Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego jako drogowskaz do nowoczesnej i twórczej edukacji. Nadzór pedagogiczny w świetle zmian programowych.

Transkrypt

1 Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego jako drogowskaz do nowoczesnej i twórczej edukacji. Nadzór pedagogiczny w świetle zmian programowych.

2 Wizja nowoczesnej szkoły w świetle założeń nowej podstawy programowej Nowa podstawa programowa jest: dostępna na stronie: www. podstawaprogramowa.men.gov.pl wydana w 8 tomach przedmiotowych z komentarzami ekspertów, wdrażana od września 2009 r. począwszy od pierwszych klas szkół podstawowych i gimnazjów

3 Wizja nowoczesnej szkoły w świetle założeń nowej podstawy programowej Cechy nowej podstawy programowej: prostsza i bardziej przejrzysta od poprzedniej, zastępuje dawną podstawę i standardy wymagań, dostosowana do współczesności (uwzględnia najnowsze technologie informacyjne i formy wypowiedzi językowej), uwzględnia realnie możliwości czytelnicze uczniów

4 Wizja nowoczesnej szkoły w świetle założeń nowej podstawy programowej Nowa podstawa programowa Podstawa programowa określa, czego szkoła jest zobowiązana nauczyć ucznia o przeciętnych uzdolnieniach na każdym etapie kształcenia. Autorzy podstawy dołożyli wszelkich starań, by zdefiniowany w niej zakres treści był możliwy do opanowania przez przeciętnego ucznia. Nie wyklucza to poszerzania zakresu nauczanych treści podstawa zobowiązuje nauczyciela do wzbogacania i pogłębiania treści nauczania stosownie do uzdolnień jego uczniów

5 Wizja nowoczesnej szkoły w świetle założeń nowej podstawy programowej Najważniejsze umiejętności: czytanie rozumiane jako umiejętność rozumienia, wykorzystywania i refleksyjnego przetwarzania tekstów, w tym tekstów kultury, prowadzące do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; myślenie matematyczne umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki tam, gdzie wymagają tego potrzeby codziennego życia oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; myślenie naukowe umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa

6 Wizja nowoczesnej szkoły w świetle założeń nowej podstawy programowej Inne ważne umiejętności: komunikowanie się w języku ojczystym i w językach obcych; sprawne posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; poznawanie własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; praca zespołowa.

7 Konieczność monitorowania zmian Jak dbać o właściwą realizację nowej podstawy programowej. Nadzór pedagogiczny dyrektora, jako lidera procesu nauczania-uczenia się. Najważniejszym kierunkiem polityki oświatowej państwa jest monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w szkołach podstawowych.

8 Konieczność monitorowania zmian Krok 1 sprawdź, czy realizowany przez nauczyciela program nauczania jest zgodny z podstawą programową kształcenia ogólnego. Dyrektor szkoły dopuszcza do użytku program na wniosek nauczyciela oraz sprawdza jego zgodność z podstawą programową. Na co należy zwrócić uwagę? Czy szkolny zestaw programów nauczania uwzględnia wszystkie zajęcia edukacyjne ujęte w szkolnym planie nauczania? Czy program kształcenia ogólnego został opracowany: samodzielnie przez nauczyciela czy we współpracy z innymi nauczycielami? Czy program kształcenia ogólnego obejmuje tylko dany etap edukacyjny, czy ewentualnie uwzględnia także wyższy etap edukacyjny? W przypadku edukacji wczesnoszkolnej należy zwrócić uwagę, czy program uwzględnia wszystkie obszary edukacji wczesnoszkolnej, czy ewentualnie nauczyciele korzystają z odrębnych programów nauczania z zakresu edukacji muzycznej, plastycznej, wychowania fizycznego, zajęć komputerowych? Czy program wyodrębnia cele i treści nauczania i wychowania?

9 Konieczność monitorowania zmian Krok 2 sprawdź, czy nauczyciele posiadają rozpisane na trzyletni cykl kształcenia treści podstawy programowej. Plany wynikowe nastawione są na osiągnięcie określonego wyniku w postaci nabycia przez uczniów umiejętności opisanych w podstawie programowej. W konstruowanym planie wynikowym nauczyciel powinien odnieść się do sposobu kształcenia, Do doskonalenia u uczniów umiejętności kluczowych opisanych w podstawie programowej, Do wymagań ogólnych i szczegółowych opisanych w podstawie programowej, Do treści zawartych w programie nauczania.

10 Konieczność monitorowania zmian Krok 2 sprawdź, czy nauczyciele posiadają rozpisane na trzyletni cykl kształcenia treści podstawy programowej. Dyrektor szkoły dzięki planom wynikowym stwierdza: jakie w procesie nauczania i uczenia się stosuje i rozwija formy aktywności uczniów pozwalające na skuteczne kształcenie opisanych w podstawie programowej umiejętności, zapoznaje się ze stosowanymi przez nauczyciela formami ewaluacji kształconych umiejętności. Dobrą praktyką może być analiza stopnia realizacji planów wynikowych w trakcie posiedzeń zespołów przedmiotowych.

11 Konieczność monitorowania zmian Krok 3 prowadź obserwacje zajęć nauczycieli to kolejna okazja do kontroli stopnia realizacji podstawy programowej. Obserwacja zajęć ma dać dyrektorowi odpowiedź na następujące pytania: Czy nauczyciel zna podstawę programową swojego przedmiotu? Czy potrafi określić zależności między podstawą programową a programem nauczania? Czy zna treści i osiągnięcia z podstawy programowej niższego etapu edukacyjnego? Czy potrafi przyporządkować zadaniom osiągnięcia z podstawy programowej? Czy kształci umiejętności ponadprzedmiotowe zapisane w podstawie programowej? Czy, sprawdzając osiągnięcia edukacyjne uczniów, nauczyciel uwzględnia osiągnięcia z podstawy programowej? Czy w swojej pracy wychowawczej uwzględnia zapisy z podstawy programowej? Obserwacja sprzyja także kontroli dokumentacji prowadzonej przez nauczyciela, w tym dziennika lekcyjnego.

12 Konieczność monitorowania zmian Krok 4 monitoruj realizację minimalnej liczby godzin przewidzianej dla danej edukacji w ramowych planach nauczania, w trakcie których należy zrealizować podstawę programową. Jednym ze sposobów monitorowania może być opracowanie przez dyrektora szkoły narzędzia w formie tabeli, w której nauczyciel w ramach przedmiotu wskazuje w poszczególnych miesiącach proporcję pomiędzy planowaną liczbą godzin przedmiotu, w stosunku do faktycznie zrealizowanej.

13 Konieczność monitorowania zmian Krok 5 na koniec cyklu edukacyjnego dokonaj ewaluacji realizowanej przez nauczycieli podstawy programowej. Dokument w postaci oświadczenia nauczyciela, daję możliwość zapisu w protokole Rady Pedagogicznej informacji o zrealizowaniu podstawy programowej. Wskazuje, że cele i umiejętności finalne określone w podstawie programowej i planach wynikowych w poszczególnych klasach w trzyletnim cyklu kształcenia, zostały przez nauczyciela zrealizowane w ramach nauczanego przedmiotu.

14 Konieczność monitorowania zmian Krok 6 badaj i analizuj kompetencje uczniów na różnych poziomach kształcenia. Podstawowym obowiązkiem dyrektora szkoły jest diagnozowanie osiągnięć uczniów (próbny sprawdzian po klasie szóstej szkoły podstawowej oraz wszelkiego rodzaju badania kompetencji uczniowskich) i dokonywanie analizy uzyskiwanych wyników (opracowywanie programów naprawczych, wspomagających). Prowadzone diagnozy doskonale obrazują poziom wdrożenia przez nauczycieli wśród uczniów określonych podstawą programową umiejętności i wiadomości w kluczowych obszarach.

15 Konieczność monitorowania zmian Krok 7 tendencja rozwojowa szkoły oraz edukacyjna wartość dodana to także sposoby kontrolowania skuteczności wdrażania podstawy programowej. Tendencja rozwojowa szkoły pozwala na bardzo szybkie określenie przyrostu lub spadku umiejętności uczniów w szkole na przestrzeni lat. Wyniki przedstawione w tendencji są odnoszone do średniego wyniku województwa w danym roku szkolnym. Na podstawie analizy tendencji rozwojowej można wnioskować o wzroście, spadku lub braku postępu w zakresie osiągnięć szkoły. Można ustalić, jaki poziom osiągnięć uczniów prezentowała szkoła na przestrzeni kilku lat.

16 Konieczność monitorowania zmian Krok 8 prowadź wewnątrzszkolne badania dotyczące stopnia realizacji podstawy programowej. Najprostszym sposobem badania jest ankieta, w której zadać możemy nauczycielom pytania: Czy, analizując nową podstawę programową ze swojego przedmiotu, zapoznałeś się także z podstawą programową dla tego przedmiotu na niższym i wyższym etapie edukacyjnym? Jakie metody aktywizujące, spośród zalecanych przez nową podstawę programową, stosujesz w pracy z uczniami? Ile razy w bieżącym roku szkolnym uczniowie na zajęciach prowadzili obserwacje w terenie, wykorzystywali w procesie edukacji zasoby regionu? Ile razy w bieżącym roku szkolnym uczniowie na zajęciach przeprowadzali doświadczenia, prowadzili obserwacje, brali udział w zajęciach terenowych? W jaki sposób sprawdzasz spełnianie przez uczniów wymagań określonych w podstawie programowej? Jakiego wsparcia oczekujesz od szkoły w zakresie wdrażania podstawy programowej?

17 Konieczność monitorowania zmian Ewaluacja, kontrola i wspomaganie to podstawowe formy nadzoru pedagogicznego, sprawowanego przez dyrektora szkoły. Powinniśmy je koniecznie odnieść do działań dotyczących realizacji podstawy programowej dokonując oceny efektywności jej wdrażania przez nauczycieli, kontrolować stopień jej realizacji na poszczególnych poziomach edukacyjnych oraz wspomagać nauczycieli tam, gdzie zachodzi obawa, że wystąpią opóźnienia w jej realizacji. To bezwzględny warunek osiągania przez każdą szkołę wysokich efektów nauczania.

18 Jakie pytania zadamy sobie, myśląc o wysokiej jakości pracy szkoły? Czy szkoła diagnozuje i analizuje osiągnięcia uczniów uwzględniając ich możliwości rozwojowe? Czy szkoła wykorzystuje wyniki badań wewnątrzszkolnych w procesie przygotowania uczniów do egzaminów zewnętrznych? Jakie są efekty podejmowanych działań? Czy jest monitorowany proces realizacji podstawy programowej oraz przyjętych przez szkołę programów nauczania? Czy szkoła lub placówka motywuje uczniów do nauki i promuje treści na temat celowości i skuteczności podejmowanych działań edukacyjnych? Jakie są dostrzegane efekty tych działań? Jakie czynniki środowiskowe wpływają na efekty pracy szkoły w zakresie dydaktyki, mogące mieć znaczenie na wyniki egzaminów zewnętrznych? Promowanie uczniów. - Jaki procent uczniów uzyskuje promocję do klasy programowo wyższej? - Jakie są najczęstsze przyczyny nie promowania uczniów?

19 Twórcze podejście do nauczania-uczenia się. Innowacje pedagogiczne w szkołach podstawowych województwa opolskiego. Rodzaj innowacji programowa metodyczna organizacyjna 6,60% 4,60% 11% 2,70% 45,40% programowoorganizacyjna 4,80% 24,90% metodycznoorganizacyjna programowametodyczna programowoorganizacyjnometodyczna

20 Twórcze podejście do nauczania-uczenia się. Innowacje pedagogiczne w szkołach podstawowych województwa opolskiego. Innowacje w szkołach podstawowych Innowacje ogółem w tym w szkołach podstawowych związane z tematyka przyrodniczą / / /2012

21 Twórcze podejście do nauczania-uczenia się. Polscy uczniowie, oprócz udziału w egzaminach zewnętrznych od kilku lat uczestniczą w międzynarodowym programie badania umiejętności uczniów (PISA) prowadzonym przez OECD. Badania te potwierdzają, że w dziedzinach wymagających samodzielnego myślenia niestety plasują się znacznie poniżej przeciętnej. Przyczyną tego stanu rzeczy jest min. fakt, że polscy uczniowie w porównaniu do swoich rówieśników z innych krajów, średnio dwa razy mniej czasu spędzają na doświadczeniach w laboratoriach.

22 Twórcze podejście do nauczania-uczenia się. Podstawowe zadanie sformułowane przez Radę Europy Nauczanie przedmiotów ścisłych i przyrodniczych w szkołach musi bazować na naturalnej ciekawości i dociekliwości uczniów i pomagać im samym odkrywać prawa natury. Musi się to opierać na codziennym doświadczeniu i obserwacjach ucznia i nie może mieć zbyt teoretycznej oprawy. Wymaga to nowego przygotowania i nastawienia nauczycieli.

23 Twórcze podejście do nauczania-uczenia się. W naukach przyrodniczych nadal dominuje tradycyjny model kształcenia opierający się na przekazywaniu wiedzy teoretycznej (referat, praca z podręcznikiem, oglądanie filmu). W mniejszym stopniu uczniowie uczeni są poprzez samodzielne dochodzenie do wniosków na drodze doświadczeń empirycznych. Mały nacisk kładziony jest również na samodzielne interpretowanie i wykorzystywanie wyników badań.

24 Twórcze podejście do nauczania-uczenia się. Metody aktywizujące w przedmiotach przyrodniczych Metody angażujące i ucznia i nauczyciela, efektywne i dające dużo satysfakcji to metody w istocie swej kreatywne i nowatorskie (np. eksperymenty, doświadczenia) aktywizujące naturalną ciekawość ucznia. Pod hasłem metody aktywizujące kryją się diametralnie różne techniki i sposoby pracy z uczniami. Są wśród nich zarówno techniki naprawdę angażujące uczniów (doświadczenie uczniowskie, przygotowanie preparatów, opieka nad zwierzętami), jak i tradycyjne metody, takie jak referat, ale twórczo i celowo wykorzystywany w procesie dydaktycznym.

25 Twórcze podejście do nauczania-uczenia się. Metody aktywizujące w przedmiotach przyrodniczych. METODY AKTYWIZUJACE ich walory i efekty odziaływania Po pierwsze, służą zainteresowaniu uczniów tematem, Po drugie, to bardzo dobry i efektywny sposób przekazywania wiedzy i wyjaśniania zjawisk, Po trzecie, stanowią swoisty rodzaj przyciągania uwagi i urozmaicenia lekcji,

26 Twórcze podejście do nauczania-uczenia się. Metody aktywizujące w przedmiotach przyrodniczych METODY AKTYWIZUJACE ich walory i efekty. Po czwarte, zobaczenie czegoś na własne oczy czy samodzielne wykonanie jakiegoś doświadczenia jest dla uczniów bardzo nagradzające, z jednej strony daje im dużo satysfakcji, z drugiej pozwala lepiej zrozumieć mechanizm i procesy, o których czytają w podręcznikach lub słuchają na lekcji, Po piąte, sięganie po metody aktywizujące wynika również z tego, że nauczyciele chcą pokazywać uczniom związki między tym, czego się uczą w szkole a realnym życiem.

27 Walczmy o szkołę stwarzającą warunki do aktywnego zdobywania wiedzy i twórczych umiejętności! Projekt Fascynujący świat nauki i technologii zakłada objęcie wsparciem wszystkich szkół podstawowych województwa opolskiego. Głównym celem projektu jest: równanie szans i podniesienie jakości nauczania ukierunkowane na kształcenie i rozwijanie kluczowych kompetencji; poznanie predyspozycji i możliwości uczniów, które będzie możliwe poprzez badanie diagnozujące wykonane jednolitym dla całego województwa narzędziem diagnozującym.

28 Twórcze podejście do nauczania-uczenia się. Fascynujący świat nauki i technologii Podniesienie wiedzy i kompetencji uczniów będzie możliwe dzięki zajęciom dodatkowym prowadzonym zgodnie z koncepcją konektywizmu teorii ciekawszego, bardziej skutecznego i użytecznego nauczania w grupie. Inaczej mówiąc wiedzieć jak czy wiedzieć co zostaje zastąpione przez wiedzieć gdzie.

29 Dziękuję za uwagę