenowej, poziomu inflcji orz kursu wluowego. W ym celu przedswimy model DSGE nowej szkoły keynesowskiej z częścią opisującą poliykę monerną. Włdze monerne w prowdzeniu poliyki pieniężnej posługują się regułą Tylor. Proponujemy różne wriny ej reguły, oddjące związek z poszczególnymi kryerimi konwergencji nominlnej. W oprcowniu przeprowdzmy nlizę poliyki pieniężnej pod kąem respekowni poszczególnych kryeriów. Porównujemy ze sobą rekcje zmiennych modelu w zleżności od wybrnego scenriusz poliyki pieniężnej. W rykule pokzujemy, że uwzględnienie kryeriów konwergencji nominlnej w poliyce pieniężnej wpływ n nominlną, jk i relną sferę gospodrki. W szczególności pokzujemy, że uwzględnienie kryeriów monernych w regule sopy procenowej nie m negywnego wpływu n relną konwergencję gospodrczą. Słow kluczowe kurs wluowy, modele DSGE, poliyk pieniężn, reguł sopy procenowej, sop inflcji Monery crieri of nominl convergence in he New Keynesin model (Summry) The im of his pper is o nlyse how monery crieri of nominl convergence, which rely o ineres re, inflion nd exchnge re, ffec economy nd monery policy if monery uhoriies ccoun for he crieri. To his end we presen model of he New Keynesin school in which here is descripion of monery policy. Conducing heir policy, monery uhoriies exploi Tylor rule. We propose vrious forms of his rule h refer o relion wih given monery convergence crierion. In he sudy we nlyse monery policy in respec of ccouning for he crieri. We compre recion of he model vribles depending on chosen monery policy scenrio. In he pper we show h when monery policy ke ino ccoun he nominl convergence crieri, hen i influences boh nominl nd rel side of economy. In priculr

25 Bdnie kryeriów monernych konwergencji nominlnej 285 we disply h inroducing he crieri in o he ineres re rule does no hve ny negive impc on rel economic convergence. Keywords exchnge re, DSGE models, inflion re, ineres re rule, monery policy